1. Éé ní ea dú páradaìs Bàrì e, vaá éé ní ea bọ́ló kọ é beeláfùl ge naa ẽ́?

 À ÍE páradaìs ea di boo kunukẽ̀í deè nieí e gbò e bà di m gé náa nú ea dú lé. Gã́bug gãà gbò e bà di m gé dé kpéè ló kà-kà fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. Gbò e bà di mm̀ páradaìsí a bééláfùl kọ bà náa é aalìè m. Bà gbĩ́ nágé kọọ̀ dõona gbò á bã m. Ge bã ãàe? Mm̀ páradaìs Bàrì! a

2. Éé ní ea náa kọọ̀ páradaìs Bàrì á dú dũ̀ùnè ẽ?

² Mm̀ sĩ́deè ea dú dũ̀ùnè, Jìhóvà a náa kĩée e pá a gbò é tõó mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè gbaa ló, náa kal ló béè kọọ̀ bà di mm̀ bàlà boo e Sétàn gé lẹẹlà bel ló ea dú gẹẹ-gẹẹ ló vaá gbò nen gé ọ́bví ene. (1 Jọ́ọ̀n 5:19; Kùùà 12:12) Bẹẹ Bàrì ea vulèi mon bé e dìtõ̀ò bàlà booí dú pọ́lọ́ naa, vaá a náa kọọ̀ pá a gbò á ié kpènà kọbé bà láá kilsĩ́ gè fã̀e. Kpá Káí baatẽ́ kọọ̀ páradaìs Bàrìí dú ketõ̀ò ge “teá bã̀” nè “gònò e bà palàge tṍ múú ló gbò té ea di m.” (Àìz. 4:6; 58:11) Tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà, gbò e bà di mm̀ Páradaìsí gé íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe nè kpènà mm̀ gbò dee-deè nvéè deeí.​—Àìz. 54:14; 2 Tím. 3:1.

3. Mó tṍó ní e kpá Àìzáíà 65 togó beè zẹ́ẹ́ mm-má ẽ́?

³ Jìhóvà beè baatẽ́ tenmá gã́ neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Àìzáíà  bé e dùm é meà naa ló gbò e bà di mm̀ páradaìsí. Òé láá mòn bààtẽ́í mm̀ kpá Àìzáíà 65 togó, ea beè zẹ́ẹ́ mm-má mm̀ gbáá 537 B.C.E. a. Tṍóá, ba beè sọ̀bá pá Júù e bà ọ́gá e ba beè di ól síí-sii gbẹá Bábilọ̀n kọ bàá òòà kil ba bon. Jìhóvà beè tãanè dee bá pá a gbò vaá nvèè bá nèva kọ bàá tìb bon ea beè kyọa sĩ́á naa ní ea kpáá kpe dẽe, vaá dú kpò-kúm kà-kà fã̀ mm̀ dó Ízràẹ̀l.​—Àìz. 51:11; Zèk. 8:3.

4. Mósĩ́ deè ní e nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65 togó dì ea gé ḿḿ-má deè nieí é?

⁴ Ní ea égè bàà kà m̀m̀-meè kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Àìzáíàí beè dààmà togó gè mm-má mm̀ gbáá 1919 C.E. tṍó e gbò gyóòlo Jìhóvà deè nieí beè ié dì pọ́ì aa bá Gbele Bábilọ̀n. Lọl tṍóá ààmà ní e páradaìs Bàrì beè gbóó dààmà togó gè zààlà ńkem-kem beeá ló boo kunukẽ̀í ẽ́. Gbò níí Kráìst e ba beè tú bẹ̀à sã́ bùlà kọọmá kpẹ̀a beè nvèè gã́bug bõ̀ònatõ̀ò vaá ié gbò kpãà neǹ Kráìst. Gbò gbálà nè gbò bia e ba beè olòó dú gboo-gboo ló beè gbóó nvèà “ãa nen, e Bàrì dem kọ á belìè ẹlẹ.” (Ẹ́fẹ. 4:24) Mm̀ kà-kà, gã́bug gbò tã́áná dee bá e Àìzáíà beè baatẽ́á é beè mm-má mm̀ ãa bàlà boo. Sõò kátogóí, è dì e gé dé kpéè ló gã́bug tã́áná dee bá. Naanii èé ló bel boo bé e páradaìs Bàrìí gé dọ bélè nèi naa, nè nú ea náa vaá náa bọ́ló kọ é aa m.

BÉ E GBÒ E BÀ DI MM̀ PÁRADAÌS BÀRÌÍ DÌ NAA

5. Dì belí bé e Bàrì beè ziga mm̀ kpá Àìzáíà 65:13 naa, éé ní e gé dé kpéè ló mm̀ páradaìs Bàrì e?

⁵ Bà íe válá ló nè dĩ̀ìnè ló. Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Àìzáíà kọ́ kele ea é dí zẹ̀ẹ̀ bé e dùm é meà naa ló gbò e bà di mm̀ páradaìs Bàrì nè bé ea é meà naa ló gbò e bàá gé m. (Bugi Àìzáíà 65:13.) Jìhóvà ólò tú kọ̀láá kà nú e pá a gyóòlo íe bíi ló kọbé bà láá fã̀e nèva. È íè a nyómá káí, Kpá Káí, nè gbò kpá ea dẹẹ̀a boo Kpá Káí ea dì belí gè “dé gyã́á, . . . ṍ múú, . . . [nè ge] ṍ kààgà.” (Doolé ló Kùùà Nù 22:17.) ‘Tá kóí . . . , kà kpáá òò . . . , [nè] kẹ́ẹ’ é síi gbò e bàá gé mm̀ páradaìs Bàrìí, boo béè kọọ̀ bà náa íe tọ́ọ̀ kà lé gbaa ló kilma ló Bàrì.​—Émòs 8:11.

6. Móbá ní e kpá Jóẹ̀l 2:​21-24 baamà tẽ́ gbò nú e Jìhóvà néi ẽ́, vaá mósĩ́ deè ní e bàé láá dọ̀ bélè nèi ẽ́?

⁶ Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jóẹ̀l beè ló bel ea kil ló súú-súú gyã́á, míí nè nóò ólìv, ge zogè kọọ̀ Jìhóvà ólò dõo kọ̀láá kà nú e pá a gbò íe bíi ló nèva kọbé ba zìgà agaló, bií ló gbò dùùlà bá deè tṍ ea aa mm̀ Kpá Káí. (Jóẹ̀l 2:​21-24) Dì belí nu dòòmà bá, à náa vó tení dú ló gè nèi Kpá Káí nè gbò kpá ea dẹẹ̀a boo Kpá Káí, bẹẹ website, nònù, àsémblì, nè pọ̀bkà bõ̀ònaló. Èé láá ié bélè lọl ló gbò nú e Bàrì néií kọ̀láá dee, vaá níí a kpáá náa kọ é ié válá ló nè dĩ̀ìnè ló.

7. Éé ní ea ólò naa kọọ̀ nyíéi á ẹẹ ẹ́”? (Àìzáíà 65:14)

⁷ Nyíé va ólò ẹẹ vaá nú e bà íe ólò gbõomá vá ló. Gbò gyóòlo Bàrì é láá “vulí kpã́ mm̀ zààvà” boo béè kọọ̀ nyíé va ẹ́ẹ́ ló Jìhóvà. (Bugi Àìzáíà 65:14.) Gbò zìgànù nè bel sìà kpóó ló ea di mm̀ Kpá Káí ea ólò nvèèi nyíé gbàà bií ló ból dẽesĩ́ e íè boo béè ú vààa gyọ́ọ̀ Jíízọ̀s a náa kọ é ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. Ge zọ̀ pá vígà loá bel boo gbò tã́áná dee báí ólò palàge ẹẹlẹ̀i nyíe!​—Ps. 34:8; 133:​1-3.

8. Bàà kà éé ní e gbò nen ólò palàge nvèè kpíi ló ea di mm̀ páradaìs Bàrì e?

⁸ Vulà nè gbaa ló ea di zẹ̀ẹ̀ gbò gyóòlo Jìhóvà dú nú e gbò nen ólò palàge nvèè  kpíi ló ea di mm̀ páradaìs Bàrìí. Nakà kpãa ea gbái ‘naamá tẽ̀ènè kàí’ náa kọ é dòòmà dẽe ló bé e dùm é meà naa mm̀ ãa bàlà boo, ea dú kĩée e gbò gyóòlo Jìhóvà é kpáá palàge dé kpéè ló vulà nè gbaa ló èlmà bé ea dì naá kátogóí. (Kọ́l. 3:14) Ene kà vígà pábia kọ́ nú ea beè nvèè kpíi ló túá tṍó ea beè zọ̀ Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà naaá nu, à kọ́ọ̀: “Nyíém náa beè olòó ẹẹ, kọbèè tṍó em di ló pá beélè tọ. Túá tṍó em beè mòn gbò e bà íe kà-kà vulè kilma ló ene dú tṍó em beè zọ̀ Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà naaá nu.” À dú bíi kọọ̀ kọ̀láá nen ea gbĩ́ gè ié kà-kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe nè dĩ̀ìnè ló bùlà á bã mm̀ páradaìs Bàrìí. Gbò gyóòlo Jìhóvà beeá ló bàlà booí íe lé bée kilma ló Jìhóvà nè kọ̀láá gbò e bà gé fã́e, vaá níí náa dẹẹ̀a boo bé e gbò nen ẹb va naa.​—Àìz. 65:15.

9. Éé ní e kpá Àìzáíà 65:​16, 17 kọ́ kilma ló gbò tã̀àgã̀ e gé mon kátogóí é?

⁹ Bà ólò ié dĩ̀ìnè ló bùlà. Kpá Àìzáíà 65:14 kọ́ọ̀ gbò e bà sa kọ bà náa é bãè mm̀ páradaìs Bàrìí é ‘tó boo béè nyaaló ea di mm̀ ba nyíe vaá eege kpòò tó boo béè tã̀àgã̀ bùlà.’ Sõò èé kọ́ vàẹ kilma ló gbò nú ea ni náa kọọ̀ gbò gyóòlo Bàrì á mòn tã̀àgã̀ ẽ? Bàrì kọ́ọ̀: “Gbò tã̀àgã̀ ea beè naaá [é] tám nyíe, bàé gṹá ààḿ kèsĩ́.” (Bugi Àìzáíà 65:​16, 17.) Jìhóvà é lọl dénè bẹẹ tã̀àgã̀ vaá née é kẽea na boo gbò tã̀àgã̀ e géè tení bá.

10. Éé ní ea náa vaá nyíé ni à palàge ẹẹ kọ ò diè zẹ̀ẹ̀ pá vígà ẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁰ Kọbèè kátogóí, lóói ólò palàge dĩ̀ìnà tṍó e síì nònù, boo béè kọ à ólò naa kọọ̀ é ié dĩ̀ìnè ló bùlà vaá lọ̀l nyíé boo gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá. È ólò naa kọọ̀ pá vígà á ié dĩ̀ìnè ló tṍó e íè vulè, zààvà, fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló, tóè sàn nè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló ea dú sìgà gá ea di ló ból súú nyómá káí Bàrì. (Gàl. 5:​22, 23) Nyíéi palàge ẹẹ kọ è di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà! Gbò e bà gbẹ́á mm̀ páradaìs Bàrìí é mon tṍó e Bàrì é dómà “ãa káála nè ãa kunukẽ̀” ea beè zìgàa.

11. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65:​18, 19, ge di mm̀ páradaìs Bàrìí tọ́aí ló naa vàẹ?

¹¹ Bà ólò ié zààvà nè ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. Àìzáíà beè kpáá kọ́ nú ea náa vaá è ié “zààvà nè ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe” gbẹá mm̀ páradaìs Bàrì. Jìhóvà ní ea beè naa ẽ́. (Bugi Àìzáíà 65:​18, 19.) Níà nú ea náa vaá Jìhóvà gé túi nvèèmà bá nè gbò nen kọ bàá aa mm̀ kyáá bõ̀ònaló fã̀ bã mm̀ kà-kà bõ̀ònatõ̀ò ẽ! Nyíéi palàge ẹẹ ló gbò tã́áná dee bá e gé dé kpéè ló boo béè kọ è di mm̀ kà-kà  bõ̀ònatõ̀ò, vaá níà nú ea náa vaá à tànii gè kọ́ nú ea kil ló nè dõona gbò e.​—Jèr. 31:12.

12. Gbò zìgànù ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65:​20-24 tọ́a ní ló naa vàẹ, vaá ló éé?

¹² Nyíéi palàge ẹẹ ló ból dẽesĩ́ e dénè bẹ̀ì e di mm̀ páradaìs Bàrìí íè. Dòòmà dẽe ló dénè nú eé mon vaá naa mm̀ ãa bàlà boo! Kpá Káí zigà kọọ̀: “Tọ́ọ̀ nen náa é ú ná gbẹá pá nvín, àbèè kọọ̀ nen dõgẽ ana vaá ù.” Èé “tibgi tọ vaá . . . tõó m, [èé] kil ól vã́ìn vaá dé ból ea dú bèè.” Née é “sí tóm mm̀ zọ̀là pọ́ì” boo béè kọọ̀ èé dú “gbò e Jìhóvà beè tãanè dee bá.” À zigà nèi kọ àé kpenàèi vaá neèi dĩ̀ìnè ló dùm. ‘Besĩ́ bà kálá kolíe,’ àé nyímá nú ea bii buù nen vaá “mm-mè tàn dénè nú ea di dùm.”​—Àìz. 65:​20-24; Ps. 145:16.

13. Mósĩ́ deè ní e kpá Àìzáíà 65:25 kọ́ bé e gbò nen ólò nyaaná ba láb tṍó e bà daamà togó gè fã̀ Jìhóvà naa ẽ́?

¹³ Bà ólò ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè kpènà. Tení dú ló nvèè bá ea aa bá nyómá káí Bàrì, gbò e ba beè olòó labví pọ́lọ́ láb a nyááná ba láb. (Bugi Àìzáíà 65:25.) Baa piìga boo gè aa ló gbò pọ́lọ́ láb e ba beè olòó labví vaá tõó dùm ea dú lé. (Róm̀ 12:2; Ẹ́fẹ. 4:​22-24) À dú kà-kà kọọ̀ née gbõomà, vóà naa, è ólò ié lọ̀ gã́bug tṍó. Kọ̀láá bé ea dì naa, Jìhóvà a gbá “dénè” gbò e bà vulèe vaá naa kọ bàá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. (Táítọ̀s 2:11) Áá Bàrì ea bọọ lọ̀l vaá à lee ní ea é láá sí nakà tóm dũ̀ùnèí ẽ́!

14. Mósĩ́ deè ní e nú ea beè naaá ló ene kà vígà págbálà zógè kọọ̀ nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65:25 dú kà-kà ẹ?

¹⁴ É kọọ̀ gbò nen é láá nyaaná ba láb? Bugi togó boo nú ea beè naaáí. Ene kà nvín ãa gbálà ea di mm̀ a 20 gbáá beè si kpọ́gọ́lọ́ gã́bug tṍó boo béè a pọ́lọ́ láb nè dùm gboo-gboo ló. Ba beè siíe nvee kpọ́gọ́lọ́ boo béè kọọ̀ à zib faà, kọ̀ọ̀là tọ, nè dõona kà agẹbá pọ́lọ́ ea beè sì. A beè olòó di kpènà ló gè bé-bé. Túá tṍó e bà kọ́ kpẹ̀a nèe vaá à sí nònù Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà, a beè gbóó àgala boo kọ a monìè kà-kà bõ̀ònaló fã̀. Tṍó ea ni diia múú lọ̀l, a beè olòó bugi togó boo bé e nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65:25 tọ́á ló a dùm naa. A beè nyaaá aa ló gè labví láb belí kpẹẹ̀ vaá dú fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló belí nvín naanà ból.

15. Éé ní ea náa è gbĩ́ gè kolí gbò nen nvee mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Bàrì e, vaá mósĩ́ deè ní eé láá naa vóé?

¹⁵ Bà tú tã́á bel ea kọ́ọ̀: “Nee nú e Gbele Bàrì Jìhóvà kọ́í” dààmà togó bel ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65:​13, vaá tú tã́á bel ea kọ́ọ̀ “níà bé e Jìhóvà kọ́ ẹ́” nvèèmà kùbmà ló a 25 gã́bel. Gbò nú ea kọ́ ólò naaá. (Àìz. 55:​10, 11) È dì e gé dé kpéè ló páradaìs Bàrì kátogóí. Jìhóvà íe pá tọ e bà gé fã́e mm̀ gbaa ló. Vaá boo béè kọ è dṹùnà pá a tọ, è dì e gé dé kpéè ló fẹẹ́-fẹẹ̀ ló nè kpènà kátogóí mm̀ nakà pọ́ló bàlà booí. (Ps. 72:7) Boo béè vó, è gbĩ́ gè nvèè bá nè gã́bug nen kọ bàá dù gé bã mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Bàrì. Èé láá naa vó tení dú ló gè kilsĩ́ gè kọ́ kpẹ̀a vaá noomà nuù gbò nen.​—Máát. 28:​19, 20.

BÉ EÉ LÁÁ NAA KỌ Á TÀN GBÒ NEN GÈ BÃ MM̀ PARÁDAÌS BÀRÌ NAA

16. Éé ní ea é láá nvèè bá nè gbò nen kọ bàá bã mm̀ páradaìs Bàrì e?

¹⁶ Buù bẹ̀ì íè tóm gè sì ea é náa kọ á tàn gbò nen gè bã mm̀ páradaìs Bàrìí. Be è nó Jìhóvà, èé láá sí tomí leevè. Náa ólò tú bá kpóó siimá gbò nen kọ bàá bã mm̀ a bõ̀ònatõ̀ò. Tãa vó, à ólò tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló ‘dùùmà’ gbò nen nvea ló. (Jọ́ọ̀n 6:44; Jèr. 31:3) Gbò e bà íe lé  bùlà ólò dũ̀ùà bã ló Jìhóvà tṍó e bà nó nú ea kil ló gbò a kpãa. Mósĩ́ deè ní e bẹẹ lé láb é láá naa kọ á tàn gbò nen gè bã mm̀ páradaìs Bàrì e?

17. Mósĩ́ deè ní eé láá naa kọ á tàn gbò nen gè bã mm̀ páradaìs Bàrì e?

¹⁷ Enè sĩ́deè eé láá naa kọ á tàn gbò nen gè bã mm̀ páradaìs Bàrìí dú gè ié vulè nè tóè sàn kilma ló pá vígà. Tṍó e ãa nen sí nònù, à ólò tànii kọ á ié íb tọa ló e gbò e ba beè ãàa sí nònù gbẹá Kórìnt mm̀ túá gbò gbááá beè iéá. Ba beè kọọ̀: “Kà-kà kọọ̀ kèsĩ́ Bàrì dìí zẹ̀ẹ̀ kĩí.” (1 Kọ́r. 14:​24, 25; Zèk. 8:23) Vóà naa, èé kilsĩ́ gè tú dùùlà bá deè tṍ ea kọ́ọ̀ “iei fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló zẹ̀ẹ̀i” siimá tóm.​—1 Tẹ̀s. 5:13.

18. Éé ní ea é láá naa kọ á tàn gbò nen gè bã mm̀ bõ̀ònatõ̀òí ẽ́?

¹⁸ À dú bíi kọ é kilsĩ́ gè olòó ẹ̀b pá vígà belí bè e Jìhóvà ẹbva naa. È náà vó tṍó e káà dẽe gbẹẹ́ boo ba gbò lé kpãa vaá lọ̀l dẽesĩ́ ba náa gbõoma, boo béè kọọ̀ tṍó e Boǹ Méné Bàrì é dú, bàé beè gbõoma. Èé láá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea bã́ zẹ̀ẹ̀ pá vígà nè bẹ̀ì tení dú ló gè ‘dú lé ló ene vaá tó sàn ene, nè ge ia ló pọ́lọ́ nè ene.’ (Ẹ́fẹ. 4:32) Tṍó e náà vó, gbò e bà gbĩ́ kọ bàá tú íb lé báí sẹẹmàè va é íe tàn ge bã mm̀ bõ̀ònatõ̀òí. b

GBẸÁ MM̀ PÁRADAÌS BÀRÌÍ

19. (a) Dì belí bé ea dọa bàlà kẽ mm̀ ńkpó ea kọ́ọ̀ “ Ba Beè Aa Mm̀ Bõ̀ònatõ̀òí Vaá Òòa Kẽ Tṍó E Tṍó Téní” naa, éé ní e gbò e ba beè aa mm̀ bõ̀ònatõ̀òí kọ́ tṍó e bà oòa kẽ ẽ́? (b) Éé ní ea bọ́ló kọ é beeláfùl ge naa ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁹ Nyíéi palàge ẹẹ ló páradaìs Bàrìí!  À palàge dú lé kátogóí èlmà tṍó ea kil nvéeá, vaá gã́bug nen a kpáá dù gé fã̀ Jìhóvà. È gbĩ́ gè zogè kọọ̀ nyíéi palàge ẹẹ ló nèà deè e Jìhóvà néi kọ é di mm̀ a bõ̀ònatõ̀òí. Kọ̀láá nen ea gbĩ́ gè ié dĩ̀ìnè ló, naa kọọ̀ nú ea íe á gbõomáé ló, vaá ié kpènà é íè ge dù gé bã mm̀ páradaìs Bàrìí vaá gbẹá m! Sõò, èé íè ọ̀ẹ̀ dẽe boo béè kọọ̀ Sétàn dì ea gé piigà bé ea kpóó sim tùlà naa gè òòmài lọl m. (1 Pít. 5:8; Kùùà 12:9) Née é zigà kọọ̀ nú ea gé noo á ié togó. Naanii èé síá kpóó ló vaá naa kọọ̀ páradaìs Bàrìí á kilsĩ́ gè dú lé, di õ̀òa vaá naa kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á di m.