1. Ge kọ́ kpẹ̀a nè dõona gbò ólò tõó ló sìgà nen naa vàẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

 DÌ BELÍ gbò gyóòlo Jìhóvà, è ólò kọ́ kpẹ̀a nè dõona gbò boo béè kọ è vulè bẹẹ Tẹ̀ ea di káála vaá è gbĩ́ gè nvèè bá nèva kọ bàá nyimáe ló. Gã́bug pá vígà ólò dé kpéè ló gè kọ́ kpẹ̀a, boo tṍó e náa ólò valí ló sìgà gbò ge naa vó. Ló éé? Kẹ́ẹ ólò láá sii sìgà nen vaá bà náa ólò ié agẹló gè loomá bel nè dõona gbò. Náa ólò valí ló sìgà gbò ge sí tọọ̀ nen e náa kólí va. Pọ̀ ólò sii sìgà gbò kọ bàé kpóè va. Ba beè noomà sìgà gbò kọ bàá gá zọ̀ dõona gbò tàlà. Vóà naa, kọ̀láá bé e bà vulè Jìhóvà naa, náa ólò valí vá ló gè bã ló dõona gbò vaá kọ́ kpẹ̀a nèva. Sõò boo béè kọ bà mon bé e sìtóm kọ̀ kpẹ̀aí palàge dú bíi naa, bà ólò pììgà ge kọ́ kpẹ̀a nè dõona gbò. Níí ólò palàge ẹẹlẹ̀ nyíè Jìhóvà!

2. Éé ní ea náa vaá náa bọ́ló kọọ̀ lóó ni á ọọ beè nyíé ni náa ólò ẹẹ tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a ẹ́?

² É kọọ̀ sìgà tṍó gbò nuá ólò naa kọọ̀ nyíé ni á gá ẹẹ tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a? Beè vó, lóó ni á gá ọọ. Ge kọọ̀ nóo íè agẹló gè loomá bel nè dõona gbò é láá zogè kọ ò kìlmà kpá ló kẽ, vaá nóo gbĩ́ gè kólí bùlà gbò nen nèà o bá. À zógè nàgé kọọ̀ nóo gbĩ́ gè zọ̀ gbò nen tàlà. Náa ólò leemá tọ́ọ̀ nen kọ bàá kpoèe, bọọ èlmà tõ̀ò tṍó e bà gbĩ́ gè naa lé dõona gbò. O Tẹ̀ ea di káála palàge dã́tẽ́ ló gbò ànà-ànà eo gé kpeesĩ́ ló vaá à gbĩ́ gè nvèè bá nè ni. (Àìz. 41:13) Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo vòò kà lọ̀ọ̀gà bùlà ea é  nveè bá nè ni kọ ó bé èlbá gbò ànà-ànàá, nè bé eo é láá ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a naa.

SỌ̀TỌ́ DEÈ KỌỌ̀ MOǸ BEL BÀRÌ Á SIÈ NI KPÓÓ LÓ

3. Éé ní ea beè nvèè bá nè neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jèrèmáíà kọ á láá kọ́ kpẹ̀a nè dõona gbò e?

³ Lọl gé tṍó ea kil nvéeá, bel ea aa bá Bàrì ólò siè kpóó ló pá a gyóòlo tṍó ea né va tóm ea tavàlà vá ló gè sì. Ene kà nu dòòmà bá dú neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jèrèmáíà. A beè ié tã̀àgã̀ bùlà tṍó e Jìhóvà née tóm gè kọ́ kpẹ̀a. Jèrèmáíà beè kọọ̀: “Nda ním nyímà tẽ́ gè láá ló bel, boo béè kọọ̀ m̀ di-dí pá nvín.” (Jèr. 1:6) Sõò éé ní ea beè nvèè bá nèe kọ á ié agẹló gè kọọmá kpẹ̀a ẹ́? Jìhóvà beè ló bel ea síèe kpóó ló. Jèrèmáíà kọ́ọ̀: “A beè tõó mm̀ nà nyíe belí sã́ ea gé bẹ́ vaá taám kpóó, vaá a beè m-mám gè lia ló.” (Jèr. 20:​8, 9) Náa kal ló béè kọọ̀ gbò e Jèrèmáíà géè kọ́ kpẹ̀a nè náa beè pãanée tṍ ló, lẹ̀ẹ̀la tóm e Jìhóvà beè nèe kọ á gé kọ́ nè vaá beè sièe kpóó ló.

4. Éé ní ea ólò naaá tṍó e bugì Kpá Káí vaá palàge bugi togó boo nú e bugì e? (Kọ́lọsì 1:​9, 10)

⁴ Gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí ólò siè kpóó ló gbò nyòòne nvéè Kráìst. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kọ́ mm̀ kpá lẹ̀ẹ̀la tóm ea beè emí má bõ̀ònatõ̀ò ea beè di Kọ́lọsì kọọ̀, ge nó gbò kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí é nveè bá nèva kọ bàá tõó “dùm ea é nveè ka ló [Jìhóvà]” vaá naa kọ bàá labví “kele-kele íb lé lab dògò.” (Bugi Kọ́lọsì 1:​9, 10.) Ge kọ́ kpẹ̀a bãaà nàgé mm̀ lé lab dògò ea géè ló bel kilma lóá. Vóà naa, tṍó e bugì Kpá Káí vaá palàge bugi togó boo gbò nú e bugì, bẹẹ zìgà é palàge agaló vaá èé mon bé e gè kọ́ kpẹ̀a dú bíi naa.

5. Mósĩ́ deè ní eé láá palàge ié bélè lọl ló gè bugi vaá nó Kpá Káí é?

⁵ Kọbé Moǹ Bel Bàrì láá palàge dọ̀ bélè nèi, à dú bíi kọ é tú tṍó bùgmà, noomá, vaá bugi togó boo nú e bugì. Be ò bugi dọ̀ Kpá Káí ea tavàlà ní ló gè dã́ ból ló, ógá pẹẹ zelí. Tãa vó, tú kpá ea kọlà Watch Tower Publications Index àbèe Research Guide for Jehovah’s Witnesses gbĩimá tẽ́ ló nú ea kuu gã́belá. Be nóo gbálà tṍó eo gé nó nu, òé palàge agala boo kọọ̀ nú ea di mm̀ Kpá Káí dú kà-kà. (1 Tẹ̀s. 5:21) Bé eo agàla boo kọọ̀ nú eo bugì dú kà-kà naa, níà bé eo é dé kpéè ló gè kọ́ gbò nú eo nóò nè dõona gbò naa ẽ́.

 PALÀGE KPOOGÁ DEE LÓ NYÒÒMÀ GE KỌ́ KPẸ̀A

6. Éé ní ea náa vaá à bọ́ló kọ é palàge kpoogá dee ló besĩ́ è kálá àà gé kọ́ kpẹ̀a ẹ́?

⁶ Be ò palàge kpoogá dee ló besĩ́ ò kálá àà gé kọ́ kpẹ̀a, lóó ni é tááá tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a nè dõona gbò. Jíízọ̀s beè nvèè bá nè pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá kpoogá dee ló, besĩ́ à kalá lẹ̀ẹ̀là va kọ bàá àà gé kọ́ kpẹ̀a. (Lúùk 10:​1-11) Ba beè kọ́ kpẹ̀a nè gã́bug nen vaá nyíé va beè ẹẹ boo béè kọọ̀ ba beè tú gbò nú e Jíízọ̀s beè noomà va siimá tóm.​—Lúùk 10:17.

7. Mósĩ́ deè ní eé láá kpoogá dee ló nyòòmà ge kọ́ kpẹ̀a ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁷ Mósĩ́ deè ní eé láá kpoogá dee ló nyòòmà ge kọ́ kpẹ̀a ẹ́? À dú bíi kọ é bugi togó boo bel e gbĩ́ gè lò, vaá è gbóó lóe belí bé e ólò ló bel naa. Àé dú lé be è bugi togó boo bàà àbèè taà sĩ́deè e gbò nen ólò láá loomá bel nèi tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a, vaá kpoogá dee ló nyòòmà bé eé áálá bel tẹlẹ dẽè buù kà naa. Tṍó e gé zọ gbò nen loá bel, èé láá dĩine ló, kpeeve sĩ́ mang, vaá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló.

8. Mósĩ́ deè ní e gbò nyòòne nvéè Kráìst bélí ńbã́á sãa ea di mm̀ bel dòòle ló Pọ́ọ̀l ẹ?

⁸ Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kọ́ bé e sìtóm kọ̀ kpẹ̀aí palàge dú bíi naa tṍó ea kọ́ọ̀: “Beéle e íè nakà gyọ́í dì belí ńbã́á sãa.” (2 Kọ́r. 4:​7, NW.) Éé ní ea dú nakà gyọ́í é? Níà tóm gè vee kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Méné Bàrì ea é duulà dùm gbò nen. (2 Kọ́r. 4:1) Éé ní ea dú ńbã́á sãa ẽ́? À doà bá gbò gyóòlo Bàrì e bà gé kọ́ lé kpẹ̀aí nè dõona gbò. Mm̀ deè Pọ́ọ̀la, gbò ùlà ki beè olòó tú ńbã́á sãa dààmàgì gyọ́ e ka di ló belí gyã́á, míí, nè kpègè. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jìhóvà a tú beele kọọmá lé kpẹ̀a e ka di lóí. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà dìí ló, èé íe kói gè vèèmà lé kpẹ̀aí mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.

TÃ̀ÀGÃ LÓ BÀRÌ KỌ Á NEÈ NI AGẸLÓ

9. Mósĩ́ deè ní eé láá bé èlbá gè siiá pọ̀ ló nen ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁹ Sìgà tṍó, pọ̀ é láá siíi ló gè kọ́ kpẹ̀a nè gbò nen àbèè kọọ̀ pọ̀ sííi kọ bà náa é pãanéi tṍ ló. Mósĩ́ deè ní eé láá bé èlbà nakà nu ànà-ànàí ẽ́? Bugi togó boo tã̀àgã ló Bàrì e gbò tóm beè tã̀àgã̀ tṍó e bà kọ́ nèva kọọ̀ bàá gá kọ ná kpẹ̀a. Tãa vó e pọ̀  síí va, ba beè bàn Jìhóvà kọ á neè va ‘taaà ló gè naa kọ bàá láá loè a moǹ bel.’ Tẽ̀ènè tṍóá, Jìhóvà beè aalá ba tã̀àgã ló. (Tóm 4:​18, 29, 31) À bọ́ló kọ é bàn nvèè bá lọl bá Jìhóvà beè pọ̀ sííi ló gè kọ́ kpẹ̀a nè dõona gbò. Bàn Jìhóvà kọ á nvèè bá nè ni kọọ̀ vulè eo íè ló gbò nen á kpáá aga ló kọbé pọ̀ náa síí ni tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a nèva.

10. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà ólò nvèè bá nèi kọ é láá sí Neǹ Ditõ̀ò nèe ẽ́? (Àìzáíà 43:​10-12)

¹⁰ Jìhóvà beè sài kọ é siè Neǹ Ditõ̀ò neèe, vaá à zigà kọ àé neèi agẹló. (Bugi Àìzáíà 43:​10-12.) Bugi togó boo ténì sĩ́deè ea ólò naamá vó. Túá kà, Jíízọ̀s ólò dìí ló tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a. (Máát. 28:​18-20) Ní ea égè bàà, Jìhóvà ólò tú gbò nyómá tóm nvèèmà bá nèi. (Kùùà 14:6) Ní ea égè taa, Jìhóvà ólò tú a nyómá káí nvèèmà bá nèi kọ é kẽ̀èa boo gbò nú e beè nò. (Jọ́ọ̀n 14:​25, 26) Ní ea égè ténì, Jìhóvà néi pá vígà e bà ólò zọ̀i siá tóm. Tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà nè pá vígà, è íè kọ̀láá kà nú e íè bíi ló kọbé è láá kọ́ kpẹ̀a leevè.

DI KPÈNÀ LÓ GÈ NYAANÁ BÁ LÓ NU VAÁ Ẹ̀B NU BOO BÁ EA BỌ́LÓ

11. Mósĩ́ deè ní eé láá mòn gã́bug nen tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹¹ É kọọ̀ lóó ni ólò ọọ tṍó e nóo monì gbò nen tọ? Òé láá bĩiná o bá kọọ̀: ‘Ãàe ní e gbò e bà ólò tõó kĩée e ólò kọ́ kpẹ̀a síé?’ (Tóm 16:13) ‘É kọ bà di ól tóm sẹ̀ bà sí kè kié?’ Be à meà naa vó, é kọọ̀ òé láá kọ́ kpẹ̀a boo èèlè kĩée eo é mon gã́bug nen? Ene kà vígà págbálà ea bée kọlà Joshua kọ́ọ̀, “Gã́bug tṍó m̀ ólò ié nèà deè ge kọ́ kpẹ̀a tṍó em di kè ki àbèè kĩée e bà ólò sẹlẹ faà.” Vígàí nè a va ea bée kọlà Bridget, kọ́ bà ólò monìè gã́bug nen tọ tṍó e bà síè gé kọẹ̀ kpẹ̀a ló èlà nè fèèbeè deè Sunday.​—Ẹ́fẹ. 5:​15, 16.

12. Mósĩ́ deè ní eé láá nyimá nú e gbò nen ziga ló nè nú ea ólò tàn va gè ló bel kilma ló é?

¹² Beè gbò nen náa gbĩ́ gè pãané ni tṍ ló tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a, pììga boo gè nyimá nú e bà ziga ló nè nú ea ólò tàn va gè ló bel kilma ló. Joshua nè Bridget ólò tú gbò bíb ea di boo kóó trákt dààmà togó ba loa sọ́l tṍó e bà gé kọ́ kpẹ̀a. Dì belí nu  dòòmà bá, be bà gbĩ́ gè tú trákt ea kọlà Olo ẹbvì è Kpá Káí naavàẹ? kọọmá kpẹ̀a, bà ólò kọọ̀: “Sìgà nen ólò ẹ̀b kọọ̀ Kpá Káí níà kpá ea aa bá Bàrì, sõò sìgà nen náa ẹ̀b naa vó. Olo ẹ̀b naa vàẹ̀?” Níí ólò naa kọọ̀ nen á íe tàn ge zọ̀va loá sọ́l boo Kpá Káí.

13. Éé ní ea náa vaá nyíéi é ẹ́ẹ bã̀àna tṍó e bà náa pãanéi tṍ ló tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a ẹ́? (Próvẹẹ̀b 27:11)

¹³ Èé láá agala boo kọọ̀ è síì bẹẹ tóm leevè kọbèè gbò nen náa pãanéi tó ló tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a. Ló éé? Níí dú boo béè kọọ̀ e sí tóm e Jìhóvà nè a Sã́áná gbĩ́ kọ é sì ea dú gè kọ́ kpẹ̀a. (Tóm 10:42) Nyíéi é láá ẹẹ bã̀àna tṍó e née moǹ nen ge kọ́ kpẹ̀a nè àbèè tṍó e bà náa pãanéi tṍ ló, boo béè kọọ̀ è gé náa nú ea léémá bẹẹ Tẹ̀ ea di káála.​—Bugi Próvẹẹ̀b 27:11.

14. Éé ní ea náa vaá nyíéi é éẹ tṍó e neǹ vígà mon nen ea íe lèèma mm̀ ge nó Kpá Káí é?

¹⁴ Nyíéi é ẹ́ẹ nagé tṍó e neǹ vígà mon nen ea íe lèèmá mm̀ ge nó Kpá Káí. Kpá Tọ Kùdẽe Ló tú bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a doolé ló gè gbĩ́ nvín ea pè. Gã́bug nen ólò gbĩ́e bã dénè ketõ̀ò. Níì áá nen ea mon nvín e bà géè gbĩ̀a ní e nyíée ólò ẹẹ́ nì, tãa vó, nyíè dénè gbò e ba géè gbĩ́ nvíná ólò ẹẹ tṍó e bà moníe. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, dénè gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò gbá sí tóm agẹlẹ bá kọbé bà láá mòn gbò e bà íe leemá mm̀ kà-kà belí. È íè bíi ló dénè nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò kọbé è láá kọ́ kpẹ̀a nè gbò e bà di kĩée e ólò kọ́ kpẹ̀a, vaá nyíè dénè bẹ̀ì ólò ẹẹ tṍó e nen ea íe lèèma daamà togó gè sí nònù.

KÁ DẼE GBẸẸ́ BOO VULÈ EO ÍÈ KILMA LÓ JÌHÓVÀ NÈ DÕONA GBÒ

15. Mósĩ́ deè ní e gè tú nú ea di mm̀ kpá Máátìù 22:​37-39 siimá tóm é nvèè bá nèi kọ é kpáá palàge ié tàn ge kọ́ kpẹ̀a ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó ea di boo kóó kpáí.)

¹⁵ Èé láá kpáá palàge ié tàn ge kọ́ kpẹ̀a tṍó e káà bùlà gbẹẹ́ boo vulè e íè kilma ló Jìhóvà nè dõona gbò. (Bugi Máátìù 22:​37-39.) Dòòmà dẽe ló bé e nyíè Jìhóvà ólò ẹẹ naa tṍó e kọ́ọ̀ kpẹ̀a, nè bé e nyíè gbò e bà daamà togó gè nó Kpá Káí é ẹ́ẹ naa! Bugi nagé togó boo kọọ̀ gbò e bà gbantṍ ló lé kpẹ̀aí é duuà.​—Jọ́ọ̀n 6:40; 1 Tím. 4:16.

16. Mósĩ́ deè ní eé láá ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe mm̀ bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a tṍó e née láá aa tọ ẹ́? Nè nu dòòmà bá.

¹⁶ É kọ à íe nú ea náa vaá nóo ólò láá aa  na tọ? Be à dì naa vó, ká bùlà gbẹẹ́ boo nú eo é láá naa gè zogè kọ ò vulèè Jìhóvà nè dõona gbò. Tṍó COVID-19 na, Samuel nè Dania náa beè láá aa ba tọ. Mm̀ begè dẽè tṍó e bà náa beè láá aa tọ gé kọ́ kpẹ̀aá, ba beè olòó tú tẹ̀lẹ̀fóòn nè kpá lẹ̀ẹ̀la tóm kọọmá kpẹ̀a, vaá noomà Kpá Káí gbò nen gbẹá boo Zúùm. Samuel beè kọ́ kpẹ̀a nè gbò e ba beè di tọọ̀ biè kĩée e bà géè bó kom ea kọlà cancer ea beè dìé ló. À kọ́ọ̀: “Tàvàlà dìtõ̀ò beè ọọvẹ́i ló vaá naa kọ é ié tã̀àgã̀ bùlà, a beè ọọvẹ nagé ló bẹẹ gbaa ló kilma ló Jìhóvà. A beè dú bíi kọ é íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe mm̀ bẹẹ tóm e gé sí nè Jìhóvà.” Kèbá dìtõ̀òá, Dania beè dọ̀ vaá níí beè naa kọ ágá láá aa boo vái mm̀ taà ẽ́. Nú ea beè naaáé lóá beè naa kọ á gbẹá mm̀ kpé kọ̀và mm̀ ọ̀ọ̀lẹ̀ ẽ́. À kọ́ọ̀: “M beè naa kọ̀láá kà nú e nà dìtõ̀ò sọ́m bá kọ ḿ naa. M beè kọ́ kpẹ̀a nè ene kà ńnváá ea ólò ẹ̀b nú ea kil ló gbò e kpá ló va zọ ea beè dù gé kãám, bíi ló gbò e bà ólò zalí nu mái. M beè tu nagé fóòn kọọmá kpẹ̀a nè ene kà ńnváá ea ólò sí tóm tọọ̀ biè.” Nú ea beè naaá ló Samuel nè Dania beè naa kọ bàá gá láá naa sìgà nú e ba beè olòó naa, sõò ba beè naa kọ̀láá kà nú e ba kpóó sim tùlà vaá vó beè naa kọọ̀ nyíé va á ẹẹ.

17. Mósĩ́ deè ní eo é láá ié bélè lọl ló gbò lọ̀ọ̀gà bùlà ea di mm̀ togó belí é?

¹⁷ Àé palàge dọ̀ bélè be è tú dénè lọ̀ọ̀gà bùlà ea di mm̀ togó belí siimá tóm. Buù kà lọ̀ọ̀gà bùlàí belí nú e bà ólò bùlmà nu. Tṍó eo túù dénè nú e bà ólò bùlmà nu tẹlẹ ló gyã́á eo gé bul, à ólò kpè. Tṍó e túù dénè gbò lọ̀ọ̀gà bùlàí siimá tóm, èé láá bé èlbá gbò bug togó e náa bọ́ló vaá ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe mm̀ bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a.