1-2. Éé ní eé ló bel boo mm̀ nakà togó bel ge nòí ẽ́?

À ÓLÒ tõó ní ló naa vàẹ tṍó e nú eo palàge ié bíi ló náa dú kà lèlà tṍó eo géè ẹ̀bmà dẽe ẽ́? É kọ nóo é íe tã̀àgã̀ bùlà? Kpá Próvẹẹ̀b 13:12 Kọ́ọ̀: “Nú e nen géè ẹ̀bmà dẽe vaá náa nááá ólò zọẹ kpá ló nen.” Sõò àé tõó ní ló naa vàẹ tṍó eo nyímà kọọ̀ à íe lé bug ea náa vaá nú eo géè ẹ̀bmà dẽeá náa dú tṍó eo géè ẹ̀bmà dẽe kọ àé dú é? Tṍó ea meà naa vó, òó gbóó di kpènà ló gè ĩ̀ìmà vaá elá bànà.

² Mm̀ nakà togó bel ge nòí, èé ló bel boo sìgà gbò nòòkúu ea di mm Kpá Káí ea é láá nvèè bá nèi kọ é kilsĩ́ gè ié “ĩ̀ìmà.” (Máí. 7:7) Tṍóá, èé gbóó ló bel boo bàà kà dìtõ̀ò ea é dú bíi kọ é iè ge ĩ̀ìmà vaá elá bànà Jìhóvà kọ á labví láb. Dee-deè nvée, èé gbóó ló bel boo gbò tã́áná dee bá e gbò e bà di kpènà ló gè elá bànà Jìhóvà é dé kpéè ló.

3. Éé ní e nóò lọl ló nú ea di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 13:11 é?

³ Ene kà nu dòòmà bá ea baatẽ́ nú ea náa gè ié ĩ̀ìmà à dú bíi di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 13:11. Ea kọ́ọ̀: “Gyọ́ e nen tú gbala-gbala gbĩimá ólò vàlẹ̀ bá tà, sõò gyọ́ e nen gbĩ́ ńkem-kem ólò bọọ́ tõ̀ò.” Éé ní e nóò lọl ló nú ea di mm̀ gã́belá ẹ́? Lé nu ólò sìlà aa m tṍó e neǹ nyìmànù íe ĩ̀ìmà vaá tú ọ̀ẹ̀ dẽe naamá nu.

4. Éé ní e nóò lọl ló nú ea di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 4:18 é?

⁴ Kpá Próvẹẹ̀b 4:18 kọ́ọ̀ “èèlè neǹ lé lab dògò dì belí zìlà dee ea ólò baa dọ ló dọ̀ọ̀mà tṍó e dee é palàge ẹẹ.” Tã́á belá gé lóá bel nyòòmà sĩ́deè e Jìhóvà ólò naa kọọ̀ gbò nen á dã́ ból ló a tóm̀ bùlà. Kọ̀láá bé ea dì naa, gã́belá é láá loá nágé bel nyòòmà bé e neǹ nyòòne nvéè Kráìst sim kilsĩ́ mm̀ ge fã̀ Bàrì naa. À ólò tú tṍó kọbéè  nen láá palàge tõo bã ló Jìhóvà. Be è tú gbò nú e nóò lọl mm̀ Kpá Káí nè mm̀ a bõ̀ònatõ̀ò siimá tóm, bé e tṍó gé téní naa níà bé eé tóní gbò kpãà neǹ Kráìst naa ẽ́. Èé kpáá palàge nyimá nágé gã́bug nú ea kil ló Bàrì. Bugi togó boo nu dòòle ló Jíízọ̀s ea kil ló gè ié ĩ̀ìmà.

5. Mókà nu dòòle ló ní e Jíízọ̀s beè nè ea kil ló bé e nen ólò nyaaá ńkem-kem naa ẽ́?

⁵ Jíízọ̀s beè nè nu dòòle ló ea baatẽ́ bé e bẹẹ kọ̀ kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Méné Bàrì bélí ńkem̀ súú té ea dum ńkem-kem mm̀ nyíè nen ea íe tàn naa. A beè kọọ̀: “Gbò súú kpá kyàlàa beè pomè mée vaá dùm. Sõò ẹlẹ [neǹ fò nùa] náa nyímá bé e a náa vaá à láá naaá naa vó. Kunu kẽ ólá náa kọ [bàá] dùm vaá mumí. Bà zẹ́ẹ́ sí mée, vaá tṍó e a lée, bà gboó pilági má. Súú à gboó mmá ló kum.” (Máàk 4:27, 28) Éé ní e Jíízọ̀s géè kọ̀ẹ? À géè baatẽ́ kọọ̀, dì belí bé e té ólò bọọ ńkem-kem naaá, níà bé e nen ea dã́ kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Méné Bàrì ólò nyaaá ńkem-kem naa ẽ́. Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e gbò e ólò noòmà Kpá Káí tõo bã ló Jìhóvà, èé mon bé e bà nyááá vaá kpáá dú lé naa. (Ẹ́fẹ. 4:22-24) Sõò, èé íè ge nyimá kọọ̀ Jìhóva ní ea náa kọ ńkem̀ súú téá á bọọ ẹ́.—1 Kọ́r. 3:7.

6-7. Éé ní e nóò lọl ló bé e Jìhóvà beè dèm boo kunukẽ̀í naa ẽ́?

⁶ Jìhóvà beè noo tṍó ea é gbõomá ló Kọ̀láá kà tóm ea beè sì. A beè naa vó kọbé à nveè ka ló a bée vaá dọ̀ bélè nè dõòna gbò. Dì belí nu dòòmà bá, bugi togó boo bé e Jìhóvà beè kpoogè dee ló boo kunukẽ̀í ńkem-kem naa.

⁷ Tṍó e Kpá Káí gé baatẽ́ bé e Jìhóvà beè dèm boo kunukẽ̀í naa, à ló bel ea kil ló a gè “dò,” nú e bà “tú a bã̀ ĩgẽ boo,” nè a “gá ból.” (Jóòb 38:5, 6) A beè bugi nagé togó boo gbò tóm ea ni sí. (Jén. 1:10, 12) É kọọ̀ òó láá dòòmà dẽe ló bé ea beè tọá ló gbò nyómá tóm naa tṍó e bà mon kọọ̀ gbò nú e Jìhóvà gé dem a daamà togó gè ié mèà? Nyíé va  beè palàge ẹẹ naa ní e bà daamà togó gè “kpá bá.” (Jóòb 38:7) Éé ní e níá nóòmài ẽ́? Jìhóvà beè tú gã́bug gbáá dèmà nu, sõò tṍó ea ẹb dénè nú ea beè tú ọ̀ẹ̀ dẽe dèmà lọ̀l, a beè gbóó kọọ̀ à “palàge dú lé.”—Jén. 1:31.

8. Éé ní eé gé lo bel boo é?

⁸ Gbò nu dòòmà báá náa kọ é nyimá kọọ̀ gã́bug nòòkúu di mm̀ Kpá Káí ea é nóòmài kọ é láá ié ĩ̀ìmà. Kátogóí, èé gbóó gé ló bel boo bàà kà ditõ̀ò ea é dú bíi kọ é iè ge ĩ̀ìmà vaá elá bànà Jìhóvà.

9. Kèbá mókà dìtõ̀ò ní ea é dú bíi kọ é ĩ̀ìmà elá bànà Jìhóvà ẹ?

⁹ Àé dú bíi kọ é elá dọ̀ọ̀mà tṍó e Jìhóvà é áálá bẹẹ tã̀àgã ló. Tṍó e tã̀àgã ló Bàrì kọ á nèi kói kobé è láá bé èlbá tã̀àgã̀ àbèè ọ́ọ́-ọọ̀, àé láá tõoí ló belí kọọ̀ Jìhóvà náa valẹ̀ bá aalá bẹẹ tã̀àgã ló. Éé ní ea náa vaá Jìhóvà náa ólò aalá bẹẹ tã̀àgã ló tẽ̀ènè tṍóá ẽ́?

10. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é ĩ̀ìmà elá bànà Jìhóvà ko á aalá bẹẹ tã̀àgã ló é?

¹⁰ Jìhóvà ólò palàge pãane tṍ ló bẹẹ tã̀àgã ló. (Ps. 65:2) À ólò ẹ̀b kọọ̀ bẹẹ gè tãagã̀èé ló zogè kọ è íèèe zìgà m. (Híb. 11:6) Tṍó e tãàgã ló Jìhóvà kilma ló gè naa a bùlà, à ólò leemáe ge mòn bé e piigà ge sí tóm nyòòmà nvéè bẹẹ tã̀àgã ló naa. (1 Jọ́ọ̀n 3:22) Vóà naa, àé dú bíi kọ é ié ĩ̀ìmà vaá sí tóm nyòòmà nvéè bẹẹ tã̀àgã ló kọ̀láá tṍó e gé piigà ge bé èlbá enè íb pọ́lọ́ dùm àbèè ọ́ọ́-ọọ. Jíízọ̀s beè naa kọ é dã́ ból ló kọọ̀ sìgà bẹẹ tã̀àgã ló náa é ááá tẽ̀ènè tṍóá. A beè kọọ̀: “Banii, mè ò é íei. Gbĩi, mè ò é gbĩ́i monii. Konii bá ló, mè nu tọ é kuuà nèi.” (Máát. 7:7, 8) Tṍó e gbaǹ tṍ ló ã̀àneá vaá olòó ‘tã̀àgã ló Bàrì,’ èé láá àgala boo kọọ̀ bẹẹ Tẹ̀ ea di káála é dã́ vaá aalá bẹẹ tã̀àgã ló.—Kọ́l. 4:2.

11. Mósĩ́ deè ní e nú ea di mm̀ kpá Híbrù 4:16 é nveè bá nèi tṍó ea tõoí ló kọọ̀ Bàrì náa valẹ̀ bá aalá bẹẹ tã̀àgã ló é?

¹¹ Náa kal ló béè kọ àé láá tõoí ló kọọ̀ Jìhóvà náa áálá bẹẹ tã̀àgã ló, sõò à zigà kọọ̀ àé áàlàẹ̀ “lèlà tṍó e bíi dìí ló.” (Bugi Híbrù 4:16.) Níà nú ea náa vaá née é kọ́ bel Jìhóvà beè bẹẹ tã̀àgã ló náa ááá kà lèlà tṍó e beè ẹ̀bmà dẽe ẽ́. Dì belí nu dòòmà bá, gã́bug nen á tú gã́bug gbáá tã̀àmà ló Bàrì kọọ̀ a Boǹ Méné á dù gé nvèè kùbmà ló bàlà booí. Kàsĩ́ Jíízọ̀s beè kọ é tã̀àgã ló Bàrì naa vó. (Máát. 6:10) Ẹ̀b bé ea é dú nú e nyìmànù á gé m ge kọọ̀ nen pee a zìgà boo béè kọọ̀ Bóǹ Méné Bàrì náa dú kà lèlà tṍó ea géè ẹ̀bmà dẽe naaà! (Háb. 2:3; Máát. 24:44) Àé dú nú e nyìmànù di m tṍó e kilsĩ́ gè elá bànà Jìhóvà vaá dẹlẹ nyíé boo kọ àé áálá bẹẹ tã̀àgã ló. Kùbmà é bã́ ló bàlà booí tṍó ea bọ́ló boo béè kọọ̀ Jìhóvà beè noo kà lèlà “dee nè tṍó” e kùbmà é bã́ ló. Vaá àé dú tṍó ea palàge lee ló kọ̀láá nen.—Máát. 24:36; 2 Pít. 3:15.

12. Kèbá mókà dìtõ̀ò ní ea é láá palàge tàvàlàí ló gè ié ĩ̀ìmà ẽ?

¹² Àé dú bíi kọ é ié ĩ̀ìmà tṍó e bà tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mài. Pá bàlà booí ólò bọọgẹ̀ tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà nen boo béè kọọ̀ à dú págbálà àbèè pábia, à aa dõòna kà bálásĩ́, kpò kunukẽ̀, gã, àbèè dó. Bà ólò tu nágé pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà sìgà gbò boo béè kọọ̀ bà íe bo àbèè tã̀àgã̀ bug togó. Gã́bug Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà a ĩimà nàgé pọ́lọ́ bá e bà sẹẹmà va boo béè gbò nú e bà ziga ló ea dẹẹ̀a boo Kpá Káí. Tṍó e gbò nen tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mài naa vó, èé íè ge kẽ̀èa boo bel e Jíízọ̀s beè lòa. A  beè kọọ̀: “Bàrì é duulà kọ̀láá nen e a ĩimà tẹlẹ kùbmà.” (Máát. 24:13) Sõò be à ié nen eo monì kọ à sí agẹbá pọ́lọ́ mm̀ bõ̀ònatõ̀òà? Tṍó e ba ni kọ́ nè gbò kànen lọ̀l, é kọọ̀ òó aa ló gbẹẹ́ vá bá vaá ié ĩ̀ìmà kọ bàé síi bá ló belí bé ea dú bùlà Jìhóvà naa? Gbò éé ní e gbò kànen ólò naa tṍó e nen sí agẹbá pọ́lọ́ ẹ́?

13. Éé ní e Jìhóvà gbĩ́ kọọ̀ gbò kànen á naa tṍó e nen sí agẹbá pọ́lọ́ ẹ́?

¹³ Tṍó e gbò kànen nyímá kọọ̀ nen sí agẹbá pọ́lọ́ mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, bà ólò zẹ́ẹ́ bàn “nyìmà nu e a aa bá Bàrì” kọbé bà láá sii bá ló belí bé ea dú bùlà Jìhóvà naa. (Jém̀z 3:17) Ba nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ ólò dú gè nvèè bá nè nen ea beè sí pọ́lọ́ vaá “dágí gbẹẹ kà kà belí” kọbé à ooà be à válí. (Jém̀z 5:19, 20) Bà ólò pììgà nàgé bé e ba kpóó sim tùlà naa gè kpènà bõ̀ònatõ̀ò vaá nvèè nyíé gbàà gbò e nú ea nááá tọ́a vá ló. (2 Kọ́r. 1:3, 4) Tṍó e gbò kànen dã́ kọọ̀ nen sí agẹbá pọ́lọ́ mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, bà ólò zẹ́ẹ́ gbĩ́tẽ́ ló kọ̀láá kà nú ea beè naaá, vaá à ólò tú tṍó. Tṍóá, bà ólò gbóó tã̀àgã ló Bàrì vaá tú Kpá Káí dùùmà bá deè tṍ nen ea sí pọ́lọ́á “boo bá ea bọ́ló.” (Jèr. 30:11) Náa kal ló béè kọọ̀ gbò kànen náa ólò dàlàgì tṍó ló, bà náa ólò gbalá ló gè nè béèlàfùl. Tṍó e bà síi bá ló boo bá ea bọ́ló, dénè nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò mòn lé ea silà aa m. Sõò bã̀àna tṍó e gbò kànen piigà vaá sii bá ló belá boo bá ea bọ́ló, nyíè nen e ba beè sí pọ́lọ́ uú booá náa ólò ẹẹ nagé. Be níí beè naaá ló olo, éé ní eo é láá naa kọbé nyíé ni aa boo é?

14. Mókà nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí ní ea é láá nvèè bá nèi kọ é ĩ̀ìmà tṍó e neǹ vígà síi agẹbá pọ́ló ẹ́?

¹⁴ É kọọ̀ à íe tṍó e dõòna nèn àbèè neǹ vígà beè sí ni agẹbá pọ́lọ́? Èé láá mòn gbò lé nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí ea é nóòmài bé eé láá ĩ̀ìmà vaá elá bànà Jìhóvà kọ á naa kọọ̀ lé bèèla á dì naa. Dì belí nu dòòmà bá, náa kal ló béè kọọ̀ pá vígà Jósẹ̀f beè tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀màe, náa beè zìgà kọọ̀ nú e pá a vígà náaá á tuèe naamá neǹ bììla nyíe. Tãa vó, a beè ká bùlà gbẹẹ́ boo gè sí tóm nè Jìhóvà ea dú nen ea ólò nè kpẽ́ pá a gbò e bà íe ĩ̀ìmà. (Jén. 39:21) Tṍó e tṍó téní, Jósẹ̀f beè gbóó láá lọ̀l nyíé boo gbò pọ́lọ́ e ba beè  síeá vaá ká nyíe gbẹẹ́ boo bé e Jìhóvà ni tã́ànèe dee bá naa. (Jén. 45:5) Dì belí Jósẹ̀f, nyíéi ólò ẹẹ tṍó e tõò bã ló Jìhóvà vaá tú bẹẹ bel gbẹẹẹ́ bá kọ á naa kọọ̀ lé bèèla á dì.—Ps. 7:17; 73:28.

15. Éé ní ea beè nvèè bá nè ene kà vígà pábia kọ á ĩ̀ìmà pọ́lọ́ bá e ba beè sẹ̀ẹ̀màe vaá ié dĩ̀ìnè ló bùlà ẹ?

¹⁵ Mm̀ kà kà, níì dénè pọ́lọ́ e bà síi ní ea é láá mèà belí níí Jósẹ̀f e nì, sõò sìgà pọ́lọ́ bá e bà sẹẹmài ólò palàge tọáí ló. Be è tú gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí siimá tóm, àé dọ bélè nèi tṍó e nen nè bẹ̀ì íè tã̀àgã̀. (Fíl. 2:3,4) Bugi togó boo ene kà nu dòòmà bá ea beè naaá. Nyíè ene kà vígà pábia beè palàge bììlà tṍó ea mon kọọ̀ nen e bà ólò gbá siá tóm kpọ́ẹ̀ẹ kyáá bel ló. Tãa vó ea gbálá labví láb, vígà pábiaí beè bugi togó boo nú e Jíízọ̀s beè naa. Náa beè òn gbò e bà oníe. (1 Pít. 2:21, 23) Boo béè vó, a beè beeláfùl ge lọ̀l nyíé boo gbò nú ea beè naaáá. Tṍó e tṍó téní, a beè gbóó nyimá kọọ̀ zọ̀ kpá ló nè tã̀àgã̀ bùlà beè di boo nen e bà ólò gbá siá tómá. Vígà pábiaá beè gbóó beeláfùl ge tuumá kọọ̀ gbò bel e nen e bà ólò gbá siá tómá beè lòa náa aàẹ́ bùlà. Boo béè vó, nyíè vígà pábiaá beè palàge ẹẹ kọ à ĩimàè pọ́lọ́ bá ea beè sẹẹmàèe ã́. Vaá a beè ié dĩ̀ìnè ló bùlà.

16. Éé ní ea é láá nvèè ni nyíé gbàà be bà gé tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà ni ẽ́? (1 Pítà 3:12)

¹⁶ Be ò gé mon tã̀àgã̀ boo béè pọ́lọ́ bá e bà sẹẹmà ni, àbèè boo béè dõòna kà nu, kã̀èa boo kọọ̀ Jìhóvà ólò tõo bã ló gbò bà íe “tã̀àgã̀ bùlà.” (Ps. 34:18) À vulè ni boo béè kọ ò íè ĩ̀ìmà vaá tú kọ̀láá kà nú ea tãagẽ́ ni gbẹẹẹ́ bá. (Ps. 55:22) Ẹlẹ ní ea dú neǹ bèèlá boo zivè kà kunukẽ̀í ẽ́. À mon kọ̀láá kà nú ea gé nááá. (Bugi 1 Pítà 3:12.) Tṍó e tã̀àgã̀ ea bã́ ní ló dú ní e nóo é láá kpoogè dee ló, é kọ ò di kpènà ló gè elá bànà Jìhóvà kọ á labví láb?

17. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 30:18, éé ní e Jìhóvà zigà ge naa ẽ́?

¹⁷ Pọ́ì ńkem̀ tṍó àla bẹẹ Tẹ̀ ea di káála é tã́ànèi dee bá tení dú ló gè domà a Boǹ  Méné. Kpá Àìzáíà 30:18 kọ́ọ̀: “Jìhóvà dì ea gé ĩimà kọbé à íéi sàn nyíé ló, àé aa boo vaá naái sàn. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà dú Bàrì lé bèèla. Nyíè kọ̀láá gbò e bà gé ĩimà elá bànàe á ẹẹ.” Gbò e bà kilsĩ́ gè ĩ̀ìmà elá bànà Jìhóvà é íe tã́áná dee bá kátogóí nè mm̀ ãa bàlà boo.

18. Mókà tã́áná dee bá ní eé dé kpéè ló é?

¹⁸ Tṍó e gbò gyóòlo Bàrì é bã́ mm̀ ãa bàlà boo, bà náa é mon na tọ́ọ̀ kà tã̀àgã̀ e bà gé mon deè nieí. Pọ́lọ́ bèèla nè nyaa ló náa é dinà. (Kùùà 21:4) Née é íe na tã̀àgã̀ bùlà tṍó e gé élá bànà nú e íè bíí ló, boo béè kọọ̀ èé íe gã́bug nú ea é gbõomáí ló. (Ps. 72:16; Àìz. 54:13) Ẹ̀b bé e níá dú kà lé tã́áná dee bá eé dé kpéè ló naaà!

19. Kátogóí, éé ní e Jìhóvà dì ea gé kpóògèì dee ló nyòòmàe?

¹⁹ Jìhóvà gé kpóògèi dee ló kátogóí kọbé è láá bã mm̀ a Boǹ Méné tení dú ló gè nvèè bá nèi kọ é láá bé èlbá pọ́lọ́ dùm vaá toní gbò kpãá ea leemáe. Lóó ni á gá ọọ naa ní eo é ooà aa ló gè fã̀ Jìhóvà. Dùm eé beè palàge dé kpéè ló gé dú! Boo tṍó e gé ẹbmà dẽè ãa bàlà boo ea gé dúá, naanii mè é kilsĩ́ gè ié ẹ́ẹ́ nyíe tṍó e gé ĩimà elá bànà kọ Jìhóvà á naa nú ea beè zìgà kọ àé náànìè!