Ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà beè olòó sí Tọ Bàrì Fádá. Sõò tṍó e bà nóòmà va lọl mm̀ Kpá Káí kọọ̀ béè Bàrì kọlà Jìhóvà, pálaa ọ̀và beè gbóó dú Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. Ńdáà tẹ̀ náa beè dèm nà gbò nú ea bélí Jíízọ̀s. Tãa vó a beè tú a tóm kalì siimá tóm ló sìgà ketõ̀ò ea di ló bẹẹ tọ naamá túá kà Kíndòm Họ́ọ̀l ea beè di ene kà ńkem̀ bon ea kọlà San Juan del Monte, ea di suburb Manila, ea dú pọ̀b boǹ Philippine.

Tṍó em ni meà mm̀ gbáá 1952, ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà beè gbóó dààmà togó gè noomàm nú ea kil ló Jìhóvà, belí bé e ba beè noomà ténì kà pá ńdáà ńkàneǹ vígà págbálà nè taa kà pá ńdáà ńkàneǹ vígà pábia naaá. Bé em gé bọọ naa, níà bé e ńdáà tẹ̀ beè olòó sièm kpóó ló kọ ḿ bugi ene kà dọ̀ Kpá Káí buù dee naa ẽ́, vaá a beè olòó zọ̀m noá gã́bug bẹẹ gbò kpá. Sìgà tṍó, ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà ólò kolí kyáà gbò e tọ nàà tóm lẹẹlà nè gbò e bà ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó kọ bàá tõó beélè tọ. Nyíè pá beélè tọ ólò ẹẹ vaá è ólò ié sìà kpóó ló lọl ló gbò bel e pá vígàí kọ́ nèi, níí beè siè kpóó ló dénè bẹ̀ì kọ é tú gè kọ́ kpẹ̀a naamá túá kà nú mm̀ bẹẹ dùm.

M beè nó gã́bug nu lọl ló ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà e ba beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. Ńdáà tẹ̀ nè nda beè dààmà togó gè sí tóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó, tṍó e ńdáà kà ni ú mm̀ gbáá 1971. Sõò ńdáà tẹ̀ beè ú mm̀ gbáá 1973, tṍó em ni tóólá 20 gbáá. A beè tõoḿ ló belí kọ à dú áá m̀m̀ tṍó e ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà ú. Sõò ból dẽesĩ́ em íè lọl mm̀ Kpá Káí beè nvèè bá nèm kọ ḿ kilsĩ́ gè fã̀ Bàrì. (Híb. 6:19) Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e ńdáà tẹ̀ ni ú, ba beè gbóó kolím kọ ḿ kil Coron ea dú ene kà bon e múú bééá tení ló ea di Palawan gé sí kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a.

M beè toolá 21 gbáá tṍó em beè kil Coron. Boo béè kọ m beè olòó tõó mm̀ pọ̀b bon, a beè bọọḿ ló tṍó em monì kọọ̀ sã́ Ìlẹ́trìk, múú ge õ̀, àbèè faà náa bọọgẹ̀ tọla kẽ mm̀ boná. Sõò, boo béè kọ pọ́ì ńkem̀ pá vígà ní e ba beè di boná ẽ́, sìgà tṍó áá m̀m̀ beè olòó kọ́ kpẹ̀a boo  béè kọọ̀ tọ́ọ̀ kà neǹ gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a náa beè di zẹ̀ẹ̀ pá vígà e bà di boná. Túá ẽ́ em ínà boná, m beè palàge ié tã̀àgã̀ bùlà boo béè kọ ním beè mòn nà pá beélè tọ nè pá nà kóò. Tṍó e dee ni bílá, m̀ ólò ẹ̀b gbò gyã́à káála ea di sĩ́ dee vaá m̀ gbóó tò. Áá gè aa ló nà tóm kil be ní ea beè tànim ẽ́.

Mm̀ gbò tṍóá, m beè olòó kọ́ bé e nu tọ́aḿ ló naa nè Jìhóvà. M̀ ólò kẽ̀èa boo gbò bel sìà kpóó ló em beè bugi lọl mm̀ Kpá Káí nè bẹẹ gbò kpá. M̀ ólò bọọgẹ̀ kẽ̀èa boo nú ea di mm̀ kpá Psalm 19:14. Vó beè naa kọ ḿ nyimá kọọ̀ Jìhóvà é dú “nà Dem nè nà Neǹ Dùùà” be m̀ ólòó bugi togó boo gbò nú ea léémáe, dì belí gbò a tóm nè gbò a lé kpãa. Togó bel ea di mm̀ Kpá Tọ Kùdẽe Ló ea kọ́ọ̀ “You Are Never Alone” a beè palàge nvèè bá nèm. Lọl tṍó tẹlẹ tṍó, m beè olòó bugi togó belá. Tṍó ea dú áá m̀m̀, a beè belí kọọ̀ m̀ di ló Jìhóvà vaá vó beè naa kọ ḿ ié nèà deè ge tã̀àgã ló Bàrì, nó Kpá Káí, vaá bugi togó boo gbò nú em nóò.

Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó em ínà Coron, ba beè gbóó ím bá ló naamá neǹ kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Boo béè kọ áá m̀m̀ ní em beè dú neǹ kànen em di kĩá ẽ́, m beè olòó sẹlẹ Tọọ̀ Kpá Ea Di Kèbá Bẹ̀l Bàrì, Service Meeting, Nò Kpá Káí Bõ̀ònatõ̀ò, nè Nònù Kpá Tọ Kùdẽe Ló. Vaá buù sè, m̀ ólò nè lòbèl kèsĩ́ gbò nen. Kà-kà bel ea dì dú kọọ̀, ge naa gbò nuí beè naa kọ ḿ gá ié ná tṍó gè bugi togó kọ à dú áá m̀m̀!

M beè dé kpéè ló nà sìtóm kọ̀ kpẹ̀a gbẹá Coron, vaá sìgà gbò em ólò noomà Kpá Káí beè dììa múú. Sõò à íe nagé sìgà nu ànà-ànà em beè kpeesĩ́ ló. Sìgà tṍó m̀ ólò tú òb nè bàà kà ávà kyã̀àmà kilma kĩée em gé kọ́ kpẹ̀a, vaá ním ólò agala boo be m̀ é íe kĩée em é ma daa bílá dee. Gã́bug ketõ̀ò e pá beélè bõ̀ònatõ̀ò ólò kọ́ kpẹ̀a beè dú kĩée e múú bééá tení ló. M beè olòó bã mm̀ faà sĩ́ múú sí kĩá gé kọ́ kpẹ̀a, náa kal ló béè kọọ̀ ním ólò láá zọví múú! Jìhóvà beè kpènàm tenmá bá dénè nu ànà-ànàí. Tṍó e tṍó téní, m beè gbóó nyimá kọọ̀ Jìhóvà géè kpoogèm dee ló nyòòmà dõona kà gbò tàvàlà tóm em é sí dì deèsĩ́.

Mm̀ gbáá 1978, ba beè lẹ̀ẹ̀làm kilma Papua New Guinea, ea di deè boo gù ea di ló Australia. Papua New Guinea dú dó e gã́bug gù dì, vaá sìgè ńkem à tõ̀ò gbàà dó ea kọlà Spain. A beè palàge bọọḿ ló gè nyimá kọọ̀ taà gãà gbò e bà di dóá ólò ló nú ea sígà ló 800 kele-kele dém bel. À dú lé kọọ̀ gã́bug gbò e bà di dóá ólò ló Pidgin pá Melanesia, ea kọlà Tok Pisin.

Ba beè zẹ́ẹ́ túm tẹlẹ bõ̀ònatõ̀ò e bà ólò ló dém bel Bèkéè ea di pọ́b boǹ Port Moresby. Sõò tṍó e tṍó téní, m beè òòa kẽ kil bõ̀ònatõ̀ò e bà ólò ló Tok Pisin vaá m beè olòó sí tọọ̀ kpá ea é náa kọ ḿ láá nó ba dém bel. M beè olòó tú gbò nú em nóò lọI tọọ̀ kpáá kọọmá kpẹ̀a. Níí beè nvèè bá nèm kọ ḿ láá vàlẹ̀bá nó ba dém bel. Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, m beè gbóó láá nè lòbèl kèsĩ́ gbò nen mm̀ dém bel Tok Pisin. A beè palàge bọọḿ ló kọ à gáà du enè gbáá em ni tõoma Papua New Guinea, tṍó e bà ím bá ló naamá nen ea gé kudẽe ló sẹ́kiùt ea é kãa gbò bõ̀ònatõ̀ò e bà ólò ló dém bel Tok Pisin.

Boo béè kọọ̀ gbò bõ̀ònatõ̀òa beè di kpã́á aa ló ene, vó beè naa kọ ḿ noo gã́bug bõ̀ònaló sẹ́kiùt vaá m beè olòó sí kẽè gbò bõ̀ònalóá. Túá ból, a beè belí nú ea dú áá m̀m̀ gbẹá dó  em ã́àa kìla, boo béè kọọ̀ gbò e bà di kĩá ólò ló dõona kà dém bel vaá bé e bà ólò naa nu naa beè dú kele ló bé e beele ólò naa nu naa. Ním beè láá olòó bã faà gé kãa gbò bõ̀ònatõ̀ò ea beè di dóá, boo béè kọọ̀ gù beè palàge m-má dóá. Vó beè naa kọ ḿ olòó bã mm̀ ńkìlà buù sè. Sìgà tṍó, áá nda ní em ólò di mm̀ ene kà gbóò-gbóò ńkìlàẹ. Pọ̀ beè olòó siím gbẹá mm̀ ńkìlàa belí bé e pọ̀ beè olòó siím tṍó em bãà mm̀ faà sí múú naaá!

Pọ́ì ńkem̀ gbò ní e ba beè ié tẹ̀lẹ̀fóòn ẽ, vó beè naa kọ ḿ olòó emí kpá lẹ̀ẹ̀là tóm má gbò bõ̀ònatõ̀ò ea di kĩá. Gã́bug tṍó, m̀ ólò gyàà sĩ́ kẽè kpá em beè emíá iná vá ló, vaá m̀ gbóó bĩiná gbò e bà di kĩá be à íe enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà e a di kuló kĩá. Kọ̀láá tṍó em monì pá vígà, bà ólò tú lé bá tuumám vaá níí ólò naa kọ ḿ kẽ̀èa boo nú em beè naa kọbé m̀ láá sí vá ló. M beè mòn gã́bug sĩ́deè e Jìhóvà ni nveemà bá nèm vaá níí beè naa kọ nà gbaa ló kìlmàé ló á kpáá palàge agaló.

Túá dee em beè sí nònù gbẹá ene kà bon e múú bééá tení ló e bà kólíe Bougainville, ene kà dóm nè va beè kpeeve sĩ́ dúm ló vaá bĩinám kọọ̀, “É kọ ò nyímái ló?” M beè gbóó kẽ̀èa boo kọ túá tṍó em ínà Port Moresby ní em beè kọ́ kpẹ̀a nè dóm nè vaí é. M beè zọ̀ va noá Kpá Káí besĩ́ m̀ kálá tú va nè ene kà vígà págbálà ea ólò tõó kĩá kọ á zọ̀ va noá nu. Kátogóí, pálaa ọ̀và a diia múú! Níì ene kà gbàà gbò tã́áná dee em íè mm̀ taà gbàà em ni síímá tóm gbẹá Papua New Guinea ẽ.

Besĩ́ m̀ kalá aa Coron mm̀ gbáá 1978, m beè mòn ene kà lé vígà pábia ea ólò di kpènà ló gè sí kọ̀láá kà tóm e bà née, ea bée kọlà Adel. A beè dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a vaá à géè bumá nágé bàà kà nvín e ba bée kọlà Samuel nè Shirley. À géè ẹ̀b nàgé nú ea kil ló a kà ea ni dú kànen mm̀ dee. Ló May 1981, m beè gbóó òòa kẽ kil Philippine gé ilí Adel. Tṍó e ni ílá lọ̀l, e beè gbóó gbá sí tóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó vaá ẹ̀b nú ea kil ló a kà nè pálaa kà pá a nvín.

Náa kal ló béè kọ m ié pá tọ, ba beè kpáá ím bá ló mm̀ gbáá 1983 naamá nen ea di boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a, vaá lẹ̀ẹ̀làm kilma ene kà bon e múú bééá tení ló, ea kọlà Linapaca ea di bálásĩ́ Palawan. Dénè bẹ̀ì beè gbá àà kil bon e múú bééá tení lóá ea di kpã́á aa ló kĩée e gbò nen ólò tõo, vaá tọ́ọ̀ kà Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà náa beè di kĩá. Kà Adel beè ù tṍó e nú ea é láá dú enè gbáá ni téní. Sõò ge kilsĩ́ gè kọ́ kpẹ̀a beè nvèèi nyíé gbàà tṍó e nyíéi géè bììlàa. E beè noomà Kpá Káí gã́bug nen gbẹá kĩá, vaá gbele tõ̀ò tṍó náa beè tení tṍó e gbóò ié bíi ló ene kà ńkem̀ Kíndòm Họ́ọ̀l. Áá bẹ̀ì beè tìb ene kà Kíndòm Họ́ọ̀l. Nyíéi beè palàge ẹẹ kọọ̀ taà gbáá aa ló tṍó e ínà kĩá, e beè mòn 110 nen e bà zọ́i sí kẽè Sẹ̀lẹ̀nù Ge Kẽ̀èa Boo Ú Kráìst, gã́bug ọ̀và beè sìm kilsĩ́ vaá dììa múú tṍó e aà kĩá.

Mm̀ gbáá 1986, ba beè lẹ̀ẹ̀Iàm kilma Culion, ea dú ene kà bon e múú bééá tení ló e gbò e kom̀ kulè di ló ólò tõo. Gbẹá kĩá, ba beè íbá ló Adel naamá nen ea di boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a. Túá ból, pọ̀ beè siíi ge kọ́ kpẹ̀a nè gbò e kom̀ kulè di ló. Sõò pá vígà e ba beè di kĩá beè  kọ́ nèi kọọ̀ ba beè nè biè gbò e kom̀ kulè di lóí, naa ní e náa é zílá. Sìgà gbò e komí di ló beè olòó sí nònù tọọ̀ ene kà vígà pábia. Pọ́ì ńkem̀ tṍó, ge kọ́ kpẹ̀a nè gbò e kom̀ kulè di ló ea ólò tõó vá ló kọọ̀ Bàrì nè gbò nen kinìè vaá beè gbóó ọ̀ọ̀lài ló. Nyíéi beè ẹẹ tṍó e monì kọọ̀ nyíè gbò e kpá ló va géè palàge zọ̀a ẹ́ẹ tṍó e bà nyímá kọọ̀ enè dee bà é íèè válá ló.​—Lúùk 5:​12, 13.

Éé ní ea beè naa kọọ̀ bẹẹ gbò nvín á láá tõo belí bé e gbò e bà di Culion ólò tõo naa ẽ́? Adel nè nda beè kolí bàà kà vígà pábia e bà dú Coron e bà di mm̀ ba deè ãa kọ bàá tõoí ló kọbé bẹẹ gbò nvín íe lé kóò e bà é láá zọ̀ naaá nu. Samuel, Shirley, nè pálaa kà vígà pábiaá beè dé kpéè ló gè kọ́ kpẹ̀a vaá noomà nuù gã́bug gbò pá nvín, boo tṍó e Adel nè nda géè noomà nuù tẹ̀ nè kà gbò pá nvíná. Kàsĩ́, à íe tṍó e beè noomà nuù 11 pá tọ. Ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, gbò e géè noomà nuá beè sìm kilsĩ́ naa ní e beè gbóó láá sìm tùlà ge dú ene kà bõ̀ònatõ̀ò!

Túá ból, áá nda ní em beè dú neǹ kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ea di kĩá ẽ́. Vó beè naa kọọ̀ tọ nàà tóm á kọ́ nèm kọ ḿ olòó zọ̀ aatáà nen ea beè di Culion sẹlẹ nònù buù sè, ba beè kọ nagé kọ ḿ zọ̀ sĩ́ìna òb nen e bà di ene kà bon ea kọlà Marily sẹlẹ nagé nònù, vaá àé láá tú taa kà ávà ge bã mm̀ faà sĩ́ múú iná kĩá. Tṍó e nònù ni zaalà, nda nè pá ńdáà tọ ólò tú gã́bug ávà kyã̀àmà tenmá boo gù kil ene kà ńkem̀ bon ea kọlà Halsey gé noomà Kpá Káí gbò nen.

Gã́bug gbò e bà dú Marily nè Halsey beè bã mm̀ kà-kàí, vaá e beè gbóó tìb Kíndòm Họ́ọ̀l pálaa kà boná. Dì belí bé ea beè naaá gbẹá Linapaca naaá, pá vígà nè gbò e bà íe lèèma mm̀ kà-kàí ní e ba beè nèi gã́bug nú e tibmà Kíndòm Họ́ọ̀l vaá zọ̀i sí tómá ẽ́. Kíndòm Họ́ọ̀l e beè tìb gbẹá Marily é láá tá 200 nen, vaá bà é láá kpáá tẹlẹ̀ gbàà ló, vó beè naa kọ é láá tõó kĩá sẹlẹ pọ̀bkà bõ̀ònaló.

Tṍó e bẹẹ gbò nvín ni bọọ, Adel nè nda beè gbóó dààmà togó gè kãa gbò bõ̀ònatõ̀ò ea di Philippine mm̀ gbáá 1993. Mm̀ gbáá 2000, m beè sí Ministerial Training School kọbé bà nóòmàm bé em é láá noomà nu gbẹá tọọ̀ kpáá  naa. A beè tõoḿ ló kọ ním sim̀ tùlà ge sí tómá, sõò Adel beè olòó sièm kpóó ló. A beè kọ́ nèm kọọ̀ Jìhóvà é ném kpóó nè kói em é síímá ãa tóm e bà ném ã́. (Fíl. 4:13) Adel beè kọ́ vó boo béè gbò nú ea ni téní bá. Náa kal ló béè kọ kpá lóe géè zọ̀, a beè kilsĩ́ gè sí a tóm leevè.

Mm̀ gbáá 2006 tṍó em géè noomà nu, kom ea kọlà Parkinson beè bã ló Adel. A beè palàge bọọí ló tṍó e dã́à naa vó! Tṍó em noò ge kùb bẹẹ tóm kọbé m̀ láá ẹ̀b nú ea kilíé ló, Adel beè kọọ̀, “Sóo-sóo gbĩ́ neǹ dóm biè ea é láá bóm, m̀ nyímà kọọ̀ Jìhóvà é nveè bá nèi kọ é láá sí tómí kilma sĩ́.” Adel beè kpáá tú ọ̀ọ̀lẹ̀ gbáá siimá tóm nè Jìhóvà vaá náa beè bọọgẹ̀ bugi na togó boo a zọ̀ló. Tṍó e náa láà kyã̀à nà, a beè olòó ĩ̀ìtẽ́ mm̀ kpé kọ̀và kọ́ kpẹ̀a. Tṍó ea tavàlàẹ́ ló gè ló bel, à ólò aalá ńkem̀ bíb gbẹá nònù. Pá vígà beè olòó emí kpá lẹ̀ẹ̀la tóm má Adel vaá õáe zaa ló a lé nu dòòmà bá dọ̀ọ̀mà tṍó ea ú mm̀ gbáá 2013. M beè zọ̀ ńdáà vaà Adel em palàge vùlè siá tóm mm̀ nú ea sígá ló 30 gbáá, tṍó ea ú, nyíém beè palàge bììlà naa ní ea kpáá tõoḿ ló belí kọ à dú áá m̀m̀.

Adel beè gbĩ́ kọ ḿ kilsĩ́ gè sí nà tóm, vaá níà nú em beè naa ẽ́. M beè olòó sí gã́bug tóm, vaá ge naa vó ólò naa kọ ḿ gá bọọgẹ̀ bugi togó kọ à dú áá m̀m̀. Lọl mm̀ gbáá 2014 tẹlẹ 2017, ba beè lẹ̀ẹ̀làm kọ ḿ kãa gbò bõ̀ònatõ̀ò e bà ólò ló dém bel Tagalog, e bà di gbò dó e ba beè kùb tóm Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. Tṍó em ni aa dóá, m beè gbóó kãa gbò bõ̀ònatõ̀ò e bà ólò ló dém bel Tagalog ea di Taiwan, United State, nè Canada. Mm̀ gbáá 2019, m beè noomà nu gbẹá Tọọ̀ Kpá Ea Dì Nè Gbò E Bà Gé Vee Kpẹ̀a Boǹ Méné ea di India nè Thailand, vaá m beè tú dém bel Bèkéè sẹ̀ẹ̀mà tọọ̀ kpáá. Ge sí gbò tómí beè palàge ẹẹlẹ̀m nyíe. Nyíém ólò palàge ẹẹ tṍó em káà bùlà gbẹẹ́ boo gè sí tóm nè Jìhóvà.

Kọ̀láá tṍó e bà lẹẹlàm tẹlẹ ãa ketõ̀ò, m̀ ólò vùlè pá vígà e bà di kĩá, vaá náa ólò valí ge àà vá ló. M beè nó gè dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà tṍó ea meà naa vó. M̀ ólò mòn bé e Jìhóvà ni nveè bá nèm naa, vaá níí a nveè bá nèm kọ ḿ láá sí kọ̀láá kà tóm e bà ném. Kátogóí, m̀ di boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a gbẹá Philippine. Lóóm palàge dĩ̀ìnà gbẹá nà ãa bõ̀ònatõ̀ò, pá vígà a bà di kĩí ólò nvèè bá nèm vaá ẹ̀b nú ea kilím ló. Nyíém palàge ẹẹ nagé tṍó em monì kọọ̀ Samuel nè Shirley gé nó gè íe íb zìgà e ba kà beè ié.​—3 Jọ́ọ̀n 4.

À dú kà-kà kọọ̀ m téní bá gã́bug tã̀àgã̀, m beè mòn nàgé tṍó e ńdáà va gé mon tã̀àgã̀ vaá ù boo béè agẹbá zọ̀Ió. A beè du nágé bíi kọ ḿ nyaaá dẹ̀ẹ̀a boo bé e dìtõ̀ò meà. Vaá m mon kọọ̀ Jìhóvà “á gé kpã́á aa ló tọ́ọ̀ bẹ̀ì.” (Tóm 17:27) Bá Jìhóvà “náa dú kpulu” ló gè nvèè bá vaá siè kpóó ló pá a gyóòlo bã̀àna tṍó e bà di kĩée ea dú áá ọ̀và. (Àìz. 59:1) Jìhóvà ea dú nà Dem ólò dìḿ ló lee vaá m̀ palàge õáe zaa. Náa beè dú áá m̀m̀.