1. Éé ní e gã́bug nen ólò naá deè nieí é?

 DEÈ nieí, è monì kọọ̀ gã́bug nen ólò nvèè ka ló ba bá èlmà dõona gbò. Dì belí nu dòòmà bá, sìgà gbò ólò tú gbò nú ea é kólí bùlà dõona gbò nèà ba bá tẹlẹ boo íntanèt vaá tú gbò nú e ba ni náa dààmà kpá ló boo. Sõò pọ́ì ńkem̀ gbò ní e bà ólò nvèè ka ló Bàrì e. Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo nú e gè nvèè ka ló Bàrì tõó dọ̀, nè nú ea náa vaá à bọ́ló kọ é nvèè ka ló béè Jìhóvà. Èé ló nágé bel boo bé eé láá tú ka ea bọ́ló Jìhóvà nèe naa, nè bé e Jìhóvà é beè naa kọ ka á bã ló a bée naá dì deèsĩ́.

ÉÉ NÍ E GÈ TÚ KA NÈ JÌHÓVÀ TÕÓ DỌ̀ Ẹ?

 2. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè zogè bé ea bọọ naa tṍó e pá Ízràẹ̀l íná kuló Gù Sàìnáì ẽ? (Ẹ̀b nàgé ea di boo kóó kpáí.)

² Kpá Káí kọ́ọ̀ Jìhóvà dú Bàrì ea palàge bọọ. Jìhóvà beè zogè pá Ízràẹ̀l bé ea palàge bọọ naa, pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó ea duulà va lọl Íjèpt. Zẹ́ẹ́ bugi togó boo nú ea beè naaáí: Gã́bug gãà pá Ízràẹ̀l beè bõoná kuló Gù Sàìnáì kọbé bà dã́ nú e Jìhóvà é kọ́ nè va. Tṍóá, bùdee beè gbóó kọ̀l zivekà boo gùa. Mm̀ bùló, zùgà kunukẽ̀ beè gbóó naaá, éném dee à sìlà, náà káála à pomí, vaá gbele agẹ moǹ kooa beè sìlà. (Ẹ́xọ. 19:​16-18; 24:17; Ps. 68:8) Dòòmà dẽe ló bé ea beè bọọ ló pá Ízràẹ̀l naa tṍó e Jìhóvà náa kọ gbò nuí á naaá.

 3. Éé ní e gè nvèè ka ló Jìhóvà tõó dọ̀ ẹ?

³ Sõò, é kọ gbò nen é láá nvèè ka ló Jìhóvà? Ẽei. Enè sĩ́deè eé láá naamá vó dú gè kọ́ gbò lé nu e Jìhóvà ni náa nè gbò lé kpãa ea íe nè dõona gbò. Èé láá nvèè nàè gé ka ló boo béè gbò nú ea nveè bá nèi kọ é láá naa. (Àìz. 26:12)  Enè nen ea beè nvèè ka ló Jìhóvà dú Méné Dévìd. Tṍó e Dévìd géè tã̀àgã ló Bàrì gbẹá kèsĩ́ pá Ízràẹ̀l, a beè kọ́ nè Bàrì kọọ̀: “Zéì Jìhóvà, ò palàge bọọ, ié kpóó, dú lé, vaá ié ka nè lèèlà, boo béè kọ olo ní eo íè kọ̀láá kà nú ea di káála nè boo kunukẽ̀í ẽ́.” Tṍó e Dévìd ni tãagã̀ ló Bàrì lọ̀l, “dénè gbòa beè gbóó lèèlà Jìhóvà.”​—1 Kró. 29:​11, 20.

 4. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè nvèè ka ló Jìhóvà ẹ?

⁴ Tṍó e Jíízọ̀s beè di boo kunukẽ̀í, a beè nvèè ka ló a Tẹ̀ tení dú ló gè naa kọ gbò nen á nyimá kọọ̀ Jìhóvà ní ea beè neèe kpóó ea síìmàè tóm dũ̀ùnèe. (Máàk 5:​18-20) Jíízọ̀s beè nvèè nàgé ka ló Jìhóvà tení dú ló gbò bel ea ló kìlmàé ló nè bá ea sẹẹmà dõona gbò. À íe dee e Jíízọ̀s géè noomà nu gbò nen gbẹá mm̀ tọọ̀ káí. Ene kà ńnváá e zọ beè tõo ẽ́ m mm̀ 18 gbáá beè di zẹ̀ẹ̀ gbò e bà géè pãanée tṍ ló. Zọ ea beè dìé m-má beè kọvẹ́lẹ́ẹ naa ní e náa beè láá elá-èla. Jíízọ̀s beè dã́ ból ló tã̀àgã̀ e ńnvááá géè tení bá, vaá gbĩ́ gè nvèè bá nèe. Vó beè naa kọọ̀ Jíízọ̀s á kyã̀à ináé ló vaá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló kọọmá nèe kọọ̀: “Pábia, gbóó boá aa bá o zọ̀ ló.” A beè dẹlẹ́ẹ bá ból vaá tẽ̀ènè tṍóá ńnvááá beè gbóó elá-èla “vaá õá Bàrì zaa,” boo béè kọ Jìhóvà náa kọ kpá lóe á valí! (Lúùk 13:​10-13) Nú ea naaá beè naa kọ ńnvááá á nvèè ka ló Jìhóvà, vaá níà nú ea bọ́ló kọ beele é naa nagé é.

ÉÉ NÍ EA NÁA VAÁ À BỌ́LÓ KỌ É NVÈÈ KA LÓ JÌHÓVÀ Ẹ?

 5. Mókà gbò bug ní ea náa vaá à bọ́ló kọ é nvèè ka ló Jìhóvà ẹ?

⁵ È ólò nvèè ka ló Jìhóvà boo béè kọ è palàge fã̀e dẽe. À íe gã́bug nú ea náa vaá à bọ́ló kọ é fã̀ dẽè Jìhóvà. Jìhóvà ní ea bọọ lọ̀l vaá à lee é, vaá à íe kpóó gè naamá kọ̀láá kà nú ea gbĩ́ gè naa. (Ps. 96:​4-7) A nyìmànù palàge dọa bàlà kẽ mm̀ gbò nú ea beè dèm. Ẹlẹ ní ea néi dùm vaá nèi gbò nú e íè bíi ló é. (Kùùà 4:11) Jìhóvà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. (Kùùà 15:4) Kọ̀láá kà nú ea náa ólò ié togó vaá à ólò mm-mè gbò nú ea beè zìgà. (Jós. 23:14) Níà nú ea náa vaá neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jèrèmáíà beè kọ́ kilma ló Jìhóvà kọọ̀: “Zẹ̀ẹ̀ dénè gbò e bà nyímá nu mm̀ gbò dó àla, nè zẹ̀ẹ̀ ba gbò boǹ méné, náa íe nen ea bélí ni” ẽ́! (Jèr. 10:​6, 7) Mm̀ kà-kà, à íe gã́bug nú ea náa vaá à bọ́ló kọ é fã̀ dẽè bẹẹ Tẹ̀ ea di káála. Níì áá gè fã̀ Jìhóvà ní e ólò naa ẽ́ nì, sõò è vulè nàe gé.

 6. Éé ní ea náa vaá è vùlè Jìhóvà ẹ?

⁶ È ólò nvèè ka ló Jìhóvà boo béè kọ è vulèe. È vulè Jìhóvà boo béè kọ à íe gã́bug lé kpãa. À ólò ié sàn nyíe nè tóè sàn. (Ps. 103:13; Àìz. 49:15) À ólò tọáẹ́ ló tṍó e bà tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mài. (Zèk. 2:8) À ólò naa kọ á valíí ló gè tõo bã̀é ló vaá dú a kóò. (Ps. 25:14; Tóm 17:27) À ólò kìlmà kpá ló kẽ; “à ólò kẹ̀ẹ̀à ẹ̀b káála nè boo kunukẽ̀, [vaá] dàlà gbò e bà kil kẽ lọl gbàà dúu.” (Ps. 113:​6, 7) Dénè nuí ní ea náa kọ é gbĩ́ gè nvèè ka ló Jìhóvà ẹ.​—Ps. 86:12.

 7. Mókà kele íb nèà deè ní e íè e?

⁷ È ólò nvèè ka ló Jìhóvà boo béè kọ è gbĩ́ì kọ dõona gbò á nyimáe ló. Gã́bug nen náa nyímá kà-kà bel ea kil ló Jìhóvà. Ló éé? Boo béè kọ gã́bug nen zigà ló gbò kyáá bel e Sétàn ni kpọ́ kilma ló Jìhóvà. (2 Kọ́r. 4:4) Sétàn a náa kọ gbò nen á zìgà kọọ̀ Jìhóvà dú Bàrì ea ólò palàge bã̀ súng, náa ólò ẹ̀b nú ea kilíí ló, vaá ẹlẹ ní ea náa kọ é mòn tã̀àgã̀ ẽ. Sõò è nyímà kà-kà bel ea kil ló bẹẹ Bàrì! È íè nèà deè ge naa kọ gbò nen á nyimá ló íb nen ea dú  vaá lèèlàẹ. (Àìz. 43:10) Kpá Psalm 96 togó síèi kpóó ló kọ é nvèè ka ló Jìhóvà. Èé nó bé eé láá nvèè ka ló Jìhóvà naa lọl mm̀ kpá psalmí.

MÓSĨ́ DEÈ NÍ EÉ LÁÁ TÚ KA EA BỌ́LÓ JÌHÓVÀ NÈE Ẽ́?

 8. Éé ní ea dú enè sĩ́deè eé láá nvèè ka ló Jìhóvà ẹ? (Psalm 96:​1-3)

⁸ Bugi Psalm 96:​1-3. Èé láá nvèè ka ló Jìhóvà tení dú ló bel e lóò kìlmàé ló. Dọ̀ Kpá Káíá síèi kpóó ló kọ é ‘ọlí sọ́l nè Jìhóvà mm̀ ge lèèlà a bée, vee lé kpẹ̀a ea kil ló a dùùà, vaá è lèèlàẹ zẹ̀ẹ̀ dénè dó.’ Ge naa dénè gbò nuí é náa kọ é nvèè ka ló bẹẹ Tẹ̀ ea di káála. Pá Júù nè gbò nyòòne nvéè Kráìst e ba beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo náa beè aa ló gè kọ́ gbò lé nu e Jìhóvà ni náa nè gbò nen, vaá naa kọ bàá nyimá gbò lé kpãa ea íe. (Dán. 3:​16-18; Tóm 4:29) Mósĩ́ deè ní e beele é láá naa nagé vó é?

9-10. Éé ní eo nóò lọl ló nú ea beè naaá ló Angelena ẽ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁹ Bugi togó boo nú ea beè naaá ló ene kà vígà pábia ea ólò tõó United State ea bée kọlà Angelena. a A beè tú agẹló kọọmá nú ea kil ló Jìhóvà nè gbò e bà ólò gbá siá tóm. Boo béè kọ bà ã́àa túe ló tóm, ba beè kolíe bíi ló dõona gbò e bà ólò gbá siá tóm kọ bàá kọ́ nu ea kil ló ba bá. Angelena beè noo gè zogè va gbò fòtó ea zógè bé e nyíée ẹ́ẹ gè dú enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà naa. Sõò, besĩ́ à kalá lee tṍó e Angelena é ló bel, ene kà gbálà e bà ólò gbá siá tóm beè kọ ba beè bumàèe dì belí enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. A beè ló pọ́lọ́ bel kilma ló nú e Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà zigà ló. Angelena kọ́ọ̀: “M beè palàge ié tã̀àgã̀ bùlà, sõò m beè bĩiná nà bá kọọ̀: ‘É kọ m̀ é dã́ pĩi kọ nen á kpọ́ kyáá bel ló Jìhóvà? Sẹ̀ m̀ é náa kọ bàá nyimá kà-kà bel ea kilíé ló?’”

¹⁰ Tṍó e nen e bà ólò gbá siá tómá ló bel lọ̀l, Angelena beè tú gbala-gbala tã̀àmà ló Bàrì mm̀ a nyíe. Tṍó ea náa vó lọ̀l, a beè gbóó kọ́ nè nen e bà ólò gbá siá tómá kọọ̀: “Bé e ba beè bumá nda naa bélí nágé bé e ba beè bumá ni naa. Ba beè bumá nágé nda dì belí enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà, vaá tẹlẹ̀ kátogóí, m̀ gáà òòà aa ló gè dú enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà.” Náa kal ló béè kọ pọ̀ géè sii Angelena; a beè piiga boo gè ié dĩ̀ìnè ló bùlà. A beè zogè va fòtó ea zógè pá a kóò nè ẹ̀ẹ̀ tṍó e bà gé tú  ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe fã̀àmà Jìhóvà. A beè tu nagé bá fã̀ dẽe bààmà tẽ́ gbò nú ea ziga ló. (1 Pít. 3:15) Éé beè sìlà aa m ẽ́? Gbálàa beè dĩine ló pãanée tṍ ló vaá náa bee nvèè súng. Kàsĩ́, a beè kọ́ sìgà nú ea beè olòó dé kpéè ló tṍó ea beè di-dí pá nvín ea géè fã̀ Jìhóvà. Angelena Kọ́ọ̀: “À bọ́ló kọ é ló kà-kà bel ea kil ló Jìhóvà nè dõona gbò. Ge naa vó dú kà pọ̀bkà nèà deè e íè.” Dénè bẹ̀ì íè nèà deè ge lèèlà Jìhóvà vaá nvèèe ka ló bã̀àna tṍó e dõona gbò gé ló pọ́lọ́ bel ea kilíé ló.

11. Mósĩ́ deè ní e kà-kà gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst ni tõó boo nòòkúu ea di mm̀ kpá Psalm 96:8 é?

¹¹ Bugi Psalm 96:8. Èé láá tú gbò nú e íè nvèèmà ka ló Jìhóvà. Kà-kà gbò e bà gé fã Jìhóvà ólò tú gbò nú e bà íe nvèèmàe ka ló. (Pró. 3:9) Dì belí nu dòòmà bá, pá Ízràẹ̀l beè nè lọ̀là-lọ̀là e bà é tibmà vaá siimá tóm ló tọọ̀ káí Jìhóvà. (2 Kíǹ. 12:​4, 5; 1 Kró. 29:​3-9) Sìgà gbò e bà ólò nyoone nvéè Kráìst beè “tú ba gyọ́ nvèèmà bá” nè Jíízọ̀s nè pá a gbò tóm kọbé bà láá ié gbò nú ea dú va bíi ló. (Lúùk 8:​1-3) Mm̀ túá gbò gbááá, gbò nyòòne nvéè Kráìst beè tu nagé ba gyọ́ nvèèmà bá nè pá vígà tṍó e kíi dọ. (Tóm 11:​27-29) Deè nieí, beele é láá nvèè nàgé ka ló Jìhóvà tení dú ló gè nè lọ̀là-lọ̀là.

12. Mósĩ́ deè ní e bẹẹ lọ̀là-lọ̀là ólò nvèè ka ló Jìhóvà ẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹² Bugi togó boo nakà nu dòòmà báí ea zógè bé e bẹẹ lọ̀là-lọ̀là ólò nvèè ka ló Jìhóvà naa. Mm̀ gbáá 2020 a, gbò e bà di dó Zimbabwe beè mòn tã̀àgã̀ bá kà agẹbá kã́á-kãà kẽ. Gã́bug nen bií ló ene kà bẹẹ vígà pábia ea bée kọlà Prisca beè mòn tã̀àgã̀ bá kíì gyã́á. Náa kal ló béè kọ dìtõ̀ò beè palàge tàvàlà, Prisca beè kilsĩ́ gè tú deè Wednesday nè Friday kọọmá kpẹ̀a bã̀àna tṍó e bà daamà togó gè fó nu. Gbò e bà di ba kè gyṍó beè nvèèmàe lẹ́ kọ à aà gé kọ́ kpẹ̀a tãa vó ea sí a ól gé fó nu. Ba beè kọ́ nèe kọọ̀, “Tá kói é fẹ́ ni.” Prisca beè agala boo kọọ̀ Jìhóvà é ẹbvìè nú ea kilìèé ló, vó beè naa kọ á kọ́ nè va kọọ̀, “Jìhóvà náa ólò sã̀ànà bá ló pá a gyóòlo gbẹẹ́ kẽ.” Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, pá vígà beè dõo gyã́á nè dõona kà gbò nú e bà íe bíi ló má va. Vó beè naa kọ Prisca á ié gbò nú ea íe bíi ló. Gbò lọ̀là-lọ̀là e ólò nè ní ea beè naa kọ pá vígà e bà di kĩá á ié gbò nú ea dú va bíi ló é. Nú ea  beè naaáí beè palàge bọọ ló pá kè gyṍó Prisca naa ní e bà kọ́ nèe kọọ̀, “O Bàrì náa sọ́ni bá gbẹẹ́ kẽ, vóà naa beele gbĩ́ gè nó nu ea kilíé ló.” Àlàbà nen e bà ólò di ba kè gyṍó beè dààmà togó gè sí nònù.

13. Mósĩ́ deè ní e bẹẹ láb é láá nvèè ka ló Jìhóvà ẹ? (Psalm 96:9)

¹³ Bugi Psalm 96:9. Èé láa nvèè ka ló Jìhóvà tení dú ló bé e lábvì láb naa. A beè dú bíi kọ gbò vààla gyọ́ọ e bà ólò sí tóm mm̀ tọọ̀ káí Jìhóvà á di õ̀òa. (Ẹ́xọ. 40:​30-32) Vóà naa, à dú bíi kọ é nyimá kọọ̀ níì áá gè nvèà õ̀òa dẽè kọ̀là ló ní ea dú bíi é nì, sõò à palàge dú bíi kọ é di õ̀òa mm̀ bẹẹ láb. (Ps. 24:​3, 4; 1 Pít. 1:​15, 16) À dú bíi kọ é piiga boo gè kìn “nómá dùm”​—ea dú gè bugi togó boo gbò nú ea dú pọ́lọ́ nè ge labví láb ea bẽ́émá Jìhóvà​—vaá nvèà ‘ãa nen’​—ea tõó dọ̀ ge bugi togó vaá labví gbò láb ea zógè kọ è gé nó gè toní gbò lé kpãa e Jìhóvà íe. (Kọ́l. 3:​9, 10) Tení dú ló nvèè bá Jìhóvà, bã̀àna nen ea beè olòó sí kà agẹbá pọ́lọ́ é láá nyaaá vaá nvèà ãa nen.

14. Éé ní eo nóò lọl ló nú ea beè naaá ló Jack e? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁴ Bugi togó boo nu dòòmà bá Jack. A beè olòó labví pọ́lọ́ láb vaá palàge dú gboo-gboo ló naa ní e gbò nen beè olòó kolíe Zọ. Gbò pọ́lọ́ láb e Jack beè labví beè naa kọ tọ bèèla á beelá kọ bàá fẹ́ẹ. Sõò boo tṍó ea beè di tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́ ea gé élá bànà deé e bà é fẹ́ẹ, enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà beè kãa tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́á vaá Jack beè zìgà kọ á noomàè ẽ Kpá Káí. Náa kal ló béè kọ Jack beè labví gã́bug pọ́lọ́ láb, a beè nyaaá vaá dììa múú tṍó e tṍó téní. Jack beè nyaaá naa ní e sìgà gbò e bà ólò kùdẽe ló tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́á beè tò tṍó e bà é gé fẹ́ẹ. Ene kà neǹ bé ea ólò sí tóm tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́á beè kọọ̀: “Jack ní ea beè dú pọ́lọ́ lọ̀l vaá à lee ea beè di tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́í é. Sõò kátogóí, à di gbàà gbò e bà dú lé lọ̀l vaá à lee.” Sè ea bẽene sè e ba beè fẹ́ Jacka, vígà págbálà ea ólò sí tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́á gé sẹlẹ nònù beè mòn ene kà gbálà ea zọ́va sí nònù e níà túá tṍó ea gé gbáaa vá dẽe ẽ́. Éé beè naa kọ á tànìe gè sí nònù ẽ? Bé e Jack beè nyaaá naa beè naa kọ gbálàa á mòn kọọ̀ à dú bíi kọ á fãè Jìhóvà. À palàge dọa bàlà kẽ kọọ̀ láb e lábvì é láá nvèè ka ló bẹẹ Tẹ̀ ea di káála!​—1 Pít. 2:12.

 BÉ E JÌHÓVÀ É BEÈ NAA KỌ KA Á BÃ LÓ A BÉE NAÁ DÌ DEÈSĨ́

15. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà é náa kọ ka á bã ló a bée dì deèsĩ́ ẽ́? (Psalm 96:​10-​13)

¹⁵ Bugi Psalm 96:​10-13. Gbò gã́bel ea nveè kùbmà ló kpá Psalm 96 kọ́ bé e Jìhóvà dú lé Méné nè lé Neǹ Bèèla naa. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà é beè naa kọ ka á bã ló a bée dì deèsĩ́ ẽ́? Àé náa vó tení dú ló gè naa kọọ̀ lé bèèla á dì. Pọ́ì ńkem̀ tṍó àla, Jìhóvà é kyọsĩ́ Gbele Bábilọ̀n boo béè gã́bug kyáá bel e ba ni kpọ́ẹ́ ló. (Kùùà 17:​5, 16; 19:​1, 2) Sìgà gbò e bà mon tṍó e bà é kyọsĩ́ Gbele Bábilọ̀n é láá ié nèà deè ge zọ̀i fã̀ Jìhóvà. Dee-deè nvée, tṍó bé Ámàgídòn, Jìhóvà é kyọsĩ́ Sétàn nè dénè gbò e bà gé bé uúé boo vaá kpọ́ẹ kyáá bel ló. Sõò, àé duulà gbò e bà vulèe, gbànìe tṍ ló, vaá nvèèe ka ló. (Máàk 8:38; 2 Tẹ̀s. 1:​6-10) Tṍó e Kráìst ni bẹl mm̀ enè tõ̀ò gbáá lọ̀l vaá dee-deè nvéè ẹ̀bmà a íná kùbmà, Jìhóvà é beè zogè kọ à bọ́ló kọ dénè nen á fãàe. (Kùùà 20:​7-10) Tṍóá, “nyìmànù ea kil ló lèèlà Jìhóvà é ḿ-má boo kunukẽ̀í belí bé e múú ólò m-má pène naa.”​—Háb. 2:14.

16. Éé ní eo béèlàfùl ge naa ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁶ Àé palàge dú lé tṍó e kọ̀láá nen é leelà Jìhóvà belí bé ea bọ́ló naa! Sõò bã̀àna kátogóí, èé láá naa kọ̀láá kà nú e bẹẹ kpóó sim tùlà ge tú gbò nèà deè e íè kọọmá nú ea kil ló Jìhóvà mm̀ bá ea é nveèe ka ló. Kọbé è láá ká bùlà gbẹẹ́ boo gè nvèè ka ló Jìhóvà, Gbò Ge Tulè Tóm a bééláfùl kọ nú ea di mm̀ kpá Psalm 96:8 ea kọ́ọ̀: “Tui ka ea bọ́ló béè Jìhóvà neíe” á dú bẹẹ togó bel gbáá 2025.