1-2. (a) Mókà ã̀àne ní e Jíízọ̀s beè nè pá a gbò nyòòne nvée ẽ́? (b) Éé ní ea beè naa kọọ̀ gbò nyòòne nvéè Jíízọ̀s á teelá ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

 “Ò ÍÈÌ nyómá eo gá náamai nu, sõò bọọ nom̀ kpá ló zuugà.” a (Máát. 26:41b) Gbò belí zógè kọ Jíízọ̀s dã́ ból ló kọọ̀ née gbõomà vaá è ólò ié lọ̀. Sõò a beè lo nagé gbò belá mm̀ ge ãanéi kọọ̀: É gá bọọgẹ̀ dẹlẹ nyíé boo bẹẹ bá zelmá kẽ. Pọ́ì ńkem̀ tṍó besĩ́ Jíízọ̀s à kalá ló gbò belá, pá a gbò nyòòne nvée beè kọ́ nèe kọọ̀ bà náa é aalìẹ̀ẹ́ ló. (Máát. 26:35) Ba beè ié lé bùlà. Sõò bà náa beè nyimá kọọ̀ beè dìtõ̀ò tavàlà, bà é láá vàlẹ̀bá naa nú ea dú pọ́lọ́ tãa vó e bà náa nú ea dú lé. Níà nú ea beè naa vaá Jíízọ̀s à ãané va kọọ̀: “Kuai dẽe ló vaá ò tãagãi ló Bàrì kọbé nóo dọì mm̀ dàg.” e​—Máát. 26:41a.

² À dú pọ́lọ́ kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée náa beè kilsĩ́ gè kùà dẽe ló. Tṍó e bà síi Jíízọ̀s, é kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée beè gbẹáẹ́ ló sẹ̀ pọ̀ beè sií va naa ní e bà téélá ẹ́? Boo béè kọ gbò nyòòne nvéeá náa beè kùà dẽe ló, bà náa beè láá naa nú e ba beè kọ̀a, ba beè teelá gbẹẹ Jíízọ̀s.​—Máát. 26:56.

3. (a) Kọbé è láá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà, éé ní ea náa vaá náa bọ́ló kọ é bugi togó kọọ̀ née é láá sí pọ́lọ́ ẹ́? (b) Éé ní eé ló bel boo mm̀ nakà togó belí é?

³ Náa bọ́ló kọ é bugi togó kọọ̀ née é láá sí pọ́lọ́. À dú kà-kà kọọ̀ née gbĩ́ gè naa tọ́ọ̀ kà nú ea é bẽ́émá Jìhóvà. Sõò née gbõomà vaá èé láá vàlẹ̀bá dọ bá ẹ̀bmà ge sí pọ́lọ́.  (Róm̀ 5:12; 7:​21-23) Mm̀ bùló, èé láá naa nú ea dú pọ́lọ́ tṍó e née nyímà. Kọbé è láá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà nè a Sã́áná, à dú bíi kọ é tõó boo ã̀àne e Jíízọ̀s beè nèi kọ é kilsĩ́ gè kùà dẽe ló kọbé née dọọ̀ bá ẹ̀bmàa. Nakà togó belí é nveè bá nèi kọ é láá naa vó. Túá kà, èé zẹ́ẹ́ ló bel boo gbò dìtõ̀ò eé láá kpeesĩ́ ló ea é dú bíi kọ é palàge kùà dẽe ló. Tṍóá, è gbóó ló bel boo bé eé láá kùà dẽe ló kọbé née dọọ̀ bá ẹ̀bmà naa. Dee-deè nvée, èé ló bel boo bé eé láá kilsĩ́ gè kùà dẽe ló naa.

KÈBÁ MÓKÀ GBÒ DÌTÕ̀Ò NÍ EA DÚ BÍI KỌ É PALÀGE KÙÀ DẼE LÓ É?

4-5. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é kilsĩ́ gè di mm̀ kùà dẽe ló kilma ló gè sí ńkem̀ pọ́lọ́ ẹ́?

⁴ Kọbèè pọ́lọ́ ea dú ńkem é láá ọọvẹ ló bẹẹ gbaa ló kilma ló Jìhóvà, vaá àé láá naa kọ é sí dõona kà agẹbá pọ́lọ́.

⁵ Dénè bẹ̀ì ólò dọ kèbá ẹ̀bmà ge sí pọ́lọ́. Sõò buù bẹ̀ì íè kĩée e ólò ọọ kìl, vaá níí é láá naa kọ é dọ kèbá ẹ̀bmà ge sí agẹbá pọ́lọ́, ge bã mm̀ dùm e bè náa õoà, àbèè ge bugi togó belí pá bàlà booí. Dì belí nu dòòmà bá, à íe nen ea é láá dì ea gé bé tàn ge bã mm̀ dùm kúnàgã̀. Dõona nèn é láá dì ea gé bé tàn ge bã mm̀ dùm e bè náa õoà, dì belí gè saagẹ bá ló o ketõ̀ò págbálà àbèè pábia nè ge ẹ̀b fòtó ea zógè kóló kètẽ́ nen. Boo tṍó e dõona nèn é láá dì ea gé bé tàn ge tõ̀òa boo a bá, ge siiá pọ̀ ló nen, ge vàlẹ̀bá bã̀ súng, àbèè dõona kà nu. Níà nú ea náa vaá Jém̀z beè emí kọọ̀, “Nen ólò ié dàg boo tṍó e tàn pọ́lọ́ ea dìé m gyã́àgẽ̀e vaá túe nvea bá” ẹ́.​—Jém̀z 1:14.

6. Éé ní ea náa vaá náa bọ́ló kọ é bugi togó kọọ̀ née é láá sí pọ́lọ́ ẹ́?

⁶ É kọ ò nyímà ló gbò nú ea ólò bọọgẹ̀ naa kọ ó íe tàn ge sí pọ́lọ́? Náa bọ́ló kọ é ẹ̀b kọ née íè ọ́ọ́-ọọ àbèè ge bugi togó kọọ̀ è íè agẹló vaá née é láá sí pọ́lọ́. (1 Jọ́ọ̀n 1:8) Kẽ̀èa boo kọ Pọ́ọ̀l beè kọọ̀, bã̀àna gbò “e bà gé náa nu e nyómá káí kọ́” é láá sí pọ́lọ́ be bà náa kuà dẽe ló. (Gàl. 6:1) À bọ́ló kọ é ló kà-kà bel nèà bẹẹ bá vaá nyimá gbò kĩée e íè ọ́ọ́-ọọ.​—2 Kọ́r. 13:5.

7. Éé ní ea dú bíi kọ é palàge kpènà ẽ? Nè nu dòòle ló.

⁷ Tṍó e ni nyímá ló gbò nú ea é láá naa kọ é dọ kèbá ẹ̀bmà, éé ní ea bọ́ló kọ é naa ẽ́? Pììgà bé eo kpóó sim tùlà naa kọbé nóo dọọ̀ kèbá gbò ẹ̀bmàá! Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e bà géè emí Kpá Káíá,  kĩée e náa ólò agaló ea ólò di ló pọ̀b bon dú gbànsĩ́ ea di ló boná. Vóà naa, gbànsĩ́ ní e bà ólò palàge kpènà ẽ. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, à dú bíi kọ é kpènà gbò kĩée e ọọ̀ kìl kọbé née dọọ̀ bá gbò ẹ̀bmà e kpeèsĩ́ ló.​—1 Kọ́r. 9:27.

BÉ EÉ LÁÁ KÙÀ DẼE LÓ KỌBÉ NÉE DỌỌ̀ BÁ Ẹ̀BMÀ NAA

8-9. Éé ní e nvín ãa gbálà e bà kọ́ nú ea kil ló mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 7 togóá gáẹ̀ beè naa kọbé náa sí agẹbá pọ́lọ́ ẹ́? (Próvẹẹ̀b 7:​8, 9, 13, 14, 21)

⁸ Mósĩ́ deè ní eé láá kpènà bẹẹ bá kọbé née síì pọ́lọ́ ẹ́? Bugi togó boo nú eé láá nó lọl ló nvín ãa gbálà e kpá Próvẹẹ̀b 7 togó kọ́ nú ea kil lóá. A beè kuná ńnváá kyãa ól. A 22 gã́bel kọ́ nèi kọọ̀ “tẽ̀ènè tṍóá,” nvín págbálàa beè gbóó bììàẹ́ nvée. Sõò, gbò gã́bel ea dì besĩ́ 22 gã́belá kọ́ a beè nè pọ́lọ́ béèlàfùl besĩ́ à kalá sí nakà pọ́lọ́á.

⁹ Éé ní ea beè naa kọọ̀ nvín págbálàa á sí pọ́lọ́ ẹ́? Túá kà dú kọọ̀ ló èlà ní ea beè “tení boo èèlè ea di kpàn tọ kiẽ́e e [ńnváá kyãa ólá] ólò tõo” ẽ́. A beè kyã̀à kil deè kĩée e tọọ̀ ńnváá dì. (Bugi Próvẹẹ̀b 7:​8, 9.) Náa beè òòa kẽ tṍó ea mon ńnvááá. Tãa vó, à dã́ pĩi kọ ńnvááá á pyovìèe gã́ vaá pãanée tṍ ló tṍó ea ló bel kilma ló vààla gyọ́ọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló ea beè neè. Àé láá dú kọ a beè ló belá kọbé nvín págbálàa náa bugi togó kọ ẹ̀ẹ̀ pọ́lọ́ nen. (Bugi Próvẹẹ̀b 7:​13, 14, 21.) Be nvín págbálàa beè kpòòlà lóó lọl ló gbò nú ea beè naa kọ á sí pọ́lọ́á, náa gáẹ̀ beè dọ kèbá ẹ̀bmà vaá sí pọ́lọ́.

10. Deè nieí, mósĩ́ deè ní e nen é láá sí agẹbá pọ́lọ́ belí nvín ãa gbálàa ẹ?

¹⁰ Nòòtẽ́ ea kil ló Sólomòn tẹ́lẹ bàlà kẽ nú ea é láá naaá ló kọ̀láá nen ea gé fã Jìhóvà. Nen é láá sí agẹbá pọ́lọ́ vaá à kọ́ọ̀ nú ea náa vaá à siè pọ́lọ́ dú boo béè kọọ̀ “a beè naaá mm̀ bùló tṍó e náa beè nyimàè.” Sõò, be à bugi togó boo nú ea beè naaá, àé nyimá kọọ̀ a beè neè pọ́lọ́ béèlàfùl vaá vó ní ea náa kọ á sí pọ́lọ́ ẹ́. Àé láá dú kọọ̀ a beè bã̀àà kóò gbò e bà náa vulè Jìhóvà, kolí kyáà boo bá e náa bọ́ló, bã boo website àbèè ge sí kĩée e náa bọ́ló kọ nen ea é fã Bàrì á sì. Be à sẹlẹ náa ólò tã̀àgã na ló Bàrì, bugi Kpá Káí, sí nònù, àbèè ge kọ́ kpẹ̀a. Dì belí nvín ãa gbálà e kpá Próvẹẹ̀b kọ́ nú ea kil lóá, à sí pọ́lọ́ tṍó ea ni ne gã́bug béèlàfùl e nyìmànù á gé m.

11. Éé ní ea dú bíi kọ é kpòòlà lóó lọl ló kọbé née síì pọ́lọ́ ẹ́?

¹¹ Éé ní e níí noomài ẽ́? À dú bíi kọ é kpòòlà lóó lọl ló gè sí pọ́lọ́ vaá kìn ge naa gbò nú ea é náa kọ é sí pọ́lọ́. Níà kà lèlà nú e Sólomòn géè kọ̀ tṍó ea ni kọ́ nú ea kil ló nvín ãa gbálàa nè ńnváá kyãa ólá lọ̀l ẹ. Kilma ló ńnváá kyãa ólá, a beè dùùlài bá deè tṍ kọọ̀: “Ó gá dagí dọ boo a èèlè.” (Pró. 7:25) Vaá a beè kọ nagé kọọ̀: “Tõó kpã́á àà ẹ́ ló; Ó gá kyã̀à tení boo èèlè ea bã́ a tọ.” (Pró. 5:​3, 8) Mm̀ kà-kà, kọbé née síì pọ́lọ́, à bọ́ló kọ é kpòòlà lóó lọl ló kọ̀láá kà nu àbèè dìtõ̀ò ea é láá naa kọ é sí pọ́lọ́. b Níí tõó dọ̀ kọ à dú bíi kọọ̀ é kpòòlà lóó lọl ló gbò nú e náa aa deè dú pọ́lọ́ kọ nen ea gé fã Bàrì á naa, be è nyímà kọọ̀ àé láá naa kọ é sí pọ́lọ́.​—Máát. 5:​29, 30.

12. Éé ní e Jóòb beè beeláfùl ge naa ẽ́, vaá mósĩ́ deè ní ea beè nvèè bá nèe kọ á gá sí pọ́lọ́ ẹ́? (Jóòb 31:1)

¹² Kọbé née bãà mm̀ gbò dìtõ̀ò ea é náa  kọ é sí pọ́lọ́, à dú bíi kọ é palàge beeláfùl kọ née é náa nú ea dú pọ́lọ́. Níà nú e Jóòb beè naa ẽ́. A “beè zọ̀ [a] dẽe bã mm̀ zíl” kọ náa é ẹbvìè dõona kà pábia vaá ié pọ́lọ́ tàn kìlmàé ló. (Bugi Jóòb 31:1.) Ge kpòòlà lóó lọl ló gbò nú ea beè beeláfùl kọ náa é náànìèa beè nvèè bá nèe kọ á gá bã mm̀ dùm kúnàgã̀. Beele nagé é láá beeláfùl ge kpòòlà lóó lọl ló kọ̀láá kà nú ea é láá naa kọ é sí pọ́lọ́.

13. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é ié ọ̀ẹ̀ dẽe kilma ló nú e bugì togó boo é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹³ À dú bíi kọ é ié ọ̀ẹ̀ dẽe kilma ló bé e bugì togó naa. (Ẹ́xọ. 20:17) Sìgà gbò ólò tuumá kọọ̀ ge bugi togó boo nú ea dú pọ́lọ́ vaá nóo náà, náa dú pọ́lọ́. Sõò ge bugi togó naa vó dú pọ́lọ́. Nen ea kilsĩ́ gè bugi togó boo nú ea dú pọ́lọ́ ólò ié agẹbá tàn ge sí pọ́lọ́. Be à náa vó, ge naa nú ea dú lé é palàge tàvàlàẹ́ ló. À dú kà-kà kọọ̀ sìgà tṍó pọ́lọ́ bug é láá bã̀í m. Tṍó ea nááá naa vó, à bọ́ló kọ é bugi togó boo nú ea dú lé tãa vó e káà bùlà gbẹẹ́ boo pọ́lọ́ bugá. Be è náa vó, è kpenà bẹẹ bá lọl ló gè sí pọ́lọ́ boo béè kọ née sọọ̀ tọ́ deè kọọ̀ pọ́lọ́ tàn ea é náa kọ é sí pọ́lọ́ á bã̀í m.​—Fíl. 4:8; Jém̀z 1:​13-15.

14. Dõona kà éé ní ea é láá kpènài kọ é gá sí pọ́lọ́ ẹ́?

¹⁴ Éé ní eé láá kpáá naa kọbé née dọọ̀ kèbá ẹ̀bmà ẽ? À dú bíi kọ é agala boo kọọ̀ ge olòó gbàntṍ ló log Jìhóvà é dọ bélè nèi. Sìgà tṍó, àé láá tàvàlàí ló gè naa kọ bẹẹ bug togó nè tàn á gbaaá ló bùlà Jìhóvà, sõò nyíéi ólò palàge ẹẹ tṍó e náà vó.

15. Mósĩ́ deè ní e gè toní tàn ge naa nú ea dú lé é kpènài kọ é gá sí pọ́lọ́ ẹ́?

¹⁵ À dú bíi kọ é toní tàn ge naa nú ea dú lé. Be è nó gè “ọbví nú ea dú pọ́lọ́, vaá vùlè nú ea dú lé,” àé náa kọ é kilsĩ́ gè beeláfùl ge naa nú ea lelà vaá kpòòlà lóó lọl ló gbò dìtõ̀ò ea é láá naa kọ é sí pọ́lọ́. (Émòs 5:15) Tṍó e íè lé bùlà, àé nveè bá nèi kọ é kìn ge naa nú ea dú pọ́lọ́ be è kpeesĩ́ ẹ̀bmà ge sí pọ́lọ́.

16. Mósĩ́ deè ní e gè naa gbò nú ea é náa kọ é kilsĩ́ gè vùlè Jìhóvà é nveè bá nèi kọ é naa nú ea léémá Jìhóvà ẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

 ¹⁶ Mósĩ́ deè ní eé láá toní tàn ge naa nú ea dú lé é? Èé láá naa vó tṍó e náà gbò nú ea é náa kọ é kilsĩ́ gè vùlè Jìhóvà. Tṍó e di nònù àbèè tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a náa ólò valíí ló gè naa nú ea dú pọ́lọ́. Tãa vó, è ólò gbĩ́ gè naa nú ea léémá Jìhóvà. (Máát. 28:​19, 20; Híb. 10:​24, 25) Tṍó e bugì Kpá Káí vaá bugi togó boo gbò nú e nóò, à ólò siè kpóó ló kọ é naa nú ea dú lé vaá ọbví nú ea dú pọ́lọ́. (Jós. 1:8; Ps. 1:​2, 3; 119:​97, 101) Kẽ̀èa boo kọ Jíízọ̀s beè kọ́ nè pá a gbò nyòòne kọọ̀: “Kuai dẽe ló vaá ò tãagãi ló Bàrì kọbé nóo dọì mm̀ dàg.” (Máát. 26:41) Tṍó e tãagã̀ ló bẹẹ Tẹ̀ ea di káála, è ólò nèe deè kọọ̀ á nvèè bá nèi vaá sièi kpóó ló kọbé è láá naa nú ea léémáe.​—Jém̀z 4:8.

KILSĨ́ GÈ KÙÀ DẼE LÓ

17. Mókà ọ́ọ́-ọọ ní e Pìtà beè ié gã́bug tṍó ẽ́?

¹⁷ Èé láá bé èlbá sìgà tàn ge sí pọ́lọ́ ea dìí m. Sõò, àé láá dú kọ à íe sìgà pọ́lọ́ tàn ea dìí m eé kilsĩ́ gè bè. Bugi togó boo nú ea beè naaá ló neǹ tóm Pítà. A beè àmà sàn Jíízọ̀s taà tóm boo béè kọ a beè siiá pọ̀ ló nen. (Máát. 26:​69-75) A beè belí kọọ̀ Pítà a bé èlbá nakà ọ́ọ́-ọọí tṍó ea beè tú agẹló kọọmá kpẹ̀a nè gbò e ba beè di pọ̀b tọ bèèlaà pá Júù. (Tóm 5:​27-29) Náa kal ló béè vó, sìgà gbáá aa ló tṍóá, “pọ̀ beè siíe ló pá Júù e bà nóòmà kọọ̀ nen Júù á gá zọ̀ nen e bà gáà koóe naaá tọ́ọ̀ íb nu,” vó beè naa kọ á gá zọ̀ nà gbò níí Kráìst e bà náa dú Júù deá ná gyã́á. (Gàl. 2:​11, 12) Pọ̀ beè kpáá sii Pítà. Àé láá dú kọọ̀ à gáà beè palàge bé gè siiá pọ̀ ló nen èlbá.

18. Éé ní ea é láá naaáí ló bã̀àna tṍó ea tõoí ló kọ e láá bé èlbá bẹẹ ọ́ọ́-ọọ ẹ́?

¹⁸ Íb nú ea beè naaá ló Pítàa é láá naa nágé ló beele. Mósĩ́ deè e? Pọ́lọ́ tàn ea tõóí ló kọ e beè bé èlbá é láá kpáá bã̀í m. Dì belí nu dòòmà bá, ene kà vígà págbálà kọ́ọ̀: “A dú òb gbáá em beè kùb ge ẹ̀b fòtó ea zógè kóló kètẽ́ nen vaá m beè palàge agala boo kọọ̀ nakà tã̀àgã̀á a táḿ ló. Sõò à íe sìgà tṍó ea ólò tàn nim gè kpáá ẹ̀b gbò fòtóá.” Nyíéi palàge ẹẹ kọọ̀ vígà  págbálàá dì ea gé bé pọ́lọ́ tàn ní. A beè nyimá kọọ̀ à dú bíi kọ á kilsĩ́ gè bé nakà pọ́lọ́ tàn ní begè dẽè tṍó ea dììma dùm mm̀ nakà pọ́lọ́ bàlà booí. Tení dú ló nvèè ea aa bá a va nè gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, à dì ea ge piiga boo gè kpòòlà lóó lọl ló gè ẹ̀b fòtó ea zógè kóló kètẽ́ nen.

19. Éé ní eé láá naa kọbé pọ́lọ́ tàn e gáà láá bé èlbá náa náa kọ é sí pọ́lọ́ ẹ́?

¹⁹ Éé ní eé láá naa kọbé pọ́lọ́ tàn e gé piiga boo gè bé èlbá náa náa kọ é sí pọ́lọ́ ẹ́? À bọ́ló kọ é gbàntṍ ló dùùlà bá deè tṍ Jíízọ̀s ea kọọ̀: “kuai dẽe ló.” Bã̀àna tṍó ea tõó ní ló kọ ò íèè agẹló, kilsĩ́ gè kpòòlà lóó lọl ló gbò dìtõ̀ò ea é láá naa kọ ó sí pọ́lọ́. (1 Kọ́r. 10:12) Kilsĩ́ gè naa gbò nú ea beè nveè bá nè ni kọ ó láá bé èlbá ẹ̀bmàa. Kpá Próvẹẹ̀b 28:14 kọ́ọ̀: “Nen ea ólòó kùà dẽe ló é íe ẹ́ẹ́ nyíe.”​—2 Pít. 3:14.

GBÒ BÉLÈ E ÓLÒ IÉ TṌÓ E KUÀ DẼE LÓ

20-21. (a) Mókà bélè ní eé íe be è kilsĩ́ gè bé èlbá pọ́lọ́ tàn ẽ? (b) Éé ní e Jìhóvà é náa nèi be è tõó dùm ea nveèe ka ló? (2 Kọ́rìnt 4:7)

²⁰ Èé láá agala boo kọọ̀ be è kilsĩ́ gè kùà dẽe ló, àé nveè bá nèi kọ é gá dọ bá ẹ̀bmà. Tṍó e síì pọ́lọ́ èé láá dé “kpéè ló pọ́lọ́ mm̀ gbálà ńkem̀ tṍó,” sõò tṍó e tõò boo gbò nòòkúù Jìhóvà nyíéi é palàge ẹẹ. (Híb. 11:25; Ps. 19:8) Níí dú boo béè kọọ̀ Jìhóvà beè dèmii kọ é tõó dùm belí bé ea gbĩ́ naa. (Jén. 1:27) Be è tõó dùm ea nveè ka ló Jìhóvà, èé íe dĩ̀ìnè ló bùlà vaá èé beè tõó dùm dọ̀ dè-dè.​—1 Tím. 6:12; 2 Tím. 1:3; Júùd 20, 21.

²¹ À dú kà-kà kọọ̀ bẹẹ “nom̀ kpá ló zuugà.” Sõò náa tõó dọ̀ kọọ̀ née é láá naa tọ́ọ̀ kà nu kilma ló bẹẹ ọ́ọ́-ọọ. Jìhóvà di kpènà ló gè nèi kói e íè bíi ló. (Bugi 2 Kọ́rìnt 4:7.) Nyimá kọọ̀ kpóó ea el boo dénè kpóó e ólò iéá aa bá Bàrì. Sõò, beele ní eé piigà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa gè di mm̀ kùà dẽe ló kọ̀láá dee kọbé née dọọ̀ kèbá ẹ̀bmà ẽ. Be è piigà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa, èé láá agala boo kọọ̀ Jìhóvà é áálá bẹẹ tã̀àgã ló vaá nèi kói e íè bíi ló. (1 Kọ́r. 10:13) Mm̀ kà-kà, tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà, èé láá di mm̀ kùà dẽe ló kọbé née dọọ̀ bá ẹ̀bmà.