1. Éé ní e Jìhóvà ni náa nè buù bẹ̀ì e?

JÌHÓVÀ a dũunà buù bẹ̀ì nvea kpàn. (Jọ́ọ̀n 6:44) Bugi togó boo nú e níá tõó dọ̀. Tṍó e Jìhóvà tú ọ̀ẹ̀ dẽe ẹ̀bmà gã́bug dẹ̀ gbò nen e bà di bàlà booí, à mon lé bùlà ea dì ní m, ne ge kọ ò vulèèe. (1 Kró. 28:9) Jìhóvà nyímá ni ló, dã́ ni tẽ́ ló, vaá vùlè ni. Ẹ̀b bé e níá palàge nvèèi nyíé gbàà naaà!

2. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s nveè bá nèi kọ é dã́tẽ́ ló bé e Jìhóvà ólò ẹ̀b nú ea kil ló buù bẹ̀ì naa ẽ́?

² Jìhóvà ólò palàge ẹ̀b nú ea kil ní ló, vaá à ólò ẹ̀b nàgé nú ea kil ló dénè pá vígà. Ge nvèè bá nèi kọ é dã́ ból ló níí, Jíízọ̀s beè tú Jìhóvà doolé ló neǹ kùdẽe ló naanà ból. Beè 1 gbàà 100 a naanà ból pe, éé ní e neǹ kùdẽe ló naanà bólá é naá ẽ́? Àé “sọ̀ bá ténì tub nè òb nè sĩ́ìna òb kà naanà bólá gbẹẹ́ boo gù vaá gé gbĩ́ tẽ̀ènè kà ní e a peá.” Tṍó ea mon naanà bólá, náa é kpọ́ẹ té ló boo béè kọ a beè pè. Nyíée é ẹ́ẹ. Éé ní e gé kọ́ẹ́? Jìhóvà nveè ka ló kọ̀láá kà a naanà ból. Jíízọ̀s beè kọọ̀: “náa dú bùlà bọọ Tẹ̀ e a di káála kọ ene ka gbò nvíní á pè.”—Máát. 18:12-14.

3. Éé ní eé nó mm̀ nakà togó belí é?

³ Náa ólò leemá tọ́ọ̀ bẹ̀ì ge gbĩ́ gè ọọvẹ ló pá vígà. Mósĩ́ deè ní eé láá òòà aa ló gè naa nú ea é ọọvẹ ló dõòna gbò e? Vaá éé ní eé láá naa beè dõòna nèn náa nú ea kyẽi ẽ́? Èé áálá gbò bíbvá mm̀ nakà togó belí. Sõò besĩ́ è kálá naa vó, èé zẹ́ẹ́ nó gã́bug nu ea kil ló “gbò ńkem není” e kpá Máátìù 18 togó ló bel kilma lóí.

4. Bà mée ní e bà dú “gbò ńkem není” ẽ́?

⁴ “Gbò ńkem není” dú kọ̀láá kà gbò nyòòne nvéè Jíízọ̀s. Kọ̀láá gbáá e ba ni tóólá, bà dì belí “gbò pá nvín” boo béè kọọ̀ bà di kpènà ló kọọ̀ Jíízọ̀s á noòmàè va nu. (Máát. 18:3) Náa kal ló béè kọ bà aa kele-kele ketõ̀ò vaá naa nú mm̀ kele-kele sĩ́deè, dénè ọ̀và gbá ié zìgà mm̀ Jíízọ̀s Kráìst. Vaá ẹlẹ ólò palàge vùlè va.—Máát. 18:6; Jọ́ọ̀n 1:12.

5. À ólò tọá ló Jìhóvà naa vàẹ tṍó e nen náa nú ea biile nyíè ene kà a gyóòlo é?

⁵ Jìhóvà ólò nvèè ka ló dénè “gbò ńkem není.” Ge dã́tẽ́ ló bé ea ólò tọáẹ́ ló naa, bugi togó boo bé e beele ólò ẹ̀b gbò pá nvín naa. È ólò nvèè va ka ló. È ólò gbĩ́ gè kpènà va boo béè kọọ̀ bà náa íe kói nè nyìmànù belí gbò kànen. Náa ólò leemái ge mòn tṍó e nen náa kọọ̀ dõòna nèn á mòn tã̀àgã̀, sõò nyíéi ólò palàge bììlà tṍó e monì kọọ̀ nen náa kọọ̀ gbò pá nvín á mòn tã̀àgã̀. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jìhóvà ólò gbĩ́ gè kpènài. Nyíée ólò palàge bììlà tṍó e nen náa nú ea biile nyíè ene kà a gyóòlo!—Àìz. 63:9; Máàk 9:42.

6. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ 1 Kọ́rìnt 1:26-29, pá bàlà booí ólò ẹ̀b gbò nyòòne nvéè Jíízọ̀s naa vàẹ?

⁶ Mókà dõòna kà sĩ́deè ní e gbò nyòòne nvéè Jíízọ̀s dì belí “gbò ńkem není” ẽ́? Bà mée ní e pá bàlà booí ólò nvèè ka ló é? Níà gbò méné, gbò e bà íe pọ̀b dọ̀, nè gbò e kpóó di bá. Sõò boo béè kọọ̀ gbò nyòòne Kráìst á gé naa vó, pá bàlà booí ólò ẹ̀b va tẹlẹ kẽ naamá ‘gbò ńkem̀ nen.’ (Bugi 1 Kọ́rìnt 1:26-29.) Sõò Jìhóvà náa ólò ẹ̀b va naa vó.

7. Móbá ní e Jìhóvà gbĩ́ kọ é sẹ̀ẹ̀mà pá vígà ẹ?

⁷ Jìhóvà vulè dénè pá a gyóòlo, kọbèè gbò e ba ni tú gã́bug gbáá fã̀àmàe, àbèè gbò e bà ã́àa fã̀e. Jìhóvà nveè ka ló dénè pá vígà, vóà naa, à bọ́ló kọ beele é nvèè va ka ló nagé. È gbĩ́ gè vùlè dénè pá “vígà m Kráìst,” níì sìgà ọ̀và nì. (1 Pít. 2:17) Èé piìga boo gè naa nú e bẹẹ kpóó sim tùlà mm̀ ge kpènà vaá ẹ̀b nú ea kil vá ló. Be è nyímá kọ è náà nú ea biile nyíè nen, náa bọ́ló kọ é sẹlẹ ló kọọ̀ tọ́ọ̀ nu náa nááá vaá ẹ̀b dẽe sĩ́ kọ àé ia ló nèi vaá lọ̀l nyíé boo. Éé ní ea é láá naa kọọ̀ nyíè nen á bììlà ẹ? Àé láá dú boo béè bé e ba beè bumá va naa, sìgà pá vígà ólò bugi togó kọọ̀ bà náa tulàẹ̀ dẽè dõòna gbò. Sìgà gbò ã́àa bã mm̀ kà kàí, vaá bà gáà nyimá kọ à bọ́ló gè ia ló nè nen ea sí va pọ́lọ́. Kọ̀láá bé ea dì naa, à bọ́ló kọ é pììga boo gè naa kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á dì. Nagé, à dú bíi kọọ̀ nen e nú e dõòna gbò náa ólò vàlẹ̀ bá kyẽ́e á nyimá kọ à bọ́ló kọ á nyaanàè a láb. Be à náa vó, nyíée é ẹ́ẹ vaá àé zọ pá vígà tõ̀òa mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló.

8. Mókà dùm e gbò nen beè ié tṍó ea kil nvéeá ní ea beè tãagẽ gbò nyòòne nvéè Kráìst e?

⁸ Éé ní ea beè naa kọọ̀ Jíízọ̀s á ló bel ea kil ló “gbò ńkem není” ẽ́? Pá a gbò nyòòne nvée beè bĩináe kọọ̀: “Mée ní e a bọọ èl dénè nen e Bàrì gé lẹẹlà bel ló é?” (Máát. 18:1) Tṍóá, gã́bug pá Júù géè gbĩ́ kọọ̀ gbò nen á nveenìè va ka ló. Enè neǹ émì kpá kọ́ọ̀: “Nú ea palàge dú bíi ló gã́bug nen mm̀ dùm dú gè ié ka, pọ̀b dọ̀, nè ge kọ gbò nen á nveenìè va ka ló vaá fãè va dẽe.”

9. Éé ní ea beè dú bíi kọọ̀ gbò nyòòne nvéè Jíízọ̀s á naa ẽ́?

⁹ Jíízọ̀s beè nyimá kọ àé dú bíi kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée á tú dùm ànà-ànà lọa m, boo béè kọọ gã́bug pá Júù ólò  bugi togó kọ bà bọọlìè elìè dõòna gbò. A beè kọ́ nèva kọọ̀: “Nen e a dìí zẹ̀ẹ̀ e a bọọ á kìlmà kpá ló kẽ, vaá nen tule á sí tóm.” (Lúùk 22:26) È zógè kọ è “kìlmà kpá ló kẽ” tṍó e ‘ẹbvì dõòna gbò dala boo’ èlmà bẹẹ lóó. (Fíl. 2:3) Bé e íè dùm kìlmà kpá ló kẽ naa, níà bé e née é náa nú ea é kyọ nyíè dõòna gbò naa ẽ́.

10. Mókà ã̀àne e Pọ́ọ̀l beè nè ní ea bọ́ló kọ é siimá tóm ẽ́?

¹⁰ Dénè pá vígà bọọ èlii mm̀ kele-kele sĩ́dee. Àé válií ló gè dã́tẽ́ ló níí tṍó e káà dẽe gbẹẹ́ boo ba gbò lé kpãa. À bọ́ló kọ é tú gbò ã̀àne e Pọ́ọ̀l beè nè ea di mm̀ kpá Kọ́rìnt siimá tóm, ea kọ́ọ̀: “Mée ní e a è bọ̀ọ̀vẹ̀ni kpãa èlmà na gbòa é? Bàrì ní e a è nèni kọ̀láá kà nu e o íè e. Be à dì naa vó, ó gá dàlà kpá ló boo belí kọ nu e o íeá níì dõ̀ò nu nì?” (1 Kọ́r. 4:7) À bọ́ló kọ é ọẹ̀ dẽe kọbé née náà nú ea é náa kọ é kolí bùlà gbò nen nèà bẹẹ bá, àbèè ge bugi togó kọ è bọọ̀ èl dõòna gbò. Dì belí nu dòòmà bá, à bọ́ló kọọ̀ gbò vígà págbálà e bà ólò láá palàge nè lòbèl, àbèè gbò vígà pábia e bà ólò láá palàge noòmà Kpá Káí á tú ka ea dú ló nú e bà láá naa má Jìhóvà.

11. Éé ní e Jíízọ̀s géè noòmà pá a gbò nyòòne nvée tṍó ea né va nu dòòle ló ea kil ló ene kà méné nè a gyóòlo é?

¹¹ Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e Jíízọ̀s ã́àa ãane pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá gá naa nú ea é biile nyíè dõòna gbò lọ̀l, a beè nè nu dòòle ló ea kil ló ene kà neǹ méné nè a gyóòlo. Ménéá beè aa ló gã́bug kpègè e gyóòloá beè siíé bá e náa gáẹ̀ láá kpẽ̀ nèe. Tṍó e tṍó téní, gyóòloá náa beè zìgà ge ia ló nè dõòna kà gyóòlo ea beè sii ńkem̀ kpègè bá ẹlẹ. Dee deè nvée, ménéá beè sii gyóòlo e náa beè ié sàn nyíeá nvee kpọ́gọ́lọ́. Éé ní e níá nóòmài ẽ́? Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Nà Tẹ̀ e a di káála é kpọ́ té ló kọ̀láá bọ̀ì e bè nóo aalii deè iaí ló pọ́lọ́ nei bọọ vígà.”—Máát. 18:21-35.

12. Mósĩ́ deè ní eé láá biile nyíè dõòna gbò be née zigà ge ia ló nè nen ẽ́?

¹² Láb e gyóòloá lábví beè kyọ̀ nu ló dõòna gbò nè ẹlẹ. Túá kà, a beè ié agẹ nyíe vaá sí pọ́lọ́ tení dú ló gè sii nakà gyóòloá nvee “kpọ́gọ́lọ́ kọ á tõó kĩé dọ̀ tṍó e a é kpẽ́ komá lọa ból.” Ní ea égè bàà, à náa nú ea biile nyíè dõòna kà gbò gyóòlo e ba beè mòn nú e ẹlẹ beè naaá. “Tṍó e na gbò e bà gé gbá siana gé tómá dã́, à gboó palà ge kyẽ́va.” Níà bé e beélè láb ólò tọá nágé ló dõòna gbò naa ẽ́. Be nen síi pọ́lọ́ vaá née ià ló nèe, éé ní ea é láá naaá ẽ́? Túá kà, è náà nú ea kyẽ́e boo béè kọ née zigà ge ia ló nèe, be à sẹlẹ è lọlìè sĩ́ ló vaá née zógè kọ è vulèe. Ní ea égè bàà, è tãagẽ̀ dõòna gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò tṍó e bà nyímá kọ née náà kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á di zẹ̀ẹ̀ nená nè bẹ̀ì.

13. Éé ní eo nóò lọl ló nú ea beè naaá ló enè neǹ gyà deè sĩ́ tóm ẽ́?

¹³ È náà kọọ̀ lóó beele nè dénè nen á dĩ̀ìnà tṍó e ià ló nè pá vígà. Níà nú ea beè naaá ló ene kà neǹ gyà deè sĩ́ tóm e kólìe Crystal ẹ. Ene kà vígà pábia beè naa nú ea biilée nyíe. Crystal kọ́ọ̀: “Sìgà tṍó a bel ólò dú kpóó-kpóó ló naa ní ea bélí kọ bà tú gíma kùùmàm. Ním ólò gbĩ́ gè zọ̀ẹ kọ́ kpẹ̀a. Ním beè ié ná bẹ̀à sã́ bùlà nè zààvà nyòòmà ge kọ́ kpẹ̀a.” A beè tõó ló Crystal belí kọ à lelà kọ á nveenìè súng. Sõò náa beè kilsĩ́ gè biile nyíe ló vígà pábiaá, àbèè ge ká nyíe gbẹẹ́ boo bé e nuá tãagẽ́e naa. Boo béè kọ a beè kìlmà kpá ló kẽ vaá tú gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀  enè kà togó bel ea di mm̀ Kpá Tọ Kùdẽe Ló níí October 15, 1999, ea kọ́ọ̀ “Forgive From Your Heart” siimá tóm. A beè ia ló nèe. Crystal kọ́ọ̀: “Kátogóí, m dã́ ból ló kọọ̀ dénè bẹ̀ì gé piìga boo gè nyaaná bẹẹ dùm, vaá Jìhóvà ólò ia ló nèi buù dee. Lóóm beè dĩ̀ìnà, aẹ̀ belí kọ bà dalà nyèè tò lọ̀lím ból. Nyíém beè kpáá ẹẹ.”

14. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Máátìù 18:21, 22, mókà tã̀àgã̀ ní e neǹ tóm Pítà beè iéé, vaá éé ní e olo nóò lọl ló ààlá e Jíízọ̀s née ẽ́?

¹⁴ È nyímà kọ à bọ́ló kọ é ia ló; níà lèlà nu gè naa ẽ́. Sõò àé láá tàvàlàí ló gè naa vó. A beè láá tọá nágé ló neǹ tóm Pità naa vó. (Bugi Máátìù 18:21, 22.) Éé ní ea é láá nvèè bá ẹ́? Túá kà, bugi togó boo bé e Jìhóvà ni ia ló nè olo naa. (Máát. 18:32, 33) Náa bọ́i ló kọ à gáẹ̀ ia ló nèi, sõò à náa vó. (Ps. 103:8-10) Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, “à bọ́ ló kọ beele é vùlè ene.” Boo béè vó, ge ia ló níì nú eé náa tṍó ea léémái nì. À kuúi bá kọ é ia ló nè pá vígà. (1 Jọ́ọ̀n 4:11) Ní ea égè bàà kà, bugi togó boo nú ea ólò naaá tṍó e ià ló nè nen. Àé láá naa kọ é nvèè bá nè nen ea beè síi pọ́lọ́á, naa kọọ̀ gbaa ló á di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, kpènà bẹẹ gbaa ló kilma ló Jìhóvà, vaá belí kọ bà dalà nyèè tò lọ̀líí ból. (2 Kọ́r. 2:7; Kọ́l. 3:14) Dee deè nvée, tã̀àgã ló Bàrì ea kọ́ é ia ló pọ́lọ́á. Ó gá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ Sétàn á tãagẽ lé gbaa ló ea di zẹ̀ẹ̀ pá vígà nè ọ̀ọ̀. (Ẹ́fẹ. 4:26, 27) È íè bíi ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà be è gbĩ́ì kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.

15. Éé ní e nú ea di mm̀ kpá Kọ́lọsì 3:13, kọ́ é naa beè neǹ vígà náa nú ea biiléi nyíe ẽ́?

¹⁵ Be à gá náa vaá neǹ vígà à naa nú ea palàge tãagẽ́ nià? Éé ní ea bọ́ló kọ ó naa ẽ́? Pììgà bé eo kpóó sim tùlà naa gè naa kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á dì. Kọ́ bé e nu tọ́a ní ló  naa nè Jìhóvà. Bànie kọ á nvèè bá nè nen ea beè naa nú ea biilé ni nyíeá, nè ge kọ á nvèè bá naa kọ ó monìè gbò kpãá ea léémá Bàrì ea di mm̀ nená. (Lúùk 6:28) Be nóo láà ia ló pọ́lọ́ eo vígà sí ni, bugi togó boo kà lé sĩ́deè ge bã̀àmàé ló. À ólò dú lé gè bugi togó kọọ̀ vígàa náa beè noo gè sí ni pọ́lọ́. (Máát. 5:23, 24; 1 Kọ́r. 13:7) Tṍó eo gé zọ́ẹ loá bel, dòòmà dẽe ló kọọ̀ lé bùlà ní ea beè iéé. Vaá be náa zigà ge zọ̀ ni naaá fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló à? “Ĩimai ene.” Kilsĩ́ gè ié ĩ̀ìmà kilma ló o vígà. (Bugi Kọ́lọsì 3:13.) Ní ea palàge bọọ, ó gá biilée nyíé ló, boo béè kọ níá é láá tãagẽ o lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Ó gá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ tọ́ọ̀ nu á kyọ̀ ni nyíe. Tṍó eo náà vó, ò zógè kọ ò vulè Jìhóvà èlmà kọ̀láá kà nu.—Ps. 119:165.

16. Éé ní ea kuu bá buù bẹ̀ì ge naa ẽ́?

¹⁶ Nyíéi ẹ́ẹ kọ èé láá zọ̀ pá vígà fã̀ Jìhóvà mm̀ gbaa ló dì belí “tẽ̀ènè gònò naanà ból” ea íe “tẽ̀ènè nen kù dẽe ló”! (Jọ́ọ̀n 10:16) Kpá ea kọlà Organized to Do Jehovah’s Will, boo a 165 náásĩ́ kọ́ọ̀: “À dú bíi kọ ó pììgà ge naa kọọ̀ gbaa ló á dì lee, boo béè kọọ̀ ò íè bélè lọl ló.” Boo béè vó, à bọ́ló kọ é “nó gè ẹ̀b pá vígà belí bé e Jìhóvà ẹbva naa.” Jìhóvà nveè ka ló dénè bẹ̀ì e dúù “gbò ńkem není.” É kọ níà bé eo ólò ẹ̀b nàgé pá vígà naa ẽ́? Jìhóvà mon vaá nvèè ka ló kọ̀láá nú e náà mm̀ ge nvèèmà bá nè ge ẹ̀b nú ea kilvá ló.—Máát. 10:42.

17. Éé ní eé bééláfùl ge naa ẽ́?

¹⁷ È vulè pá vígà. Boo béè vó, è ‘noò kọ née gé náa tọ́ọ̀ íb nu e a é dú kpègà nù nè pá vígà, à bè ge naa kọ bàá dọ̀.’ (Róm̀ 14:13) È ólò ẹ̀b kọọ̀ pá vígà bọọ èl beele, vaá è gbĩ́ gè ia ló nèva lọa nyíe. Naanii mè née é sọtọ́ deè kọọ̀ nú e nen náa á kyọ̀i nyíe. Tãa vó, èé bééláfùl ge “olòó naa gbò nu e a é dómà fẹ́ẹ́ fẹẹ̀ ló, nè nu e a é nveè bá nè ene kọ á aga ló.”—Róm̀ 14:19.