1. Mókà bélè ní e ólò ié boo béè kọ è di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà ẹ?

 NYÍÉI palàge ẹẹ kọọ̀ è di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà mm̀ nakà tàvàlà tṍóí. Boo tṍó e dìtõ̀ò nakà bàlà booí gé kpáá palàge dú pọ́lọ́, Jìhóvà náa kọ é ié pá vígà págbálà nè pábia e bà ólò nveè bá nèi. (Ps. 133:1) À ólò naa kọọ̀ nyíè pá bẹẹ tọ á ẹẹ. (Ẹ́fẹ. 5:33–6:1) Vaá à ólò nèi tàvẹ̀nù nè nyìmànù e íè bíi ló kọbé è láá ié kà-kà fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló.

2. Éé ní ea dú bíi kọ é naa ẽ́, vaá ló éé?

² Náa kal ló béè vó, èé íè ge sí tóm agẹlẹ bá kọbé è láá kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Ló éé? Boo béè kọọ̀ sìgà tṍó dõona gbò é láá naa nú ea é bẽ́émái. Lọ̀ e beele íè é láá naa nagé kọọ̀ lóói á ọọ, bọọ èlmà tõ̀ò tṍó e kilsĩ́ gè ié tẽ̀ènè íb lọ̀. À dú bíi kọ é kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà (1) tṍó e pá vígà náa nú ea kyẽ́i, (2) tṍó e bẹẹ va àbèè bẹẹ dóm náa nú ea kyẽ́i, nè (3) tṍó e beele íè lọ̀. Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo buù kà dìtõ̀òá. Èé ló nágé bel boo nú eé láá nó lọl ló ene kà nen e Kpá Káí kọ́ nú ea kil ló ea beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.

KILSĨ́ GÈ BỌ́LÓ DẸ̀LẸ̀ NYÍÉ BOO NÈ JÌHÓVÀ TṌÓ E NEǸ VÍGÀ NÁA NÚ EA KYẼ́ NI

3. Mókà ànà-ànà ní e gbò níí Jìhóvà ólò kpeesĩ́ ló é?

³ Ànà-ànà. Sìgà pá vígà ólò labví láb e náa léémái. Boo tṍó e dõona gbò é láá ẹ̀bvii tẹlẹ kẽ àbèè kọ bà tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mài. Gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é láá ié lọ̀. Dénè gbò nuí é láá naa kọ nen á ié bàà-bàà bùlà be níì bõ̀ònatõ̀ò  Bàrì. Tãa vó e bà kilsĩ́ gè zọ̀ pá vígà fã̀ Bàrì “mm̀ bá nè bá,” bàé láá òòà aa ló gè zọ̀ pá vígà e bà náa nú ea kyẽ́ vá loá bel, àbèè kọ bà aa ló gè sí nònù. (Zẹ̀f. 3:9) É kọọ̀ ge naa vó zógè kọ bà nyímá nu? Bugi togó boo nú eé láá nó lọl ló ene kà nen ea di mm̀ Kpá Káí ea beè tení bá íb gbò dìtõ̀òí.

4. Mókà gbò ànà-ànà ní e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kpeesĩ́ ló é?

⁴ Nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè nyimá kọọ̀ pá vígà náa gbõoma. Dì belí nu dòòmà bá, pọ̀ beè sii sìgà pá vígà e ba beè di Jèrúsalẹ̀m ge bã̀é ló tṍó e bà moníe boo béè kọọ̀ bà náa beè nyimá kọ ẹ̀ẹ̀ neǹ nyòòne nvéè Kráìst. (Tóm 9:26) Tṍó e tṍó téní, sìgà gbò beè lóe bel ló vaá kyọ́ẹ bée. (2 Kọ́r. 10:10) Pọ́ọ̀l beè mòn enè neǹ kànen e togóe tulà nu ea ne pọ́lọ́ béèlàfùl ea gáẹ̀ beè láá sivè dõona gbò. (Gàl. 2:​11, 12) Vaá kóò Pọ́ọ̀l ea kọlà Máàk beè palàge naa nú ea kyẽ́e. (Tóm 15:​37, 38) Pọ́ọ̀l gáẹ̀ beè láá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ ene kà zẹ̀ẹ̀ gbò dìtõ̀òí á òòmàe lọl ló gè gbaaá ló pá vígà e bà náa nú ea kyẽ́eá. Sõò, a beè ká dẽe gbẹẹ́ boo gbò lé kpãa ea di mm̀ pá vígà vaá kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Éé ní ea beè nvèè bá nè Pọ́ọ̀l kọ á kilsĩ́ gè fã̀ Bàrì e?

5. Éé beè nvèè bá nè Pọ́ọ̀l kọ á kilsĩ́ gè tõo bã ló pá vígà ẹ? (Kọ́lọsì 3:​13, 14) (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁵ Pọ́ọ̀l beè palàge vùlè pá vígà. Vulè e Pọ́ọ̀l beè ié kilma ló dõona gbò beè nvèè bá nèe kọ á ká dẽe gbẹẹ́ boo gbò lé kpãa e bà íe, níì ba lọ̀ nì. Vulè beè nvèè nàgé bá nèe kọ á láá naa nú e ẹlẹ beè emí mm̀ kpá Kọ́lọsì 3:​13, 14. (Bugi.) Bugi togó boo bá e Pọ́ọ̀l beè sẹ̀ẹ̀mà Máàk. Náa kal ló béè kọọ̀ Máàk beè teelá aa ló Pọ́ọ̀l túá tṍó ea géè kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó, Pọ́ọ̀l náa beè ká súng gbẹá gbàà. Tṍó e tṍó téní e Pọ́ọ̀l émí kpá lẹ̀ẹ̀la tóm má bõ̀ònatõ̀ò ea beè di Kọ́lọsì, a beè lèèlà Máàk vaá kọ ẹ̀ẹ̀ kà lé nen ge zọ̀ siá tóm, vaá à ‘ólò palàge nveenìè bá neèe.’ (Kọ́l. 4:​10, 11) Tṍó e Pọ́ọ̀l beè di tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́ gbẹá Róm̀, a beè lẹ̀ẹ̀là tóm má Máàk kọ á dù gé nveenìè bá neèe. (2 Tím. 4:11) Mm̀ kà-kà, Pọ́ọ̀l beè ia ló nè pá vígà vaá kilsĩ́ gè tõo bã̀ vá ló. Éé ní eé láá nó lọl ló Pọ́ọ̀l ẹ?

6-7. Mósĩ́ deè ní eé láá kilsĩ́ gè vùlè pá vígà náa kal ló béè kọọ̀ bà náa gbõoma ẽ́? (1 Jọ́ọ̀n 4:7)

⁶ Nú e nóò. Jìhóvà gbĩ́ kọ é kilsĩ́ gè vùlè pá vígà. (Bugi 1 Jọ́ọ̀n 4:7.) Beè neǹ vígà tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mài, èé láá agala boo kọọ̀ náa géè gbĩ́ gè naa vó sõò à gé piiga boo gè tõó boo gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí. (Pró. 12:18) Bàrì vulè pá a gyóòlo e  bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo náa kal ló béè kọọ̀ bà náa gbõoma. Náa ólò kyọ̀i sĩ́ tṍó e íè lọ̀; àbèè ge ká súng gbẹá gbàà nyòòmài. (Ps. 103:9) À dú bíi kọ é nó bẹẹ Tẹ̀ ea ólò ia ló pọ́lọ́!​—Ẹ́fẹ. 4:32–5:1.

⁷ Kẽ̀èà nàgé boo kọọ̀, boo tṍó e kùbmà nakà bàlà booí gé kpáá palàge dũ̀ùa iná kulóí, àé dú bíi kọ é kilsĩ́ gè tõo bã ló pá vígà. Èé láá ẹ̀bmà dẽe kọọ̀ bíígá ló é kpáá zoogá. Bàé láá siíi nvee kpọ́gọ́lọ́ boo béè bẹẹ zìgà. Be à meà naa vó, èé palàge ié bíi ló pá vígà tṍóá èlmà dénè tṍó. (Pró. 17:17) Bugi togó boo nú ea beè naaá ló ene kà neǹ kànen ea bée kolà Josep, a ea ólò tõó Spain. Ba beè sii pá vígà nè ẹ̀ẹ̀ nvee kpọ́gọ́lọ́ boo béè kọ bà tõó kele. À kọ́ọ̀: “Tṍó e beè di kpọ́gọ́lọ́á, nú e náà ólò vàlẹ̀bá kyẽ́ ene boo béè kọọ̀ dénè bẹ̀ì beè di tẽ̀ènè ketõ̀ò. A beè dú bíi kọ é ĩ̀ìmà vaá ia ló nè ene. Níí beè nvèè bá nèi kọ é di mm̀ gbaa ló vaá kpènà ene, boo béè kọọ̀ e beè di zẹ̀ẹ̀ gbò e bà náa ólò fã̀ Jìhóvà. À íe tṍó e kom beè bã̀ ḿ bá vaá ba beè bọví nú dẽe naa ní e ním ólò láá tú naamá tọ́ọ̀ nu. Sõò ene kà vígà págbálà beè ẹẹlẹ̀ nà kọ̀là ló vaá naa dõona kà gbò nú ea dúm bíi ló. Ba beè palàge nvèè bá nèm kà lèlà tṍó em beè ié bíi ló nvèè bá.” Gbò bugí ní ea náa vaá à dú bíi kọ é vàlẹ̀bá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea bã́ zẹ̀ẹ̀ pá vígà nè bẹ̀ì e!

KILSĨ́ GÈ BỌ́LÓ DẸ̀LẸ̀ NYÍÉ BOO NÈ JÌHÓVÀ TṌÓ EO DÓM ÀBÈÈ O VA SÍ NI PỌ́LỌ́

8. Mókà nu ànà-ànà ní e dóm nè va ólò kpeesĩ́ ló é?

⁸ Ànà-ànà. Kọ̀láá kà dóm nè va ólò kpeesĩ́ ló nu ànà-ànà. Kpá Káí kọ́ọ̀ gbò e ba ni ílí àbèè ge iá é íe “tã̀àgã̀.” (1 Kọ́r. 7:28) Ló éé? Boo béè kọọ̀ ílà dóm nè va ólò gbá bàà nen e bà náa gbõoma, buù nen íe kele-kele íb dùm vaá nú ea léémá va nè nú ea bẽ́émá va dú kele. Bàé láá aa kele-kele gã nè kele-kele bálásĩ́. Tṍó e tṍó é téní, bàé láá labví láb e bà náa beè nvèè kpíi ló besĩ́ bà kalá ilá. Gbò nuí é láá naa kọọ̀ tã̀àgã̀ á bã̀ vá zẹ̀ẹ̀. Tãa vó e buù ọ̀và nyímá kọ bà lọẹ̀ vaá gbá naa kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á dì, bàé láá kọ́ bel ene. Kàsĩ́, bàé láá bugi togó kọọ̀ ge aa ló ene àbèè ge zaali ba ílà dóm nè va ní ea é láá kpoogè dee ló ba tã̀àgã̀e. Sõò, é kọọ̀ nyíé va é ẹ́ẹ́ be bà zaali ba ílà dóm nè va? b Naanii èé nó nu lọl ló ene nen e Kpá Káí kọ́ nu ea kil ló e tã̀àgã̀ beè bã zẹ̀ẹ̀ a dóm nè ẹ̀ẹ̀.

9. Mókà nu ànà-ànà ní e Ábigẹẹ̀l beè kpeesĩ́ ló é?

⁹ Nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí. Ábigẹẹ̀l beè iá Nébàl, ea dú nen e Kpá Káí kọ́ọ̀ a beè dú neǹ pĩ́ vaá ié pọ́lọ́ dùm. (1 Sám. 25:3) A beè ie ge tavala ló Ábigẹẹ̀l ge zọ̀ íb nen ea bélí vó tõ̀òà. É kọọ̀ Ábigẹẹ̀l beè ié nèà deè ge nvèèmà kùbmà ló ba ílà dóm nè va? Ẽei. A beè ié nakà nèà deèí tṍó e Dévìd ea é beè dú Méné pá Ízràẹ̀l beè gbĩ́ gè fẹ́ a dóm boo béè kọ à nveemà lẹ́ pá a gbò nè ẹ̀ẹ̀. (1 Sám. 25:​9-13) Ábigẹẹ̀l gáẹ̀ beè láá teelá àbèè ge sọ̀tọ́ deè kọọ̀ Dévìd á naa a bùlà. Sõò náa beè naa vó, tãa vó, a beè tãagã ló Dévìd kọ á ia ló nè Nébàl. (1 Sam. 25:​23-27) Éé ní ea beè naa kọ á naa vó é?

10. Éé ní ea beè láá nvèè bá nè Ábigẹẹ̀l kọ á kilsĩ́ gè tõó ló a dóm ẽ́?

 ¹⁰ Ábigẹẹ̀l beè vùlè Jìhóvà vaá nvèè ka ló gbò a nòòkúu ea kil ló ílà dóm nè va. È agàlà boo kọọ̀ a beè nyimá nu e Jìhóvà beè kọ́ nè Ádàm nè Íìv tṍó ea beè noo ba ílà dóm nè va. (Jén. 2:24) Ábigẹẹ̀l beè nyimá kọọ̀ ílà dóm nè va di káí kèsĩ́ Jìhóvà. A beè gbĩ́ gè naa nú ea léémá Jìhóvà, vaá níí beè nvèè bá nèe kọ á pììgà bé ea kpóó sim tùlà naa ge dùùlà pá a tọ bií ló a dóm. A beè labví láb mm̀ gbala-gbala kọbé Dévìd náa fẹ́ Nébàl. A beè dì nàgé kpènà ló gè tãagã ló boo béè pọ́lọ́ e náa beè sì. Mm̀ kà-kà, Jìhóvà beè vùlè pábia ea nyímá nu, e náa íe dùm kùlù-kúlùí. Éé ní e dóm nè va é láá nó lọl ló nu dòòmà bá Ábigẹẹ̀l ẹ?

11. (a) Éé ní e Jìhóvà ẹbmà dẽe lọl bá dóm nè va ẹ́? (Ẹ́fẹsọ̀s 5:33) (b) Éé ní eo nóò lọl ló bé e Carmen beè pììga boo gè kpènà ba ílà dóm nè va naa ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹¹ Nú e nóò. Jìhòvà kọ́ nè kọ̀láá gbò e ba ni ílá kọ bàá palàge nvèè ka ló ba ílà dóm nè va, kọbèè nen e bà ílí àbèè ge iá tàvàlà ge tõó ló. Nyíè Bàrì ólò palàge ẹẹ tṍó e dóm nè va kpóògè dee ló tã̀àgã̀ ea bã́ vá zẹ̀ẹ̀ vaá zogè kọ bà íèè vulè nè fã̀ dẽe e kùlù-kúlù á gé m kilma ló ene. (Bugi Ẹ́fẹsọ̀s 5:33.) Bugi togó boo nu dòòmà bá Carmen. Tṍó e ọ̀ọ̀lẹ̀ gbáá ni téní aa ló tṍó ea dóm nè ẹ̀ẹ̀ beè ílá, Carmen beè dààmà togó gè zọ̀ Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà noá Kpá Káí vaá dììa múú tṍó e tṍó téní. Carmen kọ́ọ̀, “Nyíè ńdáà dóm náa beè ẹẹ́ ló nà béèlàfùl vaá nyíée náa beè ẹẹ́ ló Jìhóvà. À ólò ònìm vaá kọ àé aalìè ḿ ló.” Náa kal ló béè vó, Carmen beè kilsĩ́ gè ĩ̀ìmà gbò dìtõ̀òá. Mm̀ 50 gbáá, a beè pììgà bé ea kpóó sim tùlà naa kọbé à láá kilsĩ́ gè vùlè vaá fã̀ dẽè a dóm. À kọ́ọ̀, “Tṍó e gã́bug gbáá téní, m beè gbóó kpáá dã́ ból ló nà dóm vaá m̀ ólò tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel nèe. M beè pììgà bé e nà kpóó sim tùlà naa gè kpènà nà ílà dóm nè va, boo béè kọ m̀ nyímà kọọ̀ à dú nu ea di káí kèsĩ́ Jìhóvà. Lóóm náa beè ọọ boo béè kọ m̀ vùlè Jìhóvà.” c Be à gá náa vaá tã̀àgã̀ à bã zẹ̀ẹ̀ bọọ ílà dóm nè va, òé láá àgala boo kọọ̀ Jìhóvà é nveè bá nè ni kọ ó láá ĩ̀ìmà.

KILSĨ́ GÈ BỌ́LÓ DẸ̀LẸ̀ NYÍÉ BOO NÈ JÌHÓVÀ TṌÓ EO ÍÈ LỌ̀

12. Mókà nu ànà-ànà ní eé láá kpeesĩ́ ló be è síì agẹbá pọ́lọ́ ẹ́?

¹² Ànà-ànà. Lóói é láá palàge ọọ be è síì kà agẹbá pọ́lọ́. Kpá Káí kọ́ọ̀ pọ́lọ́ e síì é láá naa kọ ‘nyíéi á bììlà vaá lóói  ọọ.’ (Ps. 51:17) Ene kà vígà págbálà ea bée kọlà Robert beè sí tóm agẹlẹ bá mm̀ gã́bug gbáá kọbé à dúè neǹ nvèè bá sìtóm mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Sõò, a beè sí kà agẹbá pọ́lọ́ vaá à gbóó nyimá kọọ̀ à kẹlẹ̀ẹ̀ Jìhóvà. À kọ́ọ̀, “Bugím beè palàge bẽgèm bel belí gbele nyèè dem e bà ĩ́gèḿ boo. Tṍó e tṍó téní, nyíém beè palàge bììlà. M beè tò vaá tãagã ló Jìhóvà. M̀ ólò bugi togó kọọ̀ Bàrì náa é pãané nám tṍ ló. Éé ní ea náa vaá àé kpáá pãaném tṍ ló boo tṍó em béè kẹlẹ́ẹ ẹ́?” Be è sọtọ́ deè kọọ̀ pọ́lọ́ á lẹ̀ẹ̀lài bel ló, lóói é láá ọọ boo béè kọọ̀ tã̀àgã̀ bùlà é láá naa kọ é tuumá kọọ̀ Jìhóvà a sọ́i bá gbẹẹ́ kẽ vaá náa dú ná bíi gè kpáá fã̀ nàe. (Ps. 38:4) Be à tõó ní ló naa vó, bugi togó boo nu dòòmà bá nen ea di mm̀ Kpá Káí ea beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà náa kal ló béè kọọ̀ a beè sí kà agẹbá pọ́lọ́.

13. Mókà agẹbá pọ́lọ́ ní e neǹ tóm Pítà beè sìe, vaá éé beè sìlà aa m ẽ́?

¹³ Nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí. Bílá deé ea zilà besĩ́ bà kálá fẹ́ Jíízọ̀sa, neǹ tóm Pítà beè ié gã́bug lọ̀ ea beè naa kọ á sí kà agẹbá pọ́lọ́. Túá kà, Pítà beè bọọgẹ̀ dẹlẹ nyíé boo a bá zelmá kẽ, vaá gaavá kọ àé bọ́ẹ̀ ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo tẹlẹ ke kùbmà kọbèè nagbò tómá téélá aa ló Jíízọ̀s. (Máàk 14:​27-29) Ní ea égè bàà, tṍó e ba beè di mm̀ gònò Gẹtsémanì, Pítà náa beè kùà dẽe ló. (Máàk 14:​32, 37-41) Tṍó e gbò nen fáálá nuù bé gé siimá Jíízọ̀s, Pítà beè teelá ààẹ́ ló. (Máàk 14:50) Dee deè nvée, Pítà beè àmà sàn Jíízọ̀s taà tóm vaá zilá zíl kọ náa nyímàèe ló. (Máàk 14:​66-71) Pítà beè labví láb naa vàẹ tṍó ea nyímá kọ à síè kà agẹbá pọ́lọ́ ẹ́? Nyíée beè bììlà vaá a beè palàge tò, be à sẹlẹ a bug beè palàge bẽgẽ̀e bel ló pọ́lọ́ ea beè sìa. (Máàk 14:72) Dòòmà dẽe ló bé e nyíée beè bììlà naa tṍó e bà fẹ́ Jíízọ̀s. Pítà beè ie ge bugi togó kọọ̀ tọ́ọ̀ kà bélè ea dọẹ̀ á gé!

14. Éé ní ea beè nvèè bá nè Pítà kọ á kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà ẹ? (Ẹ̀b fòtó ea di boo kóó kpáí.)

¹⁴ À íe gbò nú ea beè nvèè bá nè Pítà kọ á láá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. Náa beè kpòòlà lóó lọl zẹ̀ẹ̀ pá vígà; a beè gbĩ́ nvèè bá lọl bá pá vígà e bà íe kà lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà vaá ba beè nvèè bá nèe. (Lúùk 24:33) Gbáló vó, tṍó e Jíízọ̀s kẽeà aa kemà ú, a beè siè kpóó ló Pítà. (Lúùk 24:34; 1 Kọ́r. 15:5) Tṍó e tṍó téní, tãa vó e Jíízọ̀s kọ́ bel Pítà boo béè gbò a lọ̀, a beè kọ́ nè pá a gbò tóm kọọ̀ àé neèe gã́bug tóm gè sì. (Jọ́ọ̀n 21:​15-17) Pítà nyímá kọ a beè siè  kà agẹbá pọ́lọ́, sõò náa beè òòà aa ló gè naa nú ea lelà. Ló éé? Boo béè kọ a beè palàge àgala boo kọọ̀ a Tẹ̀ Íe, ea dú Jíízọ̀s vulèèe. Pá vígà beè kilsĩ́ gè nvèè bá nè Pítà. Éé ní eé láá nó lọl ló nu dòòmà bá Pítà ẹ?

15. Éé ní e Jìhóvà gbĩ́ kọ é àgala boo é? (Psalm 86:5; Róm̀ 8:​38, 39) (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁵ Nú e nóò. Jìhóvà gbĩ́ kọ é àgàla boo kọọ̀ à vulèèi vaá àé iàẹ̀ ló bẹẹ pọ́lọ́. (Bugi Psalm 86:5; Róm̀ 8:​38, 39.) Bugíi ólò bẽgẽ̀i bel tṍó e síì pọ́lọ́. Níà nú ea ólò naaá, vaá à bọ́ló kọ á dì naa vó. Sõò, náa bọ́ló kọ é bugi togó kọọ̀ Bàrì náa vulè nài abèè ge kọ náa é láá ia ló nèi. Tãa vó, à bọ́ló kọ é gbẹá boo gbĩ́ nvèè bá. Robert e beè kọ́ nú ea kil lóá kọ́ọ̀: “M beè sí pọ́lọ́ boo béè kọọ̀ m beè dẹẹa boo nà kói kọ m̀ é láá bé èlbá ẹ̀bmà.” A beè gbóó nyimá kọ à dú bíi kọọ̀ á zọẹ̀ gbò kànen loá bel. À kọ́ọ̀: “Tṍó em náà vó, ba beè nvèè bá nèm kọ ḿ mòn bé e Jìhóvà vulèm naa. M beè mòn nàgé kọọ̀ gbò kànen vulèm. Ba beè naa kọ ḿ nyimá kọọ̀ Jìhóvà gáà sọ̀m bá gbẹẹ́ kẽ.” Beele é láá àgàlà nàgé boo kọọ̀ Jìhóvà palàge vulèi vaá à ólò ia ló nèi be è ọ́gá lọ́ bẹẹ pọ́lọ́, gbĩ́ nvèè bá, vaá pììgà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa kọbé née sí ná pọ́lọ́á. (1 Jọ́ọ̀n 1:​8, 9) Ge nyimá naa vó é náa kọ é gá aa ló gè fã̀ Bàrì tṍó e síì pọ́lọ́.

16. Éé ní ea náa vaá ò beeláfùl ge kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà ẹ?

¹⁶ Jìhóvà palàge nvèè ka ló bé e gé piigà ge fã̀e naa mm̀ gbò dee deè nvéè deeí. Tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà, èé láá kilsĩ́ gè fã̀e tṍó e beele àbèè dõona gbò íe lọ̀. Èé kilsĩ́ gè vùlè pá vígà vaá ia ló nèva tṍó e bà síi pọ́lọ́. Èé láá zogè kọ è palàge vùlè Bàrì vaá nvèè ka ló nòònù ea kil ló ílà dóm nè va tení dú ló gè kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea bã́ mm̀ bẹẹ ílà dóm nè va. Be à gá náa vaá è sí pọ́lọ́, èé gbĩ́ nvèè bá lọl bá Jìhóvà, àgàla boo kọ à vulèi vaá à ólò ia ló nèi, vaá è kilsĩ́ gè fã̀e. È palàge agala boo kọọ̀ Jìhóvà é tã́ànèi dee bá ‘be née gbaàa aa nvéè’ ge naa nú ea dú lé. ​—Gàl. 6:9.