1. Éé ní e Jìhóvà beè naa pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló e tṍó Ádàm nè Íìv sí pọ́lọ́ lọ̀l ẹ? (Jénesìs 3:⁠15)

 PỌ́Ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e Ádàm nè Íìv ni sí pọ́ló lọ̀l, Jìhóvà beè naa kọọ̀ gbò nvín ea aà vá m á ié ból dẽesĩ́ tení dú ló ene kà kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea palàge dì bíi. Nú ea beè kọ̀ di mm̀ kpá Jénesìs 3:15.​—⁠Bugi.

2. Éé ní ea náa vaá nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí à palàge dì bíi é?

² Kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí di mm̀ túá kà kpá ea di mm̀ Kpá Káí. Sõò dénè kpá ea di mm̀ Kpá Káí kọ́ nú ea kil ló nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí. Dì belí bé e díí ólò gbá pẹ́l-pẹ́l kpá naamá tẽ̀ènè kà naaá, níà bé e gbò bel ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 gbá dénè bel ea di mm̀ Kpá Káí naamá tẽ̀ènè kà naa ẽ́, ea dú gè kọọ̀, Bàrì é lẹẹlà Neǹ Dùùà ea é kyọsĩ́ Pọ́lọ́ Nyómá nè gbò e bà gé nveèe sãa kúm. * Ẹ̀b bé e níí dú tã́áná dee bá nèà gbò e bà vulè Jìhóvà naaà!

3. Éé ní eé ló bel boo mm̀ nakà togó belí é?

³ Mm̀ nakà togó belí, èé áálá gbò bíb ea kil ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:​15, ea kọ́ọ̀: Bà mée ní ea kọ́ nú ea kil ló é? Mósĩ́ deè ní e kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí beè mm-má ẽ́? Vaá mósĩ́ deè ní ea gé dọ bélè nèi ẽ́?

4. Mée ní ea dú ‘naanàí’ ẽ́, vaá éé ní ea náa è nyimá ẽ́?

⁴ Gbò e kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:​14, 15 kọ́ nú ea kil ló dú “naanà,” “nvín” ea aa mm̀ naanàa, “pábiaá,” nè “nvín” ea aa gbàà pábiaá. Kpá Káí nveè bá  nèi kọ é nyimá ló buù ọ̀và. * Naanii èé daamà togó dú ló naanàa. Pọ́ì naanà náa gáẹ̀ láá dã́tẽ́ ló nu e Jìhóvà beè kọ́ gbẹá mm̀ gònò Ídèna. Vóà naa, nen e Jìhóvà gé ló bel kilma lóí é íè ge dú ene kà dèmnù ea nyímá nu. Níà mée ẽ́? Kpá Kùùà Nù 12:9 náa kọ é nyimá ló nen e naanàá dú. À tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Sétàn ea dú Pọ́lọ́ Nyómá ní ea dú ‘nómá naanàa’ ẽ. Sõò bà mée ní e bà dú nvín ea meà aa mm̀ naanàí ẽ́?

5. Bà mée ní e bà dú pá nvín naanàa ẽ?

⁵ Sìgà tṍó e Kpá Káí tú moǹ bel ea kọ́ọ̀ “nvín” loomá bel, à gé lóá bel nyòòmà gbò e bà ló bel vaá labví láb belí nen e bà meà aa m. Vóà naa, pá nvín naanàa dú gbò nyómá tóm nè gbò nen e bà kin Jìhóvà Bàrì vaá naa uú boo pá a gbò belí Sétàn. Gbò nyómá tóm e ba beè aa ló ba tóm e bà géè sí gbẹá káála mm̀ deè Nóàa, nè gbò nen e bà labví láb belí Pọ́lọ́ Nyómá ea dú ba tẹ̀ ní e bà dú pá nvín naanàa ẽ.​—⁠Jén. 6:​1, 2; Jọ́ọ̀n 8:44; 1 Jọ́ọ̀n 5:19; Júùd 6.

6. Éé ní ea náa vaá pábiaá náa é láá dú Íìv e?

⁶ Kátogóí à dú bíi kọ é nyimá ló pábiaá. Àé láá dú kọọ̀ níì Íìv nì. Ló éé? Bugi togó boo ene kà nú ea náa vaá è kọ́ vó. Kọ́ọ̀ bùlà Bàrìa beè kọọ̀ nvín ea aa mm̀ pábiaá é ‘zagà’ tọ́ boo togó naanàa. Dì belí bé e ã́àa nó naaá, naanàa dú Pọ́lọ́ Nyómá, vaá nen e náa gbõoma ea aa mm̀ Íìv náa é íe kói ge láá zàgàẹ tọ́ boo togó. Vóà naa, mósĩ́ deè ní e bàé kyọsĩ́ Sétàn ẽ.

7. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ Kpá Kùùà Nù 12:​1, 2, 5, 10, mée ní ea dú pábia e kpá Jénesìs 3:15 kọ́ nú ea kil lóá ẹ́?

⁷ Dee deè nvéè kpá ea di mm̀ Kpá  Káí kọ́ kà lèlà nen e pábiaá dú nèi, e kpá Jénesìs 3:15 kọ́ nú ea kil lóá. (Bugi Kùùà Nù 12:​1, 2, 5, 10.) Níì pábia ea di boo kunukẽ̀í ní ea gé kọ́ nú ea kil lóé nì! Pábiaí dẹlẹ tọ́ boo ẽ́ vaá pẹ̀gẹ̀lẹ̀ méné e 12 kà gyã́à káála di ló dìé ból. A beè màn ene kà gbele dũ̀ùnè nvín​—⁠ea dú Boǹ Méné Bàrì. Vaá Boǹ Ménéá di káála, vóà naa pábiaá é íè ge dì nàgé káála. Pábiaá tõó dọ̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà ea di káála, e bà dú gbò nyómá tóm e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.​—⁠Gàl. 4:⁠26.

8. Mée ní ea dú túá kà nvín ea aa mm̀ pábiaá ẹ́, vaá mó tṍó ní ea beè duumá vó é? (Jénesìs 22:​15-18)

⁸ Moǹ Bel Bàrì nveè nàgé bá nèi kọ é nyimá ló túá kà nvín e pábiaá é man. Àé dú nvín ea é meà aa kúúlí Ébràhàm. (Bugi Jénesìs 22:​15-18.) Dì belí bé e kọ́ọ̀ bùlà Bàrìa beè kọ́ naa, Jíízọ̀s ní ea dú nvín ea aa mm̀ gbálà ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá ẹ. (Lúùk 3:​23, 34) Sõò nvíná é palàge ié kpóó èlmà nen boo béè kọọ̀ àé kyọsĩ́ Sétàn ea dú Pọ́lọ́ Nyómá. Vóà naa, Bàrì beè tú nyómá káí tõomá nóo ból Jíízọ̀s naamá a Sã́áná tṍó ea tóólá 30 gbáá. Tṍó e Bàrì tṍ nóo ból Jíízọ̀s lọ̀l, a beè gbóó dú túá kà nvín ea aa mm̀ pábiaá. (Gàl. 3:16) Tṍó e Jíízọ̀s ú vaá kẽ̀èà aa kemà ú, Bàrì beè tú “pẹ̀gẹ̀lẹ̀ lèèlà nè ka uué ból” vaá nèe “dénè kpóó kọ [á] lẹ̀ẹ̀là bel ló dénè nu ea di káála nè bàlà boo,” nè “ge kyọ̀sĩ́ bá tóm Pọ́lọ́ Nyómá.”​—⁠Híb. 2:7; Máát. 28:18; 1 Jọ́ọ̀n 3:⁠8.

9-10. (a) Bà mée ní e bà dṹùna nvín ea aa mm̀ pábiaá ẹ́, vaá mó tṍó ní e bà beè duumá vó é? (b) Éé ní eé gbóó gé ló bel boo é?

⁹ Sõò à íe nagé dõòna kà gbò nvín ea é aa mm̀ pábiaá. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kọ́ nú ea kil vá ló tṍó ea beè ló bel nè gbò nyòòne nvéè Kráìst e bà dú Júù nè gbò e bè níì pá Júù nì kọọ̀: “Be ò dii nei Kráìst, níé túi naamá pá nvín Ébràhàm, ea náa kọ nu e Bàrì beè zìgàa kuúi.” (Gàl. 3:​28, 29) Tṍó e Jìhóvà tú a nyómá káí tõomá nóo ból nen ea gé nyoone nvéè Kráìst, nená a dṹùnà nvín ea aa mm̀ pábiaá. Vóà naa, Jíízọ̀s Kráìst nè 144,000 nen e bàé zọ́ẹ bẹ̀l ní e bà dú gbò nvín e bà aàẹ́ m ẽ́. (Kùùà 14:⁠1) Dénè ọ̀và ólò bugi togó vaá labví láb belí Jìhóvà Bàrì ea dú ba Tẹ̀.

¹⁰ Kátogóí e ni nyímá ló gbò e kpá Jénesìs 3:15 géè kọ́ nú ea kil lóá, naanii èé gbóó nó nú ea kil ló nú e Jìhóvà beè naa mm̀ ge mm-mè nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí, nè bé ea nveè bá nei deè nieí naa.

11. Mm̀ mókà bug ní e naanàa beè domí “kpò kúm gòmà” nvín ea aa mm̀ pábiaá ẹ́?

¹¹ Kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ naanàa é dómí “kpò kúm gòmà” nvín ea aa mm̀ pábiaá. A beè mm-má tṍó e Sétàn náa kọọ̀ pá Júù nè pá Róm̀ á fẹ́ Sã́áná Bàrì. (Lúùk 23:​13, 20-24) Dì belí bé e kom ea bã́ kpò kúm gòmà nen ólò naa kọọ̀ á gá láá kyãa mm̀ sìgà tṍó naaá, níà bé e ú beè naa kọọ̀ Jíízọ̀s á gá láá naa tọ́ọ̀ nu mm̀ taà dee ea beè dììma mm̀ bànà úá naa ẽ́.​—⁠Máát. 16:⁠21.

12. Mósĩ́ deè nè mó tṍó ní ea é dú gè zàgà tọ́ boo togó naanàa ẽ?

¹² Kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jíízọ̀s náa é gbẹá mm̀ bànà úá. Ló éé? Boo béè kọọ̀ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìá beè kọọ̀ nvín ea aa mm̀ pábiaá é zagà tọ́ boo togó naanàa. Níí tõó dọ̀ kọọ̀ kom ea bã́ kpò kúm gòmà  Jíízọ̀sa é beè tà. Mm̀ kà kà a beè tà! Ní ea égè taà dee aa ló tṍó e Jíízọ̀s beè ùa, a beè kẽ̀èà aa kemà ú bã mm̀ nyómá vaá kil káála. Jíízọ̀s é kyọsĩ́ Sétàn kà lèlà tṍó e Bàrì beè noo. (Híb. 2:14) Kráìst nè gbò e bàé zọ́ẹ bẹ̀l é kyọsĩ́ gbò ọ́b Bàrì​—⁠naamá dénè gbò nvín ea aa mm̀ naanàa.​—⁠Kùùà 17:14; 20:​4, 10. *

13. Mósĩ́ deè ní e m̀m̀-meè nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí gé dọ bélè nèi ẽ́?

¹³ Be o beè kìn lóó nè Bàrì, ò gé íe bélè lọl ló m̀m̀-meè nakà kọ́ọ̀ Bùlà Bàrìí. Jíízọ̀s beè dú boo kunukẽ̀í belí nen. A beè nó a Tẹ̀ mm̀ sĩ́deè ea gbõoma. (Jọ́ọ̀n 14:⁠9) Vóà naa, e nyímá vaá vùlè Jìhóvà Bàrì tení dú ló gè nó nu ea kil ló Jíízọ̀s. E íé nágé bélè lọl ló gbò nú e Jíízọ̀s beè noòmà nè bé ea gé túlè a bõ̀ònatõ̀ò deè nieí naa. A nóòmài bé eé láá tõó dùm mm̀ sĩ́deè ea léémá Jìhóvà naa. Vaá boo béè kọọ̀ naanàa beè domí kpò kúm gòmà Jíízọ̀s, dénè bẹ̀ì é láá ié bélè lọl ló. Mósĩ́ deè e? Tṍó e Jíízọ̀s kẽeà aa kemà ú, Jìhóvà beè tenmà miì a Sã́ánái naamá vààla gyọ́ọ̀ ea gbõoma, ea “lógíi lọl mm̀ dénè bẹẹ pọ́lọ́.”​—⁠1 Jọ́ọ̀n 1:⁠7.

14. Éé ní ea náa vaá è nyimá kọọ̀ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì e Jìhóvà beè kọ́ gbẹá mm̀ Gònò Ídèna naá beè mm-má kà lèlà tṍóá ẽ́? Baatẽ́.

¹⁴ Kọ́ọ̀ bùlà Bàrì e Jìhóvà beè kọ́ gbẹá mm̀ Gònò Ídèna beè zogè kọọ̀ gbò belá náa é ḿḿ-má tṍóá. Gã́bug tṍó é téní besĩ́ pábiaá kálá màn nvín e Bàrì beè zìgàa, kọbé Pọ́lọ́ Nyómá bṍònè ló pá a gbò, nè ge kọọ̀ ọ́la á bã zẹ̀ẹ̀ pálaà gbòí. È íè bélè lọl ló nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí boo béè kọ à ãanéi kọọ̀ bàlà boo é Sétàn gé lẹẹlà bel lóí é ọ́bví gbò e bà gé fã Jìhóvà. Íb ã̀àneá ní e Jíízọ̀s beè nè nàgé pá a gbò nyòòne nvée tṍó e tṍó téní ẽ́. (Máàk 13:13; Jọ́ọ̀n 17:14) Mm̀ kà kà, e mon m̀m̀-meè nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí bọọ èlmà tõ̀ò nyòòmà dee deè nvéè 100 gbò gbáá ea kil nvéeá. Mósĩ́ deè e?

15. Éé ní ea náa vaá bàlà booí à kpáá palàge ọbví gbò níí Bàrì e, vaá éé ní ea náa vaá náa dú bíi kọ é siiá pọ̀ ló Sétàn ẽ?

¹⁵ Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e Jíízọ̀s beè ĩìtẽ́ boo a kpòté Méné mm̀ gbáá 1914, a beè tãa bá Sétàn lọl káála tẹlẹ boo kunukẽ̀í. Kátogóí à di boo kunukẽ̀í ea gé élá bànà tṍó e bàé kyọ́ẹ sĩ́. (Kùùà 12:​9, 12) Lọ̀l gé tã́gíní tṍóá, à di mm̀ kíìli-kíìli. Sétàn palàge nvèè súng vaá à dì ea gé náa uú boo gbò níí Bàrì. (Kùùà 12:​13, 17) Níà nú ea náa vaá bàlà boò Sétàn à kpáá palàge ọbví gbò níí Bàrì e. Sõò náa dú bíi kọ é siiá pọ̀ ló Sétàn nè pá a gbò. Tãa vó, èé láá ló nagé bel e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè lòa, ea kọ́ọ̀: “Be Bàrì dìí ló, mée ní ea é láá béi é?” (Róm̀ 8:31) Èé láá palàge dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà boo béè kọ è monì kọọ̀ gã́bug kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 a ḿḿ-má.

16-18. Mósĩ́ deè ní e gè dã́ból ló nú ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 beè dọ bélè nè Curtis, Ursula, nè Jessica ẹ?

¹⁶ Zìgànù Jìhóvà ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 é láá nvèè bá nèi kọ é ĩ̀ìmà kọ̀láá kà tã̀àgã̀ ea bã́í ló. Curtis, ea dú neǹ kọ̀ kpẹ̀a aa dó dọ dó ea di Guam kọ́ọ̀: “Sìgà tṍó m beè ĩ̀ìmà gbò ẹ̀bmà nè kẹ̀lẹ̀ ea doà nà bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló Jìhóvà. Sõò ge bugi togó boo  kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 beè nvèè bá nèm kọ ḿ kilsĩ́ gè dẹlẹ nyíé boo nà Tẹ̀ ea di káála.” Curtis gé élá bànà tṍó e Jìhóvà é nveè kùbmà ló dénè bẹẹ tã̀àgã̀.

¹⁷ Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Ursula ea ólò tõó Bavaria kọ́ọ̀ ge dã́tẽ́ ló nú ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 beè naa kọ á agàlàẹ̀ boo kọọ̀ Kpá Káí dú Moǹ Bel Bàrì. A beè mòn bé e dõòna kà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì gbááá ló nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí naa, vaá a beè palàge leemáe. A beè kọ nágé kọọ̀: “A beè palàge tọáḿ ló tṍó em nóò kọọ̀ Jìhóvà beè gbẹá boo labví láb kọbé gbò nen íe ból dẽesĩ́.”

¹⁸ Jessica, ea dú Micronesia kọ́ọ̀: “M̀ é láá kpáá kẽ̀èa boo bé ea beè tọáḿ ló naa túá tṍó em nyímà kọọ̀ m monìè kà kà belá! Kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 beè mm-má. A nveè bá nèm kọ ḿ nyimá kọọ̀ gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá deè nieí náa dú bùlà Jìhóvà. Kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí a náa kọ ḿ àgàlà nàgé boo kọọ̀ ge sí tóm nè Jìhóvà ní ea dú lé nu em é láá tú nà dùm naamá kátogóí nè dì deèsĩ́ ẽ́.”

19. Éé ní ea náa è dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ dee deè nvée ea dú ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrìa é ḿḿ-má ẽ́?

¹⁹ Dì belí bé e ni mon naa, kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Jénesìs 3:15 dì ea gé ḿḿ-má kátogóí. E nyímá ló gbò nvín ea aa mm̀ pábiaá nè ní ea aa mm̀ naanàa. Kom a tá kpò kúm gòmà Jíízọ̀s ea dú túá kà nvín ea aa mm̀ pábiaá, vaá a dú Méné ea íe kpóó e náa é ú ná. Kátogóí, sigà ńkem Jìhóvà sa dénè gbò e bà é zọ a Sã́áná bẹ̀l lọ̀l. Boo béè kọọ̀ túá báàsĩ́ ea di ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí a ḿḿ-má, è dẹlẹ̀ nyíé boo kọọ̀ dee deè nvée ea dú ló, ea dú gè zàgà tọ́ boo naanàa é ḿḿ-má nagé. Nyíè dénè gbò e bà gé fã Jìhóvà é ẹ́ẹ tṍó e kyọ̀àsĩ́ é dọ́ boo Sétàn! Dọ̀ọ̀mà tṍóá, lóó ni á gá ọọ. È dẹlẹ̀ nyíé boo bẹẹ Bàrì. Bàrì é tã́ànè dee bá “dénè dó ea di boo kunukẽ́í” tení dú ló nvín ea aa mm̀ pábiaá.​—⁠Jén. 22:⁠18.