1. Éé ní e Jìhóvà síèi kpóó ló kọ é naa ẽ́?

À ÓLÒ leemá Jìhóvà ge ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. (Hòs. 6:6) À gbĩ́ kọọ̀ pá a gyóòló á naa nagé vó. Bàrì síèi kpóó ló tení dú ló neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Máíkà kọ é “nvèè ka ló vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.” (Máí. 6:8) Sõò besĩ́ è kálá naa vó, àé dú bíi kọ é nyimá nú e vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo tõó dọ̀.

2. Éé ní e vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo tõó dọ̀ ẹ?

² Éé ní e vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo tõó dọ̀ ẹ? Tã́á bel ea kọ́ọ̀ “vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo” silà nú ea dú 230 tóm mm̀ New World Translation of the Holy Scriptures. Éé ní ea tõó dọ̀ ẹ? Nen ea íe vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, ólò vùlè nen lọl mm̀ a nyíe vaá kilsĩ́ gè davá gbẹáẹ́ ló mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. À ólò bọọgẹ̀ loá bel nyòòmà vulè e Bàrì íe kilma ló gbò nen, sõò gbò nen ólò ié nágé kilma ló ene. Jìhóvà ní ea dú nu dòòmà bá ea bọọ lọ̀l vaá à lee kilma ló gè ié na íb vulèí é. Mm̀ nakà togó bel ge nòí, èé ló bel boo bé e Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló gbò nen naa. Mm̀ togó bel ea bẽene níí, èé ló bel boo bé e beele é láá nó Jìhóvà tení dú ló gè ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló dõòna gbò naa.

3. Mósĩ́ deè ní Jìhóvà beè tú a lóó tẹlẹ bàlà kẽ nè Mózìs e?

³ Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e pá Ízràẹ̀l aa Íjèpt, Jìhóvà beè tú a lóó tẹlẹ bàlà kẽ nè Mózìs tení dú ló gè kọ́ a bée nè gbò a kpãa nèe. A beè kọọ̀: “Jìhóvà, Jìhóvà, Bàrì ea íe sàn nyíe nè tóè sàn, à ólò ọọ́ mm̀ ge bã̀ súng vaá bọọ mm̀ ge ié vulè ea  kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè kà kà bel, à ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló gã́bug tõ̀ò nen, à ólò ia ló lọ̀ nè pọ́lọ́ nè náàkyọ̀.” (Ẹ́xọ. 34:6, 7) Tení dú ló gè ló gbò lé bel ea kil ló a kpãaí, Jìhóvà tú nú ea palàge dú kele ea kil ló a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo tẹlẹ bàlà kẽ nè Mózìs. Níà éé?

4-5. (a) Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà baatẽ́ nú ea kil ló a bá ẹ́? (b) Mókà gbò bíb ní eé ló bel boo é?

⁴ Níì áá gè kọọ̀ Jìhóvà kọ́ kilma ló a bá kọ à íèè vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ nyíé boo nì, sõò a beè kọọ̀ à bọọlìè mm̀ ge ié “vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.” Nakà bààtẽ́á kpáá sila mm̀ Kpá Káí nú ea dú ọ̀ọ̀lẹ̀ tóm. (Nóm. 14:18; Nìh. 9:17; Ps. 86:15; 103:8; Jóẹ̀l 2:13; Jónà 4:2) Kọ̀láá kiẽ́e ea silà, à lóá bel kilma ló áá Jìhóvà, níì gbò nen nì. È palàge nvèè kpíí ló kọọ̀ mm̀ Kpá Káí Jìhóvà ólò bọọgẹ̀ baatẽ́ nú ea kil ló a bá mm̀ nasĩ́ deèá. Vóà naa, èé gbóó láá mòn kọọ̀ vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo palàge bọọẹ́ ló. * Ngá kọ́ vó e Méné Dévìd beè kọọ̀: “O vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo bọọ íná ló káála, e Jìhóvà . . . Ẹ̀b bé eo vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dú lé naaà, e Bàrì! Kè kẽè o pó ní e gbò nen naamá ketõ̀ò kpènà ẽ.” (Ps. 36:5, 7) Dì belí Dévìd, é kọ è ólò nvèè ka ló vulè Bàrì ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo?

⁵ Kọbé è láá palàge dã́tẽ́ ló nú e vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo tõó dọ̀, naanii èé ló bel boo bàà kà bíb ea kọ́ọ̀: Mée ní e Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló é? Vaá mósĩ́ deè ní ea ólò dọ̀ bélè nèi ẽ́?

6. Mée ní e Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló é?

⁶ Mée ní e Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló é? Kpá Káí kol béè sìgà nú ea ólò leemái, dì belí gè “kìl ól,” “míí nè nóo,” “dùùlà bá deè tṍ,” “tàvẹ̀nù,” nè “nyìmànù.” (2 Kró. 26:10; Pró. 12:1; 21:17; 29:3) Sõò, áá nen ní eé láá ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló é. Jìhóvà náa ólò ié íb vulèí kilma ló kọ̀láá nen. À ólò ié kilma ló áá gbò e bà íe kele íb gbaaló kìlmàé ló. Bẹẹ Bàrì ólò bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló pá a kóò. À íe kà lé tóm̀ bùlà kìlmà vá ló, vaá náa é aa ló gè vùlè va.

7. Éé ní e Jíhóvà beè naa ea zógè kọ à vulè dénè nen ẽ́?

⁷ Jíhóvà beè naa nú ea zógè kọ à vulèè dénè nen. Jíízọ̀s beè kọ́ nè Nìkòdímòs kọọ̀: “Boo béè kọọ̀ Bàrì palàge vùlè bàlà booí  naaní ea lọà áá kà a Sã́áná bá, kọbé kọ̀láá nen ea íée zìgà m náa é íe kyọ̀àsĩ́, tãavó àé íe dùm e bè náa tá..”—Jọ́ọ̀n 3:1, 16, NW; Máát. 5:44, 45.

8-9. (a) Éé ní ea naa vaá Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló pá a gyóòlo é? (b) Éé ní eé gbóó gé ló bel boo é?

⁸ Dì belí bé e beè kọ́ naaá, Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló áá gbò e bà íe kà lé gbaaló kìlmàé ló. Níí dọa bàlà kẽ mm̀ bel e Méné Dévìd nè neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Dányẹ̀l beè kọ̀. Dì belí nu dòòmà bá, Dévìd beè kọọ̀: “Kilsĩ́ gè ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló gbò e bà nyímá ni ló.” “vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dì dọ̀ dè-dè kilma ló gbò e bà sííáẹ pọ̀ ló.” Vaá Dányẹ̀l beè kọọ̀: “Oló Jìhóvà eo dúù kà kà Bàrì, . . . [nen ea ólò] ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló gbò e bà vulèe vaá sẹlẹ gbò a log.” (Ps. 36:10; 103:17; Dán. 9:4) Gbò belá zógè kọọ̀ Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló pá a gyóòlo boo béè kọọ̀ bà nyímáé ló, siiáẹ pọ̀ ló, vùlèe, vaá sẹlẹ gbò a log. Áá gbò e bà fã́e mm̀ sĩ́deè ea lelà ní ea ólò ié íb nakà vulèí kilma ló é.

⁹ Besĩ́ è kalá dààmà togó gè fã̀ Jìhóvà, a beè olòó vùlèi belí bé ea vulè dénè nen naa. (Ps. 104:14) Sõò, è íè nàgé bélè lọl ló a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, boo béè kọọ̀ è gé fã́e. Kàsĩ́ Jìhóvà beè kọ́ nè pa a gyóòlo kọọ̀: ‘Nà vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo náa é aàí ló.’ (Àìz. 54:10) Mm̀ kà kà, dì belí bé ea beè naaá ló Dévìd naa, “Jìhóvà [ólò] tú kà lé bá faamá pá a gbò e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.” (Ps. 4:3) À bọ́ló kọ é labví láb naa vàẹ ló lé bá e Jìhóvà fáámái ẽ́? Neǹ ọ́lì sọ́l beè kọọ̀: “Kọ̀láá nen ea nyímá nu é bii dẽesĩ́ gbò nuí, vaá àé tú ọ̀ẹ̀ dẽe bùgmà togó boo gbò tóm Jìhóvà ea zógè kọọ̀ à íe vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.” (Ps. 107:43) Ge tú gbò ã̀àneá sẹ̀ẹ̀a bùlà, naanii èé ló bel boo taà sĩ́deè e gbò gyóòlo Jìhóvà ólò ié bélè lọl ló a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.

10. Mósĩ́ deè ní e vulè Bàrì ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dọ bélè nèi ẽ́? (Psalm 31:7)

¹⁰ Vulè Bàrì ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dì dọ̀ọ̀mà dè-dè. Nakà gá ea palàge dú  bíi ea di ló vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booí silà 26 tóm mm̀ kpá Psalm 136 togó. A túá gã́bel kọ́ọ̀: “Õai Jìhóvà zaa, boo béè kọọ̀ ẹlẹ dú lé; a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dì dọ̀ọ̀mà dè-dè.” (Ps. 136:1) Tã́á bel ea kọ́ọ̀, “boo béè kọọ̀ a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dì dọ̀ọ̀mà dè-dè,” silà lọl a 2 tẹlẹ 26 gã́bel. Tṍó e bugì kpá Psalmí, à bọọí ló gè mòn bé e Jìhóvà kilsĩ́ gè íe vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo mm̀ kele-kele sĩ́deè naa. Ge kọọ̀ dọ̀ Kpá Káíá oòa boo tã́á belá náa kọ é àgala boo kọọ̀ vulè e Jìhóvà íe kilma ló pá a gbò náa ólò nyaaá. Ẹ̀b bé ea ẹ́ẹ̀lẹ̀i nyíe gè nyimá kọọ̀ Jìhóvà náa ólò vàlẹ̀ bá òòà aa ló gè vùlè pá a gyóòlo naaà! Tãa vó, à ólò tõo bã ló gbò e bà gé fã́e, vaá davá gbẹá vá ló, bọọ èlmà tõ̀ò tṍó e bà di kèbá tã̀àgã̀. Bé ea ólò dọ̀ bélè nèi naa: Ge nyimá kọọ̀ Jìhóvà dìí ló kọ̀láá tṍó ólò nèi zààvà nè kói e íè bíi ló kọbé è láá bé èlbá gbò tã̀àgã̀ ea élaí sĩ́ vaá kilsĩ́ gè fã̀e.—Bugi Psalm 31:7.

11. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Psalm 86:5, éé ní ea ólò naa kọ Jìhóvà á ia ló bẹẹ pọ́lọ́ ẹ́?

¹¹ Vulè Bàrì ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ólò naa kọ á ia ló bẹẹ pọ́lọ́. Tṍó e Jìhóvà mon kọọ̀ nen ea beè sí pọ́lọ́ ọ́gá, a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ólò naa kọ á ia ló nèe. Neǹ ọ́lì sọ́l Dévìd beè kọ́ kilma ló Jìhóvà kọọ̀: “Náa ólò labvíi láb ló dẹ̀ẹ̀a boo bẹẹ pọ́lọ́, àbèè ge nèi kpọ̀té dẹ̀ẹ̀a boo bé e bẹẹ lọ̀ tóólá naa.” (Ps. 103:8-11) Boo béè nú e Dévìd beè tení bá, a beè nyimá bé e bẽgẽ bel ea dú ló pọ́lọ́ e nen sí ólò tọá ló nen naa. Sõò a beè nyimá nágé kọọ̀ Jìhóvà “di kpènà ló gè ia ló pọ́lọ́.” Éé ní ea ólò naa kọ Jìhóvà á ia ló bẹẹ pọ́lọ́ ẹ́? A ààlà di mm̀ kpá Psalm 86:5. (Bugi.) Ẽei, dì belí bé e Dévìd beè tã̀àgã ló Bàrì naa, Jìhóvà ólò ia ló bẹẹ pọ́lọ́ boo béè kọ à bọọ mm̀ ge ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló gbò e ban ia ló lọ̀lìé bá.

12-13. Beè nyíéi kilsĩ́ gè bẽgẽ̀i bel boo béè pọ́lọ́ e beè sí tṍó ea kil nvéeá, éé ní ea é nveè bá nèi ẽ́?

¹² Tṍó e síì pọ́lọ́, à bọ́ló kọ é bã̀àgã̀. Àé láá naa kọ é ọgá vaá bàn ia ló. Sìgà gbò gyóòlo Jìhóvà náa láà aa ló gè ié bẽgẽ bel ea dú ló pọ́lọ́ e ba beè sí tṍó ea kil nvéeá. Bà ólò kilsĩ́ gè bugi togó kọọ̀ Jìhóvà náa é láá iàẹ̀ ló neè va—kọbèè ba beè banìè ia ló vaá òòà aa ló gè sí pọ́lọ́á. Be à ólò tõó ní ló naa vó, ge nyimá kọọ̀ Bàrì di kpènà ló gè ié vulè ea  kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló pá a gyóòlo é nveè bá nè ni.

¹³ Bé ea ólò dọ̀ bélè nèi naa: Náa kal ló béè kọ née gbõomà, èé láá tú õ̀òa bug siimá tóm nè Jìhóvà mm̀ zààvà. Níí ólò valí boo béè kọọ̀ “mii a Sã́áná, Jíìzọ̀s, gé lógíi lọl m dénè pọ́lọ́.” (1 Jọ́ọ̀n 1:7) Tṍó e lóó ni ọọ boo béè náa gbõoma, kẽ̀èa boo kọọ̀ Jìhóvà di kpènà ló vaá à taníe gè ia ló pọ́lọ́ nè nen ea beè sí pọ́lọ́ vaá à ọgá. Nvèè kpíí ló bé e Dévìd beè tú vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo doolé ló gè ia ló pọ́lọ́ naa. A beè kọọ̀: “Dì belí bé e káála bọọ́ gãboo èl kunukẽ̀í naaá, Níà bé ea vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló gbò e bà sííáẹ pọ̀ ló bọọ naa ẽ́. Dì belí bé e kiẽ́e e nàànì baa àà kil kpã́á aa ló dọ̀ọ̀mà tẽ́ nàànì naaá, níà bé ea tú bẹẹ pọ́lọ́ kilma kpã́á lọ̀líí ló naa ẽ́.” (Ps. 103:11, 12) Mm̀ kà kà, Jìhóvà di kpènà ló gè “ia ló.”—Àìz. 55:7.

14. Mósĩ́ deè ní e Dévìd baatẽ́ bé e vulè Bàrì ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ólò kpènài naa ẽ́?

¹⁴ Vulè Bàrì ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ólò kpènà bẹẹ gbaaló kìlmàé ló. Dévìd beè tã̀àgã ló Jìhóvà kọọ̀: “Ò dúù nà ketõ̀ò gũa; Òé kpenàm lọl bá tã̀àgã̀. Òé náa kọ ḿ tú ẹ́ẹ́ nyíe ọlmá sọ́l dùùà. . . . Vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀lọ́ dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ólò beeá tení ló nen ea dẹlẹ́ẹ nyíé boo.” (Ps. 32:7, 10) Dì belí bé e gbọọ e bà be tenmá ló bon deè kéléá beè olòó kpènà gbò e bà di m naaá, níà bé e gbò tóm e Jìhóvà gé sí ea zógè kọ à íe vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo bééá teníí ló, vaá kpènài lọl bá gbò nú ea é láá dòà bẹẹ zìgà naa ẽ́. Vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ólò naa kọ á tõo bã̀í ló.—Jèr. 31:3.

15. Mókà gbaaló ní ea di zẹ̀ẹ̀ vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, ketõ̀ò kpènà nè agẹbá ketõ̀o gũ̀a ẽ́?

¹⁵ Dévìd beè tú dõòna kà nú e nen monmà dẽe bààmà tẽ́ kpènà e gbò gyóòlo Jìhóvà gé dé kpéè ló. A beè emí kọọ̀: “Bàrì dú nà ketõ̀ò gũ̀a, Bàrì ea ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kìlmàḿ ló.” Dévìd beè kọ nágé kilma ló Jìhóvà kọọ̀: “Ẹlẹ ní ea íe vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kìlmà ḿ ló, vaá dú nà ketõ̀ò kpènà ẽ, Nà agẹbá ketõ̀ò gũ̀a nè nen ea ólò aalám, Nà gbọ ea úuaḿ deè, Nen ea ólò bé gbò nen èlbá vaá tú va nvèè ḿ kè kẽ.” (Ps. 59:17; 144:2) Éé ní ea náa vaá Dévìd à tú vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo doolé ló ketõ̀ò kpènà nè agẹbá ketõ̀ò gũ̀a ẽ́? Be è láá du gé a gyóòlo, kọ̀láá kiẽ́e e tõò ea di boo kunukẽ̀í, Jìhóvà é néi kpènà e íè bíí ló kọbé è láá kilsĩ́ gè ié lé gbaaló kìlmàé ló. Nakà bel sìà kpóó lóá dì nàgé mm̀ kpá Psalm 91 togó. Nen ea beè emí kpá psalmá kọ́ọ̀: “Nda é kọ́ nè Jìhóvà kọọ̀: “Olo ní eo dúù nà ketõ̀ò kpènà nè nà agẹbá ketõ̀ò gũ̀a ẽ́.’” (Ps. 91:1-3, 9, 14) Mózìs beè lo nágé bel ea kil ló ketõ̀ò kpènà. (Ps. 90:1, ekk.) Pọ́ì ńkem̀ tṍó besĩ́ì Mózìs à kalá ù, a beè lo nágé bel ea nveè nyíé gbàà nen. A beè emí kọọ̀: “Bàrì dú ketõ̀ò kpènà àà gé deè kéléá, a bá ea di dọ̀ọ̀mà dè-dè dì ní kè kẽ.” (Dìt. 33:27) Éé ní e tã́á bel ea kọ́ọ̀, “a bá ea di dọ̀ọ̀mà dè-dè dì ní kè kẽ” náa kọ é nyimá ea kil ló Jìhóvà ẹ?

16. Mókà bàà sĩ́deè ní e Jìhóvà tã́ànèi dee bá ẹ́? (Psalm 136:23)

¹⁶ Lóói ólò dĩ̀ìnà tṍó e Jìhóvà dú bẹẹ ketõ̀ò kpènà. Sõò sìgà tṍó, lóói ólò ọọ vaá née ólò bugi togó kọọ̀ Jìhóvà dìí ló. Éé ní e Jìhóvà é náa nèi tṍó ea meà naa vóé? (Bugi Psalm 136:23.) Àé kẹ́i bá kẽ, tú gẹ́ẹ́-gẹẹ̀ bá dààmài vaá nvèè bá nèi kọ é kpáá elá èla. (Ps. 28:9; 94:18) Bé ea ólò dọ̀ bélè nèi naa: Ge nyimá kọọ̀ Bàrì nveèi sãa kúm náa kọ é kẽ̀èa boo bàà sĩ́deè ea tã́ànèi dee bá. Túá kà, kọ̀láá kiẽ́e e dì è íè agẹbá ketõ̀ò kpènà. Ní ea égè bàà, bẹẹ Tẹ̀ ea di káála ea vulèi ólò palàge ẹ̀b nú ea kilíí ló.

17. Boo béè vulè Bàrì kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, éé ní eé láá àgala boo é? (Psalm 33:18-22)

¹⁷ Dì belí bé e ni nó naa, kọ̀láá tṍó e ténì bá tã̀àgã̀, èé láá àgala boo kọọ̀ Jìhóvà é néi kói e íè bíi ló kọbé è láá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. (2 Kọ́r. 4:7-9) Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jèrèmáíà beè kọọ̀: “Boo béè vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ní ea náa vaá è gáà u tàẹ, boo béè kọọ̀ a sàn nyíe náa íe ke kùbmà.” (Làm. 3:22) Èé láá àgala boo kọọ̀ vulè Jìhóvà ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dìí boo, boo béè kọọ̀ neǹ ọ́lì sọ́l beè kọọ̀ “dẽè Jìhóvà di boo gbò e bà sííáẹ pọ̀ ló, gbò e bà gé élá bànà a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.”—Bugi Psalm 33:18-22.

18-19. (a) Éé ní ea é léémái gè kẽ̀èa boo é? (b) Éé ní eé nó mm̀ togó bel ea bẽene níí ẽ́?

¹⁸ Éé ní ea é léémái gè kẽ̀èa boo é? Besĩ́ è kalá dààmà togó gè fã̀ Jìhóvà, a beè olòó vùlèi belí bé ea vulè dénè nen naa, sõò è íè nàgé bélè lọl ló a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, boo béè kọọ̀ è gé fã́e. Boo béè vulèá, Jìhóvà tú a bá kpènà pììlà tenmáí ló. Àé kilsĩ́ gè tõo bã̀í ló vaá mm-mè gbò a tóm̀ bùlà kìlmàí ló. À gbĩ́ kọọ̀ nu á leeí ló! (Ps. 46:1, 2, 7) Boo béè vó, kọ̀láá kà tã̀àgã̀ e gé téní bá, Jìhóvà é kilsĩ́ gè nèi kói e íè bíí ló kọbé è láá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.

¹⁹ E mon bé e Jìhóvà ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma pá a gyóòlo naa. À ẹbmà nàgé dẽe kọọ̀ beele é ié íb vulèá kilma ló ene. Mósĩ́ deè ní e láá naa vóé? Togó bel ea bẽene níí é ló bel boo nakà gá ea palàge dú bíií.