NÒÒTẼ́ EA KIL LÓ DÙM NEN
Jìhóvà Beè Sièi Kpóó Ló Tṍó Bé Nè Tṍó Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ Ló
Paul: Nyíéi beè palàge ẹẹ tṍó e beè di èèlè e géè kil Liberia, ea di West Africa, ea dú túá kĩée e ba beè lẹ̀ẹ̀lài tẹlẹ̀ dì belí gbò e ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó ló November 1985. Ńkìlà e beè di m beè elá tṍó ea íná Senegal. Anne beè gbóó kọọ̀ “èé íná Liberia mm̀ kóló ene kà ávà!” Kà lèlà tṍóá, ba beè gbóó nègã́ kọọ̀: “Gbò e bà gé kil Liberia á aa mm̀ Ńkìlàí dọ kẽ. Gbò lọ̀l togó kèbá gé bé kpóó ea gé bẹl Liberia, vó ní ea náa vaá nkìlà e di m-mí náa é láá iná kĩá ẽ́.” Vó beè naa kọ é tú òb dee tõ̀òma ló gbò e bà ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó e bà di Senegal. E beè tõó kĩá pãane tṍ ló kpẹ̀a ea aa Liberia ea kọ́ nú ea kil ló bé e ba ni fẹ́ gã́bug nen naa. E beè dã nagé bé e kpóó ea gé bẹl nveè log kọ tọ́ọ̀ nen á gá aa a tọ tṍó ea ni dú ló èlà naa, vaá ba beè tãa kọ̀láá nen e náa gban va tṍ ló.
Anne: È ólò palàge ọẹ̀ dẽe. Kàsĩ́ tã́gíní tṍó em beè di pá nvín, ba beè nyimám ló naamá nen e pọ̀ ólò bọọgẹ̀ sii. Kọbèè ge fùl èèlè ólò siimàm pọ̀! Sõò e beè beeláfùl kọ kọ̀láá bé e nu mèà naa, èé kil Liberia gé sí tóm e ba beè nèi ã́.
Paul: Anne nè nda beè mèà gbẹá tẽ̀ènè kà bálásĩ́ ea di England. Ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà bií ló kà Anne beè sièi kpóó ló kọ é bã boo tóm gyà deè sĩ́ tóm. Vó beè naa kọọ̀ pálaa bẹ̀ì é dú gbò gyà deè sĩ́ tóm tṍó e aà tọọ̀ kpá. Nyíé va beè palàge ẹẹ kọ è gbĩ́ gè tú dénè bẹẹ tṍó siimá tóm nè Jìhóvà. M beè ié nèà deè ge sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l tṍó em ni tóólá 19 gbáá, vaá Anne beè zọ̀m sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l tṍó e ni ílà lọ̀l mm̀ gbáá 1982.
Anne: E beè dé kpéè ló gè sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l, sõò a beè tànii gè kil kĩée e bíì gbò kọ̀ kpẹ̀a bọọ. E beè zọ̀ pá vígà e ba beè olòó kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó siá tóm gbẹá Bẹ́tẹẹ̀l vaá ba lé nu dòòmà bá beè naa kọ gè kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó á tànii. E beè tã̀àgã ló Jìhóvà kọ á nvèè bá nèi kọ é láá dú gbò kọ̀ kpẹ̀a aa dó dọ dó. Nyíéi beè palàge ẹẹ tṍó e bà kólíi kọ é sí ní ea égè 79 Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d mm̀ gbáá 1985! Tṍó e aà tọọ̀ kpáá, ba beè gbóó lẹ̀ẹ̀lài tẹlẹ Liberia, ea di West Africa.
BÉ E PÁ VÍGÀ BEÈ VÙLÈI NAA BEÈ NAA KỌ LÓÓI Á ÀGÀ
Paul: E beè bã mm̀ túá kà ńkìlà e bà sọtọ́ deè kọ á bã Liberia. Pọ̀ beè palàge sii gbò e bà di kĩá, vaá kpóó ea gé bẹl gáà beè sọ̀ va tọ́ deè kọ bàá aa tọ tṍó ea ni dú ló èlà. Pọ̀ beè palàge sii gbò nen naa ní e kọbèè kpú-kẽè faà ní ea pómíé, gbò e bà di kè ki ólò vulí kpã́ vaá teelá! E beè olòó bugi kpá Psalm kọ̀láá deè bílá dee kọbé è íe dĩ̀ìnè ló bùlà. Sõò tóm e géè sì beè leemái. Anne ólò àà gé kọ́ kpẹ̀a boo tṍó e nda ólò zọ̀ vígà John Charuk a siá tóm gbẹá boo beè Bẹ́tẹẹ̀l. M beè nó gã́bug nu lọl ló vígà John Charuk boo béè kọ a tú begè dẽè tṍó tõ̀òma Liberia, vaá à nyímá ló dìtõ̀ò e pá vígà e bà di kĩá gé téní bá.
Anne: Éé ní ea beè naa kọ é vàlẹ̀bá dé kpéè ló tóm e géè sí gbẹá Liberia ẹ? E beè dé kpéè ló gè tõó Liberia sí tóm boo béè pá vígà e bà di kĩá. Ba beè palàge vùlèi vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. E beè palàge bã̀ vá ló, vaá e beè belí tẽ̀ènè kà pá tọ. Ba lé dùùlà bá deè tṍ beè palàge sièi kpóó ló. M beè palàge dé kpéè ló gè kọ́ kpẹ̀a nè gbò e bà di kĩá. Náa ólò leemá gbò e gé kọ́ kpẹ̀a nè kọ é vàlẹ̀bá àà. Gbò nen ólò loá bel boo Kpá Káí gbẹá kọ̀láá kĩée e bà dì, vó ólò naa kọ é láá dõogẽ kyã̀à bã̀ vá ló vaá zọ̀ va loá bel boo Kpá Káí. Née beè ié gã́bug tṍó ge zọ̀ọ̀mà dénè gbò e ólò noomà Kpá Káí noá nu. Sõò e beè palàge dé kpéè ló gè kọ́ kpẹ̀a gbẹá kĩá!
JÌHÓVÀ BEÈ SIÈI KPÓÓ LÓ TṌÓ E PỌ̀ SÍÍI
Paul: Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló beè di dóá mm̀ ténì gbáá, sõò kà agẹbá bé beè beá mm̀ gbáá 1989. Gbò e bà géè bé uú boo kpóó ea gé bẹlá beè gbĩ́ gè lẹ̀ẹ̀là bel ló kĩée e Bẹ́tẹẹ̀l dì ló July 2, 1990. Mm̀ taà ẽ́, née beè láá zọ̀ gbò e bàá gé Bẹ́tẹẹ̀l, bií ló pá bẹẹ tọ nè gbò e bà di tọ nàà tóm ea gé ẹb nú ea kil ló sìtóm kọ̀ kpẹ̀a beeá ló bàlà booí loá bel. Gyã́á gè dè náa beè dì, gbò gbóò togóá géè nvèè tã̀àgã̀ vaá tú bá kpóó siimá gbò bia ma ló. Tã̀àgã̀í beè bã zivekà dóá, vaá ba beè mòn tã̀àgã̀ mm̀ 14 gbáá.
Anne: Gbò e aa sìgà bálásĩ́ ea di dóá géè beá vaá fẹá ene. Gbò e bà nveà pọ́lọ́ sĩ́ kọ̀là ló vaá faalá náa géè kyã̀à tení ló kẽ vaá bã kọ̀láá kà tọ zib nú. Sìgà ọ̀và géè fẹ́ nen belí kõ̀ò vaá labví gbò e bà fẹ́ lẹ́ boo èèlè ea di kuló tọ nàà tómá. Ba beè fẹ́ sìgà Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà bií ló bàà nen e bà ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó.
Pá vígà beè tú ba dùm nvee kèbá gẹẹ-gẹẹ ló kọbé bà láá gṍ pá vígà e bà aa bálásĩ́ kĩée e gbò lọ̀l togó kèbáá géè fẹ̀. Gbò e bà ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó bií ló gbò e bà ólò sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l géè gõ nagé pá vígà e bà aa bálásĩ́ kĩée e gbò lọ̀l togó kèbáá géè fẹ̀. Sìgà pá vígà e ba beè teelá aa ba be beè olòó ma mm̀ gbò tọ ea di kunukẽ̀, vaá sìgà ọ̀và beè zọ̀ gbò e bà
ólò sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l ma mm̀ ba àn ea di gbàndeè. Ene kà pá tọ e bà tóólá àlàbà nen beè tõó beélè tọ.Paul: Buù dee, gbò lọ̀l togó kèbáá ólò gbĩ́ gè bã boo beè Bẹ́tẹẹ̀l kọbé bà ẹb be è gé gṍ gbò nen. E beè ié ténì kà pá vígà e bà ólò ẹ̀b kẽ nèi: bàà kà vígà págbálà beè olòó elá gã́ gbànsĩ́ ea di Bẹ́tẹẹ̀l zọ̀ va loá bel, boo tṍó e bàà nen ólò elá deè nvíndò ẹ̀b bé e nu gé nááá naa. Beè bàà kà vígà págbálà e bà di gã́ gbànsĩ́á tú pálaa bá va sẹ̀ẹ̀a deèsĩ́, à tõó dọ̀ kọọ̀ dénè nu di lé, sõò be bà tú pálaa bá va sẹ̀ẹ̀a deè nvée, à tõó dọ̀ kọọ̀ gbò lọ̀l togó kèbáá gbĩ́ gè nvèè tã̀àgã̀. Beè tṍó e bà gbĩ́ gè nvèè tã̀àgã̀, gbò e bà ólò elá deè nvíndò ẹ̀b bé e nu gé nááá naa ólò teelá dúí ló gé kọ́ nèi kọ é vàlẹ̀bá gṍ pá vígà e bà dìí lóá.
Anne: Gbòa beè tú bá kpóó bã̀àma boo beá tṍó e sìgà sè ni téní. Ene kà vígà pábia nè nda beè teelá bã mm̀ tọ e ólò tõo bìlà múú vaá ene kà lọ́kà e nen é láá gũá m beè di tọá. Vígà pábiaá beè gũá mm̀ lọ́kàa. Gbò lọ̀l togó kèbáá beè faalá náa bã gbàndeè kĩée e beele ólò dì, vaá tú bá kpóó kònmà beélè nùtọ kọbé bà bã́ m. Paul beè gbóó bàn va kọọ̀, “Ńdáà va gé bilà múú.” Lọ́kà e vígà pábiaá beè gũá m-má beè sẹlẹ mon tṍó em géè kùb, vaá ge òòmà gbò nú ea beè di mm̀ lọ́kàa lẹ́ nvéè kĩée e vígà pábiaá beè gũáá beè palàge túm gã́bug tṍó bá. A beè tõó ḿ ló kọ gbò pọ́lọ́ togóá é láá bĩinám nú em géè naá mm̀ tọ bìlà múúá, vó beè naa kọ pọ̀ á palàge siím. M beè nyimá kọ àé dú bíi kọ pọ̀ á gá siím tṍó em é kuulà nùtọá kọbé bà náa nyímá kọọ̀ m̀ géè gṍ nen, vó beè naa kọ ḿ bàn Jìhóvà kọ á nvèè bá nèm. M beè kùùlà nùtọá vaá dĩine ló kànà va mon. Enè ọ̀và beè tãám bá lọl deè vaá bã mm̀ tọ́ e ólò tõo bìlà múúá. A beè làb mm̀ kĩée e vígà pábiaá beè gũáá, vaá a beè bọọẹ́ ló kọ náa mon tọ́ọ̀ nen. Pá a gbò nè ẹ̀ẹ̀ beè gbĩ́ mm̀ dõona kà gbò tọ ea di boo beá nè kú kọ̀ọ̀lọ̀, sõò bà náa beè mòn tọ́ọ̀ nen.
KỌ̀LÁÁ NEN BEÈ MÒN KỌ JÌHÓVÀ GÉÈ SIÈ KPÓÓ LÓ PÁ A GBÒ
Paul: Née beè ié gyã́á ea gbõomáí ló mm̀ sìgà ẽ́, sõò gbò nú e géè nó lọl mm̀ Kpá Káí ní ea beè nvèè bá nèi ẽ́. Nú ea dì nè dee e ólò tú buù deè lọ̀ọ̀le gbẹá Bẹ́tẹẹ̀l ní ea beè belí bẹẹ gyã́á boo lọ̀ọ̀le é. E beè nyimá kọọ̀ ge nó Kpá Káí kọ̀láá dee ní ea é nveè bá nèi kọ é láá ĩ̀ìmà ẽ.
Be e beè aa Bẹ́tẹẹ̀l boo béè kọ née íè nà gyã́á nè múú gè õ̀, bà gáẹ̀ láá fẹ́ pá vígà e géè gõ̀a. Gã́bug tṍó, Jìhóvà ólò nèi gbò nú e íè bíi ló kà lèlà tṍó ea bọ́ló nè mm̀ sĩ́deè ea dú dũ̀ùnè! Jìhóvà beè palàge ẹ̀b nú ea kilíí ló, vaá naa kọ é ié dĩ̀ìnè ló bùlà.
Dìtõ̀ò ea di dóá beè palàge zoogá, sõò gbò nú e géè nò beè sièi kpóó ló. Gã́bug pá vígà beè teelá aa kĩá, sõò ba beè kilsĩ́ gè naa kọ ba zìgà á agaló, vaá ié dĩ̀ìnè ló bùlà kèbá gbò nú e bà géè tení bá. Sìgà pá vígà beè kọọ̀, gbò nú e ba beè tenìè bá tṍó béá géè kpoogèè va deè ló nyòòmà tṍó pọ̀b kpo tã̀àgã̀. Gbò kànen nè sìgà gbò vígà págbálà beè ié agẹló vaá naa kọ̀láá kà nú e ba kpóó sim tùlà ge nvèè bá nè pá vígà. Pá vígà e ba beè teelá kil kọ̀l ea di dõona ketõ̀ò beè nvèè bá nè ene vaá kọ́ kpẹ̀a gbẹá kĩée e ba téélá kìl. Ba beè tú la nè dõona kà gbò nú e bà mon kọ̀la tìbmà Kíndòm Họ́ọ̀l e bà é tõo Máát. 5:14-16) Bẹ̀à sã́ bùlà e pá vígà beè ié beè naa kọọ̀ sìgà gbò gbóò togóá, á dú Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà.
sí nònù. Ge sí nònù vaá kọ́ kpẹ̀a ní ea beè siè kpóó ló pá vígà mm̀ tàvàlà tṍóá ẽ́. Tṍó e géè dõo gyã́á, kọ̀là ló, nè dõona kà gbò nú e pá vígà íe bíi ló e ba beè lẹ̀ẹ̀là mái, gã́bug pá vígà beè kọ é domà bẹ̀lẹ̀ ge kọọmá kpẹ̀a tãa vó e bà kọ́ é domà kọ̀là ló. Íb zìgà e bà íe beè palàge tọáí ló! Gã́bug gbò e bà géè tení bá tàvàlà dìtõ̀òa beè ié lèèma ló gè dã́ lé kpẹ̀a. Ge mòn bé e Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe vaá ẹ̀b nú boo bá ea bọ́ló naa beè palàge bọọ́ vá ló. Pá vígà beè belí ẹ́ẹ́ dee ea mó kĩée ea kuu gín! (JÌHÓVÀ BEÈ SIÈI KPÓÓ LÓ TṌÓ E AÀ LÓ PÁ VÍGÀ E BÀ DI DÓÁ
Paul: Sìgà tṍó, a beè dú bíi kọ é aa dóá. Taà tóm e beè aa dóá vaá tú ńkem̀ tṍó tõ̀òma dõona ketõ̀ò, vaá bàà tóm e beè tú enè gbáá tõ̀òma dõona ketõ̀ò. Ene kà vígà pábia ea ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó beè kọ́ íb tọa ló e beè ié tṍó ea kọ́ọ̀: “E beè nó gbẹá tọọ̀ kpá Gílẹẹ̀d kọ é vùlè pá vígà e bà di kĩée e gé sí tóm, vaá níà nú e beè naa ẽ́. Vóà naa, ge aa ló pá vígà e bà di kĩá mm̀ tàvàlà tṍóá beè palàge biiléí nyíe!” Sõò nyíéi beè ẹẹ kọ è láà gbẹá dõona kà dó nvèè bá nè pá vígà e bà di Liberia kọ bàá ié gbò nú e bà íe bíi ló vaá nvèè va sãa kúm mm̀ ba sìtóm kọ̀ kpẹ̀a.
Anne: Ló May 1996, ténì bẹ̀ì beè di mm̀ faà tọ nàà tóm e géè kil dõona kà bon e fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dì, ea é dú 16 kìlómità (10 mi) aa ló kĩée e beè dìa, vaá kpá ea kil ló tóm e géè sí gbẹá Liberia beè dìí bá. Gbò lọ̀l togó kèbáá beè mònii vaá dààmà togó gè tã́ náa kọ é elè faàa. Ba beè dùùlà taà bẹ̀ì lọl mm̀ faàa tẹlẹ kẽ, tú áá Paul gbẹẹ́ m, vaá teelá faàa ààmà. E beè dõogẽ elá kĩá boo béè kọ nú ea nááá beè palàge bọọí ló. Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, e beè gbóó mòn Paul ea gé kyãà dù e mii gé kólá ààẹ́ boo gbọ̀sĩ́. Pọ̀ beè siíi kọ bà tã́áe, sõò tṍó e tṍó téní, e beè gbóó nyimá kọ náa gáẹ̀ láá kyã̀à be ba beè tãáe! Komá beè bã̀é ló tṍó e ene kà neǹ gbóò togóá tú bá sáẹ tṍó ea géè tãáe bá lọl mm̀ faàa tẹlẹ kẽ. Nyíéi beè palàge ẹẹ kọọ̀ pọ́ì ńkem̀ kom ní ea bã́é ló é.
À íe faà gbò bé ea beè di kuló kĩá e gã́bug gbò e pọ̀ síí va e bà géè gbĩ́ gè teelá aa kĩá beè di m. E beè gbĩ́ gè bã m, sõò boo béè kọọ̀ gbò nen beè di ḿ-má m vaá née beè mòn ketõ̀ò ge ĩìtẽ́, e beè gbóó dõogẽ dẽe faàa vaá komí bá ló. Nen ea géè ọví faàa beè teemà bá kpóó vaá sigè ńkem, è gáẹ̀ beè dọ̀. E beè bànìe kọ á elá, sõò náa beè zìgà boo béè kọ pọ̀ beè siíe. Lóói beè palàge ọọ tṍó e íná kĩá, vaá pọ̀ beè siíi.
Paul: Kọ̀là ló e beè nvèà beè bààlà vaá dú dĩ́, sõò a beè bọọí ló kọ née úù. E beè ma kpáá-kpáá kunukẽ̀ kuló ene kà ńkìlà e súú náa beè sòòlà gì deè ló, ea é fáálái kilmà Sierra Leone deé ea bẽene. Nyíéi beè palàge ẹẹ kọ e di dùm vaá iná Sierra Leone, sõò e beè ié tã̀àgã̀ bùlà boo béè pá vígà e bà di Liberia.
JÌHÓVÀ BEÈ NÈI KÓI KỌBÉ È LÁÁ Ĩ̀ÌMÀ DÕONA KÀ TÃ̀ÀGÃ̀ E BEÈ KPEESĨ́ LÓ
Anne: Ba beè palàge ẹ̀b nú ea kilíí ló tṍó e ínà Bẹ́tẹẹ̀l ea di Freetown, mm̀ dó Sierra Leone. Sõò m beè gbóó dààmà togó kẽea boo gbò nú e géè tení bá gbẹá Liberia. Kọ̀láá dee, pọ̀ ólò siím kọ pọ́lọ́ nu é náaaí ló, vaá ním beè láá bugi togó leevè. Kọ̀láá kà nú ea géè naaá beè tõóm ló belí gyáálá. M̀ ólò kẽea bílá dee vaá kení gbẹá bá pọ̀, boo béè kọ m̀ ólò dòòmà kọọ̀ pọ́lọ́ nu é náaaí ló. Ge sẹẹgẹ séi ólò tàvàlà ḿ ló. Paul ólò siím bá ló vaá zọ̀m tã̀àgã ló Bàrì. È ólò gbá ọlí sọ́l nònù dọ̀ọ̀mà tṍó e pọ̀ náa é síí nám. M beè dòòmà kọ m̀ bọọ̀ dáa vaá ním é láá si ná tóm dì belí nen ea ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó.
Nú ea beè naaá bẽene náa é láá tám nyíe. Kà lèlà sèa, ba beè nèi bàà kà bẹẹ gbò kpá. Ene kà beè Awake! níí June 8, 1996, ea fáálá togó bel ea kọ́ọ̀ “Coping With Panic Attacks.” Togó belá beè naa kọ ḿ palàge dã́ ból ló nú ea géè naaá ḿ ló. Ní ea égè bàà kà kpá e ba beè nèi beè dú Kpá Tọ Kùdẽe Ló níí May 15, 1996, ea fáálá togó bel ea kọ́ọ̀ “Where Do They Get Their Strength?” Ba beè tã́ ńgò e kom dì e ló mm̀ Kpá Tọ Kùdẽe Lóá. Kpáá beè baatẽ́ kọọ̀, belí bé e ńgò é láá dé gyã́á vaá pee bã̀àna tṍó e kom bã́ ló a pó naaá, níà bé e nyómá káí Jìhóvà ólò naa kọ é láá nvèè bá nè dõona gbò bã̀àna tṍó e gbò pọ́lọ́ nú e ténì bá náa kọ é ié tã̀àgã̀ bùlà naa ẽ́. Jìhóvà beè tú gbò togó belá nvèèmà bá nèm kà lèlà tṍó ea bọ́ló. (Máát. 24:45) M beè gbĩ́tẽ́ ló nu lọl mm̀ gbò kpá ea ló bel boo togó belá vaá bõonè ló sẹlẹ́ enè ketõ̀ò. Gbò togó belá beè palàge nvèè bá nèm, vaá tṍó e tṍó téní ním beè ié ná tã̀àgã̀ bùlà boo béè gbò nú e beè tení báá.
JÌHÓVÀ BEÈ NÈI KPÓÓ E SÍÌMÀ ÃA TÓM E BÀ NÉI
Paul: Nyíéi ólò ẹẹ kọ̀láá tṍó e ooà kil Liberia. Ke kùbmà gbáá 2004, ní ea beè tú naamá 20 gbáá e beè siimá tómá ẽ́. Béá beè gbóó iná kùbmà. Ba beè noo gè tìb ãa tọ boo beè tọ nàà tómá, sõò ba beè nèi ãa tóm gè sì.
A beè palàge tàvàlàí ló gè aa ló tóm e géè sìa. E beè palàge vùlè pá vígà e bà di Liberia. A beè belí kọ è dúù tẽ̀ènè kà pá tọ, vó beè naa kọ á gá tànii gè àà vá ló. E beè bugi togó boo bé e Jìhóvà beè tãanèi dee bá tṍó e beè aa ló pá bẹẹ tọ vaá sí tọọ̀ kpá Gílẹẹ̀d naa, vó beè naa kọ é beeláfùl ge sí ãa tóm e bà néiá. Ba beè lẹ̀ẹ̀lài tẹlẹ Ghana ea di kuló Liberia.
Anne: E beè palàge tò tṍó e aà Liberia. A beè bọọí ló tṍó e ene kà vígà págbálà ea nyímá nu ea ni dú kànen mm̀ dee, ea bée kọlà Frank kọ́ nèi kọọ̀: “À bọ́ló kọ ó lọlii nyíé boo beele!” A beè kọ́ nú ea náa vaá à kọ́ vó. A beè kọọ̀: “È nyímà kọ née é táí nyíe tọ́ọ̀ dee, sõò à bọ́ló kọ ó vulei pá vígà e bà di Ghana lọlíí mm̀ bọọ nyíe. Jìhóvà ní ea lẹẹlài tẹlẹ kĩá ẽ́, vóà naa, palàge tui lé bá ẹbmài pá vígà e bà di kĩá.” Bel e vígà págbálàa ló beè sièi kpóó ló kọ é di kpènà ló gè bã̀àà ãa kóò gbẹá dó e gé kilá.
Paul: E beè vàlẹ̀bá vùlè pá vígà e bà di Ghana. Gã́bug pá vígà beè di kĩá, vaá ba bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè agẹ zìgà beè palàge sièi kpóó ló. Tṍó e ni tú 13 gbáá siimá tóm gbẹá Ghana, dõona kà nú e née beè ẹ̀bmà dẽe beè gbóó naaá. Ba beè lẹ̀ẹ̀lài kọ é gé sí tóm tọ nàà tóm ea di Kenya. E beè vàlẹ̀bá vùlè pá vígà e bà di Kenya, náa kal ló béè kọ a beè palàge tànii gè mòn pá vígà e bà di Liberia nè Ghana. Vaá belí bé ea beè dì naa tṍó e beè di Liberia nè Ghanaa, e beè ié gã́bug ketõ̀ò ge kọ́ kpẹ̀a.
NÚ E NÓÒ LỌL LÓ KELE-KELE TÓM E BEÈ SÌ
Anne: M téní bá gã́bug tàvàlà dìtõ̀ò ea beè palàge siimàm pọ̀. Kpá lói é láá zọ̀ vaá è íe tã̀àgã̀ bùlà tṍó e bẹẹ dùm di kèbá gẹẹ-gẹẹ ló. Née é ẹbmà dẽe kọ Jìhóvà é sí tóm dũ̀ùnè ea é náa kọ é gá tení bá gbò dìtõ̀ò ea bélí vó. Bã̀àna kátogóí, à ólò belí kọ kpá ló m é zọ be m̀ dã́ moǹ náa, sõò m nó gè dẹ̀ẹ̀a boo nvèè bá ea aa bá Jìhóvà nè pá vígà. M nó nágé kọọ̀ ge olòó nó nu, tã̀àgã ló Bàrì, sí nònù vaá kọ́ kpẹ̀a é náa kọ Jìhóvà á nvèè bá nèi kọ é láá sí tóm e bà néi.
Paul: Sìgà tṍó gbò nen ólò bĩinái kọọ̀, “É kọ ò gé déi kpéè ló bọọ tóm?” Sìgà dó é láá kpe dẽe, sõò dìtõ̀ò ea di dóá é láá dú pọ́lọ́ vaá dú gẹẹ-gẹẹ ló. Vóà naa, éé ní ea ólò palàge leemái èlmà dó e bà lẹẹlài tẹlẹ̀ẹ? È ólò palàge vùlè pá vígà e bà di kĩée e gé sí tóm. Náa kal ló béè kọ è aà kele-kele ketõ̀ò, è ólò bugi togó vaá ié tọa ló belí Jìhóvà. E beè olòó dòòmà kọ bà lẹẹlài kọ é gé siè kpóó ló pá vígà, sõò kà-kà bel ea dì dú kọọ̀ baala ní e bà ólò siè kpóó ló beele é.
Kọ̀láá kĩée e bà lẹẹlài tẹlẹ̀, è ólò mòn gbò tóm dũ̀ùnè e Jìhóvà gé sí nèi tení dú ló pá vígà. È ólò ié kpènà vaá lóói ólò dĩ̀ìnà gbẹá kọ̀láá kĩée e pá vígà dì. È agàlà boo kọ be è kilsĩ́ gè dẹ̀ẹ̀a boo Jìhóvà, àé néi kói kọbé è láá emá kọ̀láá kà dìtõ̀ò e kpeèsĩ́ ló.—Fíl. 4:13.
a Bugi nòòtẽ́ ea kil ló dùm John Charuk ea togó bel kọ́ọ̀, “I Am Grateful to God and Christ,” ea di mm̀ Kpá Tọ Kùdẽe Ló níí March 15, 1973.