1. Éé ní ea dú kà lé béèlàfùl e nen é láá nè ẽ?

GÃ́BUG tṍó, gbò nú e tẹ̀ nè kà sa gè naa ólò tọá ló ba gbò nvín mm̀ agẹbá. Be à gá náa vaá tẹ̀ nè kà à nè pọ́lọ́ béèlàfùl, àé láá tú tã̀àgã̀ tẹlẹ boo ba gbò nvín. Sõò be bà ne lé béèlàfùl, bà gé nveè bá nè ba gbò nvín kọ bàá ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe nè dĩ̀ìnè ló mm̀ dùm. À dú kà kà kọọ̀ gbò pá nvín íè ge nè nàgé lé béèlàfùl. Kà lé béèlàfùl ea tõo lọ̀l vaá à lee e nen é láá nè dú gè fã̀ bẹẹ Tẹ̀, Jìhóvà ea di káála ea vulèi.—Ps. 73:28.

2. Mókà gbò lé béèlafùl ní e Jíízọ̀s nè a tẹ̀ nè a kà beè nèe?

² Jósẹ̀f nè Mérì beè gbĩ́ gè nvèè bá nè ba gbò nvín kọ bàá fã̀ Jìhóvà, vaá ba béèlafùl beè zogè kọọ̀ níà nú e bà náámá túá kà nú mm̀ ba dùm ẽ. (Lúùk 2:40, 41, 52) Jíízọ̀s beè nè nàgé lé béèlafùl ea nveè bá nèe kọ á láá naa nú ea ḿm̀-mè bùlà Jìhóvà. (Máát. 4:1-10) Jíízọ̀s beè bọọ aa kẽ vaá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló, bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, vaá dú neǹ agẹló. Nyíè kọ̀láá kà tẹ̀ nè kà e bà gé fã Jìhóvà ólò ẹẹ vaá bà gáává boo gè ié íb nvín ea bélíe.

3. Mókà gbò bíb ní eé áálá mm̀ nakà togó belí é?

³ Mm̀ nakà togó belí, èé áálá gbò bìb ea kọ́ọ̀: Mókà gbò lé béèlafùl ní e Jìhóvà beè nè kilma ló Jíízọ̀s e? Éé ní e gbò tẹ̀ nè kà e bà gé nyoone nvéè Kráìst é láá nó lọl ló gbò béèlafùl e Jósẹ̀f nè Mérì beè nèe? Vaá éé ní e gbò nvín ãa e bà gé nyoone nvéè Kráìst é láá nó lọl ló gbò béèlafùl e Jíízọ̀s beè nèe?

4. Mókà pọ̀b kà béèlafùl ní e Jìhóvà beè nè kilma ló a Sã́áná ẽ́?

⁴ Jìhóvà beè sà kà lé tẹ̀ nè kà e bàé láá palàge ẹ̀b nú ea kil ló Jíízọ̀s. (Máát. 1:18-23; Lúùk 1:26-38) Kà lé moǹ bel ea aa  gã́ Mérì ea ẽ́á mm̀ Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ bé ea beè palàge vùlè Jìhóvà nè a Moǹ Bel naa. (Lúùk 1:46-55) Vaá bé e Jósẹ̀f beè labví láb nyòòmà ge tõó boo tùle ea aa bá Jìhóvà naa beè zogè kọọ̀ a beè vùlè Bàrì vaá gbĩ́ gè naa nú ea é ẹ́ẹlẹ̀ẹ nyíe.—Máát. 1:24.

5-6. Éé ní e Jìhóvà beè sọ̀tọ́ deè kọ á Sã́áná á tení bá ẹ́?

⁵ Nvèè kpíí ló kọọ̀ Jìhóvà náa beè sà tẹ̀ nè kà ea dú méné kọ bàá bumá Jíízọ̀s. Nú e Jósẹ̀f nè Mérì beè vaamá gyọ́ọ tṍó e Jíízọ̀s ni meà lọ̀l beè zogè kọọ̀ ọ̀vàà beè gbò tãa. (Lúùk 2:24) Àé láá dú kọọ̀ Jósẹ̀f beè ié ńkem̀ tọ ea beè di kpàn a be mm̀ boǹ Názàrẹ̀t ea beè olòó tõo ká nu. Àé dú gè kọọ̀ bà náa beè ié gã́bug gyọ́ àbèè kpègè, bọọ èlmà tõ̀ò boo béè kọọ̀ ba beè ié àlàbà kà nvín.—Máát. 13:55, 56.

⁶ Jìhóvà beè kpènà Jíízọ̀s lọl bá sìgà gbò nuù gẹẹ-gẹẹ ló, sõò náa beè kpènà a Sã́ánáí lọl bá kọ̀láá kà dìtõ̀ò ea kpee sĩ́ ló. (Máát. 2:13-15) Dì belí nu dòòmà bá, Jíízọ̀s beè ié gbò dúà ló e bà náa beè dẹlẹ́ẹ nyíé boo. Ẹ̀b bé ea beè láá dú nu kẹ̀lẹ̀ naa kọ sìgà pá tọ bà Jíízọ̀s náa beè vàlẹ̀ bá zìgà kọọ̀ ẹlẹ ní ea dúé Mèsáíà ẹ. (Máàk 3:21; Jọ́ọ̀n 7:5) Nagé, àé láá dú gè kọọ̀ Jósẹ̀f beè ú tṍó e Jíízọ̀s beè di dí ãa, vaá níá beè iè ge láá zọ̀ẹ. Ge kọọ̀ Jósẹ̀f ú, é tõó dọ̀ kọọ̀ Jíízọ̀s ea dú ńsã́áná ba tọ é gbóó tõó dọ̀ a tẹ̀ vaá sí tóm ea tẹ̀ beè olòó sí nèèma gyã́á pá tọá. (Máàk 6:3) Boo tṍó ea ni bọọ dú kànen, Jíízọ̀s beè gbóó láá nyimá tẽ́ ge ẹ̀b nú ea kuu pá ba tọ. Àé láá dú gè kọọ̀ a beè sí agẹ tóm nèèmà va gyã́á. Vóà naa, a bee iè ge nyimá nú ea kọlà ge kọọ̀ tóm tṹgĩ́ ló nen.

7. (a) Mókà gbò bíb ní ea é nveè bá nè dóm nè va kọ bàá láá bumá ba gbò nvín? (b) Mósĩ́ deè ní e kpá Próvẹẹ̀b 2:1-6 é láá nvèè bá nè gbò tẹ̀ nè kà kọ bàá láá bumá ba gbò nvín ẽ́?

⁷ Gbò e ba ni ilí àbèè ge iá vaá àé léémá va gè ié nvín, á bĩiná ba bá kọọ̀: ‘É kọọ̀ beele dúù gbò kìlmà kpá ló kẽ e vulè Jìhóvà nè a Moǹ Bel? É kọọ̀ Jìhóvà é sái kọ é ẹ̀b nú ea kuu ãa nvín?’ (Ps. 127:3, 4) Be ọ̀ọ̀ tẹ̀ àbèè kà, bĩiná o bá kọọ̀: ‘É kọọ̀ m̀ gé nóòmà gé pá ńdáà nvín kọ bàá láá tú agẹbá siimá tóm?’ (Ẹ̀klì. 3:12, 13) ‘É kọọ̀ m̀ gé piigà gé bé e nà kpóó sim tùlà naa gè kpènà pá ńdáà nvín lọl bá gbò nuù gẹẹ-gẹẹ ló ea di mm̀ bàlà boò Sétàní?’ (Pró. 22:3) Nóo gé láá kpènà pá o nvín lọl bá kọ̀láá kà tã̀àgã̀. Náa  válí gè láá naa vó. Sõò òó láá kpoogè va dee ló nyòòmà gbò tã̀àgã̀ ea é dú sĩ́ tení dú ló gè olòó noòmà va mm̀ bá vulè, bé e bàé láá dẹ̀ẹ̀a boo gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí naa. (Bugi Próvẹẹ̀b 2:1-6.) Dì belí nu dòòmà bá, be à gá náa vaá pá o dúà ló à beeláfùl ge òòà aa nvéè Jìhóvà, nvèè bá nè pá o nvín kọ bàá nó lọl mm̀ Kpá Káí nú ea náa vaá à palàge dú bíi gè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. (Ps. 31:23) Àbèè kọọ̀ beè nen eo beè vùlè ú, nvèè bá nè pá o nvín kọ bàá nyimá sĩ́deè bé e bàé láá tú Kpá Káí nèèmà agẹ nyíè ba bá vaá ié dĩ̀ìnè ló bùlà naa.—2 Kọ́r. 1:3, 4; 2 Tím. 3:16.

8. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Dìtolónomì 6:6, 7, éé ní e Jósẹ̀f nè Mérì beè naaé?

⁸ Jósẹ̀f nè Mérì beè láá nvèè bá nè Jíízọ̀s kọ á bọọ vaá tõó dùm ea léémá Bàrì, boo béè kọọ̀ ba beè gbàn tṍ ló tùle e Jìhóvà nè gbò tẹ̀ nè kà. (Bugi Dìtolónomì 6:6, 7.) Jósẹ̀f nè Mérì beè palàge vùlè Jìhóvà, vaá ba pọ̀b kà nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ beè dú gè nvèè bá nè ba gbò nvín kọ bàá naa nagé vó.

9. Mókà gbò lé béèlafùl ní e Jósẹ̀f nè Mérì beè nè ẽ?

⁹ Jósẹ̀f nè Mérì beè beeláfùl ge olòó zọ̀ ba gbò nvín gbá olòó fã̀ Jìhóvà. Ba beè olòó sí tọọ̀ káí ea beè di Názàrẹ̀t buù sè, vaá si nágé kè Nàànù Ténì Zelí ea beè olòó sẹ̀ẹ̀à gbẹá Jèrúsalẹ̀m buù gbááá. (Lúùk 2:41; 4:16) Àé dú gè kọọ̀ ba beè olòó tu nágé tṍó e dénè pá tọí gé sí Jèrúsalẹ̀ma naamá tṍó gè noòmà nuù Jíízọ̀s nè pá a vígà tení dú ló gè nootẽ́ nú ea kil ló gbò níí Bàrì nèva, be à sẹlẹ gbẹá boo èèlè tṍó e bà gé aà sí gbò kiẽ́e e Kpá Káí kol béeá. Tṍó e ba beè gbóó ié zivètõ̀ò nvín, àé dú gè kọọ̀ náa beè valí ná ló Jósẹ̀f nè Mérì ge tú ba gè fã̀ Jìhóvà palàge kolmá ná nu. Sõò ba beè ié kpẽ́ ló gè naa vó! Ge kọọ̀ ba beè tú gè fã̀ Jìhóvà naamá túá kà nu, beè naa kọọ̀ pá ba tọ á láá palàge dũ̀ùà bã kpàn Jìhóvà.

10. Gbò éé ní e gbò tẹ̀ nè kà é láá nó lọl ló Jósẹ̀f nè Mérì e?

¹⁰ Éé ní e gbò tẹ̀ nè kà e bà sííá pọ̀ ló Bàrì é láá nó lọl ló Jósẹ̀f nè Mérì e? Nú ea palàge dú bíi dú gè noòmà pá o nvín tení dú ló o bel nè o láb kọ ò palàge vulèè Jìhóvà. Kà  pọ̀b kà dõ̀ònù ea tõo lọ̀l vaá à lee eo é láá nè va dú gè nvèè bá nè va kọ bàá vùlè Jìhóvà. Vaá ene kà lé nú eo é láá noòmà va dú gè noòmà va bé e bàé láá olòó nó Kpá Káí, tã̀àgã ló Bàrì, sí nònù, vaá kọ́ kpẹ̀a naa. (1 Tím. 6:6) Kọ̀láá bé ea dì naa, òó íè ge naa nagé bíì mm̀ nom̀ kpá ló pá o nvín. (1 Tím. 5:8) Sõò kẽ̀èa boo kọọ̀ lé gbaa ló e pá o nvín íe kilma ló Jìhóvà, e bè níì gyọ́ e bà íe nì, ní ea é náa kọ bàá fùl zelí bá nómá bàlà booí vaá bã mm̀ ãà bàlà boò Bàrì e. *—Èzí. 7:19; 1 Tím. 4:8.

11. (a) Mósĩ́ deè ní e dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ 1 Tímotì 6:17-19 é nveè bá nè gbò tẹ̀ nè kà kọ bàá láá nè lé béèlafùl tṍó e bà gé búmá ba gbò nvín ẽ́? (b) Mókà gbò nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ ní e pá bọọ tọ é láá bugi togó boo é, vaá mókà tã́áná dee bá ní ea é láá sìlà a m ẽ́? (Ẹ̀b ńkpó ea kọ́ọ̀: “ Éé Ní Eo É Náámá O Nu Sẹ̀ẹ̀a Sĩ́ Ẽ́?”)

¹¹ Ẹ̀b bé ea ẹ́ẹ̀lẹ̀i nyíe ge mòn gã́bug tẹ̀ nè kà e bà gé nyoone nvéè Kráìst e bà gé ne lé-lé béèlafùl ea é náa kọọ̀ pá ba tọ á láá tõo bã kpàn Jìhóvà naaà! Bà ólò gbá fã̀ Jìhóvà lee. Bà ólò gbá sí nònù nè gbò pọ̀b kà bõ̀ònatõ̀ò. Bà ólò gbá àà gé kọ́ kpẹ̀a. Sìgà pá tọ a aà gé kọ́ kpẹ̀a kiẽ́e e gbò kọ̀ kpẹ̀a gáà ina. Sìgà gbò a sí gé ẹ̀b Bẹ́tẹẹ̀l àbèè ge nvèè bá nè gbò e bà ólo tìbgì gbò tọ gè tõó mm̀ nè fã̀ Jìhóvà. Pá tọ e bà bééláfùl ge naa gbò nuí íè ge tú kpègè ténmá ból, vaá àé láá màn nàgé sìgà ànà-ànà. Sõò Jìhóvà é aa deè tãanè va dee bá. (Bugi 1 Tímotì 6:17-19.) Gbò pá nvín e bà búmá mm̀ íb gbò tọí ólò láá kilsĩ́ gè ié lé láb, vaá nyíé va ólò ẹẹ kọọ̀ ba tẹ̀ nè ba kà beè neè va lé búma! *—Pró. 10:22.

12. Éé ní ea beè bọ́ló kọ Jíízọ̀s á naa tṍó ea gé bọọ dú kànen ẽ́?

¹² Tẹ̀ Jíízọ̀s ea di káála ólò nè lé béèlafùl, vaá a tẹ̀ nè a kà e ba beè di boo kunukẽ̀í beè nè nàgé lé béèlafùl. Sõò, Jíízọ̀s beè gbóó bọọ dú kànen, naa ní e ẹlẹ beè gbóó nè ńlẹ́ẹ̀ béèlafùl. (Gàl. 6:5) Dì belí nágé dénè bẹ̀ì, ẹlẹ beè ié dì pọ́ì ge sààmà nú ea léémáe gè naa. À gáẹ̀ beè láá sà ge tú ńlẹ́ẹ̀ lee ló gyààma sĩ́ gè naa bùlà Bàrì. Sõò tãá ea náa vó, a beè beeláfùl ge ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. (Jọ́ọ̀n 8:29) Mósĩ́ deè ní ea nu dòòmà bá é láá nvèè bá nè gbò nvín ãa deè nieí é?

13. Mókà béèlafùl ea palàge dì bíi ní e Jíízọ̀s beè nè tṍó ea beè di dí pá nvín ẽ́?

¹³ Tṍó e Jíízọ̀s beè di dí pá nvín, a beè sà ge gbàn tṍ ló a tẹ̀ nè a kà. Náa beè lọ̀l va togó kè bá, àbèè ge bugi togó kọọ̀ ẹlẹ nyímàè nú elìè va. Tãa vó, a beè “olòó gbànva tṍ ló.” (Lúùk 2:51) Jíízọ̀s ní ea beè dú ńkàneǹ nvín ẽ́, ea tõó dọ̀ kọọ̀ a beè ié  sìgà tò tóm ea kuúe bá gè sì. Àé dú gè kọọ̀ a beè pììgà bé ea kpóó sim tùlà naa ge bìlà a dọ̀. A beè iè ge pììgà ge nó tóm ea tẹ̀ beè olòó sìa kọbé à láá nè gyã́á pá ba tọ.

14. Éé ní ea náa vaá è nyimá kọọ̀ Jíízọ̀s beè olòó palàge nó Kpá Káí é?

¹⁴ Àé dú gè kọọ̀ tẹ̀ nè kà Jíízọ̀s beè láá kọ́ nèe bé a gè mèà beè dú tóm dũ̀ùnè naa nè nú e gbò lẹ̀ẹ̀la tóm Bàrì beè kọ́ kìlmàé ló. (Lúùk 2:8-19, 25-38) Níì áá vó nì, Jíízọ̀s beè no nágé gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí boo a lóó. Éé ní ea náa vaá è nyimá kọọ̀ Jíízọ̀s beè olòó palàge nó Kpá Káí é? Boo béè kọọ̀ tṍó ea beè di dí pá nvín, “nyìma e a áámá dénè bel beè palà ge bọọ ló” gbò nóòmà log e ba beè di Jèrúsalẹ̀ma. (Lúùk 2:46, 47) Vaá tṍó ea beè toolá kóló 12 gbáá, Jíízọ̀s beè tẹlẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà ní ea dúè ńlẹ́ẹ̀ Tẹ̀ ẹ.—Lúùk 2:42, 43, 49.

15. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè zogè kọọ̀ a beè beelàẹ̀ fùlìè ge naa bùlà Jìhóvà ẹ?

¹⁵ Tṍó e Jíízọ̀s ni nyímá a dọ̀ mm̀ ge mm-mè tóm̀ bùlà Jìhóvà, a beè gbóó sà ge naa bùlà Jìhóvà. (Jọ́ọ̀n 6:38) A beè nyimá kọọ̀ gã́bug nen é ọ́bvìèe, vaá gè nyimá naa vó beè láá nèe gã́bug bug togó. Sõò, a beè beeláfùl ge tú a lóó nè Jìhóvà. Tṍó e Jíízọ̀s diìa múú mm̀ gbáá 29 C.E., kà pọ̀b kà nú ea beè sẹ̀ẹ̀a sĩ́ beè dú gè naa nú e Jìhóvà gbĩ́ kọ á naa. (Híb. 10:5-7) Bã̀àna tṍó ea é gé ú gbẹá boo té tã̀àgã̀a, a beè kilsĩ́ gè beeláfùl ge naa bùlà a Tẹ̀.—Jọ́ọ̀n 19:30.

16. Éé ní e gbò pá nvín é láá nó lọl ló Jíízọ̀s e?

¹⁶ Fã̀ dẽè o tẹ̀ nè o kà. Dì belí Jósẹ̀f nè Mérì, o tẹ̀ nè o kà náa gbõoma. Sõò, baala ní e Jìhóvà beè kọ bàá kpènà ni vaá bumá ni ẽ́. Be ò gbanii tṍ ló dùùlà bá deè tṍ bọọ tẹ̀ nè bọọ kà, vaá fãi dẽè ba kpóó lẹ̀ẹ̀là bel, dénè nu é “léeí lo.”—Ẹ́fẹ. 6:1-4.

17. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Jóshùà 24:15, mókà béèlafùl ní ea bọ́ló kọọ̀ gbò nvín ãa á nè boo ba lóó é?

¹⁷ Beeláfùl boo nen e olo é fã. À bọ́ló kọ ó zẹ́ẹ́ nyimá ló íb nen e Jìhóvà dú, nú ea dú gbò a tóm̀ bùlà, nè bé eo é náa láá naa a bùlà. (Róm̀ 12:2) Tṍóá sõò, òó gbóó láá nè béèlafùl ea palàge dì bíi mm̀ o dùm, ea dú gè naa bùlà Jìhóvà. (Bugi Jóshùà 24:15; Ẹ̀klì. 12:1) Be ò noo gè olòó bugi Kpá Káí  vaá nóe lee, o vulè kilma ló Jìhóvà nè o zìgà é kilsĩ́ gè olòó aga ló.

18. Éé ní ea dú béèlafùl e gbò nvín ãa íè ge nèe, vaá éé ní e bàé íe lọl ló gè naa vó é?

¹⁸ Sà ge tú gè naa bùlà Jìhóvà naamá túá kà nú mm̀ o dùm. Bàlà boò Sétàn zigà nè ni kọọ̀ be ò tú o kalì siimá tóm ea dọ bélè nèà áá o bá, òé íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíé. Sõò è nyímà kọọ̀ gbò e bà ká nyíé gbẹẹ́ boo gè gbó gyọ́ ólò “tú bá kolmá gbele kpóó ló bùlà e a [é] nveè kom ló ba nyíe.” (1 Tím. 6:9, 10) Sõò, be ò gban tṍ ló Jìhóvà vaá sà ge tú gè naa a bùlà naamá túá kà nú mm̀ o dùm, nu é lée ní ló vaá “òó lábví láb e nyìmànù di m.”—Jós. 1:8.

19. Éé ní e gbò tẹ̀ nè kà íè ge kẽ̀èa boo é?

¹⁹ Gbò tẹ̀ nè kà, naanii nú e bọọ kpóó sim tùlà mm̀ ge nveemai bá nei bọọ gbò nvín kọ bàá fã̀ Jìhóvà. Dẹẹaí é boo, mè àé nveè bá nèi kọ ó nei lé béèlafùl. (Pró. 3:5, 6) Kẽeaí boo kọọ̀ nú eo náànìì é tọ́á ló bọọ gbò nvín èlmà nú eo kọ́ì. Vóà naa, nei béèlafùl ea é nveè bá nè bọọ gbò nvín kọ bàá láá fã̀ Jìhóvà.

20. Mókà gbò tã́áná dee bá ní e gbò nvín ãa é íé be bà bééláfùl ge fã̀ Jìhóvà ẹ?

²⁰ Gbò nvín ãa, bọọ gbò tẹ̀ nè kà é láá nvèè bá nèi kọ ó nei lé béèlafùl mm̀ dùm. Sõò à sígè nè bá boolo gè naanii nú ea é léémá Bàrì. Vóà naa, noi Jíízọ̀s vaá ò beelai fùlii gè fãi bọọ Tẹ̀ ea di káála ea vulèi. Be ò náanii vó, òó íei gã́bug nu gè naá mm̀ dùm ea é zaavẹ́i ló kátogóí. (1 Tím. 4:16) Vaá mm̀ dì deè sĩ́, òé déi kpéè ló kàà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe ea tõo lọ̀l vaá à lee!