1. Mósĩ́ deè ní e bẹẹ gè ié ẹ́ẹ́ nyíe dẹẹ̀a boo gè fã̀ Bàrì e?

 KÀ KÀ ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe náa ólò dẹ̀ẹ̀a boo dìtõ̀ò e ténì bá. Nen é láá ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe dénè dee mm̀ a dùm. Mósĩ́ deè e? Jíízọ̀s beè baatẽ́ mm̀ Lòbèl Ea Beè Nè Gbẹá Boo Gùa kọọ̀: “Nyíè gbò e bà bulà nú ea kil ló ba bíi gè fã̀ Bàrì á ẹẹ.” (Máát. 5:3) Jíízọ̀s beè nyimá kọọ̀ Jìhóvà Bàrì beè dèm gbò nen mm̀ sĩ́deè ea é náa kọ bàá ié tàn ge nyimáe ló vaá fã̀e. Níà nú ea dúi bíi ló é. Vaá tã́gíní bé e Jìhóvà dú “Bàrì ẹ́ẹ́ nyíe” ã́, gbò e bà gé fã́e é láá ié nágé ẹ́ẹ́ nyíé.​—1 Tím. 1:​11, NW.

2-3. (a) Dẹ̀ẹ̀a boo nú e Jíízọ̀s beè kọ̀, bà mée ní e bàé láá ié ẹ́ẹ́ nyíe ẽ́? (b) Éé ní eé ló bel boo mm̀ nakà togó belí é, vaá éé ní ea náa à dú bíi é?

² É kọọ̀ áá tṍó e lé nu náa náaí ló ní eé láá ié ẹ́ẹ́ nyíe ẽ́? Ẽ́èe. Jíízọ̀s beè ló bel ea dú nu bọ̀ọ̀ló mm̀ a lòbèl gbẹá boo gùa. A beè kọọ̀, “Gbò e bà gé bãagã̀”​—boo béè pọ́lọ́ e ba beè sì àbèè boo béè gbò tã̀àgã̀ e bà gé téní bá​—é láá ié ẹ́ẹ́ nyíe. Jíízọ̀s beè ló nágé tẽ̀ènè kà belá kilma ló “gbò e bà bíìgè va ló boo béè lé lab dògò” àbèè gbò e bà ‘nveemà va lẹ́’ boo béè kọ bà gé nyoonìèe nvée. (Máát. 5:​4, 10, 11, NW.) Sõò àé náaà vaá nen láá ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe kèbá íb gbò dìtõ̀òí ẽ́?

³ Jíízọ̀s náa géè noòmài kọọ̀ áá tṍó e lé nu nááí ló ní eé láá ié ẹ́ẹ́ nyíe ẽ́, sõò èé láá ié kà kà ẹ́ẹ́ nyíe tṍó e náà gbò nú ea é náa kọ é tõo bã ló Bàrì. (Jém̀z 4:8) Mósĩ́ deè  ní eé láá naa vóé? Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo taà kà nú ea é nvèè bá nèi kọ é ié kà kà ẹ́ẹ́ nyíe.

4. Éé ní ea dú túá kà nú eé náa kọbé è ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe ẽ́? (Psalm 1:​1-3)

⁴ 1: Kọbé è láá ié kà kà ẹ́ẹ́ nyíe, èé íe ge bugi vaá nó Moǹ Bel Bàrì. Gbò nen nè gbò nom ié bíi ló gyã́á kọbé bà láá tõó dùm. Sõò áá gbò nen ní e bàé láá nó Moǹ Bel Bàrì e. Vaá è íe bíi ló. Níà nú ea náa vaá Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Áá gyã́á náa é ne dùm nen, sõò kọ̀láá kà moǹ bel ea aa gã́ Bàrì é nè dùm nen.” (Máát. 4:4) Vóà naa, náa bọ́ló kọọ̀ enè dee á tení e bè née é bugi vaá nó Moǹ Bel Bàrì, ea dú Kpá Káí. Neǹ ọ́lì sọ́l beè kọọ̀: ‘Ẹ́ẹ́ nyíe á di ló nen ea ié lèèma mm̀ log Jìhóvà, vaá à ólò bugi a log mm̀ kìlmà mon kẽ ẹ́ẹ́ èlà nè bílá dee.’​—Bugi Psalm 1:​1-3.

5-6. (a) Éé ní eé láá nó lọl mm̀ Kpá Káí é? (b) Mósĩ́ deè ní e gè bugi Kpá Káí é láá nvèè bá nèi ẽ́?

⁵ Boo béè kọọ̀ Jìhóvà vulèi, a kọ́ gbò nú ea é náa kọ é ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe mm̀ Kpá Káí. E nyímá tóm̀ bùlà ea íe kìlmàí ló. E nyímá nú eé láá naa kọbé à ia ló bẹẹ náàkyọ̀ nèi. Vaá e nó nú ea kil ló kà lé ból dẽesĩ́ ea zigà nèi kilma ló dì deèsĩ́. (Jèr. 29:11) Gbò kà kà bel e ni nó lọl mm̀ Kpá Káí a naa kọọ̀ nyíéi á palàge ẹẹ!

⁶ Dì belí bé e nyímà naa, Kpá Káí fáálá nágé gbò dùùlà bá tṍ ea é dọ bélè nèi be è siimá tóm. Èé ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíé tṍó e tõò boo gbò dùùlà bá deè tṍi. Tṍó e gbò tã̀àgã̀ eo gé téní bá ọọvẹ́ ni ló, noo tṍó bugmà Moǹ Bel Jìhóvà vaá bugi  togó boo. Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Nyíè nen ea dã́ moǹ bel Bàrì vaá naa nú ea kọ́ á ẹẹ!”​—Lúùk 11:28.

7. Éé ní eo láá naa kọbé ò dé kpéè ló gbò nú eo bugì e?

⁷ Tṍó eo gé bugi Moǹ Bel Bàrì, piigà boo ge dé kpéè ló gbò nu eo bugi. Dì belí nu dòòmà bá, é kọọ̀ íb nuí beè naaá ní ló? Nen beè bùl gyã́á ea ólò palàge leemá ni. Sõò noo láà dĩine ló dè boo béè kọ ò gé gbálá àbèè kọọ̀ à ié nú eo gé bugi togó boo. Sõò tṍó eo ni dé lọ̀l, ò gbóó nyimá kọọ̀ o beè tuè gbala-gbala deemàè vaá be o beè nyimá ò gáẹ̀ beè dĩinèe ló deè. Níà bé e gè bugi Kpá Káí dì nàgé naa ẽ́. Sìgà tṍó èé láá tú gbala-gbala bugmà Kpá Káí vaá née é dé kpéè ló gbò nú e bugì. Noo tṍó nyòòmà ge bugi Moǹ Bel Bàrì; dòòmà dẽe ló bé e nú eo gé bugi beè naaá naa, bá e ba beè loomá bel, vaá ò bugi togó boo gbò nú eo bugì. Be ò naa vó, nyíé ni é palàge ẹẹ.

8. Mósĩ́ deè ní e “gyóòlo ea nyímá nu vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo” gé sí ba tóm ẽ́? (Ẹ̀b nàgé émì nu ea di kè kẽ.)

⁸ Jíízọ̀s beè íbá ló “gyóòlo ea nyímá nu vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo” kọ bàá olòó nèi gyã́á tṍó ea bọ́ló, vaá bà ólò nèi gyã́á lee. * (Máát. 24:45) Gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí ní e kọ̀láá kà kpá e gyóòlo ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo emí ólò dẹ̀ẹ̀a boo. (1 Tẹ̀s. 2:13) Gbò kpáí ólò nvèè bá nèi kọ é nyimá bé e Jìhóvà bugi togó naa. Níà nú ea náa è ólò bugi Kpá Tọ Kùdẽe Ló nè Awake! ne gbò togó bel ea di boo jw.org e. È ólò kpoogá dee ló nyòòmà nònù èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ sè nè níí deè Sunday. Vaá è ólò ẹ̀b JW Broadcasting^® e bà ólò tẹlẹ bàlà kẽ buù ẽ́, be à válí. Be è ólòó dé gbò gyã́áí àé nvèè bá nèi kọ é láá naa ní ea égè bàà kà nú ea é náa kọọ̀ é ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe.

9. Éé ní ea égè bàà kà nú eé náa kọbé è íe kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe ẽ́?

⁹ 2: À dú bíi kọ é tõó boo gbò nòòkúù Jìhóvà kọbé è ié kà kà ẹ́ẹ́ nyíe. Neǹ ọ́lì sọ́l beè emí kọọ̀: “Nyíè kọ̀láá nen ea sííá pọ̀ ló Jìhóvà á ẹẹ, nè gbò e bà kyãa boo a èèlè.” (Ps. 128:1) Ge siiá pọ̀ ló Jìhóvà tõó dọ̀ ge fã̀e dẽe vaá òòà aa ló gbò nú ea bẽ́émáe. (Pró. 16:6) Vóà naa, èé kilsĩ́ ge pììga vaá tõó boo gbò nòòkúù Jìhóvà ea kil ló lé nè pọ́lọ́ dì belí bé e Kpá Káí kọ́ naa. (2 Kọ́r. 7:1) Nyíéi é ẹẹ be è náa gbò nú ea leemá Jìhóvà vaá aa ló gbò nú ea bẽ́émáe.​—Ps. 37:27; 97:10; Róm̀ 12:9.

10. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Róm̀ 12:​2, éé ní ea bọ́ló kọ é naa ẽ́?

¹⁰ Bugi Róm̀ 12:2. Nen é láá nyimá kọọ̀ Jìhóvà ié kpóó lẹ̀ẹ̀là bel ge kọ́ nú ea lelà nè nú ea dú pọ́lọ́, sõò àé íè ge beeláfùl ge tõó boo gbò nòòkúù Bàrì. Dì belí nu dòòmà bá, nen é láá nyimá kọọ̀ à lelà ló kpóó ea gé bẹl gè kọ́ bé e nen é téélá faà tení boo èèlè naa. Sõò náa é di kpènà ló gè tõó boo. Vó é láá naa kọ á teelá bá kpóó faà èlmà bé ea bọ́ló naa. È ólò zogè mm̀ bẹẹ láb kọọ̀ ge tõó boo gbò nòòkúù Jìhóvà ní ea dú kà lé sĩ́deè ge tõ̀òma dùm ẽ. (Pró. 12:28) A beè tọá nágé ló Dévìd naa vó, níà nú ea naa vaá a beè kọ̀ nè Jìhóvà kọọ̀: “Olo ní eo doò bá èèlè dùm nèm ẽ́. Gã́bug zààvà dì ní kèsĩ́; ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe dì ní boo bálè dòòmà dè-dè.”​—Ps. 16:11.

11-12. (a) Tṍó e gé téní bá tã̀àgã̀ àbèè ọ́ọ́-ọọ̀ ló, éé ní eé íè ge ọẹ̀ dẽe kilma ló é? (b) Mósĩ́ deè ní e nú ea di mm̀ kpá Fílipaì 4:8 é láá nvèè bá nèi kọ é sà kólì kyáà boo bá ea bọ́ló é?

 ¹¹ Tṍó e gé téní bá tã̀àgã̀ àbèè ọ́ọ́-ọọ̀ ló, èé láá gbĩ́ ge náa nú ea é náa kọ é gá ié tã̀àgã̀ bùlà. À ólò meà naa vó, sõò èé ọ́ẹ̀ dẽe kọbé née náa gbò nú ea bẽ́émá Jìhóvà.​—Ẹ́fẹ. 5:​10-12, 15-17.

¹² Mm̀ kpá e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè emí má pá vígà e bà di Fílipaì, a beè siè va kpóó ló kọ bàá olòó naa “kọ̀láá kà nú ea lelà, . . . kọ̀láá kà nú ea õoà, . . . kọ̀láá kà nú ea léémá gbò nen, [nè] kọ̀láá kà nú ea dú lé.” (Bugi Fílipaì 4:8.) Náa kal ló béè kọọ̀ Pọ́ọ̀l náa géè ló bel boo kólì kyáà, gbò nú ea beè emíí bọ́ló kọ á tọá ló íb kólì kyáà e saà. Dì belí nu dòòmà bá: Kọ̀láá kiẽ́e e moǹ bel ea kọọ̀ “nu” silà mm̀ gã́ belí, dòòmà dẽe ló kọ níà “sọ́l,” “fíìm,” “gbò kpá ea nootẽ́ nú ea beè naaá,” àbèè “vídíó gém̀.” Ge naa vó é nvèè bá nè ni kọ ó láá nyimá gbò nú ea léémá Bàrì nè nú ea bẽ́émáe. È gbĩ́ gè tõó dùm ea gbaaá ló gbò nòòkúù Jìhóvà. (Ps. 119:​1-3) Tṍó e náà vó, èé e gbóó láá ié õ̀òa bug vaá naa ní ea égà taà kà nú ea é náa kọ é ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe.​—Tóm 23:1.

13. Éé ní ea dú taa kà nú ea é láá naa kọ é ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe ẽ́? (Jọ́ọ̀n 4:​23, 24)

¹³ 3: Naa kọọ̀ ge fã̀ Jìhóvà á dú túá kà nú mm̀ o dùm. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà ní ea beè dèmii ẽ́, à bọ́ló kọ é fã̀e. (Kùùà 4:11; 14:​6, 7) Vóà naa, à palàge dú bíi kọ é fã̀e mm̀ sĩ́deè ea ténmá, naamá ge fã̀e mm̀ “nyómá nè kà kà bel.” (Bugi Jọ́ọ̀n 4:​23, 24.) È gbĩ́ì kọọ̀ nyómá káí Bàrì á tulèi mm̀ bẹẹ fã̀ kọbé è láá fã̀e mm̀ sĩ́deè ea gbaaá ló gbò kà kà bel ea di mm̀ Kpá Káí. Èé íè ge tú gè fã̀ Bàrì naamá túá kà nú mm̀ bẹẹ dùm kọbèè è di dó e bà kub bẹẹ tóm. Kátogóí, baa síi nú ea sígá ló 100 pá vígà págbálà nè pábia nvee kpọ́gọ́lọ́ boo béè kọọ̀ bà dú Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. * Kọbèè vó, bà ólò piigà boo gè tã̀àgã ló Bàrì, nó Kpá Káí, vaá kọ́ nú ea kil ló Bàrì nè a Boǹ Méné nè dõòna gbò! Tṍó e bà nveèmài lẹ́ àbèè ge biigèi ló, nyíéi ólò ẹẹ boo béè kọ è nyímà kọọ̀ Jìhóvà dìí ló vaá àé tã́ànèi dee bá.​—Jém̀z 1:12; 1 Pít. 4:14.

14. Éé ní ea beè naaá ló ene kà nvín ãa gbálà ea dú Tajikistan ẽ, vaá ló éé?

¹⁴ Nú ea beè naaá ló gbò nen náa kọ é àgala boo kọọ̀ taà kà nú e ni ló bel booá é naa kọọ̀ gbò nen á ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe kèbá kọ̀láá kà dìtõ̀ò e bà dì. Bugi togó boo nú ea beè naaá ló ene kà vígà págbálà ea ni tóólá 19 gbáá ea bée kọlà Jovidon Bobojonov, ea dú Tajikistan, e náa beè zìgà ge bã ló tóm bé. Ló October 4, 2019, ba beè tú bá kpóó siimáe lọl a tọ kilma kpọ́gọ́lọ́ mm̀ gã́bug ẽ́, vaá tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀màe belí nen ea beè sí pọ́lọ́. Kpẹ̀a ea kil ló bé e ba beè tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀màe naa beè iná dõòna kà gbò dó. Ba beè nè kpẹ̀a kìlmàé ló kọọ̀ ba beè bòmìe vaá tú bá kpóó siimáe kọ á zilá zíl kọ àé bãè ló tóm bé vaá nvèà ba kọ̀là ló. Tṍó e bà náa vó lọ̀l, ba beè beelá bel bẽèe vaá túe nvee kpọ́gọ́lọ́ dòòmà tṍó e nen ea géè bẹ̀l dóá kọ bàá sọ̀ẹ bá. Mm̀ gbò tṍóá, Jovidon beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo  vaá ié ẹ́ẹ́ nyíe. Éé ní ea beè nvèè bá nèe ẽ́? A beè kilsĩ́ gè olòó bugi Kpá Káí vaá tã̀àgã ló Bàrì.

15. Mósĩ́ deè ní e Jovidon beè noomá nú ea kil ló Jìhóvà tṍó ea beè di kpọ́gọ́lọ́ ẹ́?

¹⁵ Tṍó e Jovidon beè di tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́, a beè kilsĩ́ gè nó nu ea kil ló Jìhóvà, bã̀àna tṍó e Kpá Káí àbèè bẹẹ gbò kpá náa beè dìé bá. Éé beè naa kọ á valí é? Pá vígà págbálà nè pábia e bà di kuló kĩá beè olòó zalí gyã́á máe vaá emí nu ea dì nè dee nvee gbàà kú bẹ̀lẹ̀ e bà nveè gyã́á m-má. Boo béè vó, a beè gbóó láá olòó bugi Kpá Káí vaá bugi togó boo gbò nu ea bugi buù dee. Tṍó e bà sọ́ẹ bá, a beè ãane gbò e bà gáà kpeesĩ́ ló agẹbá ẹ̀bmà kọọ̀: “Palàge túi dì pọ́ì eo íèì noòmai nú ea kil ló Jìhóvà tení dú ló ge bugi Kpá Káí nè bẹẹ gbò kpá.”

16. Éé ní e Jovidon beè ká bùlà gbẹẹ́ boo é?

¹⁶ Bẹẹ vígài beè tõó boo gbò nòòkúù Jìhóvà. Tãa vó ea ká bùlà gbẹẹ́ boo pọ́lọ́ tàn vaá labví pọ́lọ́ láb, a beè ká bùlà gbẹẹ́ boo Jìhóvà nè gbò nú ea léémáe. Jovidon beè olòó ẹ̀b bé e gbò dèmnù Bàrì kpé dẽe vaá dú dũ̀ùnè naa. Kọ̀láá dee lọ̀ọ̀le à ólò pãane tṍ ló bé e gbò ńnom ólò sẹlẹ mon vaá ọlí sọ́l naa. Tṍó  e dee ni bílá à ólò ẹ̀b ẽ́ nè gbò gyã́à káála. A beè kọọ̀: “Gbò dõ̀ònù ea aa bá Jìhóvà síèm kpóó ló vaá naa kọ nyíém á ẹẹ.” Nyíéi é ẹ́ẹ tṍó e zaavà ló gbò dèmnù Jìhóvà nè gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí, vaá àé náa kọ é láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá.

17. Mósĩ́ deè ní e bel ea di 1 Pítà 1:​6, 7 é láá nvèè bá nè nen ea di kèbá íb dìtõ̀ò e Jovidon beè dì e?

¹⁷ Jovidon beè tú nagé gè fã̀ Jìhóvà naamá túá kà nú mm̀ a dùm. A beè nyimá bé e gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo beè palàge bọọ ló kà kà Bàrì naa. Jíízọ̀s beè kọọ̀: “À ẽ́á mm̀ Kpá Káí kọọ̀ ʽKumí sĩ́ kẽ nè áá Dõò, ea dú o Bàrì, vaá ò tãagã̀ nàgé ló áá ẹlẹ!” (Lúùk 4:8) Gbò bé nè ba gbò tùle beè gbĩ́ kọọ̀ Jovidon á aa ló gè dú enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. Sõò, a beè kilsĩ́ gè tã̀àgã ló Bàrì ẹ́ẹ́ lèlà nè bílá dee kọ á nveenìè bá neèe kọbé náa nyaanàe gã́. Jovidon beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kọ̀láá bé e ba beè biigèe ló naa. Nyíée palàge ẹẹ kátogóí, boo béè kọ a beè ié agẹ zìgà náa kal ló béè kọọ̀ ba beè tú bá kpóó siimáe, bòmìe, vaá nvèèe kpọ́gọ́lọ́.​—Bugi 1 Pítà 1:​6, 7.

18. Mósĩ́ deè ní eé láá kilsĩ́ gè ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe ẽ́?

¹⁸ Jìhóvà nyímá gbò nú ea é láá naa kọ é ié kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. Be ò náa taà kà nu e ni ló bel booí, òó kilsĩ́ gè ié kà ka ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe kọbèè ò gé téní bá tàvàlà dìtõ̀ò. Tṍóá olo é gbóó láá kọ nagé kọọ̀: “Gbò e Jìhóvà dú ba Bàrì á ié ẹ́ẹ́ nyíe!”​—Ps. 144:15.