“BE À íe nen e náa zigà ge bé pá France àbèè England, dénè bọ̀ì é íè ge ui!” níà bel e ene kà neǹ bé ea dú Nazi beè kọ́ nè Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà tṍó Bàà Tóm Bé Bàlà Booá ẹ́. Náa kal ló béè kọọ̀ gbò bé pá Nazi beè elá vá ló, tọ́ọ̀ kà pá vígà náa beè zìgà ge sí ól bé. Ẹ̀b bé e ba beè ié agẹ ló naaà! Níì kà lé nu dòòmà bá ea kil ló bé e Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà ólò ẹ̀b ge bé-bé naa: Née ólò zìgà ge gbaaá ló bé ea gé béá mm̀ bàlà booí. Kọbèè tṍó e gbò nen kọ́ bàé fẹ́ẹ̀i, née ólò zìgà ge bé-bé.

1. DÉNÈ GBÒ NÍÍ BÀRÌ BEÈ DŨUNÀ ENE KÀ DÓ

Tṍó ea kil nvéeá, Jìhóvà beè bõònè ló pá a gbò naamá ene kà dó​—ea dú dó Ízràẹ̀l. A beè kolí pá Ízràẹ̀l kolí va a “kele íb ìènù zẹ̀ẹ̀ dénè gbò nen.” (Ẹ́xọ. 19:5) Bàrì beè tu nágé kà lèlà kiẽ́e e bàé tõo nèva. Vóà naa, tṍó e Bàrì beè nè log pá Ízràẹ̀l kọ bàá gé bé dõòna kà gbò dó, bà náa géè bè àbèè ge fẹ́ gbò e bà géè gbá fã̀ Jìhóvà. *

Deè nieí, kà kà gbò e bà gé fã Bàrì “aa dénè kpá dó bàlà boo, vaá bà aa kele kele gã, e bà meà kele kele, vaá ló kele kele dém bel.” (Kùùà 7:9) Beè gbò níí Bàrì beè olòó sí ól bé, bà gáẹ̀ olòó bè vaá fẹ́ gbò e bà gé gbá fã̀ Bàrì.

 2. JÌHÓVÀ BEÈ NÈ LOG PÁ ÍZRÀẸ̀L KỌ BÀÁ SÍ ÓL BÉ

Tṍó ea kil nvéeá, Jìhóvà beè olòó kọ́ tṍó e pá Ízràẹ̀l é sí ól bé nè nú ea náa vaá a beè dú bíi kọ bàá sì. Dì belí nu dòòmà bá, Bàrì beè kọ́ nè pá Ízràẹ̀l kọ bàá bé pá Kénaàn e gbò nen beè palàge nyimá va ló boo béè ba dùm fã̀ zọ, kúnàgã̀ nè ge tú ba nvín vaamá gyọ́ọ. Jìhóvà beè nè log pá Ízràẹ̀l kọ bàá kyọ̀sĩ́ gbò e bà géè labví gbò lábví lọl boo kunukẽ̀ zìgànùa kọbé bà náa nó ba láb. (Lìv. 18:​24, 25) Tṍó e pá Ízràẹ̀l bã́ boo Kunukẽ̀ E Bàrì Beè Zìgà nèvaá, sìgà tṍó a beè kọ́ nèva kọ bàá sí ól bé boo béè ge kpenà va lọl bá ba gbò ọ́b. (2 Sám. 5:​17-25) Sõò náa íe tṍó e Jìhóvà beè sọ̀tọ́ deè kọọ̀ pá Ízràẹ̀l á beeláfùl ge sí ól bé boo ba lóó. Tṍó e bà dõogẽ sí ól bé, pọ́lọ́ nu ólò naaá vá ló.​—Nóm. 14:​41-45; 2 Kró. 35:​20-24.

Deè nieí, Jìhóvà náa kọ́ ná nè gbò nen kọ bàá sí ól bé. Gbò nen ólò bé-bé boo béè nú e bà gbĩ́ gè ié, níì boo béè kọọ̀ Bàrì gbĩ́ kọ bàá bé-bé nì. Bà ólò láá bé-bé boo kunukẽ̀, nu gè tõ̀òmà dùm, kpóó bẹlbẹ̀l, àbèè ge naa vó kọbé gbò nen tõó boo nú e baala kọ́ẹ̀. Sõò èé kọ́ vàẹ kilma ló gbò e bà gé tú béè Bàrì beemá bé àbèè kọ bà kọ́ bà gé fẹ́ẹ̀ gbò ọ́b Bàrì é? Jìhóvà é kpenà kà kà gbò e bà gé fã́e vaá kyọ̀sĩ́ pá a gbò ọ́b mm̀ dì deèsĩ́​—naamá tṍó bé Àmágidòn. (Kùùà 16:​14, 16) Tṍóá, gbò nyómá tóm Bàrì e bà di káála ní e bàé bé-béá ẹ́, níì gbò e bà gé fã́e e bà di boo kunukẽ̀í nì.​—Kùùà 19:​11-15.

3. PÁ ÍZRÀẸ̀L NÁA BEÈ FẸ́ GBÒ E BÀ ÍE ZÌGÀ MM̀ JÌHÓVÀ

Tṍó ea kil nvéeá, gbò bé pá Ízràẹ̀l beè olòó bọọgẹ̀ ié sàn nyíe ló gbò e bà zógè kọ bà íèè zìgà mm̀ Bàrì vaá fẹ́ áá gbò e Jìhóvà béélá ú tẹlẹ̀ vá boo. Nvèè kpíí ló nakà bàà kà nu dòòmà báí. Náa kal ló béè kọọ̀ Jìhóvà beè tenmá kọ bàá kyọ̀sĩ́ Jérìkò, pá Ízràẹ̀l beè dùùlà Réhàb nè pá ba tọ boo béè kọ à íe zìgà. (Jós. 2:​9-16; 6:​16, 17) Tṍó e tṍó  téní, zive kà dó Gíbiòn beè dùùà boo béè kọ bà sííá pọ̀ ló Bàrì.​—Jós. 9:​3-9, 17-19.

Deè nieí, gbò dó e bà gé bé-bé náa ólò ié sàn nyíe ló gbò e bà íe zìgà. Vaá sìgà tṍó bà ólò fẹ́ gbò sàn tṍó e bàà kà dó gé béá.

4. PÁ ÍZRÀẸ̀L BEÈ OLÒÓ TÕÓ BOO GBÒ LOG E BÀRÌ NÉVA TṌÓ E BÀ GÉ BÉ-BÉ

Tṍó ea kil nvéeá, Jìhóvà beè kọọ̀ gbò bé pá Ízràẹ̀l á tõó boo gbò a log tṍó e bà gé bé-bé. Dì belí nu dòòmà bá, sìgà tṍó Bàrì beè kọ́ bàá kọ́ nè gbò dó e bà gé náa uú vá boo nú e bàé náa kọbé bà láá dia mm̀ “fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló.” (Dìt. 20:10) Jìhóvà beè ẹ̀bmà nàgé dẽe kọọ̀ gbò bé pá Ízràẹ̀l á tõó boo gbò a nòòkúu nè ge kọọ̀ bàá tõó dùm ea õoà vaá naa kọọ̀ kiẽ́e e bà tõo á õ̀òa ló. (Dìt. 23:​9-14) Náa kal ló béè kọọ̀ gbò bé e bà di gbò dó ea bééá tení vá ló beè olòó kuná gbò bia e bà bé pá ba bon èlbá, Jìhóvà beè kọọ̀ pá Ízràẹ̀l á gá naa vó. Kàsĩ́, a beè kọọ̀ bà náa é láá ilí pábia e bà síi lọl dẽè bé dọ̀ọ̀mà tṍó e enè ẽ́ ni téní aa ló tṍó e ba beè bé ba bon èlbáá.​—Dìt. 21:​10-13.

Deè nieí, gã́bug dó a gbá bììà bá dẽè kpá ea náa kọ bàá gá bọọgẹ̀ beá. Náa kal ló béè kọọ̀ ba beè tenmà gbò logí kọbé à kpenà gbò sàn, à dú pọ́lọ́ kọọ̀ sìgà dó náa ólò tõó boo logí.

5. BÀRÌ BEÈ BÉ-BÉ BOO A DÓ

Tṍó ea kil nvéeá, Jìhòvà beè bé-bé nè pá Ízràẹ̀l, vaá gã́bug tṍó a beè naa kọọ̀ bàá bé èlbá mm̀ sĩ́deè ea dú dũ̀ùnè. Dì belí nu dòòmà bá, mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè nvèè bá nè pá Ízràẹ̀l kọ bàá bé pá Jérikọ̀ èlbá ẹ́? Dì belí bé e Jìhóvà beè kọ́ naa, tṍó e pá Ízràẹ̀l vúlí “kpã́ bé gím, gbọọá beè gbóó kõoá dọ̀” vaá naa kọ á valí vá ló gè tú boná nvee kèbá síí-sii. (Jós. 6:20) Vaá mósĩ́ deè ní e ba beè bé pá Ámọ̀ èlbá ẹ́? ‘Jìhóvà beè dọọvẹ gbele báà-báà múú lọl sĩ́dee uú vá boo. Kàsĩ́, gã́bug gbò e báà-báà múúá beè fẹ̀ él gã́bug gbò e pá Ízràẹ̀l beè tú gẹ̀ bé fẹẹmá.’​—Jós. 10:​6-11.

KÀ KÀ GBÒ NYÒÒNE NVÉÈ KRÁÌST ÓLÒ NVÈÈ FẸ́Ẹ́-FẸẸ̀ LÓ

Dì belí bé e ni mon naa, beélè dìtõ̀ò deè nieí palàge dú kele ló níí pá Ízràẹ̀ deè kéléá. Náa kal ló béè vó, níì áá gè kọọ̀ bẹẹ dìtõ̀ò dú kele ló níí tṍóá ní ea náa vaá née ólò sí ól béé nì. À íe dõòna kà gbò nú ea náa vaá née ólò sí ól bé. Dì belí nu dòòmà bá, Bàrì beè gbẹẹ́ sĩ́ kọọ̀ mm̀ gbò dee deè nvéè dee, gbò e ẹlẹ ni nóòmà nu náa é “kpáá nó bé,” àbẽ̀ènà ní e bàé kpáá bé-bé. (Àìz. 2:​2-4) Gbá ló vó, Kráìst beè kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée náa ‘dṹùnà nakà bàlà bàlà booí’; boo béè vó, bàé tõó kele aa ló bé ea gé béá mm̀ bàlà booí.​—Jọ́ọ̀n 15:19.

Kráìst beè siè nàgé kpóó ló pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá naa èlmà vó. A beè kọ́ nèva kọ bàá aa ló gbò láb ea é náa kọọ̀ bàá ká súng gbẹá bàà àbèè ge bé-bé. (Máát. 5:​21, 22) A beè kọ nágé nèva kọ bàá dú gbò e bàé nveè “fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló” vaá vùlè ba gbò ọ́b.​—Máát. 5:​9, 44.

Vaá èé kọ́ vàẹ kilma ló buù bẹ̀ì e? Èé láá kọọ̀ á gé bùlà tọ́ọ̀ bẹ̀ì ge bé-bé, sõò é kọ è ólò bugi togó kọọ̀ à íe neǹ vígà ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ea dú bẹẹ neǹ ọ́b? Naanii èé piìga boo gè tú íb nakà bugá lọa m.​—Jém̀z 4:​1, 11.

Tãa vó e gbáàa dẽè bé e ea di zẹ̀ẹ̀ gbò dó, è ólò naa nú ea é nveè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló vaá vulè pá vígà. (Jọ́ọ̀n 13:​34, 35) Naanii èé bééláfùl ge tõó kele vaá kilsĩ́ gè ẹ̀bmà dẽè tṍó e Jìhóvà é lọl bé gím dọ̀ọ̀mà dè-dè.​—Ps. 46:9.