1. Gbò éé ní e Jíízọ̀s ni dõo nèi ẽ́?

 TỌ́Ọ̀ nen gáà laa nvèè bá nè gbò nen èlmà Jíízọ̀s. Tṍó ea beè di boo kunukẽ́í, a beè olòó nvèè bá nè gbò nen tení dú ló gè sí tóm dũ̀ùnè. (Lúùk 9:​12-17) A beè dõo nú ea bọọ lọ̀l vaá à lee nèi, tṍó ea úí boo. (Jọ́ọ̀n 15:13) Lọ̀l gé tṍó e Jíízọ̀s beè kẽ̀èà aa kemà ú tẹlẹ̀ kátogóí, à dì ea gé nveè bá nèi. Dì belí bé ea beè zìgà naaá, a beè bàn Jìhóvà kọ á nèi a nyómá káí kobé à nóómài nu vaá nvèèi nyíé gbàà. (Jọ́ọ̀n 14:​16, 17; 16:13) Vaá tṍó e síì nònù, Jíízọ̀s ólò nèi gbò nú e íè bíi ló kọbé è láá kilsĩ́ gè noomà Kpá Káí gbò nen beeá ló bàlà booí vaá naa kọ bàá nyoonée nvée.​—Máát. 28:​18-20.

2. Bà mée ní e bà dú dõ̀ònù e Jíízọ̀s ne “gbò nen” e kpá Ẹ́fẹsọ̀s 4:​7, 8 kọ́ nú ea kil ló é?

² À íe nagé dõona kà nu e Jíízọ̀s ni dõo nèi. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè emí kọọ̀ tṍó e Jíízọ̀s ni kil káála, “a beè ié gi dõ̀ònù ea ne gbò nen.” (Bugi Ẹ́fẹsọ̀s 4:​7, 8.) Pọ́ọ̀l beè baatẽ́ kọọ̀ Jíízọ̀s beè nè gbò nuí kọbé bà nveè bá nè bõ̀ònatõ̀ò mm̀ kele-kele sĩ́deè. (Ẹ́fẹ. 1:​22, 23; 4:​11-13) Deè nieí, gbò nvèè bá sìtóm, gbò kànen, nè gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt dú dõ̀ònù e Jíízọ̀s ne “gbò nen.” a À dú kà-kà kọọ̀ gbòí náa gbõoma vaá bà ólò ié lọ̀. (Jém̀z 3:2) Sõò Nen Ea Íéi ea dú Jíízọ̀s Kráìst ólò tú gbòí nvèèmà bá nèi; bà dú nènù ea néi.

3. Nè nu dòòmà bá ea kil ló bé e dénè bẹ̀ì é láá nvèè bá nè gbò e Jíízọ̀s beè íbá ló naa.

 ³ Jíízọ̀s beè kọọ̀ gbòí á siè kpóó ló a bõ̀ònatõ̀ò. (Ẹ́fẹ. 4:12) Sõò dénè bẹ̀ì é láá nvèè bá nè va tṍó e bà gé sí nakà tóm ea palàge dú bíií. Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e bà gé tib Kíndòm Họ́ọ̀l, sìgà gbò ólò tìb tọá. Sìgà gbò ólò nvèè bá nè va bùl gyã́á, zalí nu, àbèè ge nè va dõona kà gbò nú e bà íe bíi ló. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, dénè bẹ̀ì é láá nvèè bá nè gbò nvèè bá sìtóm, gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, nè gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt tení dú ló nú e náà nè bel e lóò. Naanii èé ló bel boo bélè e ólò ié lọl ló ba tóm nè bé eé láá zogè va nè Jíízọ̀s ea beè íva bá ló kọ è nveè va ka ló naa.

GBÒ NVÈÈ BÁ SÌTÓM ÓLÒ ‘NVÈÈ BÁ NÈI’

4. Mósĩ́ deè ní e gbò nvèè bá sìtóm beè olòó nvèè bá nè dõona gbò mm̀ túá gbò gbááá ẹ́?

⁴ Mm̀ túá gbò gbááá, ba beè íbá ló sìgà gbò gbálà naamá gbò nvèè bá sìtóm. (1 Tím. 3:8) À bélí kọ baala ní e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kọọ̀ bà ólò “nvèè bá nè gbò nen” ẽ́. (1 Kọ́r. 12:28) Gbò nvèè bá sìtóm beè olòó sí gã́bug tóm ea dú bíi mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, kọbé gbò kànen láá ká bùlà gbẹẹ́ boo gè noomà nu vaá kãa pá vígà. Dì belí nu dòòmà bá, be à sẹlẹ gbò nvèè bá sìtóm beè olòó emí nú ea di mm̀ Kpá Káí nvee dẽè dõona kà kpá, àbèè ge zalí kpá nè dõona kà gbò nú e bà é émá gbò nú ea dú bíi mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.

5. Mókà gbò tóm ní e gbò nvèè bá sìtóm ólò sí deè nieí é?

⁵ Bugi togó boo sìgà tóm ea palàge dú bíi e gbò nvèè bá sìtóm ólò sí mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò. (1 Pít. 4:10) Bà ólò ẹ̀b nú ea kil ló kpègè bõ̀ònatõ̀ò àbèè kĩée e ólò kọ́ kpẹ̀a, emí béè gbò kpá e pá vígà íe bíi ló tẹlẹ tọ nàà tóm vaá dõo kpáá nè kọ̀láá nen tṍó ea ni dú. Bà ólò ẹ̀b nú ea kil ló kpẹ́ nè vídiò ge ẹ̀b gbẹá nònù, bugi gbò e bà di nònù vaá ẹ̀b nú ea kil ló Kíndòm Họ́ọ̀l. Dénè tóm ea dú bíií ní e bà ólò sì kọbé è láá sí nònù vaá kọ́ kpẹ̀a boo bá ea bọ́ló é. (1 Kọ́r. 14:40) Gbá ló vó, gbò nvèè bá sìtóm ólò ié nu gè naa gbẹá nònù èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ sè vaá bà ólò nè lòbèl kèsĩ́ gbò nen deè Sunday. Nagé, bà é láá íbá ló gbò nvèè bá sìtóm kọ bàá nvèè bá nè nen ea gé ẹb nú ea kil ló ba grúùp. Sìgà tṍó gbò nvèè bá sìtóm ólò zọ̀ gbò kànen kãa pá vígà.

6. Mókà bug ní ea náa vaá è ólò nvèè ka ló tóm e gbò nvèè bá sìtóm ólò sí mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ẽ?

⁶ Éé ní e sìgà gbò kọ́ kilma ló tóm e gbò nvèè bá sìtóm ólò sì e? Ene kà vígà pábia ea ólò tõó Bolivia ea bée kọlà Beberly b kọ́ọ̀, “Nyíém palàge ẹẹ ló tóm e gbò nvèè bá sìtóm ólò sì, à ólò naa kọọ̀ ḿ palàge dé kpéè ló gè sí nònù. Tóm e bà ólò sì ólò naa kọ ḿ láá ọlí sọ́l, aalá bel, pãane tṍ ló lòbèl vaá nó nu lọl ló gbò vídiò nè fòtó e bà zóge dẽè TV. Bà ólò nvèè bá naa kọọ̀ gbò e bà di nònù á ié kpènà vaá naa kọọ̀ gbò e bà sí nònù tenmá boo fóòn á dã́ bel e bà gé ló gbẹá nònù. Tṍó e ni zaalà nònù, bà ólò dú túá gbò e bà é kpálí kẽ, ẹ̀b nú ea kil ló kpègè bõ̀ònatõ̀ò vaá naa kọọ̀ pá vígà á ié gbò kpá ea dú va bíi ló. Nyíém palàge ẹẹ vá ló!” Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Leslie ea ólò tõó Colombia, ea dóm dú neǹ kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò kọ́ọ̀: “Ńdáà dóm ólò dẹ̀ẹ̀a boo gbò nvèè bá sìtóm e bà ólò sí kele-kele tóm mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Beè gbò nvèè bá sìtóm náa beè dì, à gáẹ̀ beè olòó sí gã́bug tóm èlmà bé ea gé sí naa.” Nyíè dénè bẹ̀ì palàge ẹẹ ló bẹ̀à sã́ bùlà e gbò nvèè bá sìtóm ólò siimá tóm nè bé e bà di kpènà ló gè nvèè bá nè pá vígà naa. Tóm e gbò nvèè bá sìtóm ólò sí mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò ólò tọá ní ló naa vàẹ​—1 Tím. 3:13.

7. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọ è nveè ka ló gbò nvèè bá sìtóm ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁷ Náa kal ló béè kọọ̀ nyíéi ólò ẹẹ ló tóm e gbò nvèè bá sìtóm ólò sì, Kpá Káí síèi kpóó ló kọ é olòó ‘õá va zaa.’ (Kọ́l. 3:15) Krzysztof, ea dú  neǹ kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ea ólò tõó Finland, ólò zogè bé e nyíée ẹ́ẹ́ ló tóm e gbò nvèè bá sìtóm ólò sì naa, à kọ́ọ̀, “M̀ ólò lẹ̀ẹ̀là káàd àbèè m̀ émí kpá lẹ̀ẹ̀Ia tóm vaá emí ene kà dọ̀ Kpá Káí dẽe vaá kọ́ nú e neǹ nvèè bá sìtóm beè naa ea síèm kpóó ló, nè nú ea náa vaá tóm ea gé sí à leemám.” Pascal nè Jael e bà ólò tõó New Caledonia, ólò tã̀àgã ló Bàrì má gbò nvèè bá sìtóm. Pascal kọ́ọ̀, “È ólò palàge tã̀àgã ló Bàrì má gbò nvèè bá sìtóm, õá Jìhóvà zaa boó va vaá bànìe kọ á nvèè bá nè va.” Jìhóvà ólò dã́ íb gbò tã̀àgã lóá vaá dénè nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò ié bélè lọl ló.​—2 Kọ́r. 1:11.

GBÒ KÀNEN MM̀ BÕÒNATÕ̀Ò ÓLÒ “PALÀGE ZỌ̀I SIÁ TÓM”

8. Éé ní ea náa vaá Pọ́ọ̀l beè kọọ̀ gbò kànen e ba beè di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò mm̀ túá gbò gbááá ólò sí “tóm agẹlẹ bá ẹ́”? (1 Tẹ̀sàlónaikà 5:​12, 13)

⁸ Gbò kànen e ba beè di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò mm̀ túá gbò gbááá beè palàge sí tóm agẹlẹ bá. (Bugi 1 Tẹ̀sàlónaikà 5:​12, 13; 1 Tím. 5:17) Bà ólò “tulè” bõ̀ònatõ̀ò tení dú ló gè sẹlẹ nònù, vaá dénè ọ̀và ólò gbá nè béèlàfùl kilma ló nú e bõ̀ònatõ̀ò íe bíi ló. Vulè e gbò kànen íe kilma ló pá vígà ólò naa kọ bàá nè va dùùlà bá deè tṍ kọbé bà láá kilsĩ́ gè fã́ Bàrì. (1 Tẹ̀s. 2:​11, 12; 2 Tím. 4:2) Gbò kànen ólò ẹ̀b nàgé nú ea kil ló pá ba tọ vaá naa kọọ̀ ba gbaa ló kilma ló Jìhóvà á palàge agaló.​—1 Tím. 3:​2, 4; Táítọ̀s 1:​6-9.

9. Mókà tóm ní e gbò kànen ólò sí deè nieí é?

⁹ Deè nieí gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò sí gã́bug tóm. Bà ólò kọ́ kpẹ̀a. (2 Tím. 4:5) Bà ólò zogè kà lé nu dòòmà bá tení dú ló gè tú bẹ̀à sã́ bùlà kọọmá kpẹ̀a, noo kĩée e ba bõ̀ònatõ̀ò é kọ́ kpẹ̀a, vaá bumá pá vígà kọbé bà láá kọ́ kpẹ̀a leevè. Bà ólò ié sàn nyíe vaá bà náa ólò sà sĩ́ nen tṍó e bà gé béélá bel. Tṍó e neǹ vígà sí kà agẹbá pọ́lọ́, gbò kànen ólò nvèè bá nèe kọ á kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Bà ólò naa nagé kọọ̀ bõ̀ònatõ̀ò á di õ̀òa. (1 Kọ́r. 5:​12, 13; Gàl. 6:1) Bọọ èlmà vó, gbò kànen dú nágé gbò kùdẽe ló. (1 Pít. 5:​1-3) Bà ólò kpoogá dee ló vaá nè lòbèl ea dẹẹa boo Kpá Káí, pììgà ge nyimá ló kọ̀láá nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, vaá kãa pá vígà. Sìgà gbò kànen ólò tìb Kíndóm Họ́ọ̀l vaá ẹ̀b nú ea kil ló, noo tṍó e pọ̀bkà bõ̀ònaló é sẹẹà, bà ólò dũunà nàgé Hospital Liaison Committee nè Patient Visitation Group, bíi ló dõona kà gbò tóm e bà ólò si nagé. Mm̀ kà-kà gbò kànen ólò sí tóm agẹlẹ bá!

10. Éé ní ea náa vaá è ólò nvèè ka ló gbò kànen e bà gé sí tóm agẹlẹ bá ẹ́?

¹⁰ Jìhóvà beè gbẹẹ́ sĩ́ kọọ̀ gbò kùdẽe ló é ẹb nú ea kilíí ló vaá ‘pọ̀ náa é sííi àbèè kọọ̀ lóói kpáá kení.’ (Jèr. 23:4) Níà kà lèlà nú ea beè naaá ló ene kà vígà pábia ea bée kọlà Johanna ea ólò tõó Finland tṍó e kpá ló a kà beè palàge zọ̀ẹ. À kọ́ọ̀: “Náa kal ló béè kọọ̀ à ólò tàvàlà ḿ ló gè kọ́ bé e nu tọ́a ḿ ló naa nè dõona gbò, enè neǹ kànen beè dĩine ló pãaném tṍ ló, zọ̀m tã̀àgã ló Bàrì, vaá kẽeé ḿ nyíe kọ Jìhóvà vulèm. Ním láà kẽea boo kà lèlà bel ea beè lò, sõò pọ̀ náa beè sii nám. M̀ agàlà boo kọọ̀ Jìhóvà ní ea beè lẹ̀ẹ̀làẹ domá kà lèlà tṍó em beè ié bíi ló nvèè bá ẹ́.” Mósĩ́ deè ní e gbò kànen e bà di mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò ni nveè bá nè ni ẽ́?

11. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ ló tóm e gbò kànen gé sí é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹¹ Jìhóvà gbĩ́ kọọ̀ é palàge nvèè ka ló gbò kànen e “bà gé zọ́i siá tóm.” (1 Tẹ̀s. 5:​12, 13) Henrietta ea ólò tõó Finland, kọ́ọ̀: “Gbò kànen ólò di kpènà ló gè nvèè bá nè dõona gbò, sõò níí náa tõó dọ̀ kọọ̀ bà ólò ié gã́bug tṍó nè kói èlmà dõona gbò, àbèè kọ bà náa ólò kpeesĩ́ ló tọ́ọ̀ kà tã̀àgã̀. Sìgà tṍó m̀ ólò kọ́ nè va kọọ̀: “É kọ ò nyímà kọọ̀ ọ̀ọ̀ kà lé neǹ kànen, m̀ gbĩ́ì kọ ó nyimá naa vó.” Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Sera ea ólò tõó Türkiye c kọ́ọ̀: “Gbò kànen  íe bíi ló sìà kpóó ló kọbé bà láá kilsĩ́ gè sí ba tóm. Vóà naa, èé láá emí nú dẽè káàd má va, kolí va ló gyã́á, àbèè ge zọ̀ va kọ́ kpẹ̀a.” É kọọ̀ à íe neǹ kànen e nyíé ni ólò palàge ẹẹ ló tóm ea gé sí mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò? Beè vó, gbĩ́ sĩ́deè eo é láá kọọmá nèe kọọ̀ nyíé ni ẹ́ẹ̀lìè ló a tóm.​—1 Kọ́r. 16:18.

GBÒ KÙDẼE LÓ SẸ́KIÙT ÓLÒ SIÈ KPÓÓ LÓ PÁ VÍGÀ

12. Mm̀ túá gbò gbááá, bà mée ní e Jíízọ̀s beè íbá ló kọ bàá siè kpóó ló bõ̀ònatõ̀ò ẽ? (1 Tẹ̀sàlónaikà 2:​7, 8)

¹² À íe nagé gbò gbálà e Kráìst Jíízọ̀s beè íbá ló kọ bàá nvèè nàgé bá nè bõ̀ònatõ̀ò mm̀ dõona sĩ́deè. A beè naa kọọ̀ gbò kànen e ba beè di Jèrúsalẹ̀m á lẹ̀ẹ̀là Pọ́ọ̀l, Baanabàs nè dõona gbò naamá gbò e bà é kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó. (Tóm 11:22) Ló éé? A beè naa vó kọbé bà síè kpóó ló pá vígà e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò belí bé e gbò kànen nè gbò nvèè bá sìtóm ólò naaá. (Tóm 15:​40, 41) Gbòí ólò tú ba lóó vaamá gyọ́ọ vaá tú ba dùm nvee kèbá gẹẹ-gẹẹ ló kọbé bà láá noomà nu vaá siè kpóó ló dõona gbò.​—Bugi 1 Tẹ̀sàlónaikà 2:​7, 8.

13. Mókà tóm ní e gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt ólò sì e?

¹³ Gbò e bà ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt ólò sí gã́bug ketõ̀ò. Sìgà ọ̀và ólò tú gã́bug ávà kyã̀àmà kọbé bà láá kãa gã́bug bõ̀ònatõ̀ò. Buù sè, nen ea ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt ólò nè kele-kele lòbèl, kãa pá vígà, zọ̀ gbò gyà deèsĩ́ tóm ié bila ló bel, zọ̀ gbò kànen ié bila ló bel, vaá zọ̀ pá vígà ea kãa sẹlẹ bila ló bel besĩ́ bà kálá àà gé kọ́ kpẹ̀a. À ólò kpoogá dee ló nyòòmà a lòbèl, naa kọọ̀ sẹ́kiùt àsémblì nè pọ̀bkà bõ̀ònaló á kyãa boo kúu. À ólò noomà nu gbẹá tọọ̀ kpá e gbò gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a ólò sì, zọ̀ gbò gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a mm̀ buù kà sẹ́kiùt ié bila ló bel, vaá sìgà tṍó, tọ nàà tóm ólò nèe tóm ea dú bíi kọ á tú gbala-gbala siimá.

14. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é nvèè ka ló tóm e gbò e bà ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt gé sí é?

 ¹⁴ Mósĩ́ deè ní e gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò ié bélè lọl ló tóm e gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt ólò sì e? Kilma ló tóm e gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt ólò sì, ene kà vígà págbálà ea ólò tõó Türkiye kọ́ọ̀: “kọ̀láá tṍó e bà kãa beélè bõ̀ònatõ̀ò, bà ólò sièm kpóó ló naa ní ea é tànim gè tú gã́bug tṍó siimá tóm nè pá vígà. Ndaa zọ gã́bug gbò e bà ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt naaá nu; sõò tọ́ọ̀ ọ̀và gáà naa kọ ḿ bugi togó kọọ̀ gã́bug tóm diè vá bá àbèè kọ bà náa íèè tṍó gè zọ̀m loá bel.” Johanna, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nú ea kil lóá, beè zọ̀ nen ea ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt kọ́ kpẹ̀a, sõò bà náa beè mòn tọ́ọ̀ nen tọ. À kọ́ọ̀, “M̀ ólò kẽ̀èa boo deeá. Bàà kà nà vígà pábia beè làb nu kil dõona ketõ̀ò, vaá m̀ ólò bùlà nú ea kil vá ló. Nen ea ólò kùdẽe ló sẹ́kiùta beè palàge sièm kpóó ló vaá naa kọ ḿ nyimá kọọ̀ pá bẹẹ tọ nè pá kóò é láá tõó kele-kele ketõ̀ò fã̀ Jìhóvà kátogóí, sõò mm̀ ãa bàlà boo èé beè di kpàn ene dọ̀ọ̀mà dè-dè.” Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, gã́bug bẹ̀ì é láá kẽ̀èa boo bé e nyíéi beè ẹẹ naa tṍó e beè zọ̀ nen ea ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt kọ́ kpẹ̀a.​—Tóm 20:37–21:1.

15. (a) Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá 3 Jọ́ọ̀n 5-8, mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọ è nveè ka ló gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt e? (Ẹ̀b nàgé fòtó.) (b) Éé ní ea náa vaá à bọ́ló kọ é nvèè ka ló vaà gbò e bà gé sí tóm agẹlẹ bá mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ẽ, vaá mósĩ́ deè ní eé láá naa vó é? (Ẹ̀b ńkpó ea kọ́ọ̀ “ Kẽ̀èa Boo Ba Gbò Va.”)

¹⁵ Neǹ tóm Jọ́ọ̀n beè siè kpóó ló Gáíọ̀s kọọ̀ á kolí kyáà gbò e bà dú gé kãa ba bõ̀ònatõ̀ò vaá naa kọ bàá kyãa mm̀ “sĩ́deè ea é ẹ́ẹ̀lẹ̀ nyíè Bàrì.” (Bugi 3 Jọ́ọ̀n 5-8.) Enè sĩ́deè eé láá naamá vó dú gè kolí gbò e bà ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt ló gyã́á. Dõona sĩ́deè eé láá naamá vó dú gè di kẽè bila ló bel tṍó e nen ea gé kudẽe ló sẹ́kiùt kãái besĩ́ è kálá àà gé kọ́ kpẹ̀a. Vígà leslie, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nú ea kil lóá ólò zogè kọ nyíée ẹ́ẹ̀lìẹ̀ ló gbò kùdẽe ló sẹ́kiùt mm̀ dõona sĩ́deè.  À kọ́ọ̀ “M̀ ólò bàn kọ Jìhóvà á nè va nú e bà íe bíi ló. Ńdáà dóm nè nda ólò emí kpá lẹ̀ẹ̀la tóm má va vaá kọ́ nè va bé e ólò ié sìà kpóó ló tṍó e bà kãái naa.” Kẽ̀èa boo kọọ̀ gbò e bà gé kudẽe ló sẹ́kiùt ólò kpee nagé sĩ́ ló tã̀àgã̀ vaá lóó va ólò ọọ nagé belí beéle. Sìgà tṍó, kpá ló va ólò zọ̀ vaá bà ólò ié nágé tã̀àgã̀ bùlà. Àé láá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló bel eo lóò, nè nú eo dõò nè va ní ea é dú ààlaà ba tã̀àgã ló é!​—Pró. 12:25.

È ÍÈ BÍI LÓ GBÒ GBÁLÀ E ‘BÀRÌ BEÈ ÍBÁ LÓ’

16. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 3:​27, mókà bíb ní e gbò vígà págbálà é láá bĩiná ba bá ẹ́?

¹⁶ Beeá ló bàlà booí, è palàge ié bíi ló gbò gbálà e ‘Bàrì beè íbá ló’ kọbé bà sí gã́bug tóm. Be ò dúù vígà págbálà eo ni diia múú, é kọ òé láá ‘nvèè bá’ sí gbò tómá? (Bugi Próvẹẹ̀b 3:27.) É kọ ò gé sí tóm nyòòmà ge dú neǹ nvèè bá sìtóm? Be o dú neǹ nvèè bá sìtóm, é kọ ò gbĩ́ gè kpáá nvèè bá nè pá vígà vaá sìm tùlà ge dú neǹ kànen? d É kọ ò di kpènà ló gè nyaaná bá ló sìgà nu kọbé ò láá sí Tọọ̀ Kpá Ea Dìnè Gbò E Bà Gé Vee Kpẹ̀a Boǹ Méné? Tọọ̀ kpáá é búmá ni kọ ó kpáá sí gã́bug tóm nè Jíízọ̀s. Be à tõó ní ló kọ nóo sim tùlà ge naa gbò nuí, tã̀àgã ló Jìhóvà. Bàn Jìhóvà kọ á nè ni a nyómá káí kọbé ò láá sí gbò tóm e bà né ni mm̀ bõ̀ònatõ̀ò leevè.​—Lúùk 11:13; Tóm 20:28.

17. Éé ní e gbò gbálà e bẹẹ Méné Jíízọ̀s beè íbá ló tẹ́lẹ bàlà kẽ kìlmàé ló é?

¹⁷ Tóm e gbò vígà págbálà e Jíízọ̀s beè íbá ló dì e bà gé síí zógè kọọ̀ à dì ea gé túlèi mm̀ gbò deé e tṍó é gé tàí. (Máát. 28:20) Nyíéi palàge ẹẹ kọ è íè Méné ea vulèi, dõo nu taalẹ bá, nyimá gbò nú e íè bíi ló, vaá nèi gbò vígà págbálà kọ bàá nvèè bá nèi. Vóà naa, gbĩ́ gbò sĩ́deè eo é láá zogè gbò vígà págbálà e bà gé sí tóm agẹlẹ báí kọ ò nveenìè va ka ló. Vaá á gá tá ní nyíe ge õá Jìhóvà zaa, boo béè kọọ̀ ẹlẹ ní e “kọ̀láá kà lé dõ̀ònù e kọ̀bèl á gé ló” aa bá ẹ́.​—Jém̀z 1:17.