1. Mókà tàvàlà dìtõ̀ò ní e Jèhóàsh, Ùzáíà, nè Jòsáíà beè kpeesĩ́ ló é?

 DÒÒMÀ dẽe ló kọ bà tú ni naamá méné eo gé bẹl gbò níí Bàrì tṍó eo di-dí pá nvín àbèè tṍó eo di mm̀ o deè ãa! Òé tú o kpóó lẹ̀ẹ̀là bel siimá tóm naa vàẹ? Kpá Káí ló bel kilma ló sìgà gbò nvín ãa e ba beè bẹl Júdà. Dì belí nu dòòmà bá, Jèhóàsh beè toolá kóló 7 gbáá, Ùzáíà à toolá 16 gbáá, vaá Jòsáíà à toolá 8 gbáá tṍó e ba beè bẹ̀l. Bugi togó boo bé e gè bẹ̀l beè láá tàvàlà vá ló naa! Náa kal ló béè kọọ̀ náa beè valí vá ló, Jìhóvà nè dõona gbò beè nvèè bá nèva kọ bàá láá naa nú ea dú lé.

2. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é nó nú ea kil ló Jèhóàsh, Ùzáíà, nè Jòsáíà ẹ?

² Beele née dúù gbò méné àbèè vaà méné ea gé bẹl, sõò, èé láá nó gã́bug lé nu lọl ló Jèhóàsh, Ùzáíà nè Jòsáíà. Ba beè nè lé béèlàfùl vaá nè nàgé béèlàfùl ea dú pọ́lọ́. Ba nu dòòmà bá nóòmài nú ea náa vaá à dú bíi kọ é bã̀àà lé kóò, ié dùm kìlmà kpá ló kẽ, vaá kilsĩ́ gè naa nú ea léémá Jìhóvà.

3. Mósĩ́ deè ní e Pọ̀b Neǹ Vààla gyọ́ọ ea bée kọlà Jèhóíadà beè nvèè bá nè Méné Jèhóàsh kọ á láá nè lé béèlàfùl e?

³ Nó gè nè béèlàfùl e nyìmànù di m belí Jèhóàsh. Tṍó e Méné Jèhóàsh beè di mm̀ a deè ãa, a beè nè béèlàfùl e nyìmànù di m. Náa beè ié ná tẹ̀, sõò a beè tõó boo tùle ea aa bá Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, ea bée kọlà Jèhóíadà. Pọ̀b neǹ vààla gyọ́ọí beè bumá Jèhóàsh belí ńlẹ́ẹ̀ nvín. Nu dòòmà bá Jèhóíadà beè naa kọọ̀ Jèhóàsh á beeláfùl ge fã̀ Jìhóvà vaá nvèè bá nè gbò e bà di dóá kọ bàá fã̀ nàgé Jìhóvà. Jèhóàsh beè noo kọ bàá kpáá sí tóm ló tọọ̀ káí Jìhóvà.​—2 Kró. 24:​1, 2, 4, 13, 14.

4. Mókà bélè ní eé íe tṍó e vulè vaá gbàntṍ ló log Jìhóvà ẹ? (Próvẹẹ̀b 2:​1, 10-12)

⁴ Be o tẹ̀ nè o kà gé nóòmà ni kọ ó vùlè Jìhóvà vaá tõó  boo gbò a nòòkúu, bà né ni kà lé dõ̀ònù e ka di ló. (Bugi Próvẹẹ̀b 2:​1, 10-12.) Gbò tẹ̀ nè kà é láá bumá ba gbò nvín mm̀ gã́bug sĩ́deè. Bugi togó boo bé e tẹ̀ nè kà ene kà vígà pábia ea bée kọlà Katya beè nvèè bá nèe kọ á nè lé béèlàfùl naa. Buù dee ea tẹ̀ gé fááláẹ kilma tọọ̀ kpá, à ólò zọ̀ẹ loá bel boo nú ea dìnè deè deeá. Katya kọ́ọ̀, “Gbò loa sọ́lí ólò nvèè bá nèm kọ ḿ láá naa nú ea dú lé tṍó em kpeèsĩ́ ló tã̀àgã̀.” Vaá èé kọ́ vàẹ beè o tẹ̀ nè o kà né ni dùùlà bá deè tṍ ea dẹẹa boo Kpá Káí vaá à tõó ní ló kọ à tavàlà gè naa ẽ́? Éé ní ea é láá nvèè bá nè ni kọ ó gbàn va tṍ lóé? Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Anastasia kọọ̀, a tẹ̀ nè a kà ólò baatẽ́ nú ea náa vaá bà neèe sìgà log. Vígà pábiaí kọọ̀, “Níí beè nvèè bá nèm kọ ḿ gá ẹ̀b gbò logí belí nú ea kpegím lọl ló nu em gbĩ́ gè naa, sõò ḿ ẹ̀b belí nú ea é kpenàm boo béè kọ bà vulèm.”

5. Mósĩ́ deè ní e béèlàfùl eo neè é tọ́á ló o tẹ̀ nè o kà, nè Jìhóvà ẹ? (Próvẹẹ̀b 22:6; 23:​15, 24, 25)

⁵ Be ò tú gbò dùùlà bá deè tṍ e bà gé né ni lọl mm̀ Kpá Káí siimá tóm, nyíè o tẹ̀ nè o kà é ẹ́ẹ. Bọọ èlmà vó, nyíè Bàrì é ẹ́ẹ vaá bọọ gbaa ló é palàge agaló. (Bugi Próvẹẹ̀b 22:6; 23:​15, 24, 25.) Níà gbò lé bug ea náa vaá à bọ́ló kọ ó nó nu dòòmà bá Jèhóàsh tṍó ea beè di mm̀ a deè ãa ẽ́.

6. Tṍó e Jèhóíadà ú, dùùlà bá deè tṍ bà mée ní e Jèhóàsh beè tú e, vaá éé beè sìlà aa m ẽ́? (2 Krónikòl 24:​17, 18)

⁶ Nó nu lọl ló pọ́lọ́ béèlàfùl e Jèhóàsh beè nè. Tṍó e Jèhóíadà ú, Jèhóàsh beè gbóó bã̀àà pọ́lọ́ kóò. (Bugi 2 Krónikòl 24:​17, 18.) A beè beeláfùl ge gbàntṍ ló gbò méné e bà di Júdà e bà náa beè vulè Jìhóvà. Òé láá zìgà kọọ̀ Jèhóàsh náa gáẹ̀ beè zọ̀ íb gbòí naaá nu, boo béè kọọ̀ bà géè naa nú ea dú pọ́lọ́. (Pró. 1:10) Sõò, Jèhóàsh beè gbàntṍ ló pá a kóòí. Kàsĩ́, tṍó e Zèkàráíà ea dú nvín vígà a kà gbĩ́ gè lelée dee bá, Jèhóàsh beè kọ bàá fẹ́ẹ. (2 Kró. 24:​20, 21; Máát. 23:35) Ẹ̀b bé e níí beè dú pọ́lọ́ naaà! Tṍó e Jèhóàsh ã́àa aa kẽ, a beè naa nú ea dú lé, sõò tṍó e tṍó téní, náa beè fã̀ nà Jìhóvà, vaá a beè gbóó dú neǹ fẹ̀ neǹ. Dee deè nvée, pá a gyóòlo beè fẹ́ẹ. (2 Kró. 24:​22-25) A dùm náa gáẹ̀ beè mèà naa vó, be a beè kilsĩ́ gè gbàntṍ ló Jìhóvà vaá gbàntṍ ló gbò e bà vulè Jìhóvà! Éé ní e nóò lọl ló nu dòòmà bá Jèhóàsh e?

7. Bà mée ní ea bọ́ló kọ ó zọ̀ bã̀àà kóò e? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁷ Ene kà nú eé láá nó lọl ló pọ́lọ́ béèlàfùl e Jèhóàsh beè nè dú kọọ̀, à dú bíi kọ é bã̀àà lé kóò​—naamá gbò e bà vulè Jìhóvà vaá gbĩ́ gè naa kọọ̀ nyíée á ẹẹ. Náa dú bíi  kọ é tú áá gbò e bà dú bẹẹ sĩ́ gbò naamá kóò. Kẽea boo kọọ̀ Jèhóíadà beè palàge nomá Jèhóàsh. Kilma ló íb gbò eo saà naamá kóò, òé láá bĩiná o bá kọọ̀: ‘É kọ bà ólò nvèè bá nèm kọ ḿ láá dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà? É kọ bà ólò sièm kpóó ló kọ ḿ tõó boo gbò nòòkúù Bàrì? É kọ bà ólò ló bel ea kil ló Jìhóvà nè gbò kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí? É kọ bà ólò nvèè ka ló gbò nòòkúù Bàrì? É kọ bà ólò kọ́ áá gbò nú ea léémám gè dã̀, sẹ̀ bà ólò tú agẹló nèèmàm kọ̀bèl tṍó em náà nú ea dú pọ́lọ́ ẹ́?’ (Pró. 27:​5, 6, 17) Mm̀ kà-kà, beè pá o kóò náa vulè Jìhóvà, náa dù bíi kọ ó tú va naamá kóò. Sõò, be ò íè gbò kóò e bà vulè Jìhóvà, davá gbẹá vá ló​—boo béè kọọ̀ bàé nveè bá nè ni!​—Pró. 13:20.

8. Be è ólò zọ̀ gbò nen loá bel boo íntanèt, éé ní ea bọ́ló kọ é bugi togó boo é?

⁸ Íntanèt dú enè sĩ́deè e ólò zọ̀ọ̀mà pá bẹẹ tọ nè pá bẹẹ kóò loá sọ́l. Sõò, gã́bug nen a tú nakà sĩ́deè ge loomá sọ́lí kọọmá nú ea kil ló ba bá nè dõona gbò, dì belí gè lẹ̀ẹ̀mà fòtó nè vídiò ea kil ló nú e bà zálí àbèè nú e bà láá naa. Be ò ólò tú íntanèt siimá tóm, bĩiná o bá kọọ̀: ‘É kọọ̀ ge kọ́ nú ea kil ló nà bá nè gbò nú em ni náa ní ea dú nà bùlà ẹ? É kọọ̀ nà nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè siè kpóó ló dõona gbò, sẹ̀ gè naa nú ea é náa kọ bàá nvèèm ka ló é? É kọ m̀ ólò sọ̀tọ́ deè kọọ̀ gbò e bà gé tú nágé nakà nuí siimá tóm á naa kọ ḿ bugi togó, ló bel, vaá labví láb mm̀ sĩ́deè e náa bọ́ló?’ Vígà Nathan Knorr, ea beè dũunà Gbò Ge Tùlè Tóm beè nè dùùlà bá deè tṍ kọọ̀: “Ó gá gbĩ́ gè naa nú ea é léémá gbò nen. Boo béè kọọ̀ nóo é láá naa nú ea é léémá tọ́ọ̀ nen. Naa nú ea léémá Jìhóvà, be ò náa vó, òé náa nú ea léémá dénè gbò e bà vulèe.”

9. Éé ní e Jìhóvà beè nvèè bá nè Ùzáíà kọ á naa ẽ́? (2 Krónikòl 26:​1-5)

⁹ Nó nu lọl ló gbò lé béèlàfùl e Ùzáíà beè nè. Méné Ùzáíà beè kìlmà kpá kẽ tṍó ea beè di mm̀ a deè ãa. A beè nó gè ‘siiá pọ̀ ló kà-kà Bàrì.’ Ùzáíà beè tõó dùm mm̀ 68 gbáá vaá mm̀ gbò tṍó ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá, Jìhóvà beè tãanèe dee bá. (Bugi 2 Krónikòl 26:​1-5.) Ùzáíà beè bé èlbá gã́bug dó e bà ọ́bví gbò níí Bàrì, vaá naa kọọ̀ Jèrúsalẹ̀m á ié kpènà. (2 Kró. 26:​6-15) Nyíè Ùzáíà beè palàge ẹẹ ló bé e Bàrì beè nvèè bá nèe naa.​—Ẹ̀klì. 3:​12, 13.

10. Tṍó e tṍó téní, Ùzáíà beè labví láb naa vàẹ, vaá éé beè sìlà aa m ẽ́?

¹⁰ Nó nu lọl ló gbò pọ́lọ̀ béèlàfùl e Ùzáíà beè nè. Méné Ùzáíà ní ea beè olòó kọ́ nú e dõona gbò é náa ẽ́. Àé láá dú kọọ̀ níà nú ea beè naa kọ á bugi togó kọọ̀ àé láá naanìè kọ̀láá kà nú ea tanìèe gè naa ẽ́. Enè dee, Ùzáíà beè bã mm̀ tọọ̀ káí Jìhóvà vaá gbĩ́ gè mùn ínsẹ̀ns boo gbàni vààla gyọ́ọ, ea dú tóm e náa bọ́ló kọọ̀ gbò méné á sì. (2 Kró. 26:​16-18) Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ ea bée kọlà Àzàráíà beè kọ á gá naa vó, sõò Ùzáíà beè palàge bã̀ súng nyòòmàe. À dú pọ́lọ́ kọọ̀ Ùzáíà náa beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, vaá Jìhóvà beè tú kom̀ kulè tẹlẹ̀ẹ́ ló boo béè a lọ̀l togó kèbá. (2 Kró. 26:​19-21) Nu gáẹ̀ beè leeé ló be a beè kilsĩ́ gè kìlmà kpá ló kẽ!

11. Éé ní ea é láá nvèè bá nèi kọ é kilsĩ́ gè kìlmà kpá ló kẽ ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹¹ Tṍó e bẹlbẹ̀l Ùzáíà agaló, a beè táẹ́ nyíe kọọ̀ Jìhóvà ní ea beè neèe kpóó vaá naa kọ nu á leelìèé ló é. Éé ní e nóò lọl ló é? À dú bíi kọ é olòó kẽea boo kọọ̀ gbò tã́áná dee bá nè dọ̀ tóm e íè aa bá Jìhóvà. Tãa vó e túù gbò nú e láà naa dààmà kpá ló  boo, à bọ́ló kọ é tú ka ea dú ló nè Jìhóvà. b (1 Kọ́r. 4:7) À dú bíi kọ é kìlmà kpá ló kẽ vaá nyimá kọ née gbõomà, ne ge kọ è íè bíi ló dùùlà bá deè tṍ. Ene kà vígà págbálà ea di mm̀ a 60 gbáá émí kọọ̀: “M nó kọọ̀ náa bọ́ló kọ ḿ nvèè súng àbèè ge ié ọ́ọ́-ọọ̀ ló tṍó e dõona gbò ném kọ̀bèl. Tṍó em íè lọ̀ vaá bà lelém dee bá, m̀ ólò gbóó pììga boo gè naa nú ea dú lé.” Kà-kà bel ea dì dú kọọ̀, tṍó e síìà pọ̀ ló Jìhóvà vaá kilsĩ́ gè kìlmà kpá ló kẽ, nu é léeí ló.​—Pró. 22:4.

12. Mósĩ́ deè ní e Jòsáíà beè gbĩ́ sĩ́ Jìhóvà tṍó ea beè di mm̀ a deè ãa ẽ́? (2 Krónikòl 34:​1-3)

¹² Nó nu lọl ló gbò lé béèlàfùl e Jòsáíà beè nè. Jòsáíà beè toolá 16 gbáá tṍó ea beè dààmà togó gè gbĩ́ sĩ́ Jìhóvà. A beè tànie gè nó nu ea kil ló Jìhóvà nè ge naa a bùlà. Sõò nu náa beè valí ló méné ea beè di mm̀ a deè ãaí. A beè dú bíi kọ á ié agẹló kọbé à láá nvèè õ̀òa fã̀ kẽ, boo béè kọọ̀ kyáá fã̀ ní ea beè tọla kẽ ẽ́. Mm̀ kà-kà, a beè naa vó! Besĩ́ Jòsáíà à kalá toolá 20 gbáá, a beè dààmà togó gè tú kyáá fã̀ lọl dóá.​—Bugi 2 Krónikòl 34:​1-3.

13. Ge kìn lóó nè Jìhóvà é tọ́á ló o dùm naa vàẹ?

¹³ Kọbèè ò di-dí pá nvín, òé láá beeláfùl ge nó nu dòòmà bá Jòsáíà tení dú ló gè nó nú ea kil ló Jìhóvà nè gbò a lé kpãa. Ge naa vó é náa kọ ó beeláfùl ge kìn lóó nè Jìhóvà. Gè kìn lóó nè Jìhóvà é tọ́á ló o dùm naa vàẹ? Luke ea beè dììa múú tṍó ea ni tóólá 14 gbáá kọ́ọ̀, “Lọl kátogóí ààmà, nda é gbóó tú gè sí tóm nè Jìhóvà naamá túá kà nú mm̀ nà dùm, vaá m̀ é piigà ge naa kọọ̀ nyíée á ẹẹ.” (Máàk 12:30) Beè olo náa nagé vó, nyíé ni é ẹ́ẹ!

14. Nè nu dòòmà bá ea zógè bé e sìgà gbò nvín ãa gé nó Méné Jòsáíà naa.

¹⁴ Dì belí nvín ãa eo gé sí tóm nè Jìhóvà, mókà gbò nu ànà-ànà ní eo é láá kpeesĩ́ ló é? Johan, ea beè dììa múú tṍó ea ni tóólá 12 gbáá kọ́ bé e pá ba kláàs beè olòó tãgĩ̀èe bá kọ á õè sĩi ea kọlà vape naa. Kọbé Johan láá bé nakà tã́gĩ̀ báí èlbá, a beè olòó kẽea boo kọọ̀ ge ṍ vape é kyọẹ̀ a nom̀ kpá ló vaá kyọ̀ nàgé a gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Rachel, ea beè dììa múú tṍó ea ni tóólá 14 gbáá baatẽ́ gbò nú ea beè nveenìè bá neèe  kọ á láá emá gbò ànà-ànà ea beè kpeelìè sĩ́ ló gbẹá tọọ̀ kpá. À kọ́ọ̀: “M̀ ólò pììga boo gè tú gbò nú em monì doolé ló gbò nú em nóò lọl mm̀ Kpá Káí. Dì belí nu dòòmà bà, tṍó e gé nó nu ea kil ló nòòtẽ́ nómá gbẹá tọọ̀ kpá, m̀ ólò kẽ̀èa boo kọ́ọ̀ bùlà Bàrì àbèè dõona kà nòòtẽ́ ea di mm̀ Kpá Káí. Vaá sìgà tṍó em gé zọ gbò nen loá sọ́l gbẹá tọọ̀ kpá, m̀ ólò kẽea boo gbò dọ̀ Kpá Káí em é láá kọọmá kpẹ̀a nèva.” Gbò nu ànà-ànà eo gé kpeesĩ́ ló é láá dú kele ló íb ní e Méné Jòsáíà beè kpeesĩ́ ló, sõò òé láá labví láb e nyìmànù di m vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo belí bé e Jòsáíà beè naaá. Be ò láá bé èlbá gbò ànà-ànà eo gé téní bá mm̀ o deè ãa, àé nveè bá nè ni kọ ó láá bé èlbá gbò ànà-ànà eo é beè kpeesĩ́ ló dì deèsĩ́.

15. Éé ní ea beè nvèè bá nè Jòsáíà kọ á láá kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo é? (2 Krónikòl 34:​14, 18-21)

¹⁵ Méné Jòsáíà beè sí tóm ló tọọ̀ káí tṍó ea tóólá 26 gbáá. Tṍó e bà géè sí tóm ló tọọ̀ káíá, ba beè mòn kpá Log e Jìhóvà beè nè tenmá bá Mózìsa. Tṍó e ménéí dã́ nú e bà bugi lọl mm̀ kpá logá, a beè gbóó labví láb nyòòmà nú ea dã́. (Bugi 2 Krónikòl 34:​14, 18-21.) É kọ ò ólò bugi Kpá Káí kọ̀láá dee? Be ò gé náa vó, é kọ ò gé dé kpéè ló? É kọ ò ólò nvèè kpíi ló gbò dọ̀ Kpá Káí ea é láá nvèè bá nè ni? Luke, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nú ea kil lóá ólò emí gbò dọ̀ Kpá Káí ea léémáe mm̀ ene kà kpá. É kọọ̀ gè naa vó é nveè bá nè ni kọ ó láá kẽea boo gbò dọ̀ Kpá Káí àbèè gbò nú eo beè mòn ea léémá ni? Bé e gbò nú eo bugì lọl mm̀ Kpá Káí léémá ni naa, níà bé ea é léémá ni gè kpáá fã̀ Jìhóvà naa ẽ́. Vaá dì belí bé e Moǹ Bel Bàrì beè nvèè bá nè Méné Jòsáíà kọ á naa nú ea lelà naaá, níà bé ea é nveè nàgé bá nè olo naa ẽ́.

16. Éé ní ea beè naa kọọ̀ Jòsáíà á ié kà agẹbá lọ̀ ẹ, vaá éé ní e níí nóòmài ẽ́?

¹⁶ Nó nu lọl ló pọ́lọ́ béèlàfùl e Jòsáíà beè nè. Tṍó e Jòsáíà ni tóólá 39 gbáá, a beè ié  lọ̀ ea beè naa kọ á pee a dùm. A beè dẹlẹ nyíé boo a bá tãa vó ea gbĩ́ tùle lọl bá Jìhóvà. (2 Kró. 35:​20-25) Níí nóòmài kọọ̀, kọbèè e dú kànen mm̀ dee àbèè kọ e tú gã́bug gbáá noomá Kpá Káí, à dú bíi kọ é kilsĩ́ gè gbĩ́ sĩ́ Jìhóvà. Níí bãàa mm̀ ge olòó tãagã ló Bàrì, bugi Kpá Káí, vaá tú dùùlà bá deè tṍ e pá vígà e togó va tulà nu ne siimá tóm. Ge naa vó é nveè bá nèi kọ é gá bọọgè ié gã́bug lọ̀, vaá nyíéi é ẹ́ẹ.​—Jém̀z 1:25.

17. Éé ní e nòòtẽ́ ea kil ló taà kà méné Júdàí nóòmài ẽ́?

¹⁷ À íe gã́bug nú e nen é láá naa tṍó ea di mm̀ a deè ãa. Nòòtẽ́ ea kil ló Jèhóàsh, Ùzáíà, nè Jòsáíà nóòmài kọọ̀ gbò nvín ãa é láá nè béèlàfùl e nyìmànù di m, vaá naa nú ea léémá Jìhóvà. Dì belí bé e ni nó naa, née é láá nè lé béèlàfùl dénè tṍó. Sõò, èé láá nó nu dòòmà bá gbò ménéí, vaá naa nú ea é náa kọọ̀ é gá ié gbò lọ̀ e ba beè iéá. Be è náa vó, nyíéi é ẹ́ẹ.

18. Mókà gbò nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí ní ea zógè kọọ̀ òé láá ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe mm̀ dùm ẽ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁸ Kpá Káí kọ́ nú ea kil ló dõona kà gbò nvín ãa e Jìhóvà beè tãanè va dee bá boo béè kọọ̀ bà tõo bã̀é ló, vaá nyíée va beè ẹẹ. Dévìd dú enè nen ea beè di zẹ̀ẹ̀ gbò nvín ãaí. A beè sà ge fã̀ Bàrì tṍó ea beè di mm̀ a deè ãa, vaá tṍó e tṍó téní, a beè dú méné ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. À dú kà-kà kọọ̀ à íe sìgà tṍó ea beè ié lọ̀, sõò Bàrì bee ẹbvìe belí nen ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. (1 Kíǹ. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) Gè nó nu ea kil ló Dévìd nè bé ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo naa é láá siè ni kpóó ló kọ ó kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. Àbèè kọ òé láá sà ge kpáá nó gã́bug nu ea kil ló Máàk nè Tímotì. Be ò náa vó, òé mon kọọ̀ ba beè fã̀ Bàrì lọl tṍó e bà di ńkem, vaá Bàrì beè tenmà va kọ bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.

19. Éé ní eo gbĩ́ gè tú o dùm naamá ẽ́?

¹⁹ Bé eo dì deèsĩ́ é meà naa dẹẹa boo nú eo túù o dùm naamá kátogóí. Be ò dẹẹa boo Jìhóvà vaá nóo dẹẹ̀a boo o dã́ból ló nu, àé nveè bá nè ni kọ ó láá nè lé béèlàfùl. (Pró. 20:24) Òé láá íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe kátogóí nè dì deèsĩ́. Kẽea boo kọọ̀ Jìhóvà nveè ka ló gbò tóm eo síì nèe. Éé ní eo é láá kpáá tú o dùm naamá vaá à léè èl ge sí tóm nè bẹẹ Tẹ̀ ea di káála ea vulèi é?