39 TOGÓ BEL GE NÒ
Zogè Kọ Ò Íè Agẹló Tení Dú Ló Gè Dú Gbọ́ọ́-gbọọ̀ Ló
“Náa bọ́ló kọọ̀ nen ea gé sí tóm nè Dõò á bé-bé, sõò à bọ́ló kọ á dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló kilma ló kọ̀láá nen.”—2 TÍM. 2:24, NW.
SỌ́L EA GÃ́BUG DÚ 120 Nó Íb Gbọ́ọ́ Gbọọ̀ Ló Bùlà E Kráìst Beè Ié
GE TENÍ BOO NÚ EÉ NÓ a
1. Éé ní e bàé láá bĩinái bel boo gbẹá ól tóm àbèè gbẹá tọọ̀ kpá ẹ́?
À ÓLÒ tõó ní ló naa vaẹ tṍó e nen eo ge gbái siai tóm àbèè nen ò gbái diaí tọọ̀ kpá bĩ́íná ni bel boo nu eo zigà ló é? É kọ pọ̀ ólò sií ni? À ólò naa vó ló gã́bug bẹ̀ì. Gbò bíb ea dì naa vó ólò nvèè bá nèi kọ é nyimá bé e nen bugi togó naa nè nu e nen ziga ló vaá naa kọ é láá kọ́ kpẹ̀a nèe. Sõò, sìgà tṍó, nen ólò bĩinái bel boo béè ge zọ̀i tàlà. Níí á gá bọọí ló. Boo béè kọọ̀ baa kpọ́ kyáá bel nè sìgà nen kilma ló nu e zigà ló. (Tóm 28:22) Bọọ èlmà vó, è di mm̀ “gbò deé e tṍó é gé tà,” e gbò nen “náa é íe kũ̀ùnà mòn” vaá bàé “sí bàg.”—2 Tím. 3:1, 3 NW.
2. Éé ní ea náa vaá gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló à dú kà lé kpãa ẽ́?
2 Òé láá bĩiná o bá kọọ̀, ‘Éé ní ea naa vaá m̀ é dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tṍó e nen dulbel boo gbò nu em zigà ló ea di mm̀ Kpá Káí é?’ Éé ní ea é nveè bá nè ni ẽ́? Ge dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é nveè bá nè ni. Neǹ gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló náa ólò vàlẹ̀bá nvèè súng vaá à ólò láá lẹ̀ẹ̀là bel ló a bá tṍó e nen náa nú ea kyẽ́e, àbèè tṍó e náa nyímá ló bel ea é ló. (Pró. 16:32) Mm̀ kà-kà, àé láá tõó ní ló kọọ̀ à válí gè kọ̀ èlmà ge naa. Mósĩ́ deè ní eo é láá nó gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é? Mósĩ́ deè ní eo é láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel tṍó e nen dulbel boo gbò nu eo zigà ló é? Vaá be ọ̀ọ̀ tẹ̀ àbèè kà, mósĩ́ deè ní eo é láá nvèè bá nè pá o nvín kọ bàá nó gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel boo gbò nu e bà ziga ló é? Naanii èé ẹb.
BÉ EÉ LÁÁ NÓ GÈ DU GBỌ́Ọ́-GBỌỌ̀ LÓ NAA
3. Éé ní ea náa vaá è kọọ̀ nen ea dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló níì neǹ ọ́ọ́-ọọ nì ẽ? (2 Tímotì 2:24, 25)
3 Gbò e bà dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló níì gbò ọ́ọ́-ọọ nì. À ólò dú bíi kọọ̀ nen á ié agẹló kọbé à láá ié dĩ̀ìnè ló bùlà tṍó ea gé kpeesĩ́ ló tàvàlà dìtõ̀ò. Ge dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló dú enè gá ea di ló ból súú “nyómá káí Bàrì.” (Gàl. 5:22, 23) Moǹ bel Gríìk e bà baamàtẽ́ gè dú “gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló” ólò loá nágé bel nyòòmà nyà-nyà e bà búmá kọ á láá tõó tọ. Dòòmà dẽe ló bé e nyà-nyà ea ólò di kọ̀l é lábví láb naa tṍó ea ni dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. Náa kal ló béè kọọ̀ lóóe gbọ́ọ, à ólò íe nágé agẹló. Mósĩ́ deè ní e beele é láá nó gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló vaá ié nágé agẹló é? Níí áá bẹẹ kpóó ní eé láá naamáé nì. Enè kà nú ea é láá naa dú gè bàn nyómá káí Bàrì kọ á nvèè bá nèi kọbé è láá ié nakà lé kpãaí. Gbò nu ea ni nááá zógè kọọ̀ ge naa vó é náa kọ á valí. Gã́bug pá vígà a zógè kọ bà dúè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tṍó e gbò nen náa uu vá boo, vaá níí a náa kọọ̀ dõona gbò á lèèlà va. (Bugi 2 Tímotì 2:24, 25.) Mósĩ́ deè ní eo kói é láá dọ bàlà kẽ tení dú ló gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é?
4. Mósĩ́ deè ní e nu dòòmà bá Áízèk é láá nvèè bá nèi kọ é dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é?
4 Gã́bug nòòtẽ́ ea di mm̀ Kpá Káí zogè kọọ̀ ge dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló palàge dú lé. Bugi togó boo nu dòòmà bá Áízèk. Tṍó ea beè di Gírà ea di Fìlístìà, gbò e bà di kĩé beè ọbvíe vaá ká gbò bànà múú e gbò gyóólo a tẹ̀ beè ùb. Tãa vó ea bé-bé boo nu ea kuúe, a beè faalá pá a tọ kilma dõona ketõ̀ò vaá tõó kĩé ùb dõona kà gbò bànà muu. (Jén. 26:12-18) Sõò, pá Fìlístìà beè be nágé bé boo gbò bànà múú ea kpáá ùbva. Náa kal ló béè vó, Áízèk naa beè bé va. (Jén. 26:19-25) Éé ní ea beè nvèè bá nèe kọ á dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló bã̀àna tṍó e gbò nen kilsĩ́ gè naa nuù súng nèe ẽ́? Nu dòòmà bá a tẹ̀ nè a kà beè nvèè bá nèe. A beè nó gè dú fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló lọl bá a tẹ̀ Ébràhàm vaá nó gè “dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló nè ge ié dĩ̀ìnè ló nyómá” lol bá a kà Sérà.—1 Pít. 3:4-6; Jén. 21:22-34.
5. Mókà nu dòòmà bá ní ea zógè kọọ̀ gbò tẹ̀ nè kà e bà gé nyoone nvéè Kráìst é láá noomà ba gbò nvín nú ea náa vaá gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló à dú bíi é?
5 Booló gbò tẹ̀ nè kà, agalaí boo kọọ̀ òé láá noomai bọọ gbò nvín kọ bàá nyimá bé e gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló palàge dú bíi naa. Bugi togó boo nu dòòmà bá Maxence ea ni tóólá 17 gbáá. Gbò e bà gbá dia tọọ̀ kpá nè gbò ea kọ́ kpẹa nè ólò bọọgẹ̀ naa nuù súng nèe. A tẹ̀ nè a kà beè nvèè bá nèe kọ á dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. A tẹ̀ nè a kà kọ́ọ̀, “Maxence a dã́ból ló kọ à dú bíi kọọ̀ nen á ié agẹló kọbé náa nveè súng tṍó e gbò nen náa nuù súng nèe àbèè tṍó e bà síe pọ́lọ́.” Nyíéi ẹ́ẹ kọọ̀, Maxence a nó gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló.
6. Mósĩ́ deè ní e gè tãagã ló Bàrì é láá nvèè bá nèi kọ é kpáá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é?
6 Éé ní eé láá naa tṍó e dõona gbò náa nuù súng nèi, dì belí tṍó e bá ténmà dém ló béè Bàrì àbèè ge gbẹ́ gbò nu ea di mm̀ Kpá Káí é? À dú bíi kọ é bàn nyómá káí nè nyìmànù lọl bá Bàrì kọbé è láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel nèva. Vaá be née beè láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel nèva à? Èé láá kpáá tãagã ló Bàrì kọ á nvèè bá nèi, vaá è bugi togó boo lé bá eé láá aamá bel nèva dõona tṍó. Tṍó e náà vó, Jìhóvà é néi a nyómá káí naa ní eé láá lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ súng vaá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló.
7. Mósĩ́ deè ní e gè olòó kẽ̀èa boo sìgà dọ̀ Kpá Káí é láá nvèè bá nèi kọ é lẹ̀ẹ̀là bel ló bé e lóò bel vaá labví láb naa ẽ́? (Próvẹẹ̀b 15:1, 18)
7 À íe sìgà dọ̀ Kpá Káí ea é láá nvèè bá nèi kọ é tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel tṍó e bà náa nuù súng nèi. Nyómá káí Bàrì é láá nvèè bá nèi kọ é kẽea boo gbò dọ̀ Kpá Káíá. (Jọ́ọ̀n 14:26) Dì belí nu dòòmà bá, gbò nòòkúu ea di mm̀ kpá Prọ́vẹẹ̀b é láá nvèè bá nèi kọ é dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. (Bugi Próvẹẹ̀b 15:1, 18.) Kpá Próvẹẹ̀b kọ́ nágé gbò bélè e ólò ié tṍó e láà lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bá kèbá tàvàlà dìtõ̀ò.—Pró. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.
SĨ́DEÈ E NYÌMÀNÙ ÓLÒ NVÈÈ BÁ NÈI KỌ É DÚ GBỌ́Ọ́-GBỌỌ̀ LÓ
8. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é gbĩ́ gè nyimá bùlà ea di nvéè bíb e nen bĩ́íná kilma ló nú e zigà ló é?
8 Nyìmànù é láá nvèè nàgé bá nèi. (Pró. 19:11) Neǹ nyìmànù ólò lẹ̀ẹ̀là bel ló a bá tṍó e gbò nen ló pọ́lọ́ bel kilma ló nu ea ziga ló. Sìgà bíb àbèè nu ànà-ànà bélí báà múú ea sí aa kè tẽ́ pene, e gbálà ńkem ea dú ló ní ea ólò sila sĩ́ pene ẽ́. Dì belí nu dòòmà bá, nen é láá ié nu ea dìé bùlà besĩ́ à kálá bĩiná bíb. Vóà naa, besĩ́ è kálá aalá, à dú bíi kọ é nyimá kọọ̀ née aa deè nyimá nu ea náa vaá à bĩiná bíbvá.—Pró. 16:23.
9. Mósĩ́ deè ní e Gídìòn beè zogè kọ à íèè nyìmànù nè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tṍó ea géè aalá bel nè pá gãà Ífrèm ẽ?
9 Bugi togó boo bé e Gídìòn beè aalá bel nè gbò gbálà e bà dú gãà Ífrèm naa. Ba beè tú súng bĩimáe nú ea náa vaá náa kólìè va tṍó ea aa gé bé gbò ọ́b pá Ízràẹ̀l. Sõò, kà lèlà éé ní ea beè naa kọ bàá nvèè súng ẽ́? É kọọ̀ dùm dàlà kpá ló boo? Kọ̀láá bé ea meà naa, nyìmànù beè naa kọọ̀ Gídìòn á dã́ból ló nu ea dú ba súng vaá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel nèva. Éé beè sìlà aa m ẽ́? Kpá Káí kọ́ọ̀ bá ea áámá bel nèva beè “kìlmà ba súng kẽ.”—Jọ́j. 8:1-3.
10. Éé ní ea é nveè bá nèi kọ é nyimá bá gè aamá bíb nè gbò e bà bĩ́ínái nú e zigà ló é? (1 Pítà 3:15)
10 Be à sẹlẹ, nen e gé gbá siá tóm àbèè nen e gbáà dia tọọ̀ kpá é láá bĩinái nu ea náa vaá è gbàn tṍ ló gbò nu e Kpá Káí kọ́. À dú bíi kọ é ló bel boo gbò nu e zigà ló vaá è nvèè ka ló bé e nen ea bĩ́ínái bíbvá ẹb nu naa. (Bugi 1 Pítà 3:15.) Tãa vó e ẹbvì bíb e nen bĩ́ínái naamá bel ànà-ànà, àé dú lé be è ẹb naamá sĩ́deè ge nyimá bé ea ẹb nu naa. Kọbèè bùlà e nená íe dú lé àbèè pọ́lọ́, àé dú lé be è tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel nèe. Bá e áàmà bel nèe é láá naa kọ á kpáá bugi togó boo bé ea géè ẹ̀b nu naa. Kọbèè tóm̀ bùlà ea di nvéè a bíb dú gè nvèèmài lẹ́ àbèè ge naa nuù súng nèi, bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ á dú gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel nèe.—Róm̀ 12:17.
11-12. (a) Éé ní eé láá bugi togó boo besĩ́ è kálá aalá bíb ea tavàlàẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.) (b) Nè nu doole ló ea zógè bé e bíb e bá bĩ́íná ni é láá naa kọọ̀ loa sọ́l á kilsĩ́ naa.
11 Dì belí nu dòòmà bá, beè nen e ólò gbá siá tóm bĩ́ínái nú ea náa vaá née ólò kẽea boo dee e nen beè mèà, à dú bíi kọ é bugi togó kọọ̀: É kọ à ẹb kọọ̀ bà náa ólò sọ̀i tọ́ deè kọ é ié tṍó dè kpéè? Sẹ̀ à túúmá kọọ̀ gè kọ beele née gbáàà vá ló é náa kọọ̀ nyíé va á gá ẹẹ ẹ́? Èé láá naa kọọ̀ nen e gé gbá siá tómí á ié dĩ̀ìnè ló bùlà tení dú ló gè lèèlàẹ boo béè kọ à gbĩ́ gè naa kọọ̀ nyíé gbò e bà gé gbá siá tóm á ẹẹ, vaá kọ́ nèe kọọ̀ à léémá nágé beele gè dé kpéè ló kĩée e gé tõo sí tóm. Níí é láá nèi nèà deè gè bààmà tẽ́ nu e Kpá Káí kọ́ kilma ló deé e nen beè mèà.
12 Èé láá tu nágé tẽ̀ènè sĩ́deèá loomá bel boo gbò togó bel e gbò nen ólò bọọgẹ̀ dùl bel boo. Nen e gbáà dia tọọ̀ kpá é láá kọọ̀, à bọ́ló kọọ̀ gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà á tenmá kọọ̀ págbálà á ma ló págbálà vaá pábia ma ló pábia. É kọ à ló belí boo béè kọ à gáà nyima kà-kà bel ea kil ló Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà? Sẹ̀ à íe kóò àbèè dúà ló e bà ólò labví gbò lábví é? É kọ à ẹb kọọ̀ è ọ́bvì gbò gbálà e bà ólò ma ló págbálà àbèè gbò bia e bà ólò ma ló pábia? Èé láá naa kọ á agala boo kọọ̀ è vulè kọ̀láá nen, vaá è ólò nvèè ka ló béèlàfùl e buù nen ne. b (1 Pít. 2:17) Tṍóá, èé gbóó láá baatẽ́ gbò bélè e ólò ié tṍó e tõò boo gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí.
13. Mósĩ́ deè ní eo é láá nvèè bá nè nen e náa ziga ló Bàrì e?
13 Tṍó e monì nen e náa zigà nu e kọ́ọ̀, née é vàlẹ̀bá tuumá kọ è nyímà gbò nu ea ziga ló. (Táítọ̀s 3:2) Dì belí nu dòòmà bá, beè nen eo gbáì diaí tọọ̀ kpá kọ́ọ̀ nyìmànù á gé mm̀ ge ziga ló Bàrì à? É kọ òé túúmá kọọ̀ à ólò ziga kọọ̀ nu beè fùùà bã kẽ vaá à nyímá gã́bug nu ea kil ló? Kà-kà bel ea dì dú kọọ̀, sìgà tṍó není náa aa deè agala boo belá. Tãa vó eo zọọ̀ẹ dùlà bel boo nú e gbò sã́ìns kọ́, òé láá nèe nú ea é bugi togó boo dõona tṍó. Òé láá dòbá togó bel àbèè vídìò ea ló bel boo dèmnù ea di boo jw.org nèe. Tṍó e tṍó ni téní, àé láá tanie gè lóbel boo togó bel àbèè vídiò ea beè mon kĩé. Mm̀ kà-kà, be è nveè ka ló bé e gbò nen ẹb nu naa, àé láá naa kọ bàá ié lèèma kilma ló Kpá Káí.
14. Mósĩ́ deè ní e Niall beè tú bẹẹ website nvèèmà bá nè nen e bà gbá dia tọọ̀ kpá kọ á dã́ból ló gbò kà-kà bel ea kil ló Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà ẹ?
14 Niall ea di mm̀ a òb nè sìgà gbáá beè tú bẹẹ website bààmà tẽ́ kà-kà bel ea kil ló Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. À kọ́ọ̀, “Enè nen e gbáà dia tọọ̀ kpá ólò bọọgè kọọ̀ ním zigà nú e sã́ìns kọ́, boo béè kọọ̀ m̀ zigà ló gbò nú e Kpá Káí kọ́ èlmà kà-kà bel.” Tṍó e nen e bà gbá dia tọọ̀ kpáí náa zigà kọọ̀ Niall á baatẽ́ nú ea zigà ló lọl mm̀ Kpá Káí, Niall beè gbóó dòbá kĩée ea di boo jw.org ea kọ́ọ̀, “Science and the Bible” nèe. Tṍó e tṍó téní, Niall beè gbóó nyimá kọọ̀ nen e bà gbá dia tọọ̀ kpáí beè bugi togó belá vaá à di kpènà ló gè zọ̀ẹẹ loá bel boo bé e dùm beè dààà togó naa. Íb nuí é láá naaá nágé ló olo.
GBAI NOI NU DÌ BELÍ PÁ TỌ
15. Mósĩ́ deè ní e tẹ̀ nè kà é láá noomà ba gbò nvín kọ bàá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel nè gbò e ba gbá dia tọọ̀ kpá tṍó e bà náa zigà gbò nu ea di mm̀ Kpá Káí é?
15 Gbò tẹ̀ nè kà, noomai bọọ gbò nvín bé e bàé láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel naa tṍó e gbò nen náa zigà kọọ̀ nú ea di mm̀ Kpá Káí dú kà-kà. (Jém̀z 3:13) Sìgà tẹ̀ nè kà ólò zọ̀ ba gbò nvín tení boo bé e bàé láá aalá bel naa tṍó e bà gé sẹlẹ fã̀ pá tọ. Bà ólò loá bel boo gbò togó bel e bàé láá bĩiná va bel boo gbẹá tọọ̀ kpá, zọ̀va tení boo, dòbá bé e bàé láá aalá naa, vaá noomà va bé e bàé láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel mm̀ sĩ́deè ea é léémá gbò e bà gé pãané va tṍ ló naa.—Ẹ̀b ńkpó ea kọ́ọ̀, “ Ge Zọ̀ Pá O Tọ Tení Boo Bé E Bàé Láá Aalá Bíb Naa É Nveè Bá Nèva.”
16-17. Mósĩ́ deè ní e gè tení boo bá gè aamá bel tṍó fã̀ pá tọ é láá nvèè bá nè gbò nvín ãa ẽ́?
16 Ge zọ̀ pá o nvín tení boo bé e bàé áálá bel naa ólò naa kọ bàá agala boo kọọ̀ nú e bà nóẹ̀ lọl mm̀ Kpá Káí dú kà-kà, vaá bà ólò gbóó láá baatẽ́ nè dõona gbò mm̀ sĩ́deè e bàé dã́ból ló. Togó bel ea kọ́ọ̀, “Young People Ask” ea di boo jw.org íe ketõ̀ò ge emí nu e gbò nvín ãa é láá siimá tóm vaá à nveè bá nèva. Ba beè noo gbò togó belí kọbé à nveè bá nè gbò nvín ãa kọ bàá agala boo gbò nú e bà zigà ló, vaá nvèè nàgé bá nèva kọbé bà láá aalá bíb boo ba lóó. Beè pá tọ gbá nó gbò togó belí, àé nveè bá nè buù ọ̀và kọ bàá láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel boo nú e bà zigà ló mm̀ sĩ́deè ea é léémá gbò e bà gé pãané va tṍ ló.
17 Ene kà nvín ãa ea bée kọlà Matthew baatẽ́ bé e gè tení boo bá ge aamá bel tṍó e bà íèè fã̀ pá tọ beè nveenìè bá neèe naa. Tṍó e bà íe fã̀ pà tọ, Matthew, a tẹ̀ nè a kà ólò gbĩ́tẽ́ ló nu ea kil ló gbò togó bel e bàé láá bĩiná bel boo gbẹá tọọ̀ kpá. Matthew kọ́ọ̀: “È ólò bugi togó boo gbò bíb e bàé láá bĩiná gbẹá tọọ̀ kpá, vaá è gbóó ló bel boo bé eé láá aalá naa dẹ̀ẹ̀a boo gbò nú e gbĩ́ì tẽ́ ló lọl mm̀ bẹẹ gbò kpá. Tṍó em agala boo gbò nú em zigà ló, à ólò naa kọọ̀ lóóm á dĩ̀ìnà vaá à ólò naa kọ ḿ tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel nè dõona gbò.”
18. Mókà kpãa ní e kpá Kọ́lọsì 4:6 tẹ́lẹ bàlà kẽ kọ à dú bíi é?
18 Mm̀ kà-kà, dénè nen náa é zigà ló nú e kọ́ọ̀, kọbèè è baatẽ́ nú e zigà ló mm̀ sĩ́deè e bà palàge dã́ból ló. Sõò, gè tú kalì nè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló bààmà tẽ́ nú e zigà ló é láá naa kọ bàá zìgà. (Bugi Kọ́lọsì 4:6.) Èé láá tú gè baatẽ́ nú e zigà ló doolé ló gè tobví bọ́ọ̀l nè nen. Èé láá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tobmá àbèè kọ è tú bà kpóó tobmá. Tṍó e túù gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tobmá, nen ea gé zọ́i bìlà é láá sii vaá à kilsĩ́ gè bìlà. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, be è tú kalì nè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló bààmà tẽ́ nú e zigà ló nè gbò nen, àé tan va gè pãanéi tṍ ló vaá bàé kilsĩ́ gè zọ̀i loá bel. Sõò, be nen gbĩ́ gè zọ̀i tàlà bel àbèè ge nvèèmài lẹ́, náa dú bíi kọ é kpáá zọ̀ẹ loá bel boo. (Pró. 26:4) À dú kà-kà kọọ̀ sìgà nen náa é pãane tṍ—sõò gã́bug nen é pãanéi tṍ ló.
19. Mókà bélè ní eé láá ié lọl ló gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló bààmà tẽ́ gbò nu e zigà ló é?
19 Mm̀ kà-kà, èé íe gã́bug bélè beè buù bẹ̀ì nó gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel. Tãagã ló Jìhóvà kọ á neè ni kói kọbé ò láá kilsĩ́ gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bíb e gbò nen ólò bọọgẹ̀ tala boo, àbèè tṍó e bà gbẹ́ nú e zigà ló. Kẽea boo kọọ̀ gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló aamá bel e náa kọọ̀ kele-kele bùlà eo íèì á gá màn kana. Vaá gè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló nè fã̀ dẽe aamá bel é náa kọọ̀ sìgà gbò e bà gé pãanéi tṍ á nyaaná bá ló bé e bà ólò ẹ̀b Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà nè gbò kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí naa. Olòó “dií kpènà ló kọ̀láá tṍó gè aalai bel gã́ kọ̀láá nen” ea bĩ́ínái nu eo zigàì ló, ‘sõò tui gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló nè fã̀ dẽe aamai.’ (1 Pít. 3:15) Naa kọọ̀ gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló á dú o kói!
SỌ́L EA GÃ́BUG DÚ 88 Naa Kọ Ḿ Láá Naa O Lèèma
a Nakà togó belí ló bel boo gbò lọ̀ọ̀gà bùlà ea é láá nvèè bá nèi kọ é tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel tṍó e gbò nen gbẹ́i àbèè ge zọ̀i tàlà bel boo nu e zigà ló.
b Bugi sìgà gbò lọ̀ọ̀gà bùlà ea é nveè bá nè ni ea di kè kẽè togó bel ea kọ́ọ̀, “What Does the Bible Say About Homosexuality?” ea di mm̀ Awake! 2016 No. 4.
c Òé láá moǹ gbò lọ̀ọ̀gà bùlà ea é nveè bá nè ni boo jw.org, kè kẽè togó bel ea kọ́ọ̀ “Young People Ask” nè “Frequently Asked Questions About Jehovah’s Witnesses.”