1. Τι περιλαμβάνει η μετάνοια;

 ΟΤΑΝ κάνουμε κάτι εσφαλμένο, είναι αναγκαίο να μετανοούμε. Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, αυτός που μετανοεί αλλάζει γνώμη για μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, παύει να συμπεριφέρεται έτσι και είναι αποφασισμένος να μην ενεργήσει έτσι ξανά.​—Βλέπε Γλωσσάριο, «Μετάνοια».

2. Γιατί χρειάζεται όλοι να μάθουμε για τη μετάνοια; (Νεεμίας 8:9-11)

² Κάθε ζωντανός άνθρωπος χρειάζεται να μάθει για τη μετάνοια. Γιατί; Επειδή όλοι αμαρτάνουμε καθημερινά. Εφόσον είμαστε απόγονοι του Αδάμ και της Εύας, ο καθένας από εμάς έχει κληρονομήσει την αμαρτία και τον θάνατο. (Ρωμ. 3:23· 5:12) Κανείς μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Ακόμα και σπουδαίοι άνθρωποι πίστης, όπως ο απόστολος Παύλος, πάλευαν με την αμαρτία. (Ρωμ. 7:21-24) Μήπως αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε μονίμως δυστυχισμένοι εξαιτίας των αμαρτιών μας; Όχι, ο Ιεχωβά είναι ελεήμων και θέλει να είμαστε ευτυχισμένοι. Σκεφτείτε την εμπειρία των Ιουδαίων την εποχή του Νεεμία. (Διαβάστε Νεεμίας 8:9-11) Ο Ιεχωβά δεν ήθελε να θλίβονται για αμαρτίες του παρελθόντος. Ήθελε να είναι χαρούμενοι καθώς του απέδιδαν λατρεία. Επειδή ο Ιεχωβά ξέρει ότι η μετάνοια οδηγεί στην ευτυχία, μας διδάσκει σχετικά με αυτήν. Αν μετανοούμε για τις αμαρτίες μας, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο ελεήμων Πατέρας μας θα μας συγχωρεί.

3. Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

³ Ας μάθουμε περισσότερα σχετικά με τη μετάνοια. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τρία πράγματα. Κατ’ αρχάς, θα μάθουμε τι δίδαξε ο Ιεχωβά τον Ισραήλ για τη μετάνοια. Έπειτα, θα εστιάσουμε στο πώς προσπάθησε ο Ιεχωβά να βοηθήσει κάποιους αμαρτωλούς ώστε να τους οδηγήσει σε μετάνοια. Τέλος, θα δούμε τι έμαθαν οι ακόλουθοι του Ιησού σχετικά με τη μετάνοια.

ΤΙ ΔΙΔΑΞΕ Ο ΙΕΧΩΒΑ ΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

4. Τι δίδαξε ο Ιεχωβά το έθνος του Ισραήλ για τη μετάνοια;

⁴ Όταν ο Ιεχωβά οργάνωσε τους Ισραηλίτες ως έθνος, σύναψε μαζί τους μια διαθήκη, δηλαδή επίσημη συμφωνία. Αν τηρούσαν τους νόμους του, εκείνος θα τους προστάτευε και θα τους ευλογούσε. Όσον αφορά εκείνους τους νόμους, ο Ιεχωβά διαβεβαίωσε τους Ισραηλίτες: «Αυτή η εντολή που σε διατάζω σήμερα δεν είναι πολύ δύσκολη για εσένα ούτε ακατόρθωτη». (Δευτ. 30:11, 16) Αλλά αν στασίαζαν εναντίον του​—για παράδειγμα, επιλέγοντας να λατρεύουν άλλους θεούς​—θα απέσυρε την ευλογία του και εκείνοι θα υπέφεραν. Εντούτοις, ακόμα και τότε, θα ήταν δυνατόν να ανακτήσουν την εύνοια του Θεού. Θα μπορούσαν “να επιστρέψουν στον Ιεχωβά τον Θεό τους και να ακούσουν τη φωνή του”. (Δευτ. 30:1-3, 17-20) Με άλλα λόγια, θα μπορούσαν να μετανοήσουν. Αν το έκαναν αυτό, ο Ιεχωβά θα τους πλησίαζε και θα τους ευλογούσε ξανά.

5. Πώς έδειχνε ο Ιεχωβά ότι δεν θεωρούσε τον λαό του χαμένη υπόθεση; (2 Βασιλέων 17:13, 14)

⁵ Ο εκλεκτός λαός του Ιεχωβά στασίασε επανειλημμένα εναντίον του. Εκτός του ότι ασκούσαν ειδωλολατρία, έκαναν και άλλες εξαχρειωτικές πράξεις. Ως αποτέλεσμα, υπέφεραν. Αλλά ο Ιεχωβά δεν θεώρησε τον παραστρατημένο λαό του χαμένη υπόθεση. Έστελνε ξανά και ξανά προφήτες να παροτρύνουν τον λαό του να μετανοήσει και να επιστρέψει σε εκείνον.​—Διαβάστε 2 Βασιλέων 17:13, 14.

6. Πώς χρησιμοποίησε ο Ιεχωβά τους προφήτες του για να διδάξουν στον λαό του τη σπουδαιότητα της μετάνοιας; (Βλέπε επίσης εικόνα.)

⁶ Ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε επανειλημμένα τους προφήτες του για να προειδοποιήσει και να διορθώσει τον λαό του. Για παράδειγμα, ο Θεός είπε μέσω του Ιερεμία: «Επίστρεψε, ανυπότακτε Ισραήλ . . . Δεν θα σε κοιτάξω θυμωμένα, διότι είμαι όσιος . . . Δεν θα παραμείνω αγανακτισμένος για πάντα. Μόνο αναγνώρισε την ενοχή σου, διότι στασίασες εναντίον του Ιεχωβά». (Ιερ. 3:12, 13) Μέσω του Ιωήλ, ο Ιεχωβά είπε: «Επιστρέψτε σε εμένα με όλη σας την καρδιά». (Ιωήλ 2:12, 13) Ανέθεσε στον Ησαΐα να διακηρύξει: «Καθαριστείτε· πάρτε από μπροστά μου τις αχρείες πράξεις σας· πάψτε να κάνετε το κακό». (Ησ. 1:16-19) Και μέσω του Ιεζεκιήλ, ο Ιεχωβά ρώτησε: «Μήπως εγώ βρίσκω ευχαρίστηση στον θάνατο του πονηρού; . . . Δεν προτιμώ να απομακρυνθεί από τις οδούς του και να εξακολουθήσει να ζει; Δεν βρίσκω ευχαρίστηση στον θάνατο κανενός, . . . επιστρέψτε, λοιπόν, για να ζήσετε”». (Ιεζ. 18:23, 32) Ο Ιεχωβά χαίρεται πολύ όταν βλέπει ανθρώπους να μετανοούν επειδή θέλει να εξακολουθήσουν να ζουν​—για πάντα! Άρα λοιπόν, ο Ιεχωβά δεν περιμένει παθητικά να αλλάξουν πρώτα οι αμαρτωλοί και μετά να τους προσφέρει βοήθεια. Ας εξετάσουμε και κάποια άλλα παραδείγματα που το δείχνουν αυτό.

7. Τι δίδαξε ο Ιεχωβά στον λαό του χρησιμοποιώντας την αφήγηση για τον προφήτη Ωσηέ και τη σύζυγό του;

⁷ Προσέξτε τι δίδαξε ο Ιεχωβά στον λαό του χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα ένα πραγματικό περιστατικό​—την περίπτωση της Γόμερ, της συζύγου του προφήτη Ωσηέ. Η Γόμερ διέπραξε μοιχεία και κατόπιν εγκατέλειψε τον Ωσηέ για άλλους άντρες. Μήπως είχε χαθεί κάθε ελπίδα να βοηθηθεί; Ο Ιεχωβά, ο οποίος διαβάζει καρδιές, είπε στον Ωσηέ: «Πήγαινε ξανά, αγάπησε τη γυναίκα που την αγαπάει άλλος άντρας και η οποία μοιχεύει, όπως ο Ιεχωβά αγαπάει τον λαό του Ισραήλ ενώ αυτοί στρέφονται σε άλλους θεούς». (Ωσηέ 3:1· Παρ. 16:2) Προσέξτε ότι η σύζυγος του Ωσηέ δεν είχε πάψει να ακολουθεί μια πορεία σοβαρής αμαρτίας. Ωστόσο, ο Ιεχωβά είπε στον Ωσηέ να πάει να τη βρει, να της πει ότι είναι διατεθειμένος να τη συγχωρήσει και να της προτείνει να συμφιλιωθούν. a Παρόμοια, ο Ιεχωβά δεν θεωρούσε τον ισχυρογνώμονα λαό του χαμένη υπόθεση. Παρότι είχαν εμπλακεί σε τρομερές αμαρτίες, εκείνος ακόμα τους αγαπούσε και προσπαθούσε να τους βοηθήσει να μετανοήσουν και να αλλάξουν πορεία. Υποδηλώνει άραγε αυτό το παράδειγμα ότι ο Ιεχωβά, “αυτός που εξετάζει την καρδιά”, θα προσπαθήσει να βοηθήσει ένα άτομο που εμπλέκεται ακόμα σε σοβαρή αμαρτία ώστε να το οδηγήσει σε μετάνοια; (Παρ. 17:3) Ας δούμε.

ΠΩΣ ΟΔΗΓΕΙ Ο ΙΕΧΩΒΑ ΑΜΑΡΤΩΛΟΥΣ ΣΕ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

8. Πώς προσπάθησε ο Ιεχωβά να οδηγήσει τον Κάιν σε μετάνοια; (Γένεση 4:3-7) (Βλέπε επίσης εικόνα.)

⁸ Ο Κάιν ήταν ο πρώτος γιος του Αδάμ και της Εύας. Κληρονόμησε αμαρτωλές τάσεις από τους γονείς του. Επιπρόσθετα, η Αγία Γραφή λέει για αυτόν: «Τα δικά του έργα ήταν πονηρά». (1 Ιωάν. 3:12) Ίσως έτσι εξηγείται γιατί ο Ιεχωβά «δεν είδε με καμιά εύνοια τον Κάιν και τη δική του προσφορά» όταν πρόσφερε μια θυσία. Αντί να αλλάξει την πορεία του, «ο Κάιν άναψε από θυμό και κατσούφιασε». Τι έκανε κατόπιν ο Ιεχωβά; Μίλησε στον Κάιν. (Διαβάστε Γένεση 4:3-7) Προσέξτε ότι ο Ιεχωβά προσπάθησε με καλοσύνη να λογικέψει τον Κάιν, προσφέροντάς του ελπίδα και προειδοποιώντας τον για τον κίνδυνο της αμαρτίας. Δυστυχώς, ο Κάιν αρνήθηκε να ακούσει. Δεν άφησε τον Ιεχωβά να τον οδηγήσει σε μετάνοια. Έπειτα από εκείνη την αρνητική αντίδραση, μήπως ο Ιεχωβά έπαψε να προσπαθεί να οδηγήσει άλλους αμαρτωλούς σε μετάνοια; Κάθε άλλο!

9. Πώς οδήγησε ο Ιεχωβά τον Δαβίδ σε μετάνοια;

⁹ Ο Ιεχωβά αγαπούσε πολύ τον βασιλιά Δαβίδ. Μάλιστα, τον αποκάλεσε “άντρα σε αρμονία με την καρδιά του”. (Πράξ. 13:22) Αλλά ο Δαβίδ διέπραξε χονδροειδείς αμαρτίες, μεταξύ αυτών μοιχεία και φόνο. Σύμφωνα με τον Μωσαϊκό Νόμο, ο Δαβίδ ήταν άξιος θανάτου. (Λευιτ. 20:10· Αριθ. 35:31) Ωστόσο, ο Ιεχωβά παρενέβη με καλοσύνη. Έστειλε τον προφήτη του τον Νάθαν να επισκεφτεί τον βασιλιά, παρότι δεν υπήρχαν ακόμα ενδείξεις μετάνοιας από μέρους του Δαβίδ. Ο Νάθαν χρησιμοποίησε ένα στοχευμένο παράδειγμα ώστε να αγγίξει την καρδιά του Δαβίδ. Ο Δαβίδ συγκλονίστηκε και μετανόησε. (2 Σαμ. 12:1-14) Έγραψε έναν εγκάρδιο ψαλμό ο οποίος φανερώνει το μετανοημένο πνεύμα του. (Ψαλμ. 51, επιγραφή) Εκείνος ο ψαλμός έχει παρηγορήσει αμέτρητους αμαρτωλούς και τους έχει υποκινήσει να μετανοήσουν. Πόσο χαιρόμαστε που ο Ιεχωβά οδήγησε στοργικά τον αγαπημένο υπηρέτη του τον Δαβίδ σε μετάνοια!

10. Πώς νιώθετε για τη μακροθυμία και τη συγχωρητικότητα που δείχνει ο Ιεχωβά στους αμαρτωλούς ανθρώπους;

¹⁰ Ο Ιεχωβά μισεί την αμαρτία και δεν την ανέχεται σε καμιά μορφή. (Ψαλμ. 5:4, 5) Ωστόσο, ξέρει ότι είμαστε όλοι αμαρτωλοί και, από αγάπη για εμάς, επιλέγει να μας βοηθάει στη μάχη μας εναντίον της αμαρτίας. Προσπαθεί πάντοτε να βοηθήσει ακόμα και τους χειρότερους αμαρτωλούς να μετανοήσουν και να τον πλησιάσουν. Πόσο παρηγορητικό είναι να το ξέρουμε αυτό! Καθώς συλλογιζόμαστε τη μακροθυμία και τη συγχωρητικότητα του Ιεχωβά, είμαστε αποφασισμένοι να μένουμε πιστοί σε αυτόν και να μετανοούμε γρήγορα όταν αμαρτάνουμε. Ας δούμε τώρα τι διδάχτηκε η Χριστιανική εκκλησία σχετικά με τη μετάνοια.

ΤΙ ΕΜΑΘΑΝ ΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΙ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

11, 12. Πώς δίδαξε ο Ιησούς τους ακροατές του ότι είναι στη φύση του Πατέρα του να συγχωρεί; (Βλέπε εικόνα.)

¹¹ Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., είχε έρθει ο καιρός για την έλευση του Μεσσία. Όπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο, ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε τόσο τον Ιωάννη τον Βαφτιστή όσο και τον Ιησού Χριστό για να διδάξει στους ανθρώπους πόσο σημαντικό είναι να μετανοούμε.​—Ματθ. 3:1, 2· 4:17.

¹² Σε όλη τη διάρκεια της διακονίας του, ο Ιησούς δίδασκε τους ακροατές του ότι είναι στη φύση του Πατέρα του να συγχωρεί. Ο Ιησούς το έκανε αυτό με εντυπωσιακό τρόπο όταν αφηγήθηκε την παραβολή για τον άσωτο γιο. Εκείνος ο νεαρός επέλεξε να ακολουθήσει αμαρτωλή πορεία ζωής για κάποιο διάστημα. Εντούτοις, «συνήλθε» και επέστρεψε στο σπίτι. Πώς αντέδρασε ο Πατέρας; Ο Ιησούς είπε ότι, ενώ ο γιος «ήταν ακόμη μακριά, ο πατέρας του τον είδε και τον σπλαχνίστηκε, και έτρεξε και τον αγκάλιασε και τον φίλησε τρυφερά». Ο γιος σκόπευε να ρωτήσει αν θα μπορούσε να γίνει υπηρέτης στο σπιτικό του πατέρα του, αλλά ο πατέρας του τον αποκάλεσε “γιο του” και του έδωσε ξανά τη θέση που είχε στην οικογένεια. Ο πατέρας είπε: «Ήταν χαμένος και βρέθηκε». (Λουκ. 15:11-32) Όταν ο Ιησούς ζούσε στον ουρανό προτού έρθει στη γη, ασφαλώς είχε δει τον Πατέρα του να δείχνει τέτοια συμπόνια σε αμέτρητους μετανοημένους αμαρτωλούς. Τι συγκινητική και καθησυχαστική εικόνα μάς έδωσε ο Ιησούς για τον ελεήμονα Πατέρα μας, τον Ιεχωβά!

13, 14. Τι έμαθε ο απόστολος Πέτρος σχετικά με τη μετάνοια, και τι δίδαξε άλλους σχετικά με αυτήν; (Βλέπε επίσης εικόνα.)

¹³ Ο απόστολος Πέτρος έμαθε πολλά από τον Ιησού σχετικά με τη μετάνοια και τη συγχώρηση. Ο Πέτρος χρειαζόταν συχνά συγχώρηση, και ο Ιησούς την έδινε γενναιόδωρα. Για παράδειγμα, όταν ο Πέτρος αρνήθηκε τρεις φορές ότι γνώριζε τον Κύριό του, ένιωσε συντετριμμένος από την ενοχή του. (Ματθ. 26:34, 35, 69-75) Αλλά όταν αναστήθηκε ο Ιησούς, εμφανίστηκε στον Πέτρο​—προφανώς κατ’ ιδίαν. (Λουκ. 24:33, 34· 1 Κορ. 15:3-5) Αναμφίβολα σε εκείνη την περίπτωση, ο Ιησούς συγχώρησε και καθησύχασε στοργικά τον μετανοημένο του απόστολο.

¹⁴ Καθώς είχε πλέον προσωπική πείρα, ο Πέτρος μπορούσε να διδάξει άλλους για τη μετάνοια και τη συγχώρηση. Κάποια στιγμή μετά τη γιορτή της Πεντηκοστής, ο Πέτρος εκφώνησε μια ομιλία σε ένα πλήθος Ιουδαίων που δεν είχαν πιστέψει, εξηγώντας τους ότι είχαν θανατώσει τον Μεσσία. Ωστόσο, τους παρότρυνε στοργικά: «Μετανοήστε λοιπόν και μεταστραφείτε για να εξαλειφθούν οι αμαρτίες σας, ώστε να έρθουν καιροί αναζωογόνησης από τον ίδιο τον Ιεχωβά». (Πράξ. 3:14, 15, 17, 19) Με αυτόν τον τρόπο, ο Πέτρος έδειξε ότι η μετάνοια ωθεί τον αμαρτωλό να μεταστραφεί​—να αλλάξει τον εσφαλμένο τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και ενεργεί​—και να επιδιώξει μια νέα πορεία η οποία ευαρεστεί τον Θεό. Ο απόστολος έδειξε επίσης ότι ο Ιεχωβά επρόκειτο να εξαλείψει τις αμαρτίες τους, να τις εξαφανίσει. Επιπρόσθετα, δεκαετίες αργότερα, ο Πέτρος διαβεβαίωσε τους Χριστιανούς: «Ο Ιεχωβά . . . είναι μακρόθυμος μαζί σας επειδή δεν θέλει να καταστραφεί κανείς αλλά όλοι να φτάσουν σε μετάνοια». (2 Πέτρ. 3:9) Τι υπέροχη ελπίδα για τους Χριστιανούς όταν διαπράττουν αμαρτίες​—ακόμα και σοβαρές!

15, 16. (α) Πώς έμαθε ο απόστολος Παύλος για τη συγχώρηση; (1 Τιμόθεο 1:12-15) (β) Τι θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο;

¹⁵ Λίγοι άνθρωποι έχει χρειαστεί ποτέ να μετανοήσουν και να λάβουν συγχώρηση περισσότερο από ό,τι ο Σαύλος από την Ταρσό. Ήταν μοχθηρός διώκτης των αγαπημένων ακολούθων του Χριστού. Οι περισσότεροι Χριστιανοί πιθανότατα πίστευαν ότι ήταν χαμένη υπόθεση, ότι δεν είχε καμιά ελπίδα μετάνοιας. Ωστόσο, ο αναστημένος Ιησούς δεν περιοριζόταν από τέτοια εσφαλμένη ανθρώπινη λογίκευση. Εκείνος και ο Πατέρας του διέκριναν καλές ιδιότητες στον Σαύλο. Ο Ιησούς είπε: «Αυτός είναι για εμένα σκεύος εκλεγμένο». (Πράξ. 9:15) Ο Ιησούς χρησιμοποίησε μάλιστα ένα θαύμα για να οδηγήσει τον Σαύλο σε μετάνοια. (Πράξ. 7:58–8:3· 9:1-9, 17-20) Αφού έγινε Χριστιανός, ο Σαύλος​—μετέπειτα γνωστός ως ο απόστολος Παύλος​—εξέφραζε συχνά την εκτίμησή του για την καλοσύνη και το έλεος που του δείχτηκαν. (Διαβάστε 1 Τιμόθεο 1:12-15) Ξεχειλίζοντας από ευγνωμοσύνη, ο απόστολος δίδαξε: «Ο Θεός με την καλοσύνη του προσπαθεί να σε οδηγήσει σε μετάνοια».​—Ρωμ. 2:4.

¹⁶ Όταν ο Παύλος έμαθε για μια σκανδαλώδη περίπτωση ανηθικότητας που υπήρχε στη Χριστιανική εκκλησία της Κορίνθου, πώς χειρίστηκε το πρόβλημα; Το έκανε αυτό με τρόπο που μας διδάσκει πολλά για τη στοργική διαπαιδαγώγηση του Ιεχωβά, καθώς και για τη σπουδαιότητα του ελέους. Θα εξετάσουμε λεπτομερώς αυτή την αφήγηση στο επόμενο άρθρο.