1, 2. (α) Ποιες δοκιμασίες αντιμετωπίζουν μερικοί αδελφοί και αδελφές μας; (β) Ποια ερωτήματα δημιουργούνται;

«ΟΤΑΝ ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στο Μπουρούντι, βρισκόμασταν οικογενειακώς σε μια συνέλευση», αφηγείται ένας αδελφός που λέγεται Λίτζι. «Βλέπαμε ανθρώπους να τρέχουν, να πυροβολούν. Οι γονείς μου, εγώ και τα 10 αδέλφια μου φύγαμε για να σωθούμε μόνο με τα ρούχα που φορούσαμε. Μερικοί από την οικογένειά μου κατάφεραν τελικά να φτάσουν σε κάποιο στρατόπεδο προσφύγων στη Μαλάουι, ταξιδεύοντας πάνω από 1.600 χιλιόμετρα. Οι υπόλοιποι διασκορπιστήκαμε».

² Παγκόσμια, οι πρόσφυγες που έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους λόγω πολέμου ή διωγμού ξεπερνούν τώρα τα 65.000.000​—ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει καταγραφεί ποτέ. * Ανάμεσά τους είναι και χιλιάδες Μάρτυρες του Ιεχωβά. Πολλοί έχουν χάσει αγαπημένα τους πρόσωπα και σχεδόν όλα τα υπάρχοντά τους. Ποιες επιπλέον δυσκολίες έχουν αντιμετωπίσει μερικοί; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αυτούς τους αδελφούς και τις αδελφές να “υπηρετούν τον Ιεχωβά με χαρά” παρά τις δοκιμασίες τους; (Ψαλμ. 100:2) Και πώς μπορούμε να μεταδίδουμε αποτελεσματικά τα καλά νέα στους πρόσφυγες που δεν γνωρίζουν ακόμα τον Ιεχωβά;

3. Πώς έγιναν πρόσφυγες ο Ιησούς και πολλοί μαθητές του;

³ Όταν ο άγγελος του Ιεχωβά προειδοποίησε τον Ιωσήφ ότι ο βασιλιάς Ηρώδης σκόπευε να θανατώσει τον Ιησού, ο μικρός Ιησούς και οι γονείς του έγιναν πρόσφυγες στην Αίγυπτο. Έμειναν εκεί μέχρι τον θάνατο του Ηρώδη. (Ματθ. 2:13, 14, 19-21) Έπειτα από δεκαετίες, οι πρώτοι μαθητές του Ιησού «διασκορπίστηκαν μέσα στις περιοχές της Ιουδαίας και της Σαμάρειας» εξαιτίας του διωγμού. (Πράξ. 8:1) Ο Ιησούς είχε προβλέψει ότι πολλοί ακόλουθοί του θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Εκείνος είπε: «Όταν σας διώκουν σε μια πόλη, να φεύγετε σε άλλη». (Ματθ. 10:23) Το να αναγκάζεται κάποιος να φύγει για οποιονδήποτε λόγο σπάνια είναι κάτι εύκολο.

4, 5. Ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν όταν οι πρόσφυγες (α) φεύγουν για να γλιτώσουν; (β) ζουν σε κάποιο στρατόπεδο;

⁴ Οι πρόσφυγες μπορεί να αντιμετωπίσουν κινδύνους όταν φεύγουν για να γλιτώσουν ή όταν ζουν σε στρατόπεδα προσφύγων. «Περπατούσαμε εβδομάδες ολόκληρες, περνώντας δίπλα από εκατοντάδες πτώματα», θυμάται ο Γκαδ, ο μικρότερος αδελφός του Λίτζι. «Ήμουν 12 χρονών. Τα πόδια μου ήταν τόσο πρησμένα ώστε είπα στην οικογένειά μου να συνεχίσει χωρίς εμένα. Ο πατέρας μου όμως δεν ήταν διατεθειμένος να με εγκαταλείψει στις δυνάμεις των ανταρτών και με κουβάλησε. Επιβιώναμε μέρα με τη μέρα, προσευχόμασταν και εμπιστευόμασταν στον Ιεχωβά, μερικές φορές τρώγοντας μόνο κάποια μάνγκο που βρίσκαμε καθ’ οδόν».​—Φιλιπ. 4:12, 13.

⁵ Οι περισσότεροι από την οικογένεια του Λίτζι έζησαν τελικά αρκετά χρόνια στα στρατόπεδα προσφύγων του ΟΗΕ. Αλλά ούτε και εκεί ήταν ασφαλείς. Ο Λίτζι, που είναι σήμερα επίσκοπος περιοχής, σχολιάζει: «Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είχαν δουλειά. Κουτσομπόλευαν, μεθούσαν, έπαιζαν τυχερά παιχνίδια, έκλεβαν και ζούσαν ανήθικα». Για να αντισταθούν στις κακές επιρροές, οι Μάρτυρες στα στρατόπεδα έπρεπε να είναι πλήρως απασχολημένοι με τις εκκλησιαστικές δραστηριότητες. (Εβρ. 6:11, 12· 10:24, 25) Προκειμένου να παραμείνουν πνευματικά υγιείς, χρησιμοποιούσαν τον χρόνο τους παραγωγικά, πολλοί από αυτούς κάνοντας σκαπανικό. Διατηρούσαν θετική στάση καθώς θυμούνταν ότι, όπως τελείωσε η οδοιπορία του Ισραήλ στην έρημο, έτσι θα τελείωνε κάποια στιγμή και η δική τους παραμονή στο στρατόπεδο.​—2 Κορ. 4:18.

6, 7. (α) Πώς υποκινεί «η αγάπη του Θεού» τους Χριστιανούς να φέρονται στους αδελφούς που έχουν ανάγκη; (β) Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

⁶ «Η αγάπη του Θεού» μάς αναγκάζει να δείχνουμε αγάπη ο ένας στον άλλον, ιδιαίτερα σε τρομερά δύσκολες καταστάσεις. (Διαβάστε 1 Ιωάννη 3:17, 18) Όταν οι Ιουδαίοι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα απειλήθηκαν από την πείνα, η εκκλησία οργάνωσε την παροχή βοήθειας σε αυτούς. (Πράξ. 11:28, 29) Επίσης, οι απόστολοι Παύλος και Πέτρος πρότρεψαν τους Χριστιανούς να είναι φιλόξενοι ο ένας προς τον άλλον. (Ρωμ. 12:13· 1 Πέτρ. 4:9) Αν οι Χριστιανοί πρέπει να καλωσορίζουν τους αδελφούς που τους επισκέπτονται, πόσο περισσότερο πρέπει να καλωσορίζουν τους ομοπίστους τους που κινδυνεύει η ζωή τους ή έχουν υποστεί διωγμό λόγω της πίστης τους!​—Διαβάστε Παροιμίες 3:27. *

⁷ Πρόσφατα, χιλιάδες Μάρτυρες του Ιεχωβά​—άντρες, γυναίκες και παιδιά—​αναγκάστηκαν να φύγουν για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις και τον διωγμό στην ανατολική Ουκρανία. Δυστυχώς, μερικοί σκοτώθηκαν. Αλλά τους περισσότερους τους καλοδέχτηκαν οι πνευματικοί αδελφοί τους σε άλλα μέρη της Ουκρανίας, ενώ πολλούς άλλους τους φιλοξένησαν ομόπιστοί τους στη Ρωσία. Και στις δύο χώρες, οι αδελφοί παραμένουν πολιτικά ουδέτεροι, έτσι ώστε να “μην είναι μέρος του κόσμου”, και συνεχίζουν να διακηρύττουν με ζήλο «τα καλά νέα του λόγου».​—Ιωάν. 15:19· Πράξ. 8:4.

8, 9. (α) Ποιες δυσκολίες μπορεί να αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες σε μια καινούρια χώρα; (β) Γιατί χρειάζονται την υπομονετική μας βοήθεια;

⁸ Ενώ μερικοί άνθρωποι εκτοπίζονται μέσα στην ίδια τους τη χώρα, πολλοί βρίσκονται ξαφνικά σε ένα εντελώς άγνωστο περιβάλλον σε μια καινούρια χώρα. Οι κυβερνήσεις μπορεί να παρέχουν τροφή, ρούχα και στέγη, αλλά ίσως να μην υπάρχουν φαγητά που να τους είναι οικεία. Οι πρόσφυγες από ζεστές χώρες μπορεί να νιώσουν κρύο για πρώτη φορά στη ζωή τους και να μην ξέρουν πώς να ντυθούν. Αν έρχονται από μια αγροτική περιοχή, μπορεί να σαστίσουν και να μην ξέρουν πώς να χρησιμοποιήσουν τις σύγχρονες οικιακές συσκευές.

⁹ Κάποιες κυβερνήσεις έχουν προγράμματα για να βοηθούν τους πρόσφυγες να προσαρμοστούν στις καινούριες τους περιστάσεις. Αλλά μέσα σε λίγους μήνες συνήθως, ίσως αναμένεται από τους πρόσφυγες να συντηρούν τον εαυτό τους. Αυτή η μετάβαση μπορεί να τους φανεί βουνό. Φανταστείτε να προσπαθείτε να μάθετε μια καινούρια γλώσσα και να προσαρμοστείτε σε καινούριους νόμους και απαιτήσεις σχετικά με τους τρόπους συμπεριφοράς, τη συνέπεια, τους φόρους, την πληρωμή λογαριασμών, το σχολείο και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών​—και όλα αυτά μαζί! Μπορείτε να βοηθήσετε με υπομονή και σεβασμό τους αδελφούς και τις αδελφές που αντιμετωπίζουν τέτοιες δυσκολίες;​—Φιλιπ. 2:3, 4.

10. Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την πίστη των προσφύγων που φτάνουν στη χώρα μας; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

¹⁰ Επιπρόσθετα, κάποιες φορές, οι αρχές έχουν δημιουργήσει δυσκολίες σε πρόσφυγες αδελφούς μας που προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν με την εκκλησία. Μερικές υπηρεσίες έχουν απειλήσει τους αδελφούς μας ότι θα διακόψουν κάθε βοήθεια ή θα αρνηθούν να τους χορηγήσουν άσυλο αν απορρίψουν μια συγκεκριμένη εργασία που θα τους αναγκάζει όμως να χάνουν συναθροίσεις. Νιώθοντας τρομοκρατημένοι και ευάλωτοι, κάποιοι λίγοι έχουν υποχωρήσει σε αυτές τις πιέσεις. Άρα λοιπόν, όταν οι πρόσφυγες αδελφοί μας φτάνουν στη χώρα μας, είναι επιτακτικό να τους συναντούμε όσο πιο γρήγορα γίνεται. Έχουν ανάγκη να δουν ότι νοιαζόμαστε για αυτούς. Η συμπόνια μας και η πρακτική μας βοήθεια μπορούν να ενισχύσουν την πίστη τους.​—Παρ. 12:25· 17:17.

11. (α) Τι χρειάζονται στην αρχή οι πρόσφυγες; (β) Πώς μπορούν οι πρόσφυγες να δείχνουν ευγνωμοσύνη;

¹¹ Στην αρχή, μπορεί να χρειάζεται να προσφέρουμε κάποια βοήθεια όσον αφορά την τροφή, τα ρούχα ή άλλες βασικές ανάγκες των αδελφών μας. * Ακόμα και μικρές χειρονομίες, όπως το να δώσουμε σε κάποιον αδελφό μια γραβάτα, έχουν μεγάλη αξία. Και όταν οι πρόσφυγες δείχνουν ευγνωμοσύνη, χωρίς να απαιτούν ποτέ κάτι, βοηθούν τους ντόπιους αδελφούς να γευτούν τη χαρά που νιώθουν όσοι δίνουν. Ασφαλώς, αν κάποιοι πρόσφυγες ζουν επ’ αόριστον από τη γενναιοδωρία των άλλων, αυτό μπορεί να διαβρώσει τον αυτοσεβασμό τους και να βλάψει τις σχέσεις τους με άλλους αδελφούς. (2 Θεσ. 3:7-10) Ωστόσο, το θέμα είναι ότι όντως χρειάζονται πρακτική βοήθεια.

12, 13. (α) Πώς μπορούμε να προσφέρουμε πρακτική βοήθεια στους πρόσφυγες; (β) Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

¹² Για να προσφέρουμε πρακτική βοήθεια στους πρόσφυγες, χρειάζεται να δώσουμε, όχι πολλά χρήματα, αλλά κυρίως τον χρόνο και το ενδιαφέρον μας. Μπορεί να πρόκειται για κάτι τόσο απλό όσο το να τους δείξουμε πώς να χρησιμοποιούν τα δημόσια μέσα μεταφοράς, πώς να ψωνίζουν υγιεινά αλλά οικονομικά τρόφιμα ή πώς να αγοράσουν εργαλεία ή εξοπλισμό​—όπως μια ραπτομηχανή ή μια μηχανή του γκαζόν—​για να κερδίζουν κάποιο εισόδημα. Το σημαντικότερο είναι ότι μπορείτε να τους βοηθήσετε να γίνουν ένα με την καινούρια τους εκκλησία. Αν είναι δυνατόν, προσφερθείτε να τους μεταφέρετε στις συναθροίσεις. Επίσης, εξηγήστε τους πώς μπορούν να πλησιάζουν τους ανθρώπους με το άγγελμα της Βασιλείας στον τομέα σας. Πάρτε τους πρόσφυγες αδελφούς και αδελφές μαζί σας στη διακονία.

¹³ Σε κάποια χώρα, όταν τέσσερις έφηβοι πρόσφυγες έφτασαν σε μια εκκλησία, διάφοροι πρεσβύτεροι τους έμαθαν να οδηγούν, να δακτυλογραφούν και να γράφουν το βιογραφικό τους σημείωμα, καθώς και να προγραμματίζουν τον χρόνο τους ώστε να υπηρετούν τον Ιεχωβά πλήρως. (Γαλ. 6:10) Σύντομα, έγιναν και οι τέσσερις σκαπανείς. Αυτή η καθοδήγηση, σε συνδυασμό με τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι ίδιοι ώστε να επιδιώξουν πνευματικούς στόχους, τους βοήθησε να προοδεύσουν και να μην τους καταπιεί το σύστημα του Σατανά.

14. (α) Σε ποιον πειρασμό χρειάζεται να αντιστέκονται οι πρόσφυγες; (β) Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

¹⁴ Όπως όλοι οι άλλοι Χριστιανοί, έτσι και οι πρόσφυγες χρειάζεται να αντιστέκονται στον πειρασμό και στην πίεση να συμβιβάσουν τη σχέση τους με τον Ιεχωβά προκειμένου να αποκτήσουν υλικά πράγματα. * Ο Λίτζι, που αναφέρθηκε νωρίτερα, και τα αδέλφια του θυμούνται τα μαθήματα πίστης που τους δίδαξε ο πατέρας τους ακόμα και καθώς έφευγαν για να γλιτώσουν. «Ένα ένα, πέταξε τα λίγα περιττά υπάρχοντα που είχαμε μαζί μας. Τελικά, σήκωσε το άδειο σακίδιο και είπε χαμογελώντας: “Βλέπετε; Μόνο αυτό χρειάζεται!”»​—Διαβάστε 1 Τιμόθεο 6:8.

15, 16. Πώς μπορούμε να υποστηρίζουμε τους πρόσφυγες (α) πνευματικά; (β) συναισθηματικά;

¹⁵ Πέρα από υλική βοήθεια, οι πρόσφυγες χρειάζονται πνευματική και συναισθηματική υποστήριξη. (Ματθ. 4:4) Οι πρεσβύτεροι μπορούν να βοηθήσουν βρίσκοντας έντυπα στη γλώσσα των προσφύγων και βοηθώντας τους να επικοινωνήσουν με αδελφούς που μιλούν τη γλώσσα τους. Πολλοί μετανάστες έχουν ξεριζωθεί από τις στενά δεμένες ευρύτερες οικογένειες, κοινωνίες και εκκλησίες τους. Έχουν ανάγκη να νιώσουν την αγάπη και τη συμπόνια του Ιεχωβά ανάμεσα στους συγχριστιανούς τους. Αλλιώς, μπορεί να ελκυστούν από μη ομόπιστους συγγενείς ή συμπατριώτες τους οι οποίοι καταλαβαίνουν τον πολιτισμό και τις εμπειρίες τους. (1 Κορ. 15:33) Κάνοντάς τους να νιώσουν πλήρως αποδεκτοί στην εκκλησία, έχουμε το προνόμιο να συμμετέχουμε με τον Ιεχωβά στην “προστασία των ξένων κατοίκων”.​—Ψαλμ. 146:9, ΜΝΚ (στην αγγλική).

¹⁶ Όπως ο μικρός Ιησούς και η οικογένειά του, έτσι και οι πρόσφυγες μπορεί να μην έχουν την επιλογή να επιστρέψουν στην πατρίδα τους για όσον καιρό παραμένουν στην εξουσία οι δυνάστες τους. Επιπλέον, όπως λέει ο Λίτζι, «πολλοί γονείς που είδαν μέλη της οικογένειάς τους να βιάζονται και να δολοφονούνται δεν αντέχουν να πάρουν τα παιδιά τους και να τα ξαναπάνε εκεί όπου συνέβησαν αυτές οι τραγωδίες». Για να βοηθήσουν όσους βίωσαν τέτοιες τραυματικές εμπειρίες, οι αδελφοί στις χώρες οι οποίες δέχονται πρόσφυγες χρειάζεται “να δείχνουν κατανόηση για τους άλλους, να νιώθουν αδελφική στοργή, να είναι τρυφερά συμπονετικοί, ταπεινόφρονες”. (1 Πέτρ. 3:8) Ο διωγμός έχει κάνει κάποιους πρόσφυγες να κλειστούν στον εαυτό τους, και ίσως ντρέπονται να μιλήσουν για τα βάσανά τους, ειδικά μπροστά στα παιδιά τους. Αναρωτηθείτε: “Αν ήμουν εγώ στη θέση τους, πώς θα ήθελα να μου συμπεριφέρονται;”​—Ματθ. 7:12.

17. Πώς φέρνει ανακούφιση στους πρόσφυγες το κήρυγμα;

¹⁷ Πολλοί από τους σημερινούς πρόσφυγες έρχονται από χώρες όπου το κήρυγμά μας είναι απαγορευμένο. Χάρη σε ζηλωτές Μάρτυρες στις χώρες που δέχονται πρόσφυγες, χιλιάδες από αυτούς ακούν «το λόγο της βασιλείας» για πρώτη φορά. (Ματθ. 13:19, 23) Πολλοί οι οποίοι είναι «καταφορτωμένοι» βρίσκουν πνευματική αναζωογόνηση στις συναθροίσεις μας και σύντομα αναγνωρίζουν: «Ο Θεός είναι όντως ανάμεσά σας».​—Ματθ. 11:28-30· 1 Κορ. 14:25.

18, 19. Πώς μπορούμε να δείχνουμε σοφία όταν κηρύττουμε σε πρόσφυγες;

¹⁸ Όσοι κηρύττουν στους πρόσφυγες χρειάζεται να είναι «προσεκτικοί», ακόμα και “οξυδερκείς”. (Ματθ. 10:16· Παρ. 22:3) Να ακούτε υπομονετικά τις ανησυχίες τους, αλλά μην κάνετε πολιτικές συζητήσεις. Να ακολουθείτε τις οδηγίες από το γραφείο τμήματος και από τις τοπικές αρχές. Ποτέ μη βάζετε τον εαυτό σας ή τους άλλους σε κίνδυνο. Να μάθετε τις θρησκευτικές και τις πολιτισμικές ευαισθησίες των προσφύγων και να τις σέβεστε. Για παράδειγμα, άτομα από κάποιες χώρες έχουν έντονα αισθήματα σχετικά με το τι θεωρείται κατάλληλο ντύσιμο για τις γυναίκες. Επομένως, όταν κηρύττετε σε πρόσφυγες, να ντύνεστε με τρόπο που δεν θα τους προσβάλλει άσκοπα.

¹⁹ Σαν τον καλό Σαμαρείτη στην παραβολή του Ιησού, θέλουμε και εμείς να βοηθάμε τους ανθρώπους που υποφέρουν, περιλαμβανομένων και όσων δεν είναι Μάρτυρες. (Λουκ. 10:33-37) Ο καλύτερος τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι να τους μεταδίδουμε τα καλά νέα. «Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίζουμε από την αρχή ότι είμαστε Μάρτυρες του Ιεχωβά και ότι η κύρια αποστολή μας είναι να τους βοηθήσουμε πνευματικά, όχι υλικά», αναφέρει ένας πρεσβύτερος που έχει βοηθήσει πολλούς πρόσφυγες. «Αλλιώς, κάποιοι ίσως να μας συναναστρέφονται μόνο για προσωπικό όφελος».

20, 21. (α) Ποια καλά αποτελέσματα προκύπτουν όταν δείχνουμε στους πρόσφυγες Χριστιανική αγάπη; (β) Τι θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο;

²⁰ Η Χριστιανική αγάπη προς τους «ξένους κατοίκους» φέρνει καλά αποτελέσματα. Όταν πέθανε ο άντρας μιας αδελφής, της Αλγκανές, εκείνη έφυγε από την Ερυθραία με τα έξι μικρά παιδιά της για να γλιτώσουν από τον διωγμό. Έπειτα από ένα εξουθενωτικό ταξίδι οχτώ ημερών μέσα από την έρημο, έφτασαν στο Σουδάν. «Οι αδελφοί εκεί μας φέρθηκαν σαν να ήμασταν στενοί συγγενείς τους, προσφέροντάς μας φαγητό, ρούχα, στέγη και βοήθεια με τις μετακινήσεις μας», αφηγείται η ίδια. «Ποιοι άλλοι θα καλοδέχονταν ξένους στο σπίτι τους μόνο και μόνο επειδή λατρεύουν τον ίδιο Θεό; Μόνο οι Μάρτυρες του Ιεχωβά!»​—Διαβάστε Ιωάννης 13:35.

²¹ Τι θα πούμε για τα πολλά παιδιά που έρχονται με τους γονείς τους, είτε είναι πρόσφυγες είτε μετανάστες; Στο επόμενο άρθρο, θα εξετάσουμε πώς μπορούμε όλοι μας να τα βοηθάμε να υπηρετούν τον Ιεχωβά με χαρά.