1. Ποιο παρηγορητικό μάθημα δίδαξε ο Ιεχωβά στον Αβραάμ;

 Ο ΑΒΡΑΑΜ δεν ξέχασε ποτέ εκείνη τη συζήτηση. Μέσω ενός αγγέλου, ο Θεός τού είπε ότι επρόκειτο να εξαλείψει τις πόλεις των Σοδόμων και των Γομόρρων. Εκείνος ο πιστός άνθρωπος προβληματίστηκε. Ρώτησε: «Θα σαρώσεις άραγε εσύ τον δίκαιο μαζί με τον πονηρό; . . . Δεν θα κάνει ο Κριτής όλης της γης αυτό που είναι σωστό;» Ο Ιεχωβά δίδαξε μακρόθυμα στον αγαπημένο ανθρώπινο φίλο του ένα μάθημα που ωφελεί και παρηγορεί όλους εμάς: Ο Θεός δεν πρόκειται ποτέ να καταστρέψει δίκαιους ανθρώπους.​—Γέν. 18:23-33.

2. Τι μας διαβεβαιώνει ότι οι κρίσεις του Ιεχωβά χαρακτηρίζονται από δικαιοσύνη και έλεος;

² Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι οι πράξεις κρίσεις του Ιεχωβά χαρακτηρίζονται από δικαιοσύνη και έλεος; Επειδή ξέρουμε ότι «ο Ιεχωβά βλέπει μέσα στην καρδιά» των ανθρώπων. (1 Σαμ. 16:7) Στην πραγματικότητα, γνωρίζει «την καρδιά κάθε ανθρώπου». (1 Βασ. 8:39· 1 Χρον. 28:9) Αυτή είναι μια εκπληκτική αλήθεια. Οι κρίσεις του Ιεχωβά είναι απείρως ανώτερες από τη δική μας κατανόηση. Εύστοχα, ο απόστολος Παύλος είπε υπό θεϊκή έμπνευση σχετικά με τον Ιεχωβά: «Πόσο ανεξερεύνητες είναι οι κρίσεις του!»​—Ρωμ. 11:33.

3, 4. Τι μπορεί να αναρωτιόμαστε κατά καιρούς, και τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο; (Ιωάννης 5:28, 29)

³ Παρ’ όλα αυτά, ίσως κάποιες φορές να έχουμε ερωτήματα παρόμοια με εκείνα που έθεσε ο Αβραάμ. Μπορεί μάλιστα να αναρωτιόμαστε: “Υπάρχει μελλοντική ελπίδα για ανθρώπους όπως εκείνοι που κρίθηκαν στα Σόδομα και στα Γόμορρα; Θα μπορούσαν κάποιοι από αυτούς να συμπεριληφθούν στην «ανάσταση των αδίκων»;”​—Πράξ. 24:15.

⁴ Ας ανασκοπήσουμε την κατανόησή μας για την ανάσταση. Πρόσφατα, διασαφηνίστηκε η κατανόησή μας σχετικά με την «ανάσταση ζωής» και την «ανάσταση κρίσης». a (Διαβάστε Ιωάννης 5:28, 29) Αυτή η διασαφήνιση έχει οδηγήσει σε περαιτέρω προσαρμογές, οι οποίες θα αναλυθούν σε αυτό το άρθρο και στο επόμενο. Όσον αφορά τις δίκαιες κρίσεις του Ιεχωβά, θα εξετάσουμε πρώτα τι δεν ξέρουμε και κατόπιν τι ξέρουμε.

ΤΙ ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΜΕ

5. Τι έχουν πει οι εκδόσεις μας στο παρελθόν σχετικά με εκείνους που καταστράφηκαν στα Σόδομα και στα Γόμορρα;

⁵ Στο παρελθόν, οι εκδόσεις μας έχουν ασχοληθεί με το ερώτημα τι συμβαίνει σε εκείνους τους οποίους ο Ιεχωβά κρίνει ως αδίκους. Έχουμε πει ότι για τέτοια άτομα όπως ήταν οι κάτοικοι των Σοδόμων και των Γομόρρων δεν υπάρχει ελπίδα μελλοντικής ανάστασης. Αλλά κατόπιν περαιτέρω μελέτης με προσευχή, έχει προκύψει το ερώτημα: Μπορούμε όντως να το πούμε αυτό με βεβαιότητα;

6. Ποια είναι μερικά παραδείγματα κρίσεων του Ιεχωβά εναντίον αδίκων, και τι δεν ξέρουμε;

⁶ Υπάρχουν διάφορα ερωτήματα σε σχέση με αυτό. Αρκετές Βιβλικές αφηγήσεις περιγράφουν κρίσεις του Ιεχωβά εναντίον αδίκων. Για παράδειγμα, ο Ιεχωβά κατέστρεψε άγνωστο αριθμό ανθρώπων στον Κατακλυσμό. Επίσης, πρόσταξε τον λαό του να αφιερώσει στην καταστροφή εφτά έθνη στην Υποσχεμένη Γη. Και ένας άγγελος του Ιεχωβά θανάτωσε 185.000 Ασσύριους στρατιώτες σε μία και μόνο νύχτα. (Γέν. 7:23· Δευτ. 7:1-3· Ησ. 37:36, 37) Σε αυτές τις περιπτώσεις, μας δίνει η Αγία Γραφή αρκετές πληροφορίες ώστε να συμπεράνουμε πως ο Ιεχωβά καταδίκασε όλα εκείνα τα άτομα σε αιώνια καταστροφή, χωρίς ελπίδα ανάστασης; Όχι. Γιατί το λέμε αυτό;

7. Τι δεν ξέρουμε όσον αφορά τους ανθρώπους που καταστράφηκαν στον Κατακλυσμό ή στην κατάκτηση της Χαναάν; (Βλέπε εικόνα.)

⁷ Δεν ξέρουμε πώς έκρινε ο Ιεχωβά κάθε άτομο. Ούτε ξέρουμε αν σε εκείνους που θανατώθηκαν είχε δοθεί η ευκαιρία να μάθουν για τον Ιεχωβά και να μετανοήσουν. Όσον αφορά τον καιρό του Κατακλυσμού, η Γραφή όντως λέει ότι ο Νώε ήταν “κήρυκας δικαιοσύνης”. (2 Πέτρ. 2:5) Αλλά δεν λέει ότι, ενώ κατασκεύαζε μια κολοσσιαία κιβωτό, παράλληλα προσπαθούσε να μιλήσει σε κάθε άτομο στη γη που κινδύνευε να καταστραφεί στον Κατακλυσμό. Παρόμοια, στην περίπτωση των εθνών της Χαναάν, δεν ξέρουμε αν όλοι εκείνοι οι πονηροί άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να μάθουν για τον Ιεχωβά και να αλλάξουν πορεία.

8. Τι δεν ξέρουμε όσον αφορά τους κατοίκους των Σοδόμων και των Γομόρρων;

⁸ Τι θα πούμε για τους κατοίκους των Σοδόμων και των Γομόρρων; Ένας δίκαιος άνθρωπος, ο Λωτ, ζούσε ανάμεσά τους. Έχουμε όμως κάποια πληροφορία ότι ο Λωτ είχε κηρύξει σε όλους αυτούς; Όχι. Ναι μεν ήταν πονηροί, αλλά ήξεραν άραγε όλοι τους τι είναι σωστό και τι λάθος; Θυμηθείτε ότι ένα πλήθος αντρών εκείνης της πόλης ήθελε να βιάσει τους φιλοξενουμένους του Λωτ. Η Γραφή λέει ότι ο όχλος περιλάμβανε «από αγόρι μέχρι γέρο». (Γέν. 19:4· 2 Πέτρ. 2:7) Ξέρουμε όντως ότι ο ελεήμων Θεός, ο Ιεχωβά, καταδίκασε τον καθέναν από αυτούς σε θάνατο χωρίς ελπίδα ανάστασης; Ο Ιεχωβά διαβεβαίωσε τον Αβραάμ ότι δεν υπήρχαν ούτε δέκα δίκαιοι σε εκείνη την πόλη. (Γέν. 18:32) Επομένως ήταν άδικοι, και ο Ιεχωβά δικαίως τους θεώρησε υπόλογους για τις πράξεις τους. Μπορούμε λοιπόν να πούμε με βεβαιότητα ότι κανείς από αυτούς δεν θα εγερθεί στην “ανάσταση των αδίκων”; Όχι, δεν μπορούμε να το πούμε με βεβαιότητα!

9. Τι δεν ξέρουμε όσον αφορά τον Σολομώντα;

⁹ Από την άλλη πλευρά, στην Αγία Γραφή διαβάζουμε επίσης για δίκαιους ανθρώπους που έγιναν άδικοι. Ο βασιλιάς Σολομών είναι ένα παράδειγμα. Είχε διδαχτεί πλήρως τις οδούς του Ιεχωβά και είχε ευλογηθεί πολύ από αυτόν. Ωστόσο, αργότερα στράφηκε στη λατρεία ψεύτικων θεών. Οι αμαρτίες του εξόργισαν τον Ιεχωβά και επέφεραν συνέπειες που διήρκεσαν αιώνες. Ομολογουμένως, οι Γραφές λένε ότι ο Σολομών «πλάγιασε με τους προπάτορές του», στους οποίους περιλαμβάνονταν πιστοί άνθρωποι όπως ο βασιλιάς Δαβίδ. (1 Βασ. 11:5-9, 43· 2 Βασ. 23:13) Αλλά αποτελεί ο τρόπος της ταφής του εγγύηση ότι θα αναστηθεί; Η Γραφή δεν λέει. Μερικοί όμως ίσως κάνουν τον συλλογισμό ότι «αυτός που έχει πεθάνει έχει απαλλαχτεί από την αμαρτία του». (Ρωμ. 6:7) Αυτό είναι αλήθεια, αλλά δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι έχουν πεθάνει θα αναστηθούν, λες και η νέα ζωή είναι ένα δικαίωμα το οποίο έχουν κερδίσει. Η ανάσταση είναι δώρο από έναν στοργικό Θεό. Αυτός το χαρίζει σε εκείνους στους οποίους θέλει να δώσει την ευκαιρία να τον υπηρετούν για πάντα. (Ιώβ 14:13, 14· Ιωάν. 6:44) Θα λάβει ο Σολομών αυτό το δώρο; Ο Ιεχωβά ξέρει την απάντηση, όχι εμείς. Αυτό που ξέρουμε όμως είναι ότι ο Ιεχωβά θα κάνει το σωστό.

ΤΙ ΞΕΡΟΥΜΕ

10. Πώς νιώθει ο Ιεχωβά όσον αφορά την καταστροφή ανθρώπων; (Ιεζεκιήλ 33:11) (Βλέπε επίσης εικόνα.)

¹⁰ Διαβάστε Ιεζεκιήλ 33:11. Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο κρίνει τους ανθρώπους, ο Ιεχωβά μάς αποκαλύπτει με καλοσύνη πώς νιώθει. Απηχώντας αυτό που έγραψε ο προφήτης Ιεζεκιήλ, ο απόστολος Πέτρος είπε υπό θεϊκή έμπνευση ότι «ο Ιεχωβά . . . δεν θέλει να καταστραφεί κανείς». (2 Πέτρ. 3:9) Με βάση αυτή την καθησυχαστική αλήθεια, ξέρουμε ότι ο Ιεχωβά δεν σπεύδει να καταστρέψει ανθρώπους μια για πάντα. Είναι βαθύτατα ελεήμων και δείχνει έλεος οποτεδήποτε είναι δυνατόν.

11. Ποιοι δεν θα αναστηθούν, και πώς το ξέρουμε αυτό;

¹¹ Τι ξέρουμε για τους ανθρώπους που δεν θα αναστηθούν; Η Αγία Γραφή αναφέρει μόνο λίγα παραδείγματα. b Ο Ιησούς έδειξε ότι ο Ιούδας ο Ισκαριώτης δεν θα αναστηθεί. (Μάρκ. 14:21· Ιωάν. 17:12) c Ο Ιούδας εν γνώσει του και με τη θέλησή του ενήργησε ενάντια στον Ιεχωβά Θεό και στον Γιο Του. (Μάρκ. 3:29) d Παρόμοια, ο Ιησούς είπε ότι μερικοί από τους θρησκευτικούς ηγέτες που του είχαν εναντιωθεί θα πέθαιναν χωρίς ελπίδα ανάστασης. (Ματθ. 23:33) Ο δε απόστολος Παύλος προειδοποίησε ότι οι αμετανόητοι αποστάτες δεν θα αναστηθούν.​—Εβρ. 6:4-8· 10:29.

12. Τι ξέρουμε για το έλεος του Ιεχωβά; Δώστε παραδείγματα.

¹² Ωστόσο, τι ξέρουμε για το έλεος του Ιεχωβά; Πώς έχει δείξει ότι «δεν θέλει να καταστραφεί κανείς»; Σκεφτείτε το έλεος που έδειξε προς κάποιους που ήταν ένοχοι σοβαρών αμαρτιών. Ο βασιλιάς Δαβίδ διέπραξε μια σειρά από χονδροειδείς αμαρτίες, όπως μοιχεία και φόνο. Εντούτοις, ο Δαβίδ μετανόησε, γι’ αυτό ο Ιεχωβά έδειξε έλεος και τον συγχώρησε. (2 Σαμ. 12:1-13) Ο βασιλιάς Μανασσής υπήρξε απερίγραπτα πονηρός για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ακόμα και σε αυτή την ακραία περίπτωση όμως, ο Ιεχωβά ανταποκρίθηκε ευνοϊκά στη μετάνοια αυτού του ανθρώπου και βρήκε βάση για να δείξει έλεος και να συγχωρήσει. (2 Χρον. 33:9-16) Αυτά τα παραδείγματα μας υπενθυμίζουν ότι ο Ιεχωβά δείχνει έλεος οποτεδήποτε βλέπει ότι υπάρχει βάση για αυτό. Θα αναστήσει τέτοια άτομα επειδή αντιλήφθηκαν ότι είχαν διαπράξει τρομερές αμαρτίες και μετανόησαν.

13. (α) Γιατί έδειξε ο Ιεχωβά έλεος στους Νινευίτες; (β) Τι είπε αργότερα ο Ιησούς για τους Νινευίτες;

¹³ Ξέρουμε επίσης για το έλεος που έδειξε ο Ιεχωβά στους Νινευίτες. Ο Θεός είπε στον Ιωνά: «Πρόσεξα την πονηρία τους». Αλλά όταν μετανόησαν για τις αμαρτίες τους, ο Ιεχωβά τούς συγχώρησε με καλοσύνη. Ήταν πολύ πιο ελεήμων από τον Ιωνά. Ο Θεός χρειάστηκε να υπενθυμίσει στον θυμωμένο προφήτη του ότι εκείνοι οι Νινευίτες “δεν ξεχώριζαν το σωστό από το λάθος”. (Ιωνάς 1:1, 2· 3:10· 4:9-11) Αργότερα, ο Ιησούς χρησιμοποίησε εκείνο το παράδειγμα για να δώσει ένα δίδαγμα σχετικά με τη δικαιοσύνη και το έλεος του Ιεχωβά. Ο Ιησούς είπε ότι οι μετανοημένοι Νινευίτες επρόκειτο να «αναστηθούν στην κρίση».​—Ματθ. 12:41.

14. Τι θα σημάνει η «ανάσταση κρίσης» για τους Νινευίτες;

¹⁴ Σε ποια «κρίση» επρόκειτο να «αναστηθούν» οι Νινευίτες; Ο Ιησούς έκανε λόγο για μια μελλοντική «ανάσταση κρίσης». (Ιωάν. 5:29) Αναφερόταν στη Χιλιετή Βασιλεία του, κατά την οποία θα γίνει η ανάσταση «δικαίων και αδίκων». (Πράξ. 24:15) Για τους αδίκους, αυτή θα είναι «ανάσταση κρίσης». Αυτό σημαίνει ότι ο Ιεχωβά και ο Ιησούς θα παρατηρούν και θα αξιολογούν τη συμπεριφορά τους και το πώς ανταποκρίνονται στη θεϊκή διδασκαλία. Αν ένας αναστημένος Νινευίτης δεν θελήσει να αποδεχτεί την αγνή λατρεία, η κρίση του θα είναι καταδικαστική. (Ησ. 65:20) Αλλά όλοι όσοι επιλέξουν να λατρεύουν πιστά τον Ιεχωβά θα κριθούν ευνοϊκά. Θα έχουν την προοπτική της αιώνιας ζωής!​—Δαν. 12:2.

15. (α) Γιατί είναι προτιμότερο να μη λέμε ότι κανείς από εκείνους που καταστράφηκαν στα Σόδομα και στα Γόμορρα δεν θα αναστηθεί; (β) Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τα λόγια που είναι γραμμένα στο εδάφιο Ιούδα 7; (Βλέπε το πλαίσιο «Τι Εννοούσε ο Ιούδας;»)

¹⁵ Μιλώντας για τους κατοίκους των Σοδόμων και των Γομόρρων, ο Ιησούς είπε ότι εκείνοι θα τα πήγαιναν καλύτερα «κατά την Ημέρα της Κρίσης» από ό,τι οι άνθρωποι που απέρριψαν εκείνον και τις διδασκαλίες του. (Ματθ. 10:14, 15· 11:23, 24· Λουκ. 10:12) Τι εννοούσε; Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι ο Ιησούς χρησιμοποίησε μια υπερβολή σε αυτή την περίπτωση. Αλλά δεν φαίνεται να ισχύει κάτι τέτοιο, εφόσον ούτε όταν μίλησε για τους Νινευίτες χρησιμοποίησε υπερβολή. e Απεναντίας, φαίνεται πως ο Ιησούς εννοούσε αυτό που είπε. Η «Ημέρα της Κρίσης» στην οποία αναφέρθηκε και στις δύο περιπτώσεις ήταν ασφαλώς η ίδια. Όπως οι Νινευίτες, έτσι και οι κάτοικοι των Σοδόμων και των Γομόρρων έκαναν άσχημα πράγματα. Αλλά στους Νινευίτες δόθηκε η ευκαιρία να μετανοήσουν. Επιπρόσθετα, θυμηθείτε τι είπε ο Ιησούς σχετικά με την «ανάσταση κρίσης». Θα συμπεριλάβει όσους «έπραξαν απαίσια πράγματα». (Ιωάν. 5:29) Επομένως, φαίνεται ότι ίσως υπάρχει κάποια ελπίδα για τους κατοίκους των Σοδόμων και των Γομόρρων. Είναι πιθανό ότι τουλάχιστον κάποιοι από εκείνους τους ανθρώπους θα αναστηθούν, και ίσως μας δοθεί η ευκαιρία να τους διδάξουμε για τον Ιεχωβά και τον Ιησού Χριστό.

16. Τι ξέρουμε όσον αφορά το πώς θα αποφασίσει ο Ιεχωβά ποιους να αναστήσει; (Ιερεμίας 17:10)

¹⁶ Διαβάστε Ιερεμίας 17:10. Αυτό το εδάφιο μας βοηθάει να συνοψίσουμε όσα ξέρουμε: Ο Ιεχωβά ήταν ανέκαθεν εκείνος που “ερευνάει την καρδιά, που εξετάζει τις ενδόμυχες σκέψεις”. Σε σχέση με τη μελλοντική ανάσταση, εκείνος όπως πάντα θα “δώσει στον καθέναν σύμφωνα με τις οδούς του”. Ο Ιεχωβά θα είναι σταθερός όταν αυτό είναι απαραίτητο αλλά ελεήμων οποτεδήποτε αυτό είναι δυνατόν. Συνεπώς, δεν πρέπει να συμπεραίνουμε ότι ένα άτομο δεν έχει ελπίδα ανάστασης εκτός και αν ξέρουμε ότι όντως ισχύει κάτι τέτοιο!

«Ο ΚΡΙΤΗΣ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ» ΘΑ ΚΑΝΕΙ «ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ»

17. Τι επιφυλάσσει το μέλλον για τους ανθρώπους που έχουν πεθάνει;

¹⁷ Από τότε που ο Αδάμ και η Εύα ακολούθησαν τον Σατανά και στασίασαν εναντίον του Ιεχωβά Θεού, δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει. Ο «εχθρός, ο θάνατος», έχει θερίσει αμέτρητες ζωές! (1 Κορ. 15:26) Τι επιφυλάσσει το μέλλον για όλους εκείνους τους ανθρώπους; Ένας περιορισμένος αριθμός πιστών ακολούθων του Χριστού, συνολικά 144.000, θα λάβουν ανάσταση σε αθάνατη ζωή στον ουρανό. (Αποκ. 14:1) Ένας τεράστιος αριθμός πιστών αντρών και γυναικών που αγαπούσαν τον Ιεχωβά θα επανέλθουν στη ζωή κατά την “ανάσταση των δικαίων”. Αυτοί θα ζήσουν για πάντα στη γη αν παραμείνουν δίκαιοι στη διάρκεια της Χιλιετούς Βασιλείας του Χριστού και στη διάρκεια της τελικής δοκιμής. (Δαν. 12:13· Εβρ. 12:1) Επίσης, κατά τη διάρκεια της Χιλιετίας, “οι άδικοι”, στους οποίους περιλαμβάνονται εκείνοι που δεν υπηρέτησαν ποτέ τον Ιεχωβά, αλλά ακόμα και εκείνοι που «έπραξαν απαίσια πράγματα», θα έχουν την ευκαιρία να αλλάξουν την πορεία τους και να γίνουν πιστοί. (Λουκ. 23:42, 43) Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι ήταν τόσο πονηροί, τόσο αποφασισμένοι να στασιάζουν εναντίον του Ιεχωβά και των σκοπών του, ώστε εκείνος έχει αποφασίσει πως δεν θα έχουν καν ανάσταση.​—Λουκ. 12:4, 5.

18, 19. (α) Γιατί μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στις κρίσεις του Ιεχωβά για εκείνους που έχουν πεθάνει; (Ησαΐας 55:8, 9) (β) Τι θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο;

¹⁸ Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να έχουμε εμπιστοσύνη σε όλες τις κρίσεις του Ιεχωβά, ευνοϊκές και δυσμενείς; Ναι! Όπως κατανοούσε τόσο καλά ο Αβραάμ, ο Ιεχωβά είναι ο τέλειος, πάνσοφος, ελεήμων «Κριτής όλης της γης». Έχει εκπαιδεύσει τον Γιο του και έχει αναθέσει όλη την κρίση σε εκείνον. (Ιωάν. 5:22) Τόσο ο Πατέρας όσο και ο Γιος μπορούν να διαβάσουν κάθε ανθρώπινη καρδιά. (Ματθ. 9:4) Σε κάθε περίπτωση, θα κάνουν «αυτό που είναι σωστό»!

¹⁹ Ας είμαστε αποφασισμένοι να δείχνουμε εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά, βέβαιοι ότι εκείνος ξέρει καλύτερα. Αναγνωρίζουμε ότι εμείς δεν έχουμε τα προσόντα να κρίνουμε, αλλά εκείνος τα έχει! (Διαβάστε Ησαΐας 55:8, 9) Γι’ αυτό, δείχνοντας εμπιστοσύνη, αφήνουμε όλη την κρίση σε εκείνον και στον Γιο του, τον Βασιλιά που αντανακλά τέλεια τη δικαιοσύνη και το έλεος του Πατέρα του. (Ησ. 11:3, 4) Τι θα πούμε όμως για τις θεϊκές κρίσεις που σχετίζονται με τη μεγάλη θλίψη; Τι δεν ξέρουμε; Τι ξέρουμε; Το επόμενο άρθρο μας θα ασχοληθεί με αυτά τα ερωτήματα.