પહેલાંની સમજણ: દરેક કરૂબને ચાર ચહેરા હતા. એ દરેક ચહેરો યહોવાના ચાર મુખ્ય ગુણોમાંથી એક ગુણને રજૂ કરે છે.

હમણાંની સમજણ: દરેક કરૂબને ચાર ચહેરા હતા. એ દરેક ચહેરો યહોવાના ચાર મુખ્ય ગુણોમાંથી એક ગુણને રજૂ કરે છે. કરૂબોના ચારેય ચહેરાનો એકસાથે વિચાર કરીએ તો એ યહોવાના બધા ગુણોને રજૂ કરે છે. એ ચાર ચહેરાથી આપણને એ વાતની ઝલક મળે છે કે યહોવા કેટલા શક્તિશાળી છે અને તેમનું ગૌરવ કેટલું મહાન છે.

કેમ ફેરફાર થયો? બાઇબલમાં ઘણી વાર ચારની સંખ્યા કશુંક આખું કે પૂરેપૂરું હોય એને રજૂ કરે છે. એટલે કરૂબોના ચારેય ચહેરા એકસાથે જોઈએ તો એ યહોવાના બધા ગુણોને રજૂ કરે છે, નહિ કે ફક્ત ચાર મુખ્ય ગુણોને. દરેક કરૂબ બહુ શક્તિશાળી છે. દર્શનમાં જોઈ ગયા કે દરેક કરૂબને માણસનો, સિંહનો, આખલાનો અને ગરુડનો ચહેરો છે. દરેક ચહેરો તાકાત અને ગૌરવને રજૂ કરે છે. હઝકિયેલે દર્શનમાં જોયું કે એ શક્તિશાળી માણસ, સિંહ, આખલો અને ગરુડ એ ચારેય યહોવાની રાજગાદી નીચે છે. એ બતાવતું હતું કે બધાના રાજા-મહારાજા તો યહોવા છે.

પહેલાંની સમજણ: શાહીના ખડિયાવાળો માણસ બાકી રહેલા અભિષિક્ત લોકોને રજૂ કરે છે. આજે તેઓ ખુશખબર જણાવે છે. તેઓ લોકોને શિષ્ય બનવા મદદ કરે છે. તેઓ જાણે એવા લોકોનાં કપાળ પર નિશાની કરે છે, જેઓથી “એક મોટું ટોળું” બને છે.—પ્રકટી. ૭:૯.

હમણાંની સમજણ: મંત્રીના શાહીના ખડિયાવાળો માણસ ઈસુ ખ્રિસ્તને રજૂ કરે છે. ઈસુ મોટા ટોળાના લોકોનો ‘મોટી વિપત્તિના’ સમયે ન્યાય કરશે. તે બતાવશે કે કોણ ઘેટાં જેવા છે. આ જાણે તેઓનાં કપાળ પર નિશાની કરવા જેવું હશે.—માથ. ૨૪:૨૧.

કેમ ફેરફાર થયો? બધાનો ન્યાય કરવાનું કામ યહોવાએ ઈસુને સોંપ્યું છે. (યોહા. ૫:૨૨, ૨૩) માથ્થી ૨૫:૩૧-૩૩ પ્રમાણે ઈસુ આખરી ફેંસલો કરશે કે કોણ ‘ઘેટાં’ જેવા છે અને કોણ ‘બકરાં’ જેવા.

પહેલાંની સમજણ: મોટી બહેન ઓહલાહ (ઇઝરાયેલની રાજધાની સમરૂન) કૅથલિક ધર્મને રજૂ કરે છે. નાની બહેન ઓહલીબાહ (યહૂદાની રાજધાની યરૂશાલેમ) પ્રોટેસ્ટંટ ધર્મને રજૂ કરે છે.

હમણાંની સમજણ: ઓહલાહ અને ઓહલીબાહ વિશે એવી કોઈ ભવિષ્યવાણી કરવામાં આવી નથી કે એ બંને બહેનો ચર્ચોને રજૂ કરે છે. તેઓ વિશે બાઇબલમાં જે લખવામાં આવ્યું છે, એનાથી એક મહત્ત્વની વાત સમજવા મદદ મળે છે. એ વાત છે, યહોવાના લોકો મૂર્તિપૂજા કરીને તેમને બેવફા બને ત્યારે તેમને કેવું લાગે છે. યહોવાની નજરે તેઓ વેશ્યા જેવા છે, જેઓ નીચ અધમ કામો કરે છે. જેઓ યહોવાનાં ખરાં ધોરણો પ્રમાણે જીવતા નથી, તેઓ બધાને યહોવા સખત નફરત કરે છે.

કેમ ફેરફાર થયો? બાઇબલમાં ઓહલાહ અને ઓહલીબાહ વિશે કોઈ ભવિષ્યવાણી કરવામાં આવી હોય, એનો કોઈ પુરાવો નથી. એવો પણ પુરાવો નથી કે તેઓ ચર્ચોને રજૂ કરે છે. ઓહલાહ અને ઓહલીબાહ, એટલે કે ઇઝરાયેલ અને યહૂદા એક જમાનામાં યહોવાની આજ્ઞાઓ પાળતા હતા. એ માટે તેઓ યહોવાની પત્ની જેવા ગણાતા હતા. પણ ચર્ચોએ તો ક્યારેય યહોવાની વાત માની જ નથી. ચર્ચો ક્યારેય પણ યહોવાની પત્ની જેવાં બન્યાં નથી. એટલે એ બંને બહેનો ચર્ચોને રજૂ કરતી નથી. એનું બીજું પણ એક કારણ છે. હઝકિયેલ અધ્યાય ૧૬ અને ૨૩માં બેવફા ઇઝરાયેલ અને યહૂદાને આશા આપવામાં આવી. એ આશા હતી કે તેઓને આઝાદ કરવામાં આવશે અને તેઓ પોતાના વતન પાછા જશે. પણ ચર્ચોને એવી કોઈ આશા આપવામાં આવી નથી, કેમ કે તેઓ તો મહાન બાબેલોનનો ભાગ છે.

પહેલાંની સમજણ: બેવફા યરૂશાલેમ ચર્ચોને રજૂ કરે છે. એટલે યરૂશાલેમનો વિનાશ એક ભવિષ્યવાણી છે કે ચર્ચોનો નાશ કરવામાં આવશે.

હમણાંની સમજણ: જેમ પહેલાં યરૂશાલેમમાં બેહદ મૂર્તિપૂજા અને ભ્રષ્ટાચાર થતાં હતાં, તેમ આજે ચર્ચોમાં પણ જોવા મળે છે. પણ પહેલાંની જેમ આપણે હવે નથી માનતા કે બેવફા યરૂશાલેમ ચર્ચોને રજૂ કરે છે.

કેમ ફેરફાર થયો? બાઇબલ એવો કોઈ પુરાવો નથી આપતું કે યરૂશાલેમ ચર્ચોને રજૂ કરે છે. એનું એક કારણ એ છે કે અગાઉ યરૂશાલેમમાં યહોવાની ભક્તિ થતી હતી. પણ ચર્ચોમાં તો યહોવાની ભક્તિ ક્યારેય થઈ નથી. બીજું કારણ એ છે કે એક સમયે યહોવાએ યરૂશાલેમને માફી આપી હતી. પણ ચર્ચોને તો માફ કરવાનો સવાલ જ ઊભો થતો નથી. તેઓને કદી માફી નહિ મળે.

પહેલાંની સમજણ: ૧૯૧૮માં અભિષિક્ત લોકો પર બહુ જુલમ કરવામાં આવ્યો. તેઓને મહાન બાબેલોનની ગુલામીમાં લઈ જવામાં આવ્યા. એ સમયે તેઓ યહોવાની ભક્તિ કરી શકતા ન હતા. એટલે તેઓની હાલત મરેલા જેવી થઈ ગઈ. પણ તેઓએ લાંબો સમય ગુલામીમાં રહેવું પડ્યું નહિ. ૧૯૧૯માં યહોવાએ તેઓને છોડાવ્યા. તેમણે તેઓને જાણે જીવતા કરી દીધા, જેથી તેઓ ખુશખબર ફેલાવે.

હમણાંની સમજણ: અભિષિક્ત લોકો ૧૯૧૮થી ઘણા સમય પહેલાં, એટલે કે બીજી સદીમાં જાણે ગુલામીમાં ગયા હતા. તેઓની ગુલામી લાંબા સમય સુધી ચાલી. આખરે ૧૯૧૯માં તેઓને છોડાવવામાં આવ્યા. આ રીતે તેઓ મરેલા જેવી હાલતમાં લાંબો સમય સુધી હતા. ઈસુએ પણ ઘઉં અને જંગલી છોડનું ઉદાહરણ આપીને એવું જ કંઈક જણાવ્યું હતું. તેમણે બતાવ્યું કે ઘઉં અને જંગલી છોડ લાંબા સમય સુધી સાથે સાથે વધશે.

કેમ ફેરફાર થયો? પહેલાંના સમયમાં ઇઝરાયેલી લોકો લાંબા સમય સુધી ગુલામીમાં હતા. ઈ.સ. પૂર્વે ૭૪૦માં તેઓને ગુલામીમાં લઈ જવામાં આવ્યા. ઈ.સ. પૂર્વે ૫૩૭માં તેઓ આઝાદ થયા. હઝકિયેલની ભવિષ્યવાણી બતાવે છે કે હાડકાં “સાવ સુકાઈ ગયેલાં” હતાં. એનાથી ખબર પડે છે કે ઇઝરાયેલી લોકોની મરેલા જેવી હાલત લાંબા સમય સુધી રહી. એ પણ બતાવવામાં આવ્યું છે કે હાડકાં જીવતાં થવામાં લાંબો સમય લાગ્યો.

પહેલાંની સમજણ: પહેલા વિશ્વયુદ્ધ વખતે બાકી રહેલા વફાદાર અભિષિક્ત લોકોમાં થોડા સમય માટે ભાગલા પડી ગયા. પછી ૧૯૧૯માં તેઓ એક થઈ ગયા.

હમણાંની સમજણ: આ ભવિષ્યવાણી બતાવે છે કે યહોવા પોતાના લોકોને એક કરશે. ૧૯૧૯ પછી બાકી રહેલા અભિષિક્ત લોકો સાથે એવા લોકો જોડાયા, જેઓને ધરતી પર જીવવાની આશા હોય. આ બંને સમૂહના લોકો સંપીને યહોવાની ભક્તિ કરે છે.

કેમ ફેરફાર થયો? ભવિષ્યવાણી એવું નથી બતાવતી કે એક લાકડીના બે ટુકડા કરવામાં આવશે અને પછી એને જોડવામાં આવશે. એટલે ભવિષ્યવાણીનો એ મતલબ નથી કે એક સમૂહના બે ભાગલા થઈ જાય અને પછી પાછા એક થઈ જાય. પણ એ ભવિષ્યવાણી તો બતાવે છે કે કઈ રીતે બે સમૂહના લોકો સંપીને રહેશે.

પહેલાંની સમજણ: શેતાનનું બીજું નામ ગોગ છે. તેને સ્વર્ગમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યો ત્યારથી એ માગોગનો ગોગ છે.

હમણાંની સમજણ: માગોગનો ગોગ એ અમુક દેશોથી બનેલા સમૂહને રજૂ કરે છે. એ સમૂહ મોટી વિપત્તિના સમયે યહોવાની ભક્તિ કરતા લોકો પર હુમલો કરશે.

કેમ ફેરફાર થયો? ભવિષ્યવાણીમાં બતાવ્યું છે કે ગોગને શિકારી પક્ષીઓનો ખોરાક બનાવી દેવામાં આવશે. તેને પૃથ્વી પર દાટવાની જગ્યા આપવામાં આવશે. એનાથી ખબર પડે છે કે ગોગ કોઈ દૂત નથી. યહોવાની ભક્તિ કરતા લોકો પર પૃથ્વીના રાજાઓ કઈ રીતે હુમલો કરશે, એ વિશે દાનિયેલ અને પ્રકટીકરણનાં પુસ્તકોમાં બતાવવામાં આવ્યું છે. એવું જ ગોગના હુમલા વિશે પણ બતાવવામાં આવ્યું છે.—દાનિ. ૧૧:૪૦, ૪૪, ૪૫; પ્રકટી. ૧૭:૧૪; ૧૯:૧૯.