1-3. (1) ¿Jamüsü nukuwaʼipa Jesús wanaa sümaa nuʼunuin sirumatuʼumüin? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain?

 MOJUSÜ maʼin naaʼin na nikirajüinkana Jesús soʼu outuin nia. Talatapejeʼe maʼin naya süsoʼiraapa naaʼin. Eeʼiyalaashi Jesús soʼu 40 kaʼi namüin na nikirajüinkana, nikirajüin jee nütütüleʼerüin naaʼin. Talatüshii maʼin na nikirajüinkana sutuma tia nnojotsü nacheküin nuʼunajachin Jesús noulia, nnojoleechipejeʼe neʼrüin nia piantua.

² Nikirajüin Jesús na nikirajüinkana saaʼu tü wutaikat Olivos, kacheʼeshii maʼin naya nümüin. Mayaainjeʼe nacheküin ayatüin nekirajünüin nutuma, niyalerüin Jesús najapü nüküjaka wanee pütchi analuʼut namüin. Niyaleraka Jesús iipünaamüin, neʼrajaka na nikirajüinkana sünain oʼunaa, nnojoluichipa nia neʼrüin saʼakapünaa siruma (Luc. 24:50; Aluw. 1:9, 10).

 ³ Aʼwanajaasü nakuwaʼipa na nikirajüinkana Jesús soʼujee kaʼikat tia. ¿Kasa naaʼinreetka na nikirajüinkana Jesús sutuma nnojoluichipain nia? Watüjaa aaʼu yapain naya nutuma Jesús süpüla naaʼinrüin tia aʼyatawaakat. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüla yapain na nikirajüinkana otta kasa naaʼinraka nayakana? ¿Kasa watüjeetka sünainjee tia alatakat? Wekirajaa sünain tü palajatkat kapiitulo suluʼujee tü karaloʼutakat Aluwataaushikana.

4. ¿Kasa nüshajaka Lucas suʼttiajee tü karaloʼutakat Aluwataaushikana?

⁴ Suʼttiajee tü karaloʼutakat Aluwataaushikana ashajüshi Lucas nümüin Teófilo chi nüshajakai amüin paala. a Nüshajüin suʼttiajee tia karaloʼutakat süpüshi tü nüshajakat sajaʼttiamüin tü karaloʼuta nünüliamaajatkat. Naatapejeʼe soʼutku tü pütchikat nutuma sümaa nüküjain waneirua kasa.

5, 6. (1) ¿Jamüsü katchinka maʼin nanoula na nikirajüinkana Jesús? (2) ¿Kasa katchinka atuma nanoula na anoujashiikana maaʼulu?

⁵ Aküjünüsü suluʼu Aluwataaushikana 1:3 süchiki tü akatsüinrakat nanoula na nikirajüinkana Jesús: «Niiʼiyalaakalaka namüin [...] süpüla nayaawatüinjatüin saaʼu sünain shiimain katüin noʼu nüchikuaʼa». Eeshi niiʼiyataale Jesús nümüin waneeshia nikirajüin, piama jee nayale namüin napüshuaʼa. Soʼu wanee kaʼi eeʼiyalaashi namüin 500 anoujashii (1 Cor. 15:3-6). Nayaawatüin sünainjee tia katüin noʼu.

⁶ Akaʼaya neʼe maaʼulu yaa wayaawata aaʼu katüin noʼu Jesús. ¿Eesüche wanee kasa wayaawataka aaʼujee yaajachin Jesús mmapaʼa, outuin nia saaʼu waainjala jee süsoʼiraain naaʼin? Jamüsaʼa shia. Watüjaa aaʼu tia sünainjee tü sümakat tü Bibliakat nachiki na wayuu eʼrakana tü alatakat. Akatsüinraajeerü wanoula wekirajaale nüchiki Jesús jee wachuntule kaalinwaa nümüin Jehová süpüla wayaawatüin saaʼu tü wekirajaakalü anain. Soto waaʼin, kanoulainjanain waya süpüla katüinjatüin woʼu waneepia (Juan 3:16).

7. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesús waküjapa pütchi?

⁷ Aküjashi pütchi Jesús süchiki sukuwaʼipa aluwatawaa nutuma Maleiwa jee nüküjainña müliainjachin chi Mesíaskai jee outajachin  nia (Luc. 24:13-32, 46, 47). Nüküjain Jesús süchiki aluwatawaa nutuma Maleiwa süka niain aneekünüin süpüla tia. Shiaʼaya waküjaka achiki tia maaʼulu (Mat. 24:14; Luc. 4:43).

8, 9. (1) ¿Jarat tü piamasü kasa nnojotka pansaain namüin na aluwataaushikana? (2) ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüla pansaainjatüin tü jülüjakat naaʼin na nikirajüikana? (3) ¿Kasa watüjaka sünainjee tia?

⁸ Asakinnüshi Jesús natuma na aluwataaushikana saaʼu tü wutaikat Olivos, shia tü chiiruaajatkat nakua neʼrüin nia soʼu tia, müshii naya nümüin: «Señotkalee, ¿püikaleʼerajatü süchikuaʼa tü aluwatawaakat nutuma Maleiwa maaʼutpünaa yaa saaʼu Israel?» (Aluw. 1:6). Piama tü kasa nnojotka pansaain namüin na nikirajüinkana Jesús. Palajana nuluwataainjachin Maleiwa naküjainruʼu naaʼu na israelitakana. Tü wane shia jülüjain naaʼin nuʼttamaatajachin Maleiwa sünain aluwatawaa soʼu tia. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüla pansaainjatüin tü jülüjakat naaʼin na nikirajüinkana?

⁹ Nütüjaa aaʼu Jesús sunoutaajeerüin mapa tü kasa nnojotka pansaain namüin na aluwataaushikana. Poloo neʼe kaʼi süchikijee tia, nayaawata aaʼu nüneeküinjanain Jehová na chainjanakana iipünaa. Anuu nünüiki Jesús süchiki tü chiiruaajatkat kasa nnojotkat pansaain namüin na aluwataaushikana: «Niaʼala neʼe chi Tashi chakai iipünaa laülaakai süpüla eʼitawaa tü kaʼi sülatüinjatkalü oʼu tia otta nnojotsü choʼujaain jütüjaainjatüin saaʼu» (Aluw. 1:7). Nia neʼe Jehová aneekaka tü kaʼi naaʼinrajatka oʼu wanee kasa. Süpülapünaa outuin Jesús nüküjain nnojoluin nütüjain saaʼu joujeerüin jee jalapüsheerüin süntüin sükalia süpüla sajaʼttüin kasa mojusü, niaʼala neʼe chi Nüshikai atüjaakai saaʼu tia (Mat. 24:36). Shapaale naaʼin na anoujashiikana maaʼulu saaʼu joujeerüin sajaʼttüin tü kasa mojusükat, shapaajeerü neʼe naaʼin saaʼu wanee kasa nnojotka natüjaainjatüin aaʼu.

10. (1) ¿Kasa eeka süpüla washatüin nanainjee na aluwataaushikana? (2) ¿Jamüsü anaka washatüle tia?

¹⁰ Nnojotsü mojutuinjatüin wanüiki nachiki na aluwataaushikana sünainjee nnojoluin pansaain tü jülüjakat naaʼin. Naapa amaalü tü nümakat Jesús süka nnojoluin yaletüin naaʼin. Kojuyatua nüküjain Jesús namüin na nikirajüinkana eejüinjatüin maʼin naaʼin (Mat. 24:42; 25:13; 26:41). Eejüsü maʼin naaʼin na nikirajüinkana Jesús otta naʼatapajüin najaʼttirüinjatüin Jehová tü kasa mojusükat. Eejüinjatiaʼaya maʼin waaʼin süka sülüʼülüin sükalia süpüla sajaʼttajatüin tü kasa mojusükat (2 Tim. 3:1-5).

11, 12. (1) ¿Kasa aʼyatawaa naapaka Jesús namüin na nikirajüinkana? (2) ¿Jamüsü nüküjaka Jesús süchiki tü nüpülainkat Maleiwa süpülapünaa nüjütüin na nikirajüinkana sünain aküjaa pütchi?

 ¹¹ Nüküjain Jesús namüin na aluwataaushikana tü naaʼinmaainjatkat, müshi nia namüin: «Katchinjeetpejeʼe jaaʼin süntapa jaaʼumüin tü nüpülainkat Maleiwa, jüküjeenakalaka pütchi tachiki sainküinpünaa Jerusalén, Judeapünaa, Samariapünaa otta sainküinpünaa mmakat» (Aluw. 1:8). Aküjünüinjatü palajana süchiki süsoʼiraain naaʼin Jesús chaa Jerusalén eejachire nuʼutunuin aaʼin, süchikijee aküjünüinjatü tia chaa Judea, Samariapünaa otta sainküinpünaa mmaka süpüshuaʼa.

¹² Süpülapünaa nüjütüin Jesús na nikirajüinkana sünain aküjaa pütchi, nüküjain namüin nakaalinjüneenain sutuma tü nüpülainkat Maleiwa. Eetaasü maʼaka 40 sukua süküjünüin süchiki tü nüpülainkat Maleiwa suluʼu Aluwataaushikana. Wayaawatüin sünainjee tia nnojoluin wountuin wanee kasa sünain aʼyataawaa nümüin Maleiwa nnojoliire nükaalinjain waya sükajee tü nüpülainkat. Wachunta waneepia nümüin Maleiwa tü nüpülainkat (Luc. 11:13). Choʼujaashaatasü maaʼulu wamüin tü nüpülainkat Maleiwa.

13. (1) ¿Jalamüinshii aküjain pütchi na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa? (2) ¿Jamüshii waküjainjanaka maʼin pütchi?

¹³ Aküjashii pütchi sainküinpünaa mma na aluwataaushikana, shiapejeʼe naküjain aluʼupünaa waneirua pueulo, eekajasaʼa wayakana aküjashii pütchi sainküin mmakat süpüshuaʼa. Aküjünüsü suluʼu tü palajatkat ekirajaaya, waküjain pütchi süka süpüshuaʼa waaʼin süpüla shiyaawatüinjatüin wayuu maʼleekalia nuluwataainjachin Maleiwa (1 Tim. 2:3, 4). ¿Püküjainche maʼin tü pütchi kateetka atuma soʼu wayuu? Nnojotsü eein wanee aʼyatawaa makat saaʼin tia. Naapeerü Jehová pümüin tü nüpülainkat süpüla puuntuin tia. Wekirajaale sünain tü karaloʼutakat aluwataaushikana watüjaajeerü aaʼu tü waaʼinrajatkat jee tü wakuwaʼipainjatkat süpüla wekeraajüin tü waʼyataainkat.

14, 15. (1) ¿Kasa naküjaka na aapieekana namüin na aluwataaushikana nüchiki Jesús? (Paashajeʼera tü nootakat). (2) «Meeria neʼe nukuwaʼipa nüleʼejapa», ¿kasa aküjüneeka sükajee tia pütchikat?

¹⁴ Aküjünüsü suʼttiajee kapiitulokat tüü, nuʼunuin Jesús iipünaamüin, nnojoika nia neʼrüin na nikirajüinkana. Eejana 11 aluwataaushi ananajakana iipünaamüin, eejaʼalaa namaka piamashii aapiee jee namaka namüin: «Jia wayuu chejeʼewaliikana Galilea, ¿jamüshii shaʼwataka jia sünain ananajaa chaa iipünaamüin? Chi Jesús jümaapuʼukai, amaanüichipa chaa iipünaamüin. Maʼaka jiʼrüin nia sünain oʼunaa chaa iipünaamüin, meeria neʼe nukuwaʼipa  nüleʼejapa» (Aluw. 1:11). ¿Shiache naküjeeka na aapieekana nüleʼejeechin Jesús suluʼu wayuuin nia maʼaka naküjain shia na sulujunakana tü iküleesia nnojotkat shiimain? Nnojottaa. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia?

¹⁵ «Meeria neʼe nukuwaʼipa nüleʼejapa», b müshii na aapieekana nüchiki Jesús, nnojotpejeʼe naküjain nüleʼejüinjachin suluʼu wayuuin nia. Naküjapa na aapieekana tia nnojoishi jaralüin eʼrüin Jesús. Naya neʼe na aluwataaushikana eʼrakana nuʼunuin Jesús sirumatuʼumüin eemüin chi Nüshikai. Meeria neʼe nukuwaʼipa nüleʼejapa, nayeena atüjaakana saaʼu nuluwataain chaa iipünaa na ayaawatakana maʼin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat (Luc. 17:20). Wayaawatüinjatü saaʼu nuluwataain Jesús chaʼayaa iipünaa otta waküjainjatüin süchiki tia sümüin wayuu süpüla shiʼyataainjatüin nümüin Maleiwa.

16-18. (1) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü sümakat Aluwataaushikana 1:13, 14, süchiki sukuwaʼipa tü outkajawaakat? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa María tü niikat Jesús? (3) ¿Jamüsü kojutuinjatka wamüin woutkajaain?

¹⁶ Aleʼejüshii na aluwataaushikana Jerusalénmüin sümaa talatüin maʼin naaʼin (Luc. 24:52). Jüüjüüshii na aluwataaushikana sünain tü nuluwataakalü anain Cristo. Aluwataaushikana 1:13 otta 14 süküjain noutkajaain na aluwataaushikana suluʼu wanee kuatta yalajatkat iipünaa sünain tü miichikat, mapuʼusü sukuwaʼipa tü miichikalüirua chaa Palestina otta eepuʼusü kaleera süpüla süliikajaain wayuu suluʼumüin. Eesüjaʼa shiale tia tü shipiakat nii Marcos maʼaka süküjain Aluwataaushikana 12:12, anasü maʼin tia miichikat süpüla outkajawaa. ¿Jaralii na outkajakana yala otta kasa naaʼinraka?

¹⁷ Nnojoishii nayain neʼe outkajaain na aluwataaushikana, eeshiʼiya waneinnua tooloyuu jee jieyuu maʼaka saaʼin María tü niikat Jesús. Süchikijee tüü nnojotsü achuntunuin sünülia María suluʼu tü Bibliakat. Anasü maʼin sukuwaʼipa süka suutkajaain namaa na suwalayuukana jee nnojoluin jülüjain saaʼin kojutuleeinjatüin shia. Talatakajasaʼa saaʼin María nanoujapa na pienchishiikana süchonnii, na nnojoliikana anoujain yaaiwaʼaya Jesús mmapaʼa (Mat. 13:55; Juan 7:5). Süchikijee outuin jee süsoʼiraain naaʼin Jesús anoujashii na nuwalayuukana (1 Cor. 15:7).

 ¹⁸ Outkajaashii na nikirajüinkana Jesús sutuma wanaawain naaʼin sünain achuntaa nümüin Maleiwa (Aluw. 1:14). Kapülasü waaʼin tü outkajawaakat, süka watütüleʼerajiraain waaʼin, wekirajünüin jee wachiaanüin sünain. Wanee kasa anaʼleeka maʼin shia waʼwaajüin chi Washi iipünaajachikai sünainña. Weeʼirajapa otta woʼuraajapa talatüsü naaʼin Jehová sutuma otta müshia wayakana. Kasataalejeseʼe ayatüin kojutuin wamüin woutkajaain namaa na wawalayuukana (Heb. 10:24, 25).

19-21. (1) ¿Jamüsü anaka waaʼin sutuma niain Pedro palajanain sünain aashajaain? (2) ¿Jamüshi keeʼirakaainjachikai Judas? (3) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü aaʼinnakat süpüla nüneekünüin chi niiʼirakainjachikai?

¹⁹ Nanouteʼerajatü na aluwataaushikana sukuwaʼipa wanee kasa. Nia palajachika Pedro sünain aashajawaa süchiki tia (Wetsiikulo 15-26). Anasü waaʼin süka watüjaain saaʼu ayatüinña nuʼuninnüin akuwaʼipa Pedro nutuma Jehová mayaainjeʼe nuunjulajüin apünüintua süchiki niʼraajüin Jesús (Mar. 14:72). Waleʼeruʼusü wapüshuaʼa kaainjalaa, soteepejeʼe waaʼin anamiain Jehová jee nülatireerüin sooʼopünaa naaʼin tü waainjalakat müleka wayaawajaale suulia (Sal. 86:5).

²⁰ Niyaawata aaʼu Pedro keeʼirakainjachin Judas, chi aapakai nikii Jesús. Chi niiʼirakainjachikai niainjachi wanee anoujakai nünain Jesús otta atüjaakai saaʼu süsoʼiraain naaʼin (Aluw. 1:21, 22). Nüküjatüjülia Jesús süchiki tia, müshi nia: «Jiakana oushikajaakana süchiirua takuwaʼipa, aikalaajeena jia saaʼu tü poloosükat piamamüin einasee, süsaleetkalaka jutuma tü poloosükat piamamüin eʼirukuu yaakat Israel» (Mat. 19:28). Nücheka achikit Jehová müinjanain na polookana piamamüin aluwataaushi maʼaka saaʼin na polookana piamamüin ipa ashaʼwaleʼennaka aaʼu süsepü tü Jerusalén jeketükat (Apoc. 21:2, 14). Niyaawatüin Pedro nutuma Jehová shikeraajüin tü pütchi makat mayaa: «Eejeechin nia palitchon kaʼi otta tü niʼyataainkat naapajeerü waneʼeya» (Sal. 109:8).

²¹ ¿Kasa aaʼinnaka süpüla nüneekünüin chi niiʼirakainjachikai Judas? Ashantanajiraana aaʼuchi maʼaka saainnapuʼuin sümaiwa (Prov. 16:33). Nnojorüleesia aküjünüin piantua süchiki tia suluʼu tü Bibliakat. Süntapa tü nüpülainkat Maleiwa naaʼu na anoujashiikana nnojotsü aainjünüin tia. ¿Jamüshii nashantanajiraaka na aluwataaushikana? Wayaawata aaʼu jamüin naainjaka tia sünainjee tü namakat: «Jehovákalee, pia atüjaakai saaʼu tü suluʼukat saaʼin wayuu. Püküja wamüin jaralin chi wayuu püneekakai naʼakajee na piamashiikana» (Aluw. 1:23, 24). Nacheka achikit na aluwataaushikana niainjachin Jehová aneeküin chi niiʼirakainjachikai Judas. Nüneekünaka Matías, eeshijaʼa napüshire nia na 70 nikirajüin Jesús nüjütakana  sünain aküjaa pütchi (Aluw. 6:2). c

22, 23. ¿Jamüshii jaa wamaka sümüin tü namakat na laülaashiikana?

²² Wayaawata aaʼu sutuma tia keeʼireein naaʼin Jehová pansaainjatüin sukuwaʼipa wanee kasa natuma na aʼyataashiikana nümüin. Aneekünüshiʼiya wawalayuu laülaashiinjanakana suluʼu tü outkajaaleekat. Nüneekünüinjachipa wanee laülaashi pansaainjatü nukuwaʼipa sümaa tü sümakat tü Bibliakat jee aneekünüshi nia sükajee tü nüpülainkat Maleiwa. Kojutushii wamüin naya wawalayuukana, jaa wamüle namüin painwajiraajeena waya namaa na wawalayuukana (Heb. 13:17).

²³ Akatsüinraasü nanoula na nikirajüinkana Jesús sutuma natüjaain saaʼu süsoʼiraain naaʼin otta sunoutunuin sukuwaʼipa tü naʼyataainkat. Yapashii naya süpüla tü alatajatkat namüin. Wekirajaajeerü achiki tia.