EKIRAJAAYA 24
«Yalayala paaʼin»
Isajüshi Pablo noulia na wayuu oʼuteekana naaʼin jee asoutushi nia saaʼu nunoula nümüin Félix
Suluʼujeejatü Aluwataaushikana 23:11–24:27
1, 2. ¿Jamüsü nütüjaakaʼa saaʼu Pablo niʼrüinjachin müliaa chaa Jerusalén?
AYUʼNNUSHI Pablo naʼakajee wainma wayuu jashichikana maʼin chaa Jerusalén, nüpüreesajünaka. Nütüjaa aaʼu Pablo müliainjachin nia chaa Jerusalén, jama süküjünatüjülin nümüin (Aluw. 20:22, 23). Mayaainjeʼe nnojolin nütüjaain saaʼu Pablo tü kasa alatajatkat nümüin, nütüjaa aaʼu niʼrüinjachin müliaa saaʼujee nüküjain pütchi nüchiki Jesús (Aluw. 9:16).
2 Naküjatüjülia na nünüikimaajanakana Maleiwa kapüinjachin jee naapünajachin ekii Pablo natuma na wayuu nnojoliikana judíoin (Aluw. 21:4, 10, 11). Oʼutunataaichijeʼe aaʼin Pablo natuma waneinnua judío jee natuma na sulujunakana tü Sanedrínkat. Püreesashi Pablo otta eʼrajüna aaʼuchi nia natuma waneinnua surulaat romano, jama nusoutuinjachin kojuyatua shiʼipajee tü kasa aküjünakat nüchiki (Aluw. 21:31; 23:10). Choʼujaasü maʼin sükatchinnüin naaʼin Pablo soʼunnaa tia.
3. ¿Kasa akatchinraka waaʼin süpüla ayatüinjanain waküjain pütchi?
3 Watüjaa aaʼu müliainjanain maaʼulu yaa, napüshuaʼa na wayuu aʼwaajeekana chi Maleiwakai sümaa paaʼinwain naya nümaa Cristo Jesús (2 Tim. 3:12). Akatchinneesü waaʼin süpüla ayatüin waküjain pütchi. Waapüin analuʼutka nümüin «chi achepchiee oonookai jee kekiikai maʼin» sutuma nükatchinrüin waaʼin sükajee pütchi nüshajiraka suluʼu karaloʼuta jee tü pütchi naküjakat na wawalayuukana woutkajaapa namaa (Mat. 24:45). Nüküjain wamüin Jehová nnojoleenain nayamülüin waya na waʼünüükana otta nnojoleerüin nataʼülüin sukuwaʼipa aküjaa pütchi (Is. 54:17; Jer. 1:19). ¿Akatchinnüsüche naaʼin Pablo süpüla ayatüin nüküjain pütchi? Mülejeʼeya nukuwaʼipa, ¿kasa aaʼinnaka nüpüleerua jee jamüsü naaʼin sutuma tia?
«Na wayuu aapakana nanüiki süpüla noʼutajachin naaʼin Pablo» (Aluwataaushikana 23:11-34)
4, 5. ¿Kasa akatchinraka naaʼin Pablo jee jamüsü anakaʼa maʼin tia?
4 Akatchinnüsü naaʼin Pablo soʼu tü ai niyuʼnnakalü oʼu naʼakajee na sulujunakana tü Sanedrínkat. Anuu tü aküjünakat süchiki tia: «Soʼu aikat tia, niiʼiyalaaka chi Señotkai naʼatoʼu Pablo jee nümakalaka nümüin: ‹Yalayala paaʼin, aküjeechi pia pütchi tachiki chaa Roma maʼaka püküjain maʼin pütchi tachiki yaa Jerusalén›» (Aluw. 23:11). Akatchinraasü naaʼin Pablo sutuma tü nümakat Jesús jee niyaawata aaʼu nuʼuneechin Romamüin jee nüküjeechin pütchi nüchiki Jesús.
«Alatüshii suulia pienchi shikii na wayuu oukajakana nüpüla Pablo» (Aluwataaushikana 23:21).
5 Yalayalasü naaʼin Pablo sutuma tia. Jamüsüjaʼa waneemüin kaʼi, eeshii maʼaka 40 judío aashajaajiraakana nikiira Pablo jee naküjain naamajeenain noʼutaleepaʼaya naaʼin. Eʼreena naya kasa mojusü naashin nnojorüle noʼutuin naaʼin Pablo (Aluw. 23:12-15). Wanaawashii nekiipüʼü na sacerdotekana otta na laülaashiikana nikiira Pablo, müshijeseʼe nounejirayaain nia suluʼumüin tü Sanedrínkat süpüla nasakirüinjachin nia naashin. Oukünajinna apülachi Pablo natuma süpüla noʼutajatüin naaʼin.
6. (1) ¿Jamüsü nütüjaakaʼa saaʼu Pablo nuʼutunajachin aaʼin? (2) ¿Kasa natüjaka na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana nünainjee nüsiipü Pablo?
6 Naapaka süchiki tia chi nüsiipükai Pablo. Nüjütüinjeseʼe nia Pablo süpüla nüküjain tia nümüin Claudio Lisias, chi sülaülakai surulaat (Aluw. 23:16-22). Aishii maʼin nüpüla Jehová na jimaʼalii jee na majayünnüü yalayalakana aaʼin maʼaka naaʼin chi nüsiipükai Pablo. Nakaalinjain na nawalayuukana jee naaʼinmaasü maʼin tü naʼyataainkat nümüin Maleiwa.
7, 8. ¿Kasa naainjaka Claudio Lisias suulia jamajüin atumawaa Pablo?
7 Laülaashi Claudio Lisias saaʼu 1.000 surulaat. Naapapa süchiki tü aaʼinnajatkat nüka Pablo nuluwataain soʼuleʼeya aikat tia 470 surulaat namaʼaleeya wayuu jatümaajana jee amaajuna süpüla noʼunuinjanain Jerusalénjee nümaa Pablo chaa Cesareamüin. Nantapa chamüin, aapünüshi Pablo najapuluʼu Félix. a Mayaainjeʼe wainmain na judío chajanakana kepiain Cesarea naya wainmaleeka na wayuu nnojoliikana judíoin. Jimatüsü saaʼin wayuu chayaa noulialeʼeya na chajanakana Jerusalén süka nnojoluin sütkaain wayuu sünainjee tü sunoujakalü anain. Chapuʼushiʼiya na surulaat chejeʼewaliikana Roma.
8 Nuluwataain Claudio Lisias wanee karaloʼuta nümüin Félix, müinjatü sukuwaʼipa tia natuma na romanokana. Nüshajüin suluʼu tia karaloʼutakat wayuuin romano Pablo jee nuʼtteʼerüin nia noulia waneinnua judío oʼuteekana naaʼin. Nüküjainña nnojoluin eein wanee kasa nuʼutunajachika aaʼujee Pablo jee nnojoluin eein wanee kasa püreesainjachika anainjee nia. Nuluwataapejeʼe Pablo nümaʼanamüin Félix süka nuʼutuneein aaʼin. Naaʼinrüin tia süpüla naapajüinjatüin Félix nanüiki na wayuu aliʼrajakana Pablo jee nüküjainjatüin kasain aainjünüinjatüin nüka (Aluw. 23:25-30).
9. (1) ¿Kasa aainjünaka nüka Pablo mayaainjeʼe wayuuin romano nia? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wakaalinjünüin?
9 ¿Nüküjainche Claudio Lisias süpüshuaʼa tü alatakat nümüin Pablo? Nnojo. Shia neʼe nüküjaka wanee kasa talatüinjatka atuma naaʼin chi aluwataashikai. Jamüshijaʼa nia, nnojoishi nükaalinjain Pablo, jama nnojoluin nütüjaain saaʼu wayuuin romano nia. Nnojotsü nüküjain «nijitteʼerüin Pablo süka piamasü kaleena» jee niyaajirüin nia (Aluw. 21:30-34; 22:24-29). Nnojoishi kojutuin Pablo nümüin mayaainjeʼe romanoin nia. Akaʼaya neʼe maaʼulu yaa, nootuin Satanás na wayuu ichekana süchiirua tü nanoujakalü anain süpüla müliainjanain waya natuma. Eepejeʼe süpüla waaʼinrüin tü naaʼinrakat Pablo, achunteeshii waya kaalinwaa namüin na sülaülashiikana mma shiʼreere wayumüin wayuu wamüin.
«Anasüjeseʼe taaʼin sünain aashajawaa pümaa süchiki tü kasa eʼitaanakalü aaʼu taya» (Aluwataaushikana 23:35–24:21)
10. ¿Kasa aliʼrajünaka aaʼu Pablo?
10 Eʼrajüna aaʼuchi Pablo suluʼu tü miichi eepuʼule nuluwataain Herodes, naya aʼatapajünaka na antajanakana Jerusalénjee, na aliʼrajakana Pablo (Aluw. 23:35). Jaʼrai kaʼi süchikijee tia, nüntaka Ananías chi nekiipüʼükai na sacerdotekana, antüshi nümaa wanee pütchipüʼü kanüliakai Tértulo jee müshiʼiya waneinnua laülaashii. Anasü maʼin nünüiki Tértulo nüchiki Félix, wainma tü kasa anasü naaʼinrakat napüleerua na judíokana naashin. Anayaasü nünüiki süpüla anainjatüin naaʼin Félix nümaa. b Süchikijee tia, nüküjakalaka Tértulo müin Pablo maʼaka saaʼin «wanülüü outasiroʼu. Nootuin napüshuaʼa na judíokana süpüla neʼrüinjanain wayumüin nümüin chi sülaülashikai mma». Nüküjain Tértulo nekiipüʼüin Pablo na kanüliakana «nazarenos» jee naaʼinrüin wanee kasa mojutuka akajee nutuma tü aʼwaajüleekat, nütaʼülüinjeseʼe. «Naküjayaa namaka napüshuaʼa na judíokana shiimain süpüshuaʼa tü nümakat Tértulo» (Aluw. 24:5, 6, 9). Oʼutuna aaʼinchi wanee wayuu nekiipüʼüle nia na wayuu eʼrüliikana wayumüin nümüin chi sülaülashikai mma jee mojutule nümüin tü aʼwaajüleekat Maleiwa.
11, 12. ¿Kasa naaʼinraka Pablo süpüla sütüjaanüin aaʼu alawaain tü aküjünakat nüchiki?
11 Suuʼulaanaka naashajaain Pablo, nümaka: «Anasü taaʼin sünain aashajawaa pümaa süchiki tü kasa eʼitaanakalü aaʼu taya». Nüküjain nnojoluin shiimain süpüshuaʼa tü aküjünakat nüchiki, nnojoluin mojutuin nümüin tü aʼwaajüleekat jee nnojotsü nootuin wayuu sünain eʼraa wayumüin nümüin chi sülaülashikai mma. Nüküjainña kakaliapünaain nnojolin nuʼunuin Jerusalénmüin, aleʼejüshi neʼe nia süpüla nükaalinjain na nuwalayuukana, jama alin maʼin jamü namüin jee müliain maʼin naya atumawaa. Nüküjain wulein nukuwaʼipa nikerotopa suluʼumüin tü aʼwaajüleekat süpüla anainjatüin nukuwaʼipa noʼuluʼu Maleiwa jee suʼupala wayuu (Aluw. 24:10-13, 16-18).
12 Naashin Pablo namaashi nia na wayuu «nazarenos» namakana amüin na wayuu aliʼrajakana nia. Nüküjain niain nuʼwaajüin Namaleiwase na nutuushinuukana, nunoujain sünain tü sümakat tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés, tü namakat na nünüikimaajanakana Maleiwa otta nunoujain sünain süsoʼiraajeerüin aaʼin wayuu maʼaka nanoujain sünain na aliʼrajakana. Anuukalaka nünüiki Pablo nachiki na aliʼrajakana: «Nayalejeʼeya aküjain pümüin na wayuu yaakana müinmaʼa yaa kasain taainjalain soʼu chajachin taya namaʼana na sulujunakana tü kanüliakat Sanedrín. Aluʼu taküjainjaʼa wanee pütchi sünain maa: ‹Süsalashi taya soʼukai juʼupala saaʼu tanoujain nasoʼiraainjanain aaʼin na wayuu outushiikana›» (Aluw. 24:14, 15, 20, 21).
13-15. ¿Jamüsü anakaʼa waaʼinrüle tü naaʼinrakat Pablo wamaanapa namaʼanamüin na sülaülashiikana mma?
13 Anasü maʼin waaʼinrüle tü naaʼinrakat Pablo wamaanüle namaʼanamüin na sülaülashiikana mma saaʼujee wanoujain nünain Maleiwa jee shiale sünainjee süküjünüin wachiki wootuin wayuu sünain eʼraa wayumüin jee shiale sünainjee naʼakain waya wayuu eʼrüliikana wayumüin. Jamüshijaʼa Pablo nnojotsü anayaain nünüiki nümüin chi aluwataashikai maʼaka naaʼinrüin shia Tértulo. Kojutushi chi aluwataashikai nümüin Pablo, nüküjain tü shiimainkat jee niyaawata aaʼu nünüiki. Naashin Pablo mantüinsalii na wayuu aküjaka mojutuin nutuma tü aʼwaajüleekat, na chejeʼewaliikana Asia. Eeinjana naya süpüla naküjainjanain süchiki tia jee naapajüinjatüin tü nümakat Pablo neʼipajee (Aluw. 24:18, 19).
14 Yalayalasü naaʼin Pablo sünain aküjaa süchiki tü nunoujakalü anain, nüküjain kojuyatua süchiki süsoʼiraajeerüin aaʼin wayuu süchikijee outaa. Mojushiisü tia namüin na wayuu sulujunakana tü kanüliakat Sanedrín (Aluw. 23:6-10). Nüküjain tia namüin süpüla nikirajüin nüchiki Jesús jee süchiki nüsoʼiraain aaʼin, nnojotpejeʼe nanoujain anain tia na niʼipolokana (Aluw. 26:6-8, 22, 23). Süsalashi Pablo atumawaa nunoujain süsoʼiraajeerüin aaʼin wayuu jee sünainjee nunoujain sünain nüsoʼireʼennüin aaʼin Jesús.
15 Yalayaleerü waaʼin waküjapa pütchi maʼaka yalayalain naaʼin Pablo sotule waaʼin tü nümakat Jesús namüin na nikirajüinkana sünain maa: «Süʼürüleena jia wayuu saaʼujee tekirajanain jia, chi wayuu achechetkai naaʼin nieechi oʼttaaka sajaʼttapa tü kasa alatakat sainküin mma». ¿Shapaainjatche waaʼin isale wachiki tü wanüikinjatkat? Nnojotsü shapaainjatüin waaʼin, anuu tü nümakat Jesús wamüin: «Jiʼikajaanapa namaʼanamüin na sülaülajanakana mma, nnojo shapaain jaaʼin saaʼu tü jünüikinjatkat. Jüküjainjatü tü münakat jümüin soʼu kaʼikat tia. Nnojoleena jiain aashajaain, aküjüneerü jümüin tü jünüikinjatkat sutuma tü nüpülainkat Maleiwa» (Mar. 13:9-13).
«Mmotkalaka Félix» (Aluwataaushikana 24:22-27)
16, 17. (1) ¿Kasa nüküjaka jee naaʼinraka Félix wanaa sümaa nümaanüin Pablo nümaʼanamüin? (2) ¿Jamüshi mmotkaʼa Félix sutuma tü nümakat Pablo?
16 Kojuyatua naapüin Félix süchiki tü nanoujakalü anain na nikirajüinkana Jesús. Anuu tü sümakat tü pütchi ashajuushikat: «Niʼraajüin maʼin Félix nakuwaʼipa na wayuu sulujunakana tü kanüliakat ‹Wopu›». Eʼraajünüshii na anoujashii namaiwajanakana sükajee tia anülieekat. Niiʼiratüin Félix tü kaʼi nüneeküinjatkalü oʼu tü naainjainjatkat anuujeseʼe nünüiki namüin na wayuu yalajanakana: «‹Taküjeerü jümüin kasainjatüin taneeküin nüntapeena Lisias, chi sülaülashikai surulaat›. Nüküjain Félix nümüin chi sülaülashikai surulaat nüsürülüinjachin Pablo sümaa jutatüinjatüin nukuwaʼipa nutuma süpüla naaʼinrüinjatüin waneirua kasa jee nüküjain nümüin nuuʼulaainjachin Pablo süpüla nükaalinjünüinjachin natuma waneinnua nuwalayuu» (Aluw. 24:22, 23).
17 Nüntaka mapa Félix sümaa Drusila, tü nuʼwayuusekat, wayuu judío shia. Neenajinnaka Pablo nutuma süpüla nüküjainjachin nümüin nüchiki Cristo Jesús (Aluw. 24:24). Mmotka Félix nüküjapa Pablo süchiki tü lotookalü akuwaʼipaa, nüchecherüinjachin naaʼin wanee wayuu jee kasalajanainjatüin saainjala wayuu nutuma Maleiwa. Eesüjaʼa müle naaʼin sutuma wainmain tü naainjalakat, anuujeseʼe nünüiki nümüin Pablo: «Anashi puʼunule, teenajireechi pia püchikuaʼa eepa kaʼi tapüla». Kojuyatua neenajinnüin Pablo nutuma Félix, nnojoipejeʼe nia neenajirüin süka naapajeein tü nümakat, neenajirüin nia shiiʼiree naapüinjachin Pablo nneerü nümüin (Aluw. 24:25, 26).
18. ¿Jamüshi naashajaakaʼa Pablo süchiki lotuinjatüin nukuwaʼipa, nüchecherüinjatüin naaʼin jee kasalajanainjatüin saainjala wayuu nutuma Maleiwa?
18 Nüküjain Pablo nümüin Félix jee sümüin Drusila süchiki tü lotookalü akuwaʼipaa, nüchecherüinjachin naaʼin wanee wayuu jee kasalajanainjatüin saainjala wayuu nutuma Maleiwa. ¿Jamüsüche nüküjakaʼa tia namüin? Shia süka natüjaweein saaʼu kasainjatüin naaʼinrüin wanee wayuu süpüla nunoujainjachin nünain Cristo Jesús. Nüküjain Pablo namüin tü naaʼinrajatkat süpüla nanoujainjanain nünain Jesús, jama nütüjaain saaʼu wayuuin mojulaashii naya, aʼluwajiraapuʼushii nakuwaʼipa jee nnojotsü lotuin sukuwaʼipa wanee kasa natuma. Ayaawatüna aaʼu sünainjee tia wulein maʼin tü kasa nuluwataakalü anain Maleiwa suulialeʼeya nakuwaʼipa naya wayuukana. Nayaawata aaʼu kasalajaneerüin nutuma Maleiwa tü kasa mojusü jülüjakat saaʼin wayuu, tü sümakat jee tü saaʼinrakat. Niyaawatakajasaʼa Félix sümaa tü nuʼwayuusekat kasalajaneerüin namüin nutuma Jehová tü kasa mojusü naaʼinrakat, jaʼitashi sülaülain nia mma. Shiajaʼa mmotka nia.
19, 20. (1) ¿Kasa waaʼinrajatka kamalainre nümüin wanee wayuu tü pütchi waküjakat sümaa nnojoluin nunouteein nukuwaʼipa? (2) ¿Kasa wayaawataka anainjee maalin Pablo nüpüla Félix?
19 Eejeena wayuu kamalainkana amüin tü pütchi waküjakat maʼaka kamalain shia nümüin Félix, nnojoliipejeʼe naya oonoweein sümaa nünüiki Maleiwa jee nnojotsü nanouteein nakuwaʼipa, eejeekalaka waaʼin wakaalinjapa naya wayuukana. Kojutuinjatü wayuu wamüin maʼaka naaʼinrüin shia Pablo waküjapa sümüin tü saaʼinrajatkat süpüla anain sukuwaʼipa noʼuluʼu Maleiwa. Eesü süpüla sütanalüin naaʼin tia. Nnojoire nuuʼulaweein wanee wayuu suulia tü kasa mojusü naaʼinrakat, nnojoishi anain süpüla wekirajüin nia. Nia wekirajeeka chi wayuu aapaakai sümaa tü pütchikat.
20 Piama juya süchikijee tia, nüikalaaka Porcio Festo nüchikumüin Félix. «Nuuʼulaain Félix püreesain Pablo suluʼu tü kaatsetkat shiiʼiree talatüinjanain neʼe na judíokana nümaa» (Aluw. 24:27). Maalinsai Pablo nüpüla Félix, mayaainjeʼe nütüjaain saaʼu nnojoliin neʼrüliin wayumüin na anoujashiikana namüin na aluwataashiikana jee nnojoluin mojutuin nümüin Pablo tü naluwataakalü anain na romanokana (Aluw. 19:23). Ayatüshi püreesain Pablo nutuma shiiʼiree talatüinjatüin neʼe naaʼin na judíokana nümaa.
21. ¿Kasa alataka nümüin Pablo nuluwataapa Porcio Festo jee kasa akatchinraka nunoula?
21 Aküjünüsü suluʼu Aluwataaushikana 24:27, ayatüin püreesain Pablo soʼu nuluwataain Porcio Festo nüchikumüin Félix. Kojuyatua neenajinnüin Pablo laülaapialuʼumüin. Yalayalasü maʼin naaʼin Pablo mayaainjeʼe nümaanüin «namaʼanamüin na sülaülakana mma jee namaʼanamüin na aluwataashiikana» (Luc. 21:12). Aküjashi mapa pütchi Pablo nümüin chi aluwataashikai saaʼu Roma. Mayaainjeʼe wainmain tü kasa alatakat nümüin Pablo ayatüsia katsüin nunoula. Sotusü naaʼin waneepia nünüiki Jesús soʼu nümüin nümüin: «Yalayala paaʼin».
a Paashajeʼera tü pütchikat « Félix, chi aluwataashikai saaʼu Judea».
b Naapüin analuʼutka Tértulo nümüin Félix saaʼu eein jimataa aaʼin nutuma suluʼu tü mma nuluwataakalü aaʼu. Nnojotpejeʼe shiimain tia süka jouluin atkawaa chaa Judea soʼu nuluwataain Félix, nnojotsü maajüin tia naluwataiwaʼaya na aluwataakana nüpülapünaa. Naashin Tértulo naapüin analuʼutka na judíokana nümüin Félix saaʼu wainmain tü kasa naainjakat napüleerua, alawaapejeʼe neʼe tia, üttüsü naaʼin na judíokana nünain Félix, jama niʼrülin wayumüin jee müliain maʼin naya nutuma (Aluw. 24:2, 3).
