1-6. Püküja süchiki tü naaʼinrakat na wawalayuukana süpüla naküjainjanain maʼin pütchi.

 REBECCA, shia wanee majayüt Aküjat Pütchi nüchiki Jehová chaʼayaa Ghana, alüʼüjawaisü shia karaloʼuta nüchiki Maleiwa suluʼu saawalia otta aküjawaisü shia pütchi namüin waneinnua tepichi soʼutpünaa recreo. Wainma na oʼttakana sünain ekirajawaa sünain tü Bibliakat sümaa.

² Chaʼayaa suluʼu tü isla kanüliakat Madagascar wüinpüjeeruʼu sünain África, eeshi wanee wawala sümaa nuʼwayuuse waraittaka 25 kilómetro süpüla nüntajachin suluʼumüin wanee pueulo sünain ekirajaa wayuu. Jaʼisü maʼin tü kaʼikat chaʼayaa.

³ Na wawalayuu chejeʼewaliikana Paraguay namaa waneinnua wawalayuu suluʼujeejanaka 15 mma naatajatü nakumajüin wanee anuwa süpüla naküjainjanain pütchi namüin na wayuu kepiakana sotpaʼa tü süchikat Paraguay otta Paraná. Naainjain tia süka wainmain wayuu wattakana kepiain noulia. Eetaasü maʼaka 45 miit kilo saawain tia anuwakat otta watiraasü süpüla 12 wayuu. Müsü aka saaʼin wanee miichi eere makatüin na wawalayuukana soʼutpünaa tü kaʼi naküjakalü oʼu pütchi.

⁴ Chaʼayaa Alaska eere alin maʼin jemiai, nachajaain maʼin sukuwaʼipa na wawalayuukana süpüla naküjain pütchi soʼutpünaa tü kashi nnojotkalü oʼu alin maʼin jemiai. Süntapa tü anuwakat namaa na wayuu alapalaakana saaʼu tia mmakat, ojuʼitüshii na wawalayuukana sümaa tü kareetachonkat otta wainma karaloʼuta suluʼu naata anüikii. Süka wattain maʼin nepia na wayuu chakana Alaska, choʼujaashaatasü maʼin tü katünasükat eeka joʼuuchon süpüla naküjainjanain pütchi na wawalayuukana. Maʼaka saaʼin namüin na wayuu aleutiana, atabascana, chimesiana otta tlingit.

⁵ Chaa Texas, Estados Unidos eeshi wanee wawala Larry nünülia,  kepiashi nia eere naaʼinmajünüin na laülaayuukana. Masaʼasai nia sünainjee wanee pasiruwawaa, mayaainjeʼe müin nukuwaʼipa aküjashi nia süchiki tü pütchi anasükat otta nüküjainña süchiki waraiteechin nia nüchikuaʼa (Is. 35:5, 6).

⁶ Eejana waneinnua wawalayuu suluʼu tü mmakat Myanmar oʼunuinjanakana sünain wanee outkajawaa miyoʼu. Apünüin kaʼi noʼunuin suluʼu wanee anua suluʼujee tü mmakat Mandalay. Süka naküjeeshaatain maʼin tü pütchikat alüʼüjashii naya wainma karaloʼuta, naapüin shia namüin na wayuu oʼunakana namaa. Sümaʼainruʼu süshaʼwalaain tü anuakat suluʼu wanee pueulo ashakataamatüshii naya sünain aküjaa pütchi. Shiasaʼa noʼotoopa nachikuaʼa na wawalayuukana, naatainnapa na wayuu suluʼukana tü anuakat jee aküjaa müshia naya pütchi namüin.

7. (1) ¿Kasa naaʼinraka na aʼyataakana nümüin Jehová süpüla naküjainjatüin süchiki Nuluwataainjachin Maleiwa? (2) ¿Kasa nountaka sükajee tia?

⁷ Sükajee tü naaʼinrakat naya wawalayuukana wayaawata aaʼu süküjünüin tü pütchi anakat maʼin suluʼu mmaka süpüshuaʼa (Aluw. 28:23). Na aʼyataakana nümüin Jehová aküjashii naya pütchi sainküin miichi, kaayeruʼupünaa, süka teleepono noʼunapa suluʼu wuusü, waraittapa naya patkeruʼu jee neemeraapa naʼyataaleruʼu. Nachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla naküjain tü pütchi anakat sümüin wayuu süpüshuaʼa (Mat. 10:11).

8, 9. (1) ¿Jamüsü ponoko maʼin waaʼin sükooʼomüinraain maʼin tü aküjaakat pütchi? (2) ¿Kasa isaka nachiki nooʼuleʼerüin na wayuukana jee kasa wekirajaajeetka anain?

⁸ Alatüsü suulia 235 mma eere naküjain pütchi na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová. Püküjale süchiki tü pütchi anasükat wanaajiraa namaa, anashaatasü maʼin tü paaʼinrakat. Jaʼitairü süpülajünüin tü waʼyataainkat, süpüleeruaanüle waaʼin jee müliale waya atumawaa, ayatüshii waya sünain aküjaa namüin na wayuukana sainküin mmakat süchiki Nuluwataainjachin Maleiwa.

⁹ Akooʼomüinraasü maʼin tü aküjaakat pütchi otta nnojotsü jaralüin ooʼuleʼerüin shia, jaʼitakajeʼe neʼe chi Yolujaakai isasü nüchiki nooʼuleʼerüin shia. Süpüla watüjaain saaʼu jamüin isaka nüchiki wekirajaa sünain tü aaʼinnakat soʼu nakalioʼu na nikirajüinkana Jesús süka shiain tü waʼyataakalü anain maaʼulu.

10. (1) ¿Jarat tü aʼyatawaa naaʼinmaaka maʼin Jesús yaaiwaʼaya nia mmapaʼa? (2) ¿Nuunteetche Jesús nüküjain tü pütchi nümüiwaʼa?

¹⁰ Tü aküjaakat pütchi shia wanee aʼyatawaa naaʼinmaaka maʼin Jesús wanaa sümaa yaajachin nia mmapaʼa. Nia keʼinaajalakai  sukuwaʼipa tü naaʼinrajatkat na anoujashiikana, müshijeseʼe nümüin: «Oʼunajachiaʼaya taya suluʼupünaa waneirua pueulo sünain aküjaa tü pütchi anakat maʼin süchiki niainjachin aluwataain Maleiwa saaʼu wayuu, jama shiain ajütüüshin apüla taya tia» (Luc. 4:43). Nütüjaapejeʼe saaʼu Jesús nnojoluinjatüin nuuntuin nümüiwaʼa nikeraajüin tia aʼyatawaakat jama sülüʼülaain nükalia süpüla outajachin nia (Mar. 13:10). ¿Jaraliiche na aküjainjanakana tü pütchi anasükat sainküinpünaa mmakat süpüshuaʼa otta jamüinjatü sukuwaʼipa natuma? 

11. (1) ¿Jarat tü aʼyatawaa naapakat Jesús namüin na nikirajüinkana? (2) ¿Kasa akaalinjeenaka naya süpüla nountuinjatüin tia?

¹¹ Süsoʼiraapa naaʼin Jesús eeʼiyataashi nia namüin na nikirajüinkana jee naapüin namüin wanee aʼyatawaa anaka maʼin: «Anashii juʼunule sünain ekirajaa wayuu maʼleekalia sainküin tü mmakat. Woutiiseena naya jutuma saaʼu nünülia chi Tashikai, saaʼu tanülia tayakai chi Nüchonkai otta saaʼu nüpülain Maleiwa. Jikirajeena naya süpüla noonooinjanain sümaa süpüshuaʼa tü taluwataakalü anain. Soto jaaʼin eejeechin taya waneepia jümaa sülüʼülaleepaʼa sükalia süpüla sajaʼttajatüin tü kasa alatakat sainküin mma» (Mat. 28:19, 20). Nayaawata aaʼu na nikirajüinkana Jesús eeinjachin nia waneepia namaa sünain akaalinjaa naya sünain aküjaa pütchi jee sünain ekirajaa wayuu. Choʼujaasia namüin nakaalinjünüinjanain nutuma Jesús süka nüküjatüjülin namüin naʼürülaanüinjanain natuma na manoujainsaliikana saalinjee tü nanoulakat (Mat. 24:9). Nüküjain Jesús namüin naapüinjatüin Maleiwa tü nüpülainkat süpüla yalayalainjatüin naaʼin. Anuujeseʼe nünüiki namüin süpülapünaa nuʼunuin iipünaamüin: «Katchinjeetpejeʼe jaaʼin süntapa jaaʼumüin tü nüpülainkat Maleiwa, jüküjeenakalaka pütchi sainküinpünaa mmakat» (Aluw. 1:8).

12. (1) ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin süchiki sukuwaʼipa naʼyataain na anoujashii namaiwajanakana? (2) ¿Jamüsü anaka watüjaale saaʼu tia?

¹² Sünainjee tü wekirajaaitpakalü anain eesüjaʼa süpüla jülüjain waaʼin jamapuʼuin nakuwaʼipa na aluwataaushikana jee na wane anoujashii namaiwajanakana. Naaʼinmaasü tü aʼyatawaa aapünakat namüin mayaainjeʼe palitchoin naya jee napüleeruaanüin aaʼin. ¿Nekeraajüinche tü aʼyatawaa aapünakat namüin? ¿Nükaalinjüinche Jehová naya sükajee tü nüpülainkat jee sükajee waneirua kasa? Suluʼu tü karaloʼutakat Aluwataaushikana, aküjünüsü süchiki tia otta süchiki wanee kasa naaʼinraka süpüla nekeraajüin tü naʼyataainkat. Anasüjeseʼe wekirajaale sünain tia, jama watüjaain saaʼu waʼyataainjanainña wayakana sünain tia «sülüʼülaleepaʼa sükalia süpüla sajaʼttajatüin tü kasa alatakat sainküin mma».

13, 14. (1) ¿Jarai kashajalaka tü karaloʼutakat Aluwataaushikana otta kasa naaʼinraka süpüla pansaainjatüin maʼin tü nüshajakat? (2) ¿Kasa aküjünaka achiki suluʼu tü karaloʼutakat Aluwataaushikana?

¹³ ¿Jarai kashajalaka tü karaloʼutakat Aluwataaushikana? Mayaainjeʼe nnojoluin aküjünüin suluʼu jaralin kashajalain shia, sünainjee tü aküjünakat suʼttianainjee wayaawata aaʼu niain Lucas chi ashajakai tü karaloʼutakat Aluwataaushikana (Luc. 1:1-4; Aluw. 1:1, 2). Kakaliashaatain nayaawatüin aaʼu na wayuukana niain Lucas kashajalain tü karaloʼutakat Aluwataaushikana, eʼnnaajünüshi nia suluʼu niain wanee tottoolu kamaneekai maʼin jee nütüjaain maʼin süpüleerua ashajaa süchiki tü kasa alatüirükat (Col. 4:14). Ashajünüsü suluʼu tü alatakat soʼunnaa 28 juya, soʼujee tü juyakat 33 soʼu wakalia, wanaa sümaa nuʼunuin Jesús chaa iipünaamüin sünainmüinreʼeya tü juyakat 61 soʼu wakalia, wanaa sümaa nüpüreesajinnüin Pablo chaa Roma. Mayaainjeʼe nnojoluin naashajaain maʼin Lucas nüchiki niakai, eejachi nia namaa waneinnua anoujashii soʼunnaa waneirua kasa alatakat, müshijeseʼe nümüin suluʼu waneirua pütchi «wachajaain sukuwaʼipa» (Aluw. 16:8-10; 20:5; 27:1). Süpüla pansaainjatüin maʼin nutuma Lucas tü nüshajakat ekirajaashi maʼin nia palajana jee nüsakirüin na eʼrakana tü kasa alatakat maʼaka naaʼin Pablo, Bernabé, Felipe otta waneinnua anoujashii.

¹⁴ ¿Kasa aküjünaka achiki suluʼu tü karaloʼutakat Aluwataaushikana? Aküjünüsü suluʼu süchiki tü naaʼinrakat na aluwataaushikana. Naatasü suulia tü nüshajakat Lucas suluʼu tü karaloʼuta nünüliamaajatkat eere nüküjain süchiki tü naaʼinrakat jee tü nümakat Jesús. Aküjünüsü suluʼu Aluwataaushikana süchiki naküjain maʼin pütchi na anoujashii namaiwajanakana «mayaapejeʼe wayuuin neʼe naya jee nnojoluin natüjain maʼin sünüiki karaloʼuta» naashin na manoujainsalii nakalioʼujanakana (Aluw. 4:13). Aküjünüsü suluʼu wanaa sümaa süikaleʼennüin nakuwaʼipa na anoujashii namaiwajanakana, nakooʼomüinraain maʼin mapa otta yalayalain maʼin naaʼin sünain aküjaa pütchi (Aluw. 4:31; 5:42). Wayaawata aaʼu sükajee tü sümakat nükaalinjain Maleiwa na anoujashiikana sükajee tü nüpülainkat süpüla nekeraajüinjatüin tü aʼyatawaa aapünakat namüin (Aluw. 8:29, 39, 40; 13:1-3; 16:6; 18:24, 25). Pansaasü maʼin tü sümakat sümaa tü aküjünakat maʼin suluʼu tü Bibliakat wuleinjatüin atumawaa tü nünüliakat Maleiwa Nuluwataapeena Jesús nutuma otta süchiki ayatüin na anoujashiikana sünain aküjaa pütchi mayaainjeʼe napüleeruaanüin aaʼin jee müliain naya atumawaa (Aluw. 8:12; 19:8; 28:30, 31).

15. ¿Jamüsü anaka maʼin wekirajaale sünain tü sümakat tü karaloʼutakat Aluwataaushikana?

 ¹⁵ Akooʼomüinraasü maʼin tü wanoulakat wekirajaale sünain nakuwaʼipa na anoujashii eejanakana nükalioʼu Jesús. wekirajaale sünain meimmoluin naya jee yalayalain naaʼin sünain aküjaa pütchi keeʼireejeerü waaʼin washatüin nakuwaʼipa, wekeraajeetka mayaa tü nuluwataakalü anain waya Jesús, tü makat mayaa: «Anashii juʼunule sünain ekirajawaa wayuu maʼleekalia sainküin tü mmakat». Anashaatasü maʼin karaloʼutakat tüü, wayaawateerü aaʼu sutuma tü suluʼukat tü karaloʼutakat Aluwataaushikana.

16. ¿Kasa wekirajaainjatkalü anain sünain karaloʼutakat tüü?

¹⁶ ¿Kasapülajatü karaloʼutakat tüü? (1) Wayaawateerü aaʼu sutuma nükaalinjain waya Jehová sükajee tü nüpülainkat süpüla waküjainjatüin pütchi otta wekirajüinjatüin wayuu, (2) keeʼireejeerü maʼin waaʼin waküjain pütchi wekirajaapa sünain nakuwaʼipa na anoujashii namaiwajanakana otta (3) kojutuinjatüin maʼin wamüin naʼakain waya na anoujashiikana nünain Jehová otta kojutuinjanain wamüin na laülaakana wapüleerua sünain anoujaa.

17, 18. (1) ¿Jamüsü sukuwaʼipa karaloʼutakat tüü? (2) ¿Jamüsü mapüleeka ekirajawaa süka?

¹⁷ ¿Jamüsü sukuwaʼipa karaloʼutakat tüü? Eesü sünain mekiisat shiʼipa. Sünain waneʼewai sukua, ekirajaana anainrü süpüshi tü süküjakat tü karaloʼutakat Aluwataaushikana, nnojotsü aküjünüin suluʼu süpüshuaʼaleeya tü sümakat tü wetsiikulokalüirua suluʼujeejatka Aluwataaushikana, shia ekirajaanajatkalü maʼin anain tü watüjakat sünainjee tü pütchi suluʼukat otta tü waaʼinrajatkat süpüla weʼitaainjatüin suluʼu wakuwaʼipa tü wekirajaakalü anain. Suʼttianainjee wanee ekirajaaya aküjüneerü kasainjatüin ekirajaanüin anain otta tü wetsiikulo kaluʼujeejatka shia.

 ¹⁸ Mapüleejeerü ekirajawaa süka tü karaloʼutakat sutuma tü ayaakuaakalüirua. Jülüjale shia waaʼin wayaawateerü saaʼu kasain maʼin alatüin namüin na anoujashii namaiwajanakana. Suluʼu kojuyasü kapiitulo eesü recuadro kaluʼuka sooʼomüin pütchi nachiki anoujashii namaiwajannuu kanoulakana maʼin, süchiki waneirua mma, süchiki kasa alatüirüin, süchiki sukuwaʼipa wayuu otta nachiki na aküjünakana achiki suluʼu tü karaloʼutakat Aluwataaushikana otta eesü süpüla süshajünüin pütchi sotpünaa tü karaloʼutakat süka jeruluin shia.

19. ¿Kasa wasakireʼerüinjatka anain waaʼin?

¹⁹ Wekirajaale sünain karaloʼutakat tüü wayaawateerü saaʼu wakuwaʼipa müleka kojutule maʼin wamüin wekirajüin wayuu jee ayatüin waküjain pütchi süka süpüshuaʼa waaʼin jaʼitainna jekenain waya sünain aküjaa pütchi jee kakaliainnale waya sünain (2 Cor. 13:5). Anasüjeseʼe wasakirüle waaʼin: «¿Jülüjasüche taaʼin choʼujaayülia maʼin süküjünüin tü pütchi anasükat sümüin wayuu?» (1 Cor. 7:29-31). «¿Ayatüsüche kapülain taaʼin tü aküjaakat pütchi jee talatüsü taaʼin sünain?» (1 Tes. 1:5, 6). «¿Tachajaainche sukuwaʼipa süpüla taküjainjachin maʼin pütchi jee tekirajüinjatüin wayuu?» (Col. 3:23).

20, 21. (1) ¿Jamüsü wekeraajüinjatka tü aʼyatawaa aapünakat wamüin? (2) ¿Jamüinjatü waaʼin sünain tia aʼyatawaakat?

²⁰ Ayata waaʼinmaain tü aküjaakat pütchi, shia wanee aʼyatawaa aapünakat wamüin. Choʼujaashaatasü maʼin maaʼulu süküjünüinjatüin tü pütchikat sümüin wayuu sümaʼainruʼu sülüʼülüin sükalia süpüla sajaʼttajatüin kasakat süpüshuaʼa jama wainmain na wayuu eekana süpüla katüin noʼu sünainjee. Nnojotsü watüjaain saaʼu jeʼrainjanain maʼin na wayuu aapaakana sümaa tü pütchi waküjakat (Aluw. 13:48). Shiapejeʼe jülüjainjatka waaʼin wekeraajüinjatüin tü waʼyataainkat maiwaʼaya shia (1 Tim. 4:16).

²¹ Anasü washatüle sukuwaʼipa nanoula na anoujashii eejanakana nükalioʼu Jesús. Kasataalejeseʼe jaloulin wamüin tü wekirajaainjatkalü anain suluʼu karaloʼutakat tüü süpüla waaʼinmaainjatüin tü aküjaakat pütchi jee yalayalainjatüin waaʼin sünain. Süpüla ayatüin waya sünain aküjaa süchiki tü pütchi anasükat süchiki Nuluwataainjachin Maleiwa (Aluw. 28:23).