EKIRAJAAYA 18
«Naainjain tia Maleiwa süpüla nachajaainjachin nüchiki» nantakalaka nünain
Nüchajaain sukuwaʼipa Pablo süpüla nüküjain pütchi jee yootushi nia süchiki wanee kasa kamalainjeetka sümüin wayuu
Suluʼujeejatü shia Aluwataaushikana 17:16-34
1-3. (1) ¿Jamüsü mojushiikaʼa nümüin Pablo tü kasa niʼrakat chayaa Atenas? (2) ¿Kasa watüjeetka sünainjee tü naaʼinrakat Pablo?
WARAITTÜSHI Pablo Atenas chaa Grecia. Ekirajapuʼushi Sócrates, Platón otta Aristóteles suluʼu tia mmakat. Mojusü nümüin Pablo niʼrüin wainmain wayuu aʼwaajaka maleiwayaasü. Watta saalii shiyaakua maleiwayaasü suluʼupünaa tü aʼwaajüleekat, pülaasapaʼapünaa jee sainküinpünaa kaaye. Nütüjaa aaʼu Pablo tü jülüjakat naaʼin Jehová süchiki tia (Éx. 20:4, 5). Niyouta achikit Pablo suʼwaajünüin maleiwayaasü maʼaka niyoutuin shia Maleiwa.
2 Nüntapa Pablo metkaaraluʼumüin niʼrüin wattain saalii niyaakua chi maleiwa kanüliakai Hermes sünain maichein nia jee wainmain aʼwaajülee. ¿Aküjeeiche Pablo pütchi suluʼu tia mmakat? ¿Achechereeitche nia naaʼin? ¿Nüchajaajeetche sukuwaʼipa süpüla wanaawainjatüin saaʼin wayuu nümaa? ¿Nükaalinjeetche wayuu süpüla sürütkaain nünainmüin Maleiwa?
3 Aküjünüsü suluʼu Aluwataaushikana 17:22-31 süchiki tü nümakat Pablo soʼu nikirajüin na wayuu atüjakana maʼin chaa Atenas. Wekirajaale sünain tü nümakat Pablo wayaawateerü aaʼu wanüiki waküjapa pütchi, shiimainjeerü wamüin tü wekirajakalü anain, atüjeena waya aküjaa pütchi otta wekirajeerü wayuu sünain wanee kasa wanaaweetkalü atuma saaʼin wamaa süpüla süsakireʼerüinjatüin saaʼin sünain.
«Chaa metkaaraluʼu» (Aluwataaushikana 17:16-21)
4, 5. ¿Jalajachi aküjain pütchi Pablo nüntapa Atenasmüin? ¿Jamüsü kapüleekaʼa nümüin nüküjain pütchi sümüin wayuu chaa metkaaraluʼu?
4 Oʼunushi Pablo Atenasmüin a soʼunnaa juyakat 50, tia shia tü piantuakat nukua sünain aküjaa pütchi. Nükaalinjain na judíokana süpüla nayaawatüin saaʼu tü Karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa, naaʼinrüin tia sümaʼainruʼu nüntüin Silas jee Timoteo Bereajee. Aküjashi pütchi Pablo chaa metkaaraluʼu. Naya nüküjaka amüin na wayuu nnojoliikana anoujain sünain tü nanoujakalü anain na judíokana (Aluw. 17:17). Chajatü tia palaajee sünain Atenas, eesü maʼaka saaʼin jaʼrai hectárea sajaʼapüin tia metkaatkat otta suutkajaale wayuu tia. Saashin wanee karaloʼuta, chaʼwaishii na oikaaliikana, na políticokana, na ekirajaakana süchiirua wanee kasa jee na ashajüliikana karaloʼuta. Kamalainsü maʼin namüin na wayuu atüjakana chain naya yootuin süchiki tü kasa natüjakalü apüleerua.
5 Kapüleesü nümüin Pablo aküjaa pütchi chaa metkaaraluʼu süka eejanain na wayuu kanüliakana «epicúreos» jee «estoicos». b Na epicúreokana nanouja anainrü eejaʼalaa sümüin wayuu. Naashin nayakana, nnojoishi kojutuinjachin wamüin Maleiwa, nnojotsü kasain alin nünain wanee wayuu outapa nia jee nuuntuin naaʼinrüin wanee wayuu kasa eekai anain jee nüchecherüin naaʼin soʼunnaa müliaa. Na estoicokana shia naaʼinmaaka nekirajaain süchiirua jamüin sülataka wanee kasa. Nnojotsü nanoujain anain süsoʼiraain saaʼin wayuu süchikijee outaa. Naatajatü maʼin tü nanoujakalü anain suulia tü nekirajakalü anain na oushikajaakana süchiirua nukuwaʼipa Cristo, tü nikirajakalü anain Pablo.
6, 7. (1) ¿Jamüsü nanüiki waneinnua wayuu griego süchiki tü nikirajakalü anain Pablo? (2) ¿Jamüsü nanüiki waneinnua wayuu maaʼulu süchiki tü wekirajakalü anain?
6 ¿Jamüsü nanüiki naya wayuukana süchiki tü nikirajakalü anain Pablo? «Chi koyoroloikai» eeshii na makana nümüin, «okotchojüi waüyee» maluʼulu tia suluʼu griego. Naashin wanee wayuu ekirajaakai süchiirua tü kasa alatüitkat, naya münapuʼuka amüin na wüchiichein atpajakana waüyee yalapünaa otta na wayuu oʼunapuʼukana metkaaraluʼu sünain akotchojoo süpütaala eküülü jee wanee kasa sujutaka wayuu. Mapa, naya eʼraajünaka sükajee tia na wayuu anoujakana sünain kasa eekai eein nnojotkat nayaawatüin saaʼu. Naashin naya wayuukana, nnojotsü kasain nütüjaain aaʼu Pablo jee nüshanüin neʼe tü kasa shikirajakalü anain wayuu yalapünaa. Wekirajaajeerü anain jooluʼu nnojolin mmoluin Pablo sutuma nanüiki naya wayuukana.
7 Shiaʼaya neʼe süküjaka tia wayuu wachiki maaʼulu yaa. Meeʼerapalashii waya sutuma wanoujain nünain Jehová jee wanoujain sünain tü sümakat tü Bibliakat. Naashin waneinnua wayuu eejaʼalaa müsü wanee kasa sutuma tü kanüliakalü Evolución jee kekiishi chi eekai nunoujain sünain tia, eekajasaʼa chi nnojoikai anoujain sünain tia nnojotsü kasain nütüjaain aaʼu naashin. Nnojotsü kasain wayaawatüin aaʼu naashin naya wayuukana sutuma wekirajüin sünain tü sümakat tü Bibliakat jee waküjain eein chi Kakumainkai kasa süpüshuaʼa. Nnojoliipejeʼe waya mmoluin sutuma tü namakat naya wayuukana, yalayalasü waaʼin waküjapa niain kakumalain Jehová süpüshuaʼa tü kasa eekat saaʼu tü mmakat (Apoc. 4:11).
8. (1) ¿Jamüsü nanüiki waneinnua wayuu süchiki tü pütchi nikirajakalü anain Pablo? (2) ¿Kasa wayu tü kanüliakalü Areópago? (Paashajeʼera tü nootakat).
8 Eeshii na makana süchiki tü nümakat Pablo: «Eeshijaʼa nüküjaire pütchi nachiki namaleiwase na naatakana oumain» (Aluw. 17:18). Shialejeʼeya nikirajüin achiki Pablo tia chaa Atenas eeshijaʼa süpüla kachajaalain nia sünainjee. Oʼutuna aaʼinchi paala wanee wayuu kanüliakai Sócrates saaʼujee nikirajüin nüchiki wanee maleiwa naata. Amaanüshijeseʼe Pablo saaʼumüin tü kanüliakalü Areópago c jee suchuntunaka nümüin nüküjainjatüin süchiki tü nikirajakalü anain. ¿Kasache naaʼinrajatka Pablo süpüla nüküjain pütchi namüin na wayuu nnojoliikana atüjaain saaʼu tü nümakat Maleiwa?
«Jia wayuu yaakana Atenas, jaʼyasü jaaʼu...» (Aluwataaushikana 17:22, 23)
9-11. (1) ¿Kasa naaʼinraka Pablo süpüla nüküjain pütchi namüin na wayuu chejeʼewaliikana Atenas? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa?
9 Nülerajüin Pablo shiyaakua tü maleiwayaasükalüirua, nnojotpejeʼe airuʼuluin nünüiki süchiki. Yootushi nia namaa na wayuukana süchiki wanee kasa wanaaweetka aluʼu naaʼin nümaa. Anuu nünüiki namüin: «Jia wayuu yaakana Atenas, jaʼyasü jaaʼu kanoulain maʼin jia nanain na maleiwakana noulialeʼeya na wane wayuukana» (Aluw. 17:22). Kekiishi maʼin Pablo, nüküjainjeseʼe namüin naya wayuukana kanoulain maʼin naya. Nütüjaa aaʼu Pablo eein süpüla nanoujain nünain Maleiwa naya wayuukana, jaʼitashi ichein paala naya süchiirua tü nanoujakalü anain. Sotusü naaʼin Pablo müin anayaakai saaʼin tü naaʼinrakat manoujainwaʼaya nia (1 Tim. 1:13).
10 Niyaawata aaʼu Pablo kanoulain naya wayuukana sutuma niʼrüin wanee pütchi sünain wanee aʼajülee makat mayaa: «Nümüinjatü wanee maleiwa meʼraajuukai». Saashin wanee karaloʼuta, naainjapuʼuin na griegokana otta waneinnua wayuu aʼajülee sümüin tü maleiwayaasü nnojotkat neʼraajüin suulia jamajüin naya sutuma. Nayaawata aaʼu na chejeʼewaliikana Atenas sükajee tia eein wanee Maleiwa nnojoikai neʼraajüin, aküjashijeseʼe pütchi Pablo namüin. Anuu nünüiki: «Chi Maleiwa taashajaakai achiki jümüin, niajaʼa chi juʼwaajakai sümaa nnojolin jiʼraajüin nia» (Aluw. 17:23). Nnojotsü airuʼuluin nünüiki Pablo otta pansaasü tü nikirajakalü anain. Nnojoishi nia aashajaain nüchiki wanee maleiwa naata namüin na chejeʼewaliikana Atenas maʼaka naküjain na wayuukana nüchiki. Nia nikirajaka achiki chi waneeshikai suluʼu Maleiwain.
11 ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Pablo waküjapa pütchi? Jülüjeeshii waaʼin na wayuu waküjakana amüin pütchi süpüla watüjaain saaʼu kanoulale naya. Jülüjeesü waaʼin kaüliijanale naya kuruusa, eere wanee ayaakuaa nepialuʼu jee suluʼu napaatiase jaʼyaka aaʼujee kanoulain naya. Eeshiijaʼa süpüla wamüin: «Jaʼyasü paaʼu kanoulain pia. Talatüsü maʼin taaʼin süka yootuin taya pümaa». Waküjale tia nümüin, mapüleejeerü yootoo nümaa süchiki wanee kasa wanaawakat aluʼu waaʼin nümaa. Nnojo wayoujain wayuu sünainjee tü sunoujakalü anain. Sotuinjatü waaʼin eepuʼuin na wawalayuu anoujakana sünain wanee kasa nnojotka shiimain.
Wekiraja na wayuukana sünain wanee kasa wanaaweetka aluʼu naaʼin wamaa.
Nnojoishi wattain Maleiwa woulia (Aluwataaushikana 17:24-28).
12. ¿Kasa naainjaka Pablo süpüla kamalainjatüin namüin na chajanakana Atenas tü nümakat?
12 ¿Ayatüsüche kamalain namüin na chajanakana Atenas tü nümakat Pablo? Nütüjaa aaʼu Pablo natüjain maʼin naya wayuukana süchiki tü kasa nekirajakalü anain waneinnua wayuu, nnojotpejeʼe natüjaain saaʼu tü nümakat Maleiwa. Nikirajüinjeseʼe naya sünain wanee kasa kamalainjeetka namüin. Nikirajüin Pablo naya sünain tü Karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa, nnojotpejeʼe naashajeʼerüin shia namüin. Nnojotsü alanaain nukuwaʼipa Pablo noulia na aapajakana nünüiki, müshijeseʼe «woulia» jee «waya» nümüin. Nüküjain namüin pansaain tü nikirajakalü anain sümaa tü nashajakat waneinnua griego. ¿Kasa nüküjaka Pablo namüin na wayuu chajanakana Atenas nüchiki chi Maleiwa nnojoikai neʼraajüin? Wekirajaa sünain tia.
13. (1) ¿Jara kakumalaka naashin Pablo tü kasa yaakat mmapaʼa jee tü chakat sirumatuʼu? (2) ¿Kasa nayaawataka na wayuu chajanakana Atenas sükajee tü pütchi nikirajakalü anain Pablo?
13 Nukumajüin Maleiwa tü kasa eekat saaʼu tü mmakat jee tü chakat iipünaa. Müshi Pablo: «Chi Maleiwa kakumainkai tü mmakat jee süpüshuaʼa tü kasa eekat saaʼu, nia chi Laülaashikai saaʼu süpüshuaʼa tü kasa chakat iipünaa jee tü kasa yaakat mmapaʼa. Nnojoikalaka nia kepiain suluʼu wanee miichi sukumala wayuu» (Aluw. 17:24). d Nnojotsü eejaʼalaain müin neʼe tü kasa chakalü iipünaa jee tü kasa yaakat mmapaʼa, nukumajala shia Maleiwa (Sal. 146:6). Nia Maleiwa laülaaka saaʼu süpüshuaʼa tü kasa chakalü iipünaa jee tü kasa yaakat mmapaʼa. Nnojoishi müin nia maʼaka saaʼin tü maleiwa kanüliakalü Atenea jee tü wane maleiwayaasükalüirua. Aʼwaajünapuʼushii naya suluʼu miichi sukumala neʼe wayuu, eekajasaʼa Jehová nnojoishi kepiain suluʼu wanee miichi (1 Rey. 8:27). Nüküjain Pablo pülaleeinña maʼin chi Maleiwakai suulia tü maleiwayaasükalüirua aʼwaajünaka neʼe suluʼu wanee miichi jee sukumalaka wayuu (Is. 40:18-26).
14. ¿Kasa nüküjaka Pablo süpüla shiyaawatünüin aaʼu nnojoluin choʼujaain wanee kasa nümüin Maleiwa?
14 Nnojotsü choʼujaain nümüin Maleiwa sükaalinjain nia wayuu. Kasheʼinñaasü natuma na wayuukana tü namaleiwasekat, nasülajüin kasa eekai kojutuin sümüin, neʼikajaain shiküin jee süsüin, nnojotpejeʼe choʼujaain tia sümüin. Eesüjaʼa nayaawatüle na wayuu aapajakana nünüiki Pablo nnojoluin choʼujaain nasülajüinjatüin wanee kasa sümüin namaleiwase, nüküjainña Pablo nnojoluin choʼujaain nükaalinjünüin Maleiwa. Nnojotsü choʼujaain saapünüinjatüin wanee kasa nümüin chi Kakumainkai kasa süpüshuaʼa, jama niain katüin atuma soʼu wayuu. «Nia asanatka atuma saaʼin [wayuu] jee naapüin kasa süpüshuaʼa sümüin», niweetirüin chi kaʼikai, nüʼitirüin juya jee nia keküleka atuma tü mmakat (Aluw. 17:25; Gén. 2:7). Nnojotkalaka choʼujaain saapünüin wanee kasa nümüin Maleiwa, nia aapaka wamüin kasa süpüshuaʼa.
15. (1) ¿Kasa nüküjaka Pablo namüin na chejeʼewaliikana Atenas? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat Pablo?
15 Nukumala Maleiwa wayuu süpüshuaʼa. Yaleta aaʼinchii na chajanakana Atenas, nnojotpejeʼe anain saashin tü Bibliakat nuʼwaataale wanee wayuu saaʼu niʼiruku jee nuʼwaataale saaʼu nuumain (Deut. 10:17). Niyaawata aaʼu Pablo nünüiki. Eesüjaʼa nasakireʼerüle naaʼin na wayuu aapajakana nünüiki wanaa sümaa nümüin: «Nünainjee waneeshia wayuu, nukumajüin Maleiwa napüshuaʼa na wayuukana süpüla kepiainjanain naya sainküinpünaa tü mmakat» (Aluw. 17:26). Nüküjain Pablo tia sünainjee tü aküjünakat suluʼu Génesis nüchiki Adán, chi sutuushikai wayuu süpüshuaʼa (Gén. 1:26-28). Wanaawasü wayuu süpüshuaʼa süka waneeshin neʼe chi watuushikai. Nayaawata aaʼu na wayuu chajanakana Atenas tü nikirajeekalü anain Pablo. Eesü tü kasa watüjakat nünainjee Pablo. Mayaainjeʼe wayaawatajatüin wanüiki wekirajapa wayuu nnojotsü wounjulajüinjatüin süchiki tü sümakat tü Bibliakat shiiʼiree kamalainjatüin neʼe namüin tü pütchi waküjakat.
16. ¿Kasapülajatü nukumajaka wayuu Maleiwa?
16 Nücheka achikit Maleiwa sürütkaainjatüin wayuu nünainmüin. Eeshiijaʼa kakaliainnale nasakirüin naaʼin na wayuu aapajakana nünüiki Pablo kasapülajatüin sukumajünaka wayuu. Nüküjapejeʼe Pablo namüin nukumajüin Maleiwa wayuu «süpüla nachajaainjachin nüchiki. Nachajaalejeʼeya maʼin nüchiki, nanteechi anain, süka jamüin, nnojoishi wattain nia woulia» (Aluw. 17:27). Eeshi süpüla niʼraajünüin chi Maleiwa nnojoikai neʼraajüin na chajanakana Atenas. Nnojoishi nia wattain noulia na wayuu ekirajaweekana nüchiki (Sal. 145:18). «Woulia» müshi Pablo süka nüchajaain nüchiki Maleiwa maʼaka saaʼinrüinjatüin shia wayuu.
17, 18. (1) ¿Jamüsü kamalainjatkaʼa sümüin wayuu shiʼraajüin Maleiwa? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat Pablo süpüla kapülain saaʼin wayuu nünüiki?
17 Kamalainjatü sümüin wayuu shiʼraajüin Maleiwa. Anuu nünüiki Pablo: «Katoʼuchii waya nutuma, warai müshii waya jee wayuushii waya nutuma». Naashin waneinnua wayuu ashajakana süchiki wanee kasa, nüshatüin Pablo tia sünainjee nünüiki Epiménides, wanee wayuu eejachikai soʼu siglo sexto Sü.W., eʼraajünapuʼushi nia chaa Atenas. Nüküjainña Pablo jamüin kamalainjatka sümüin wayuu shiʼraajüin Maleiwa, müshijeseʼe nümüin: «Eeshiʼiya waneinnua ashajülii jaʼakajee jiakana makana anüiki mayaa: ‹Nüchonniʼiya waya›» (Aluw. 17:28). Kamalainjatü wamüin warütkaain nünainmüin Maleiwa, jama niain kakumalain chi watuushikai Adán. Kapülasü saaʼin wayuu chaa Atenas tü nümakat Pablo süka nüküjain süchiki tü nashajakat waneinnua wayuu eʼraajünakana maʼin chaa Grecia. e Anasü washatüle tia, waküja sümüin wayuu tü sümakat waneirua karaloʼuta aashajaaka süchiki kasa sümaiwajatü jee shiale wanee karaloʼuta kamalainka sümüin wayuu. Anale maʼin tü wamakat namüin suluʼujee wanee karaloʼuta, nayaawateerü aaʼu nnojoluin anain tü ekirajünakat suluʼu tü iküleesiakat.
18 Nüküjain Pablo nüchiki Maleiwa namüin na wayuu chajanakana Atenas wanaapünaa sümaa tü natüjaakalü aaʼu. ¿Kasakaʼa naaʼinrajatüin naya wayuukana naashin Pablo? Nüküjain tia namüin mapa.
«Nuchuntuin sümüin wayuu maʼleekalia sainküinpünaa mma shiyaawajaainjatüin suulia saainjala» (Aluwataaushikana 17:29-31)
19, 20. (1) ¿Kasa naaʼinraka Pablo süpüla nayaawatüin na chajanakana Atenas mojuin aʼwaajaa shiyaakua maleiwayaasü? (2) ¿Kasa naaʼinrajatka naya wayuukana naapapa tü nümakat Pablo?
19 Nüküjain Pablo tü naaʼinrajatkat naya wayuukana. Anuu nünüiki sümaa jülüjain naaʼin tü nashajakat waneinnua wayuu griego: «Saaʼujee nüchonniin waya Maleiwa, nnojotsü süpüla jülüjain waaʼin müin chi Maleiwakai maʼaka saaʼin wanee kasa eekai saainjuushin süka ooro, pülaata jee müsia ipa. Nnojoishi müin nia maʼaka saaʼin wanee kasa eekai sukumajuushin jee eekai shiyuʼluushin suluʼujee shikii wayuu» (Aluw. 17:29). Nialejeʼeya kakumalain wayuu Maleiwa ¿jamakaʼa müinjachika nia maʼaka saaʼin shiyaakua maleiwayaasü akumajünaka sutuma wayuu? Nnojotsü anain aʼwaajaa shiyaakua maleiwayaasü naashin Pablo, nüküjain tia sümaa kojutuin naya wayuukana nümüin (Sal. 115:4-8; Is. 44:9-20). «Nnojotsü süpüla jülüjain waaʼin» müshi Pablo süka nnojoluin yaletüin naaʼin jee saapaa amaalü wayuu tü nümakat.
20 Anuu nünüiki Pablo: «Shiimainsaʼaya saaʼinrapuʼuin wayuu tia süka nnojoluin sütüjaain saaʼu mojuin shia, nuuʼulaapejeʼe shia Maleiwa. Aluʼusaʼa maaʼulu yaa, nuchuntuin sümüin wayuu maʼleekalia sainküinpünaa mma shiyaawajaainjatüin suulia saainjala» (Aluw. 17:30). Naapapa tia na wayuukana, eesüjaʼa nayaawatüle saaʼu nooʼulaainjanain suulia aʼwaajaa shiyaakua maleiwayaasü. Nüküjain Pablo namüin katüin noʼu nutuma Maleiwa müshiijeseʼe nasoutajanain nümüin Maleiwa saaʼujee tü kasa naainjakat. Nachajaainjachi achiki nia, ekirajaainjana naya nüchiki noonooinjatü amaa tü nuluwataakalü anain. Nayaawatüinjatü aaʼu mojuin aʼwaajaa shiyaakua maleiwayaasü otta ooʼulaainjana suulia.
21, 22. (1) ¿Kasa nüküjaka Pablo sajaʼttiamüin nünüiki? (2) ¿Jamüsü waaʼin sutuma tia pütchikat?
21 Anuu tü nümakat Pablo sajaʼttiamüin nünüiki: «Niʼitaain chi Maleiwakai wanee kaʼi süpüla süsalainjatüin saainjala wayuu nutuma, lotuinjatü sukuwaʼipa tia makat, naainjainjatü shia nükajee wanee wayuu nüneekakai süpüla tia. Wayuukai chia, nüsoʼireʼera aaʼinchi nia süchikijee outaa süpüla sütüjaanajatüin aaʼu shiimainjaʼa maʼin nüneekuushin» (Aluw. 17:31). Natüjaapa saaʼu na wayuu chejeʼewaliikana Atenas, nayaawata aaʼu nachajaainjanain nüchiki Maleiwa sümaa nantajanain nünain. Nnojotsü nüküjain Pablo nünülia chi wayuu süsalainjachikai atuma saainjala wayuu. Nüküjapejeʼe wanee kasa anaka maʼin nüchiki chia wayuukai, nüküjain wayuuin nia jee nüsoʼireʼennüin aaʼin nutuma Maleiwa süchikijee outaa.
22 Wayaawata aaʼu tü nümakat Pablo, aneekünüshi Jesucristo nutuma Maleiwa süpüla süsalainjatüin saainjala wayuu nutuma (Juan 5:22). Watüjaa aaʼu kasalajaneerüin saainjala wayuu nutuma Maleiwa soʼunnaa tü miitkat juya jee alüʼütsü maʼin tia (Apoc. 20:4, 6). Nnojoishii mmoluin waya seema tia kaʼikat, jama wainmeerüin tü kasa anasü neʼreetkat na wayuu oonookana sümaa nünüiki Maleiwa. Watüjaa aaʼu shiimain tia süka nüsoʼireʼennüin aaʼin Jesucristo.
Anoujashii waneinnua wayuu (Aluwataaushikana 17:32-34)
23. ¿Kasa naaʼinraka waneinnua wayuu naapapa tü nümakat Pablo?
23 Nüküjapa Pablo süsoʼiraainjatüin saaʼin wayuu, eeshii na kemeeʼerainpalakana nia, eeshii na kamaneekana nümüin nnojoliipejeʼe naya ooʼulaweein suulia tü kasa mojusü naainjakat süpüla nanoujainjanain. Müshii naya nümüin: «Waapajeerü pünüiki soʼu wane kaʼi» (Aluw. 17:32). Eeshii na aapaakana sümaa tü nümakat Pablo, anuu tü münakat nachiki: «Eepejeʼe waneinnua wayuu nümaatalashii Pablo jee anoujashii naya. Noʼutku naya wayuukana nia Dionisio, laülaashi nia suluʼu tü laülaapia chakat Areópago jee eejatü wanee wayuu kanüliasü Dámaris namaʼaleeya waneinnua wayuu» (Aluw. 17:34). Akaʼaya neʼe maaʼulu, eeshii na wayuu kemeeʼerainpalakana waya, eeshii na kamaneekana wamüin nnojotpejeʼe kasajatüin namüin tü pütchi waküjakat namüin. Eepejeʼe na aapaakana sümaa tü pütchi wekirajakalü anain jee anoujashii naya mapa.
24. ¿Kaseerü waaʼinraka wekirajaale sünain tü pütchi nikirajakalü anain Pablo?
24 Wekirajaale sünain tü pütchi nikirajakalü anain Pablo, watanaleerü saaʼin wayuu sükajee tü pütchi waküjakat jee nayaawateerü aaʼu shiimain tü wekirajakalü anain. Nnojo wapüleeruain naaʼin na wayuukana süpüla nooʼulaain suulia tü nanoujakalü anain. Nnojotsü wounjulajüinjatüin süchiki tü sümakat tü Bibliakat shiiʼiree kamalainjatüin neʼe shia sümüin wayuu. Waainjale tü naaʼinrakat Pablo, atüjeena maʼin waya ekirajaa jee na laülaashiikana, aneerü sukuwaʼipa tü naʼyataainkat natuma. Sürütkajeetka wayuu nünainmüin Maleiwa (Aluw. 17:27).
a Paashajeʼera tü pütchikat « Eʼraajünapuʼusü maʼin Atenas».
b Paashajeʼera tü pütchikat « Epicúreos otta Estoicos».
c Tü Areópagokat shia wanee namüna chakat palaajeeruʼu sünain Acrópolis. Outkajaapuʼushii na laülaashii sulujunakana tü laülaapia kojutukat maʼin chaa Atenas. Eesüjaʼa shiale wanee namüna jee shiale wanee laülaapia tü «Areópago» münakat. Naashin waneinnua wayuu ekirajaakana süchiki tia, eeshijaʼa nümaanüle Pablo saaʼumüin wanee namüna jee shiale suluʼumüin wanee mma peje sünain tia. Eeshii na aküjakana nümaanüin Pablo sünain wanee outkajawaa naainjiraka na laülaashiikana suluʼu wanee mma. Eesüjaʼa chajatüle shia metkaaraluʼu.
d Soʼu nüküjain Pablo tü pütchikat kósmos suluʼu griego shia naashajaaka achiki tü «mmakat». Nachuntapuʼuin na griegokana tia pütchikat naashajaainjanapa süchiki süpüshuaʼa tü kasa chakalü iipünaa, eesüjaʼa nüküjale Pablo tia pütchikat süpüla wanaawainjatüin naaʼin na wayuu chejeʼewaliikana Atenas nümaa.
e Nüküjain Pablo tü sümakat tü karaloʼuta kanüliakat Fenómenos, nüshajalaka Arato, chia wayuukai napüshi na estoicokana. Eesü waneirua pütchi meemataka aka saaʼin tia suluʼu waneirua karaloʼuta nashajalaka na griegokana maʼaka saaʼin tü sümakat tü karaloʼutakat Himno a Zeus, tü nüshajalakat Cleantes, «estoico» chia makai.
