1, 2. ¿Jamüsü anaka maʼin tü nüsülajakat Maleiwa wamüin, tü Wiwüliakat?

¿SOTUSÜ paaʼin wanee kasa kojutüsü nüsülajala pümüin wanee paʼaleewain? Talatüsü maʼin paaʼin sümaa otta paapüin tü analuʼutkat nümüin. Sükajee tü nüsülajakat niiʼiyatüin kojutüin nümüin paʼaleewain nia.

² Nüsülajala wamüin Maleiwa tü Wiwüliakat otta talatüshii waya sümaa. Süküjüin wamüin tü nnojotkat watüjaain aaʼu. Maʼaka nukumajalain Maleiwa tü sirumatuʼukat, tü jolotsükalüirua, tü Mmakat otta Adán sümaa Eva. Shikirajüin waya süpüla eejiraain waya sümaa tü kasa shapaakalü atuma waaʼin. Süküjüin wamüin tü naainjainjatkat Maleiwa süpüla anain wakuwaʼipa saaʼu tü Mmakat. ¡Anakatche maʼin tü asülajünakat wamüin!

3. ¿Kasa keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa süka nüsülajüin wamüin tü Wiwüliakat? ¿Jamüsü anaka maʼin tü Wiwüliakat?

³ Anasü maʼin tü Wiwüliakat süka shikirajüin waya nünain Jeʼwaa. Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa weʼraajüinjachin nia, makalaka nüsülajüin wamüin tü Wiwüliakat. Sükaaliinjain waya süpüla warütkaain nünainmüin.

4. ¿Kasa ponoko paaʼin sünainjee tü aküjünakat süchiki tü Wiwüliakat?

 ⁴ Maʼaka eein Wiwülia pümaʼana, eesia shia namaʼana na wayuukana. Alatüsü suulia 2.300 anüikii süshajünaka aluʼu. Sutuma tia, wainma wayuu kamaʼanaka shia. Alatüsü suulia 1.000.000 Wiwülia eitajünaka semaanawai, wainmashaata maʼin tü Wiwülia aainjünakat otta süpüshi tü karaloukta suluʼukat. Nnojotsü eein wanee karaloukta eeka müin aka saaʼin.

5. Tü Wiwüliakat ‹aapünüsü wamüin nutuma chi naaʼinkai Maleiwa›, ¿jamaluʼulu tia?

⁵ Otta müsia tü Wiwüliakat ‹aapünüsü wamüin nutuma chi naaʼinkai Maleiwa› (paashajeʼera 2 Timoteo 3:16). ¿Jamaluʼulu tia? Müsü tü Wiwüliakat: ‹Na nünüikimaajanakana Maleiwa nashajüin tü nüchekalakat chi naaʼinkai Maleiwa› (2 Pedro 1:20, 21). Müshi aka wanee wayuu aluwataaka nüchon sünain ashajaa wanee karaloukta. Tü pütchi suluʼukat nünüiki chi nüshikai. Müsia tü Wiwüliakat, nünüiki shia Maleiwa, nnojotsü nanüikin na ashajakana shia. Sutuma tia, shiimain ‹nünüikin Maleiwa› tü Wiwüliakat (1 Tesalónica 2:13).

6, 7. ¿Jamüsü wanaawaka tü shikirajakat tü Wiwüliakat?

⁶ Ashajünüsü tü Wiwüliakat soʼutpünaa 1.600 juya natuma wayuu apünajülii, olojulii jime, arüleejülii, nünüikimaajana Maleiwa, ekiipuʼujana otta aluwataalii. Chi ashajakai tü karalouktakat Lucas tottoolu nia. Mayaapejeʼe naatawalin noumain wayuukana naainnua, wanaawasü tü shikirajakat tü Wiwüliakat suʼttiajee otta sajaʼlajaayamüin. *

⁷ Suʼttiajee tü Wiwüliakat aashajaasü süchiki jamakuwaʼipalüin tü kasa mojusükat, sajaʼlajaayamüin aashajaasü süchiki Paʼaraiisüinjatüin tü Mmakat. Kakaliairü maʼin tü aküjünakat suluʼu tü Wiwüliakat otta tü saashajaakalü achiki sünainpünaasü shikeraajia tü keeʼireekat naaʼin Maleiwa. Anasü maʼin tia süka nünüikin shia Maleiwa.

8. Püküja süchiki tü naküjakat na atüjashiikana maʼin pansaaka sümaa sünüiki tü Wiwüliakat.

⁸ Pansaasü sünüiki tü Wiwüliakat sümaa tü naküjakat na atüjashiikana maʼin. Süküjatüjülia tü naküjakat. Maʼaka tü aluwataanakalü anain na israeliitakana suluʼu tü karalouktakat Levítico, nakatannüinjanain ayuuire otta keisalainjanain naya. Na kepiakana naʼütpünaa nnojotsü natüjaain saaʼu tia. Nnojotsü atüjaanüin aaʼu sukuwaʼipa tü Mmakat sümaiwa, akatsaʼa süküjatüjülia tü Wiwüliakat koʼoyooin shia (Isaías 40:22). Jee müsia ‹nnojotsü kasain aaʼalijain› shia (Job 26:7, TNM). Tü Wiwüliakat nnojotsü nashajalain na atüjashiikana maʼin, akatsaʼa tü naküjakat pansaasü sümaa tü süküjakat. Müinjatia tü karaloukta Nünüikimaajatkat Maleiwa.

9. (1) ¿Jamüsü pansaaka sünüiki tü Wiwüliakat wanaa sümaa saashajaain nachiki na wayuu namaiwajanakana? (2) ¿Jamüsü naküjaka tü shiimainkat na ashajakana tü Wiwüliakat?

 ⁹ Pansaasü tü sümakat tü Wiwüliakat nachiki na wayuu namaiwajanakana. Nnojotsü süküjüin neʼe nanülia, süküjüin nanülia na natuushinuukana. * Na ashajüliikana süchiki kasa alatüirü, nnojotsü nashajüin süchiki nakanajuule. Aluʼusaʼa na ashajakana tü Wiwüliakat naküjüin tü shiimainkat, nashajüin tü kasa mojusü naainjakat otta tü naainjakat na namaajanakana. Maʼaka naaʼin Moisés, nüshajüin suluʼu tü karalouktakat Números süchiki tü kasa mojusü naainjakat (Números 20:2-12). Tia nnojotsü ashajünüin suluʼu tü karaloukta sümaajatkat kasa alatüirü, akatsaʼa ashajünüsü shia suluʼu tü Wiwüliakat süka nünüikin shia Maleiwa.

10. ¿Jamüsü nnojoluinjatka ponuin waaʼin süküjüin tü Wiwüliakat tü waainjainjatkat?

¹⁰ Sükajee nünüikin Maleiwa tü Wiwüliakat anasü ‹sü-püla wekirajüin wayuu sünain, wachiaain süka jee wanoukteʼerüin akuwaʼipaa› (2 Timoteo 3:16). Süküjüin tü waainjainjatkat. Tü süküjakat shiiʼiyatüin niʼraajüin maʼin Maleiwa tü wakuwaʼipakat. Nnojotsü ponuin waaʼin tia süka nüshajiralain shia Jeʼwaa chi Kakumalakai waya. Nütüjaa aaʼu tü jülüjakat waaʼin, tü choʼujaakat wamüin süpüla talatüin waaʼin otta tü kasa nnojoluinjatkat waainjain.

11, 12. (1) ¿Kasa naashajaaka achiki Jesuu suluʼu Mateo kapiitulo 5–7? (2) Püküja süpüshi tü shikirajakat tü Wiwüliakat. ¿Jamüsü anaka maʼin tü süküjakat?

¹¹ Jülüja paaʼin tü naashajaakalü achiki Jesuu suluʼu Mateo kapiitulo 5-7. Suluʼu tia pütchikat wainma tü naashajaakalü achiki, maʼaka saaʼin tü waainjainjatkat süpüla  talatüin waaʼin, waashajaain nümaa Maleiwa, wanoukteʼerüin wanee atkawaa otta tü wakuwaʼipainjatkat sünain tü kasa choʼujaakat wamüin. Maʼaka anain sukuwaʼipa wayuu sümaiwa sutuma tü nüküjakat Jesuu müsia wakuwaʼipa maaʼulu.

¹² Süpüshi tü shikirajakat tü Wiwüliakat shia tü wakuwaʼipakat sümaa wapüshi, sümaa wayuu jee waʼyataain. Tü pütchi suluʼukalü anasü maʼin shia otta sümüinjatü  wayuu süpüshuaʼa. Nüküjüin Maleiwa nükajee Isaías tü pütchi anakat maʼin suluʼu, müsü nünüiki: ‹Tayakai Jeʼwaa, taya chi ekirajakai pia süpüla anainjatüin pukuwaʼipa› (Isaías 48:17, TNM).

13. ¿Kasa nüküjaka Jeʼwaa süchiki Babilonia nükajee Isaías?

¹³ Wainma kasa alatajatka saashin tü Wiwüliakat, wainma tü ekeraajakat. Maʼaka tü nüküjakat Jeʼwaa nükajee Isaías —alatüsü suulia 700 juya katüin noʼu süpülapünaa wakalia—, nüküjüin tü alatajatkat sümüin Babilonia: ajaʼttinnajatü shia (Isaías 13:19; 14:22, 23). Nüküjüin Maleiwa tü sukuwaʼipainjatkat. Maʼülainjatü tü süchi alatakat Babilonia natuma na surulaat ashutajanakana saaʼu, nnojoluinjana atkaain süpüla nekerotuin suluʼumüin. Otta müsia süküjüin tü Wiwüliakat nünülia chi aluwataai ashutajaikai saaʼu Babilonia: Ciro (paashajeʼera Isaías 44:27-45:2).

14, 15. ¿Jamüsü shikeraajia süpüshi tü nüküjakat Isaías süchiki Babilonia?

¹⁴ 200 juya süchikijee tia, jutkatüshii saʼwai süʼütpaʼa Babilonia waneeinnua surulaat oʼutuupüroʼu 5–6 soʼu tü juyakat 539 süpülapünaa wakalia. ¿Jarai chi nekiipuʼukai? Nia Ciro, wanee aluwataai. Kettaasü süpüshuaʼa süpüla shikeraajüin tü nümakat Jeʼwaa. ¿Ashuteenache nusurulaatse Ciro saaʼu Babilonia sümaa nnojoluin natkaain maʼaka süküjünüin paala?

¹⁵ Soʼu aikat tia eejatü wanee miʼiraa Babilonia, nnojoishii mmoluin na suluʼujanakana süka miyoʼuin süsepü tia pueulokat. Nujunujeʼeraka Ciro tü süchi alatakat Babilonia, makalaka shiyoolujaain süpüla nalatüin na surulaatkana. ¿Jamüsü süpüla nalatüin süsepü tü pueulokat? ¡Apütünüsü jutatüin tü soʼukot!

16. (1) ¿Kasa alatajatka sümüin Babilonia naashin Isaías? (2) ¿Jamüsü shikeraajia tü nüküjakat Isaías süchiki Babilonia nnojoluinjatüin wayuu suluʼu?

 ¹⁶ Müshi Jeʼwaa süchiki Babilonia: ‹Müiria nnojoluin kepiain wayuu suluʼu süpüla kaʼika süpüshuaʼa otta nnojoleena arüleejülii eeka neemereʼerüin naʼanneetse yala› (Isaías 13:20, TNM). Tü Wiwüliakat nnojotsü süküjüin sajaʼttinnajatüin neʼe tü pueulokat, süküjüin nnojoluinjatüin wayuu suluʼu waneepia. Ekeraajüsü tia pütchikat. Maʼaka 80 kiloometüro uuchipünaa sünain Bagdad chaaʼaya Irak, ichaa süchikanain Babilonia. Nnojotsü kepiain wayuu suluʼu, ekeraajüsü tü nümakat Jeʼwaa nükajee Isaías: «Tajaʼttireerü shia maʼaka tepitajüin wanee kasa» (Isaías 14:22, 23, TNM). *

17. ¿Jamüsü kooʼomüinka maʼin wanoula sutuma shikeraajüin tü süküjakat tü Wiwüliakat?

¹⁷ Kooʼomüinsü maʼin wanoula sutuma watüjaain saaʼu  shikeraajüin tü süküjakat tü Wiwüliakat ¿aashimüin? Maʼaka shikeraajüin sümaiwa tü nümakat Jeʼwaa, meeria tü nümakat maaʼulu, Paʼaraiisüinjatüin tü Mmakat (paashajeʼera Hebreokana 6:18). ‹Pansaatüjülia nünüiki Maleiwa sünain naapüinjatüin kataa oʼuu wamüin. Jee nnojoishi aküjüin alawaa nia› (Tito 1:2). *

18. ¿Jamüsü nünüiki Pablo süchiki «tü nünüikikat Maleiwa»?

¹⁸ Tü wekirajaaitpakat sünain ekirajaaya 2 shiiʼiyatüin nnojoluin eein wanee karaloukta eeka müin aka saaʼin tü Wiwüliakat. Nnojotsü kojutüin neʼe shia sutuma wanaawain tü shikirajakat, pansaain tü sümakat sümaa tü naküjakat na atüjashiikana maʼin, süküjüin tü waainjainjatkat  otta shikeraajüin tü süküjakat. Kojutüsü shia sutuma wanee kasaʼaya. Müshi Pablo: ‹Tü nünüikikat Maleiwa jaʼyasü maʼin wamüin süpüla watüjaainjatüin saaʼu woonoole sümaa jee moonooinre waya sümaa. Wayaawata aaʼu tü jülüjakat waaʼin, watüjaa aaʼu tü anasükat jee tü mojusükat› (Hebreokana 4:12).

19, 20. (1) ¿Jamüsü süpüla wayaawatüin wakuwaʼipa sükajee tü Wiwüliakat? (2) ¿Kasa paainjainjatka süpüla piiʼiyatüin talatüin paaʼin sümaa tü nüsülajakat Maleiwa?

¹⁹ Eesü süpüla shiiʼiranajeʼerüin wakuwaʼipa tü Wiwüliakat. Sükaaliinjain waya süpüla wayaawatüin wakuwaʼipa. «Aishi tapüla Maleiwa» nnojoishii müinjanain neʼe waya. Shiimainre tü wamakat atüjaaneerü aaʼu sünainjee waainjain tü shikirajakalü anain tü Wiwüliakat.

²⁰ Shiimain nünüikin Maleiwa tü Wiwüliakat. Waashajeʼerüinjatü shia, wekirajaainjatü anain otta kojutüinjatü wamüin. Ayata pikirajaain sünain, müle shia putuma piiʼiyateerü talatüin paaʼin sümaa tü nüsülajakat Maleiwa. Kojuteerü pümüin tü naainjainjatkat wapüleerua. Suluʼu tü wanee ekirajaayakat wekirajaajeerü anain tia otta tü shikeraajiakat.