1, 2. (1) ¿Kasa nachekaka na jekenakana kasaalüin? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

 EETAALASHII piamashii wayuu kasaatshii, talatüsü maʼin naaʼin sutuma wainmain tü kasa naʼatapajakat otta tü kasa nasaʼwateekalü amüin. Tü nachekakat shia aijiraainjanain naya süpüla kaʼikat süpüshuaʼa.

² Wainma na wayuu makana akuwaʼipa kasaatpa naya, nnojotpejeʼe müin nakuwaʼipa waneepia. Süpüla talatüin naaʼin wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse otta nnojoluin nooʼulaajiraain, niainjachi Maleiwa oʼuniraka nakuwaʼipa. Wekirajaa sünain tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki tüü: ¿Kasa anasü piʼreetka kasaarüle pia? Kasaaleere pia, ¿kasa paaʼinrajatka süpüla püneeküin tü wayuu anakat süpüla puʼwayuusein? ¿Kasa paaʼinrüinjatka süpüla pikeraajüin tü nümakat Maleiwa kasaatpa pia? ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla waneepiain pia sümaa puʼwayuuse? (Paashajeʼera Proverbios 3:5, 6).

3. Püküja jamüin nnojotka choʼujaain kasaalüin wanee wayuu süpüla talatüinjatüin naaʼin.

³ Saashin wayuu, kasaalüinjachi wanee wayuu süpüla talatüinjatüin naaʼin. Alawaapejeʼe neʼe tia. Anasia naaʼin  wanee wayuu eekai maʼwayuusein naashin Jesuu (Mateo 19:11, 12). Naashin Pablo, wainma tü kasa eekat süpüla naaʼinrüin wanee wayuu maʼwayuusekai (1 Corinto 7:32-38). Piainjachi aneekaka kasaaleere pia. Nnojoishi pia kasaalüinjachin saaʼujee napüleeruain paaʼin paʼaleewainyuu, püpüshi jee shiale saaʼujee müin sukuwaʼipa wayuu eejeʼewaire pia.

4. ¿Kasa anasü niʼraka wanee wayuu kasaarüle nia?

⁴ Saashin tü Wiwüliakat, niʼitaala Maleiwa kasaalüin wanee wayuu süka niʼreerüin kasa anasü sünainjee. Müshi Jeʼwaa nümüin Adán: «Anasü saaʼin tamüin kamaajanale chi wayuukai suulia nümüiwain. Anakaja taainjüle joo wane akaaliijia nia süpüla wanaawajiraainjatüin saaʼin nümaa» (Génesis 2:18). Akumajünüsü Eva nutuma Jeʼwaa süpüla nuʼwayuusein shia Adán. Nia Jeʼwaa aikaleʼeraka sukuwaʼipa süpüla kasaalüin naya. Kachonle na kasaatkana, paaʼinwainjana naya waneepia süpüla nepijain nachonnii. Nnojoishii kasaalüin naya süpüla kachoin neʼe naya, eesü wanee kasa naaʼinrajatka (Salmo 127:3; Éfeso 6:1-4).

5, 6. ¿Kasa naaʼinrajatka na kasaatkana süpüla müin naya maʼaka saaʼin wanee jiiku apünüintuasü?

⁵ Anuu nünüiki Salomón: «Anashii piamashii wayuu nuulia waneeshia, eesü kasa anasü aapünaka namüin sükajee naʼyataain maʼin. Nujutuule waneeshia eeshi süpüla nütameʼennüin nutuma chi wane. ¿Kaseerü alataka nümüin chi eekai nümüiwaʼain otta nujutuule sümaa nnojoluin eein wane atameʼeraka nia? [...]. Wanee jiiku apünüintuasü nnojotsü süpüla süchoujaamaatüin» (Eclesiastés 4:9-12).

⁶ Süpüla talatüinjatüin naaʼin na kasaatkana, aleewainjana, akaaliinjiraainjana, aaʼinmajiraainjana otta  natütüleʼerüinjatü naaʼin waneʼewai nakua. Waneepieechi wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse aijiraale naya otta naʼwaajüle Jeʼwaa. Aire Jeʼwaa napüla na kasaatkana, meena naya maʼaka saaʼin wanee jiiku apünüintuasü.

7, 8. ¿Kasa nüküjaka Pablo süchiki kaʼwayuusee?

⁷ Kasaatpa wanee wayuu sümaa wanee jiet, eeshii süpüla nainkaain (Proverbios 5:18). Kasaaleere wanee wayuu süpüla nüinkaain neʼe sümaa wanee jiet, nnojoleerü anain nutuma süneekia tü wayuu kettaakat nüpüla. Saashin tü Wiwüliakat, anashi kasaarüle wanee wayuu kettaapa nia süpüla kaʼwayuusee, naainjainjatü tia kakalia mapa süchikijee suchuntaain maʼin naaʼin ainkawaa (1 Corinto 7:36). Anashi kasaarüle wanee wayuu sülatapa tia nuulia. Naaʼinrüle tia, nüneekeerü tü wayuu kettaakat süpüla nuʼwayuusein (1 Corinto 7:9; Santiago 1:15).

⁸ Kasaaleere pia, jülüja paaʼin kapüleein kaʼwayuusee otta wainmeerüin tü kasa kapüleejeetkat jümüin. Naashin Pablo, kooʼomüinjeerü wamüin tü müliaakat wachajaale kaʼwayuusee (1 Corinto 7:28). Jaʼitairü anain nukuwaʼipa wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse, alateerü namüin mapa kasa kapüleesü. Püneeküle kasaalüin pia, ana putuma süneekia tü wayuu puʼwayuuseinjatkat.

9, 10. ¿Kaseerü alataka wamüin kasaarüle waya sümaa wayuu manoujainsat?

⁹ Anuu tü jülüjainjatkat paaʼin saashin tü Wiwüliakat kaʼwayuuseere pia: «Nnojo wanaawajiraain jia sümaa wayuu eekai manoujain» (2 Corinto 6:14). Sümaiwa paala, aneekünüshii piamashii mürüt süpüla naawajüin tü mmakat süpüla süpünajünüin suluʼu. Ejittaanüsü  nanuloʼu wanee wunuʼu süpüla naʼyateʼennüin. Shiasaʼa nnojorüle wanaawain najaʼapüin jee natchin, nnojotsü niʼyateʼerüin wanee wayuu tia mürütkalüirua suulia müliajüin shia. Akaʼaya neʼe kasaarüle wanee wawala sümaa wanee manoujainsat, eʼreechi müliaa. Saashin tü Wiwüliakat, kasaalüinjachi wanee wawala sümaa wanee anoujasü (1 Corinto 7:39).

¹⁰ Eeshii wawalayuu kasaaleekana sümaa wayuu manoujainsat suulia namüiwaʼain naya. Nnojoliire woonooin sümaa tü sümakat tü Wiwüliakat, eʼreena wamüliala otta nnojoleena talatüin waya. Wayakana aʼyataakana nümüin Jeʼwaa, shia palajanaka watuma tü waʼyataainkat nümüin. Kasaarüle pia sümaa wanee manoujainsat, ¿talateeiche pia sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa sümaa? Nnojo, müshiijeseʼe wainmain wawalayuu nnojoliikana kasaalüin sümaa wayuu nnojotka alin apüla Jeʼwaa otta nnojotka aʼyataain nümüin (paashajeʼera Salmo 32:8).

11. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla anain putuma süneekia tü wayuu puʼwayuuseinjatkat?

¹¹ Nnojotsü shiain aküjüneein yaʼayaa kasaalümaatüinjachin pia sümaa wanee wayuu sutuma süküjalüin pütchi nüchiki Jeʼwaa. Kasaaleere pia, püchajaa süchiki tü püchekakat otta tü wanaawakalü amaa paaʼin. Püchajaa süchiki tü wanaawakalü aaʼin pümaa otta tü palajanakalü atuma shiʼyataain nümüin Maleiwa. Pükatala kaʼi süpüla paashajeʼerüin jee püsakirüin paaʼin sünain tü karaloʼutairua aashajaakat süchiki kaʼwayuusee, tü naapajalakat wamüin chi achepchieekai (paashajeʼera Salmo 119:105).

12. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrapuʼukat na aʼyataaliikana nümüin Maleiwa?

¹² Suluʼu waneirua mma, eeshii nayale na wayuu kachonshiikana aneeküin naʼwayuuse nachonnii. Naaʼinrüin  tia süka natüjaain saaʼu jaraliin anain süpüla naʼwayuusein nachonnii naashin. Naaʼinrapuʼuin tia na aʼyataapuʼukana nümüin Maleiwa saashin tü Wiwüliakat. Ayatüle müin tia akuwaʼipaakat eere kepiain jia, eeshii süpüla sükaaliinjain jia tü sümakat tü Wiwüliakat süpüla jüchajaain süchiki tü wayuu anakat süpüla naʼwayuusein jüchonnii. Jamüshijaʼa Abraham wanaa sümaa nüchajaain süchiki tü wayuu anakat süpüla nuʼwayuusein Isaac, nnojotsü shiain jülüjain naaʼin wanee jiet washirü, shia jülüjaka naaʼin shiainjatüin wanee jiet aika apüla Jeʼwaa (Génesis 24:3, 67; paashajeʼera noota 25).

13-15. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wayuu süpüla naaʼinrüin tü nuchuntakat Jeʼwaa nümüin chi wayuu kaʼwayuusekai? (2) ¿Kasa saaʼinrajatka wanee wayuu süpüla saaʼinrüin tü nuchuntakat Jeʼwaa sümüin wanee wayuu kaʼwayuuseka?

¹³ Kasaaleere pia, kettaaja pia palajana. «Kettaajüichipa taya süpüla kasaalüin», eeshijaʼa süpüla pümüin. Jooʼu wekirajaai sünain tü paaʼinrajatkat süpüla pütüjaain saaʼu kettaajüle pia süpüla kasaalüin. Eesüjaʼa süpüla piyaawateerüin saaʼu choʼujaayülüin püpüleerua.

¹⁴ Saashin tü Wiwüliakat, nnojotsü wanaawain tü aluwataanakalü anain chi toolokoi otta tü jietkat kasaatpa naya. Naata tü choʼujaakat sümüin wanee jiet süpüla kettaajüin shia süpüla kasaalüin suulia tü choʼujaakat nümüin wanee toolo. Kasaaleere wanee toolo, jülüjainjatü naaʼin kettaajüle nia süpüla laülaain saaʼu wanee jiet. Naashin Jeʼwaa, chi wayuu kaʼwayuusekai naaʼinmajüinjatü nuʼwayuuse otta nüchonnii. Naapüinjatü tü kasa choʼujaakat namüin otta tü talatüinjatkalü atuma naaʼin. Niainjachi ekirajaka nüpüshi süpüla naʼwaajüin Jeʼwaa. Saashin tü Wiwüliakat, chi wayuu nnojoikai aaʼinmajüin nüpüshi, «mojuleesia maʼi tü naaʼinrakat nuulia wane manoulasai» (1 Timoteo 5:8). Kasaaleere wanee toolo, jülüjainjatü naaʼin tü sümakat tü Wiwüliakat: «Pikettaaja tü piʼyataainkat palajana otta yapa putuma shia suluʼu piyüüjase. Süchikijee tia pukumaja pipia». Süpüla püchajaain süchiki tü wayuu anakat süpüla puʼwayuusein, paaʼinrajatü palajana tü nuchuntakat Jeʼwaa nümüin chi wayuu kaʼwayuusekai (Proverbios 24:27).

¹⁵ Kasaaleere wanee jiet, jülüjainjatü saaʼin kettaajüle shia süpüla kaʼwayuusee jee shiale kachonwaa. Süküjain  tü Wiwüliakat tü saaʼinrajatkat wanee jiet süpüla saaʼinmajüin suʼwayuuse jee süchonnii (Proverbios 31:10-31). Wainma tooloyuu jee jieyuu maaʼulu jülüjakana aaʼin neʼe tü naaʼinrajatkat naʼwayuuse napüleerua. Nnojotsü shiain keeʼireein naaʼin Jeʼwaa tia, keeʼireesü naaʼin jülüjain waaʼin sukuwaʼipa waʼwayuuse.

16, 17. Kasaaleere pia, ¿kasa jülüjainjatka paaʼin?

¹⁶ Süpüla püchajaain süchiki tü wayuu anakat süpüla puʼwayuusein, jülüja paaʼin tü nuchuntakat Jeʼwaa nümüin chi toolokoi otta tü jietkat. Mayaainjeʼe niain chi toolokoi laülaain saaʼu tü jietkat, nnojotsü müliainjatüin shia nutuma, nnojotsü niʼyaatüinjatüin otta airuʼuluin nünüiki sümüin. Chi toolokoi nüshatüinjatü nukuwaʼipa Jesuu, chi aikai apüla na wayuu naaʼinmajakana (Éfeso 5:23, 24). Tü jiet kaʼwayuuseekat, jülüjainjatü saaʼin paaʼinwainjatüin shia nümaa chi suʼwayuuseinjachikai otta sükaaliinjainjachin nia (Roma 7:2). Jülüjainjatü saaʼin niainjachin laülaaka saaʼu wanee wayuu joʼuujiraakai sümaa kaainjalaa. Kapüleere sümüin saaʼinrüin tia, eesü süpüla ayatüin maʼwayuusein shia paala.

¹⁷ Chi toolokoi nüchajaainjatü sukuwaʼipa süpüla talatüin saaʼin nuʼwayuuse nutuma, akaʼaya neʼe tü jietkat müinjatü sukuwaʼipa sutuma (paashajeʼera Filipos 2:4, 5). Müshi Pablo: «Jiakana tooloyuukana, alinjatü jüpüla juʼwayuuse waneʼewai jukua maʼaka aijiraain jia jüpülajiraa. Jiakana jieyuu kaʼwayuusekana, kojutüinjachi jümüin juʼwayuuse» (Éfeso 5:21-33). Süpüla anain nukuwaʼipa wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse, kojutuinjachi nia sümüin nuʼwayuuse otta niakai alinjatü shia nüpüla.

18. ¿Jamüsü eejüinjatka naaʼin na amüraajiraakana?

¹⁸ Wanaa sümaa nümüraajiraain wanee wayuu sümaa wanee jierü, süpülajatü neʼraajiraain nakuwaʼipa. Yootuinjana  süchiki tü naaʼinrajatkat, lotuinjatü nanüiki müleka aijiraajeenale naya süpüla kaʼikat süpüshuaʼa. Wanaa sümaa namüraajiraain, eʼraajiraashii naya sutuma yootojiraain naya jee natüjaa aaʼu tü suluʼukat naaʼin waneʼewai nakua. Sülata sülata sümapa tü kaʼikat, aijiraashii maʼin naya. Aleʼeya nakuwaʼipa na amüraajiraakana. Choʼujaasü nachecherüin naaʼin suulia naainjain kasa mojusü. Shiimainre aijiraain naya, nachechereerü naaʼin, nnojoleerü naaʼinrüin wanee kasa mojujiraajeenaka atuma naya otta mojeetka atuma nakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa (1 Tesalónica 4:6).

19, 20. ¿Kasa jülüjainjatka naaʼin na anoujashiikana süchiki kaʼwayuusee?

¹⁹ Sajaʼttiamüin wanee karaloʼuta otta peliikula kasaatshii na wayuukana otta talatüsü maʼin naaʼin. Nnojotpejeʼe shiimain tia, suʼttia neʼe nakuwaʼipa na kasaatshiiikana, nnojotsü sajaʼttiain. Tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa shia kasaalüin wayuu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (Génesis 2:24).

²⁰ Maaʼulu yaa, ooʼulaamaatüshii na wayuu kasaatkana. Mapüleesat namüin kasaalüin naya otta mapüleesat namüin nooʼulaajiraain. Wanaa sümaa mojujiraain naya, ooʼulaashii naya suulia naʼwayuuse. Soto waaʼin tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki wanee jiiku apünüintuasü, nnojotsü achoujaamaatüin, jaʼitairü sutchuʼutunuin emetut. Wachuntüle kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa, waneepieena waya sümaa waʼwayuuse. Müshi Jesuu: «Saʼaniraapa nukuaippa wane wayuu toolo sumaa wane jierü nütüma Maleiwa, nnojotsü anain süpüla sükatajiraanüin sütüma wayuu» (Mateo 19:6).

21. ¿Kasa naaʼinrajatka na kasaatkana süpüla aijiraain maʼin naya?

²¹ Eesü tü kasa watüjakalü apüleerua jee tü isakat wachiki. Mapüleesat ayaawataa saaʼu tü mojukat sünain sukuwaʼipa wanee wayuu, shialeekajaʼa waʼwayuusere shia. Jülüjale neʼe waaʼin tia, nnojoleerü talatüin waaʼin sutuma. Aluʼusaʼa shiale jülüjain waaʼin tü kasa anakat sünain sukuwaʼipa waʼwayuuse talateena waya. ¿Shiimainche talateenain waya? Jamüsüsaʼa. Nütüjaa aaʼulu Jeʼwaa joʼuuin waya sümaa kaainjalaa, shiapejeʼe jülüjain naaʼin tü wakuwaʼipa anasükat. Jülüjale naaʼin Jeʼwaa tü mojukat sünain wakuwaʼipa, ¿jamüsüjeʼe wakuwaʼipa? Anuu nünüiki chi salmistakai: «Jeʼwaa, shiale jülüjain  paaʼin tü kasa mojusü aainjünakat, nnojoishijeʼe eein wanee wayuu maainjalakai poʼuluʼu» (Salmo 130:3). Jiakana kasaatshiikana, jülüja jaaʼin tü kasa anasü jaʼyakat sünain sukuwaʼipa juʼwayuuse jee motomaata jaaʼin saainjala maʼaka saaʼin nutuma Jeʼwaa (paashajeʼera Éfeso 4:32).

22, 23. ¿Jamüsü anaka süpüla nashatüin nukuwaʼipa Abraham sümaa Sara na kasaatkana?

 ²² Kakaliapa pia sümaa puʼwayuuse, aijiraajeechi maʼin pia sümaa. Jamüshijaʼa Abraham waneepiashi nia sümaa Sara otta aijiraashii naya. Wanaa sümaa «puʼuna Urjee», nümüin Jeʼwaa nümüin Abraham, alatüsü suulia 60 suuyase Sara. Kapüleekajasaʼa sümüin süpütüin shipia süpüla kepiayaain shia suluʼu piichi aainjuushi süka loona. Aleewasü maʼin Sara nümaa chi suʼwayuusekai, sükaaliinjain nia otta kojutushi nia sümüin. Paaʼinwasü shia nümaa chi suʼwayuusekai otta sükaaliinjain nia süpüla anainjatüin sukuwaʼipa nutuma tü naaʼinrakat (Génesis 18:11, 12; 1 Pedro 3:6).

²³ Eeshii wayuu aijiraaka sümaa naʼwayuuse. Eepejeʼe kaʼi mojujiraaka oʼu naya otta nnojoliika paaʼinwain oʼu naya. Soʼu wanee kaʼi, mojujiraashi Abraham sümaa Sara, nümaka Jeʼwaa nümüin: «Paaʼinra tü sümakat Sara pümüin» (Génesis 21:9-13). Eejeerü kaʼi nnojoleechika paaʼinwain oʼu pia sümaa puʼwayuuse, nnojo mojuin paaʼin saaliijee tia. Aijiraa jia otta kojutujiraa jia nnojoliipa paaʼinwain jia saaʼujee wanee kasa.

24. ¿Kasa naaʼinrajatka na kaʼwayuusekana süpüla kojutuin Jeʼwaa natuma?

²⁴ Wainma na wawalayuu talatakana aaʼin sümaa naʼwayuuse. Kasaaleere pia, jülüja paaʼin shiainjatüin püneeküin tü wayuu anakat süpüla puʼwayuusein otta tia süpülajatü kaʼikat süpüshuaʼa. Püneeküle tü wayuu anakat püpüla, aneerü pukuwaʼipa otta mojule süneekia putuma, mojeerü pukuwaʼipa. Niale Jeʼwaa oʼunirüin pukuwaʼipa, püneekeerü tü wayuu anakat süpüla puʼwayuusein. Kettaajüinjachi pia palajana süpüla kaʼwayuusee. Paaʼinrüle tia, aijiraajeechi pia sümaa puʼwayuuse otta kojuteechi Jeʼwaa atumawaa.