1-3. (1) ¿Jamüsü keeʼireeka saaʼin wanee wayuu wulein nüsheʼin wanee süchon otta anain naʼanaaya? (2) ¿Jamüsü keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa wulein nakuwaʼipa na wayuu suluʼukana nupueulose?

 JÜLÜJATAA paaʼin wanee wayuu aʼanaakai süchon süpüla nuʼunuin koleejialuʼu. Soʼoojirüin nia palajana, sunoutuin nüsheʼin sümaa shiirakaain sümüin wulere shia. Sutuma saaʼinmajüin nia, nnojoleechi ayuulin chi süchonkai otta shiyaawateerü aaʼu wayuu alin nia nüpüla nüshi sümaa nii.

² Akaʼaya Jeʼwaa chi Washikai, nücheküin keisalain waya otta wulein wakuwaʼipa (Salmo 18:26). Nütüjaa aaʼulu aneerüin wakuwaʼipa keisarale waya. Müle wakuwaʼipa, kojuteechi  Jeʼwaa watuma (Ezequiel 36:22; paashajeʼera 1 Pedro 2:12).

³ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wulein wakuwaʼipa? ¿Jamüsü aneetka wakuwaʼipa keisarale waya? Wekirajaa sünain tia süpüla watüjaain saaʼu kasain choʼujaain wanouteʼerüin sünain wakuwaʼipa.

4, 5. (1) ¿Jamüshii wuleinjanaka waya? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü nukumalakat Jeʼwaa?

⁴ Wuleinjana waya jee keisalainjana waya maʼaka naaʼin Jeʼwaa (Levítico 11:44, 45). Tü wuleinjatkalü aaʼujee waya shia süka washateein maʼin «nukuaippa chi Maleiwakai» (Éfeso 5:1).

⁵ Niiʼiyatüin wamüin Maleiwa wuleinjanain jee keisalainjanain waya, weʼrüin tia sünain tü kasa nukumalakat. Nukumajüin Jeʼwaa wanee sukuwaʼipa süpüla wuleinjatüin tü joutai wasanatkat otta tü wüinkat (Jeremías 10:12). Wainma kasa nukumajaka Jeʼwaa süpüla suʼwulejüinjatüin sümüiwaʼa tü Mmakat, jaʼitairü sumojujunüin tü Mmakat sükajee saʼajünüin wasuura otta shiʼyarülajünüin. Nukumajüin Jeʼwaa tü kanüliakat microbio süpüla suʼwulejüin kasa eekai yarüttüin. Süka joʼuuchoin maʼin shia, eʼnnüsü neʼe shia sükajee microscopio. Jamüshiijaʼa na cientiificokana, eesü neʼitaale microbio shiroku wüin yarüttüsü süpüla naʼwulejüinjatüin tü wüinkat (Roma 1:20).

6, 7. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu keisalainjanain na aʼwaajakana Jeʼwaa sutuma tü Pütchi aapünakat nümüin Moisés?

⁶ Sünainjee tü Pütchi aluwataanakalü anain na israeliitakana nutuma Jeʼwaa, wayaawata aaʼu choʼujaain wulein waya jee keisalain waya. Nuʼwaajünüinjachire Jeʼwaa nutuma wanee wayuu, keisalainjachi chia wayuukai. Soʼu tü kaʼi saʼajünakalü oʼu mürüt juyawai nümüin Jeʼwaa saaʼu naainjala na israeliitakana, oʼoojüinjachi piantua  chi laülaashikai napüleerua na sacerdootekana süpüla nikerolüin eere tü Paü Nümülatuʼu Maleiwa münakat (Levítico 16:4, 23, 24). Jee na wane sacerdootekana noʼlojuinjatü najapü jee nooʼui süpülapünaa noʼutuin saaʼin mürüt nümüin Jeʼwaa (Éxodo 30:17-21; 2 Crónicas 4:6). Nnojoliire noonooin sümaa wuleinjanain naya, eeshii süpüla outuin naya (Levítico 15:31; Números 19:17-20).

⁷ Watta saalii tü kasa watüjakat maaʼulu sünainjee tü Pütchi naapakat Jeʼwaa nümüin Moisés. Saashin tia pütchikat, choʼujaasü wuleinjatüin nakuwaʼipa na aʼwaajakana Jeʼwaa. Nnojotyülia aʼwanajaain tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa süchiki tia (Malaquías 3:6). Akaʼaya maaʼulu, keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa wuleinjatüin nakuwaʼipa na aʼwaajakana nia otta keisalainjanain naya (Santiago 1:27).

8. ¿Kasa weeʼiyataka aka wulein wakuwaʼipa?

⁸ Nücheküin Jeʼwaa wulein waya, wulein washeʼin jee wepiapaʼa. Nnojotpejeʼe shiain waaʼinrüinjatüin neʼe tia. Choʼujaasü wulein wakuwaʼipa waʼwaajapa nia otta wulein tü jülüjakat waaʼin. Süpüla wulein wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa, weeʼiyatüinjatü shia sünainpünaa kasa süpüshuaʼa.

9, 10. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wulein wakuwaʼipa sünain aʼwaajaa Jeʼwaa?

⁹ Wule wakuwaʼipa waʼwaajapa Jeʼwaa. Nnojo sünainpünaain waya tü iküleesia nnojotkat shiimain. Wanaa sümaa püreesain na israeliitakana chaa Babilonia, saʼakajana naya wayuu aʼwaajakana maleiwayaasü otta amaʼüjiraakana akuwaʼipa. Nüküjatüjülia Isaías naleʼejüinjanain nachikuaʼa na israeliitakana noumainpaʼa süpüla naʼyataain nümüin Jeʼwaa nachikuaʼa. Müsü nünüiki Jeʼwaa: «Jujuʼita yalejee, nnojo jaapaain kasa eeka yarüttüin; [...]  ayata wulein jia». Soʼu tia, na aʼwaajakana Jeʼwaa nnojoishii sünainpünaain tü alawaa nekirajakat na wayuu chajanakana Babilonia, tü miʼiraa naainjakat otta tü nakuwaʼipakat (Isaías 52:11).

¹⁰ Akaʼaya maaʼulu na anoujashii shiimainshiikana, nayoutuin süpüshuaʼa tü sünainpünaakat tü iküleesia nnojotkat shiimain (paashajeʼera 1 Corinto 10:21). Suluʼu mmaka süpüshuaʼa, wainma tü miʼiraa aainjünakat, tü ekirajünakalü anain otta tü sunoujakalü anain wayuu. Tia sünainpünaasü tü shikirajakalü anain tü iküleesia nnojotkat shiimain. Jamüsüjaʼa suluʼu wainma mma, wainma na wayuu anoujakana sünain ojuʼitüin saaʼin wayuu süchikijee outaa, müsüjeseʼe naainjain wainma kasa nekiira na outushiikana (Eclesiastés 9:5, 6, 10). Wayoutajatü tia. Eeshii süpüla napüleeruain waya na wapüshikana süpüla wanaawain waaʼin namaa. Keeʼireere waaʼin wulein wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa, wayoutajatü tü kasa mojusükat, jaʼitaina wapüleeruaanüin aaʼin süpüla waaʼinrüin shia (Aluwataaushikana [Hechos] 5:29).

11. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wulein wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa?

¹¹ Wule wakuwaʼipa. Süpüla wulein wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa, wayoutajatü süpüshuaʼa tü kasa sünainpünaakalü aʼluwajirawaa akuwaʼipaa (paashajeʼera Éfeso 5:5). «Jalia jia suulia juʼluwajiraain jukuaippa», müshi Jeʼwaa wamüin. Chi eekai nuʼluwajiraain nukuwaʼipa sümaa nnojoluin niyaawajaain suulia, nnojoleechi «ekerolüin nümaʼanamüin chi Maleiwakai eere nuluwataain» (1 Corinto 6:9, 10, 18; paashajeʼera noota 22).

12, 13. ¿Jamüsü wuleinjatka tü kasa jülüjakat waaʼin?

¹² Wuleinjatü tü jülüjakat waaʼin. Tü jülüjakat waaʼin shia tü waaʼinrakat mapa (Mateo 5:28; 15:18, 19). Jülüjale waaʼin kasa anasü, waaʼinreerü tü kasa anasükat. Süka joʼuuin waya sümaa kaainjalaa, eesü süntawaire  wekiiruʼu kasa mojusü. Süntajaapa tia wekiiruʼu, wasünneʼeramaatüinjatü. Nnojorüle waaʼinrüin tia, yarütteerü tü suluʼukat waaʼin. Jülüjale waaʼin waneepia wanee kasa, keeʼireejeerü waaʼin waaʼinrüin shia. Shia anaka aluʼu jülüjale waaʼin waneepia kasa anasü (paashajeʼera Filipos 4:8). Wayoutajatü wanajüin kasa yarüttüsü maʼaka saaʼin anajaa shiyaakua wayuu maichesat amaʼüjiraaka sukuwaʼipa otta anajaa kasa eekai keemain. Jülüjainjatü waaʼin tü kasa waashajeʼerakat, tü wanajakat otta tü waashajaakalü achiki (Salmo 19:8, 9).

¹³ Süpüla ayatüin alin waya nüpüla Maleiwa, nnojoluinjana sünainpünaain waya tü iküleesia nnojotkat shiimain, wuleinjatü wakuwaʼipa otta wuleinjatü tü kasa jülüjakat waaʼin. Jee müsia keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa keisalainjanain waya.

14. ¿Jamüshii keisalainjanaka waya?

¹⁴ Keisarale waya otta wulere wepiapaʼa, aneena waya otta aneena na wayuu kepiakana waʼütpünaa. Jee talateena waya otta aleeweerü wayuu wamaa. Eepejeʼe wanee kasa anaka sünainjee keisalain waya, shia kojuteechin atumawaa Jeʼwaa. Jülüjataa waaʼin tüü: niʼnnüle yarüttüin waneepia wanee jintüi, mojeerü pütchi nüchiki chi nüshikai otta tü niikat. Akaataajaʼa nnojorüle jülüjain waaʼin wakuwaʼipa otta meisarale waya, mojeerü sünüiki wayuu nüchiki Jeʼwaa. Anuu nünüiki Pablo: «Waaʼinmajüinjatü wakuwaʼipa suulia mojujain sünüiki wayuu süchiki tü waʼyataainkat nümüin Maleiwa. Sünain süpüshuaʼa tü kasa waaʼinrakat weeʼiyatüin waʼyataain nümüin Maleiwa» (2 Corinto 6:3, 4, TNM).

15, 16. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla keisalain waya?

¹⁵ Watapaʼa otta washeʼin. Jaʼyainjatü waaʼu waneepia wayuuin keisalashii waya. Oʼoojüinjana waya, jaʼitairü alin  shiiʼiree wüin. Woʼlojuinjatü wajapü süka jawon. Woʼlojo wajapü süpülapünaa waʼlakajaain, weküin, süchikijee wounaʼapajüin jee washiitüin. Akaʼaya yarüttüle wajapü otta waapaale kasa yarüttüsü, anasü woʼlojule shia. Woʼlojuinjatü wajapü mayaapejeʼe müin nnojotkai choʼujaain saaʼin wamüin. Choʼujaasü waaʼinrüin shia suulia ayuulin waya jee ayuulin na waneinnua. Nnojorüle eein süpülaya tü chüʼükat wepialuʼu, eesü süpüla sojoitünüin. Jamüshiijaʼa na israeliitakana, ounaʼapajapuʼushii naya wattaluʼu suulia piichi, suulia tü wüin nasakat jee nojoitapuʼuin shia (Deuteronomio 23:12, 13).

¹⁶ Nnojotsü choʼujaain kojutuin maʼin tü washeʼin wanainjatkat jee shiainjatüin tü jeketkat ojuʼitüin. Shia choʼujaaka anainjatüin jee wuleinjatüin shia (paashajeʼera 1 Timoteo 2:9, 10). Aneesü waʼanaaya waneepia süpüla kojutuin Jeʼwaa watuma (Tito 2:10).

17. ¿Jamüsü keeʼireeka waaʼin wulein wepiapaʼa watuma?

 ¹⁷ Wuleinjatü wepiapaʼa. Wuleinjatü wepiapaʼa watuma, jaʼitaina jalain kepiain waya. Wule watuma tü weʼejenakat maʼaka saaʼin tü kemionkat, tü mootokat otta tü wisiküleetakat, shialeekajaʼa weʼejenale shia süpüla woʼunuin sünain tü outkajawaakat otta süpüla woʼunuin sünain aküjaa pütchi. Müsüjeseʼe jaʼyainjatüin saaʼu wakuwaʼipa shiimain tü wamakat süchiki paʼaraiisüinjatüin tü mmakat otta anain maʼin shia (Lucas 23:43, TNM; Alateetkat Mapeena [Apocalipsis] 11:18, TNM). Wulere wepiapaʼa watuma, müshii yapajakai waaʼin maaʼulu süpüla kepiain waya suluʼu tü mma jeketkat.

18. ¿Jamüsü keeʼireeka waaʼin wulein watuma tü outkajaaleekat?

¹⁸ Wuleinjatü woutkajaalee. Jaʼyasü waaʼu keisalain waya wulere watuma tü woutkajaaleekat, maʼaka saaʼin tü Piichi Outkajaaleekat otta eere woutkajaain sünain tü outkajawaakat miyoʼu. Jamüsüjaʼa palajatüle nukua wanee wayuu suluʼu tü Piichi Outkajaaleekat, ponusü maʼin naaʼin süka wulein shia. Suluʼujee tia, kojutushi Jeʼwaa watuma. Süka woutkajaain suluʼu tü Piichi Outkajaaleekat, wakaaliinja na wawalayuukana süpüla wulein shia watuma otta wanoutuinjatü wanee kasa mojuka sünain (2 Crónicas 34:10).

19. ¿Jarat tü kasa mojusü kiʼrakalü anain wayuu wayoutajatka?

¹⁹ Mayaapejeʼe nnojoluin süküjain tü Wiwüliakat süpüshuaʼa tü kasa mojusü kiʼrakalü anain wayuu, süküjain wamüin tü pütchi oʼunirajatkat wakuwaʼipa süpüla anain wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa. Nnojotsü keeʼireein naaʼin Maleiwa wakaijüin, sülanaʼleein watuma tü asüüshikat jee wakaijüin yüi, kokaiina otta mariwaana. Süpüla waʼaleewajaain nümaa Maleiwa wayoutajatü tia kasakalüirua.  ¿Jamüsü wayoutajatka shia? Shia süka kojutuin wamüin katüin woʼu nutuma Jeʼwaa. Waaʼinrüle tia, eeshii süpüla outuin waya, ayuulin otta mojuin nakuwaʼipa na waneinnua watuma. Wainma na wayuu ooʼulaweekana suulia tia kasa mojusükat sünainjee ayuulin naya sutuma. Akanasaʼa wayakana ooʼulaashii waya suulia tia sünainjee alin wapüla Maleiwa. Anuu sünüiki wanee wayuu: «Süka nükaaliinjain taya Jeʼwaa, wuleitpa takuwaʼipa otta nnojoluitpa taaʼinrüin tü kasa mojusü keejiapuʼukat tamüin [...]. Nnojorüle nükaaliinjain taya Jeʼwaa isasüjeʼe tachiki tooʼulaain suulia tia kasa mojusükat». Wekirajaa sünain jaʼraisü pütchi suluʼujeejatkat tü Wiwüliakat akaaliinjeechika wanee wayuu süpüla nuuʼulaain suulia tü kasa mojusükat.

20, 21. ¿Kasa mojusü wooʼulaainjatka oulia naashin Jeʼwaa?

²⁰ «Tawalayuwaa, süka pansaain nünüiki chi Maleiwakai wamüin, anakaja wooʼulaale suulia tü yarüttakat atüma waaʼin, tü mojukat atüma wakuaippa. Je müleka shiimüinre kojutüin chi Maleiwakai watüma, anakaja müleka wooʼulaale suulia kaainjalaa süpüla wuleinjatüin waaʼin nuʼupala» (2 Corinto 7:1). Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa wayoutajatüin tü kasa mojusü keejiapuʼukat wamüin suulia mojuin wakuwaʼipa otta tü jülüjakat waaʼin.

²¹ Sünainjee tü sümakat 2 Corinto 6:17, 18, wooʼulaainjatü suulia «tü yarüttakat atüma waaʼin». Mushi Jeʼwaa yala: «Juuʼulaa [...] suulia tü yarüttakat atüma jaaʼin». Nümakalaka süchikijee: «Kamaneejeechi taya jümüin. Jiyaawateechi aaʼu sünain tayain Jüshin otta sünain jiain tachooin». Wayoutule tü kasa mojusü yarütteetkalü atuma wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa, aijeena waya nüpüla maʼaka alin nüchon wanee wayuu nüpüla.

22-25. ¿Jarat tü pütchi suluʼujeejatkat tü Wiwüliakat akaaliinjeenaka waya süpüla wooʼulaain suulia tü kasa mojusükat?

²² «Maleiwa, chi Pümaleiwasekai, anashi aire püpüla  waneepia süka süpüshua paaʼin. Anashi jülüjüle paaʼin Maleiwa waneepia» (Mateo 22:37). Alanaʼaleesia tia pütchikat saʼakajee süpüshuaʼa tü nuluwataakalü anain waya Maleiwa (Mateo 22:38). Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa alinjachin nia wapüla süka süpüshuaʼa waaʼin. Shiimainre alin nia wapüla nnojoleerü waaʼinrüin wanee kasa mojeetka atuma wakuwaʼipa jee ayuuijeetka atuma wekiisholoin. Shiimainre alin wapüla Maleiwa, weeʼiyateerü süka wakuwaʼipa kojutuin wamüin katüin woʼu nutuma.

²³ «Nia [Jeʼwaa] aapakaʼaya wamüin kataa oʼu, nia aapakaʼaya tü jouktai wasanatkat aka waaʼin otta kasakat süpüshuaʼa» (Aluwataaushikana 17:24, 25). Nüsülajüle paʼaleewain wanee kasa pümüin, ¿pujuteetche otta pumojujeetche shia? Katüsü woʼu nutuma Jeʼwaa, müsüjeseʼe kojutuinjatüin shia wamüin. Keeʼireesü waaʼin waʼyataain nümüin Maleiwa süpüla kojutuinjachin nia watuma (Salmo 36:9).

²⁴ «Anasü aire püpüla wayuu süpüshua maa aka alin pia püpülajiraa» (Mateo 22:39). Nnojoishii neʼe wayain mojuin akuwaʼipa waaʼinrüle kasa mojusü, mojeerü nakuwaʼipa na waneinnua otta na wayuu aikana wapüla. Jamüshijaʼa kepiajiraale wanee wayuu nümaa wanee akaijüi, ayuuijeechi nia sutuma neʼe naatüin seejuu sükalira tü sikariiakat. Wooʼulaale suulia tia kasa mojusükat, weeʼiyateerü alin wapüla na pejekana wanain (1 Juan 4:20, 21).

²⁵ «Püsoʼira naaʼin na anoujashii chakana süpüla jüüjüüinjanain naya namüin na sülaülashiikana mma» (Tito 3:1). Suluʼu waneirua mma apülajünüsü suulia wayuu nakaijain yüi, kokaiina otta mariwaana. Nuluwataain waya Jeʼwaa süpüla jüüjüüinjanain waya sümüin tü naluwataakalü anain na sülaülashiikana mma (Roma 13:1).

26. (1) ¿Kasa choʼujaaka wamüin süpüla anainjatüin wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa? (2) ¿Jamüsü keeʼireeka waaʼin keisalain waya otta wulein wakuwaʼipa?

 ²⁶ Süpüla waʼaleewajaain nümaa Jeʼwaa, wayaawatüinjatü saaʼu wanouteʼerüinjatüin wakuwaʼipa. Wayaawatüle saaʼu tia, wanoʼuteʼeramaata wakuwaʼipa. Shiimain kapüleein wooʼulaamaatüin suulia tü kasa mojusü keeʼireekat waaʼin. Wounteerü wooʼulaain suulia tia. Nükaaliinjeena waya Jeʼwaa süpüla wooʼulaain suulia. Müsü nünüiki wamüin: «Tayakai Jeʼwaa, taya chi Pümaleiwasekai, Chi ekirajakai pia süpüla anainjatüin pukuwaʼipa, Chi oʼunirakai pia suluʼupünaa tü wopu anasükat» (Isaías 48:17). Wanaa sümaa wulein wakuwaʼipa jee keisalain waya, kojuteechi Maleiwa watuma.