1, 2. ¿Kasa sünainpünaaka eirakawaa nümüin Jeʼwaa?

SÜKA sülüʼülüin sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin kasaka süpüshuaʼa, eʼrüsü maʼin sümüliala wayuu (2 Tim. 3:1). Kooʼomüinjeetpejeʼe maʼin tü müliaakat süpülapünaa najaʼttirüin Maleiwa tü kasa mojusü eekat yaa Mmapaʼa otta eein jimataa aaʼin nutuma. Müsüjeseʼe anain wasakirüle waaʼin sünain tüü: «¿Jarai weirakaakai amüin süpüla wachuntuin kaaliinwaa nümüin jee süpüla nuʼunirüin wakuwaʼipa?». Eeshiijaʼa «nümüin Jeʼwaa» wamüle. Müle shia, anashaatasü tia.

² ¿Kasa sünainpünaaka eirakawaa nümüin Jeʼwaa? ¿Kasaka waaʼinrüinjatüin süpüla weirakaain waneepia nümüin suʼunnaa weʼrüin müliaa? Naashin wanee salmista, choʼujaasü maʼin weirakaain nümüin Jeʼwaa suʼunnaa weʼrüin müliaa (paashajeʼera Salmo 123:1-4). Eirakawaa nümüin Jeʼwaa müsü aka saaʼin tü naaʼinrakat wanee achepchiee naashin wanaa sümaa niirakaain nümüin chi nülaamainkai. Nnojotsü neʼe niʼitaain naaʼin sünain  naapeechin chi nülaamainkai tü niküinjatkat sümaa aneechin nia nümaa, jülüjasü naaʼin kasain keeʼireein naaʼin chi nülaamainkai süpüla naaʼinrüinjatüin shia. Müinjatia neʼe sukuwaʼipa watuma, choʼujaasü waashajeʼerüin waneepia tü Wiwüliakat süpüla watüjaain saaʼu kasain keeʼireein naaʼin Jeʼwaa süpüla waaʼinrüinjatüin shia. Müle shia watuma, nükaaliinjeena waya (Éf. 5:17).

3. ¿Kasa nnojoleetka weirakaain atuma waneepia nümüin Jeʼwaa?

³ Watüjaa aaʼu choʼujaain maʼin weirakaainjanain nümüin Jeʼwaa waneepia, eepejeʼe süpüla naatain neʼe tü jülüjakat waaʼin suulia tia. Alatüsü tia sümüin Marta, wanee naʼaleewain Jesuu. Shapaasü saaʼin «sünain aaʼinraa wane kasa» (Luc. 10:40-42). Sülatüleje tia sümüin Marta eereje eejachin Jesuu soʼu tia, wayakajaʼa nnojoleematüin alatüin amüin. ¿Kasache eeka süpüla nnojoluin jülüjain atuma waaʼin Jeʼwaa? Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain jamüin eeka süpüla shapaain maʼin waaʼin sutuma nakuwaʼipa na waneinnua otta müsia wekirajaajeerü anain kasainjatüin waaʼinrüin süpüla weirakaain nümüin Jeʼwaa waneepia.

4. ¿Jamüshiche anaka Moisés süpüla antaa suluʼumüin tü Mma Aapünajatkat namüin na israeliitakana?

⁴ Achuntushi Moisés kaaliinwaa waneepia nümüin Jeʼwaa süpüla nuʼunirüinjatüin nukuwaʼipa. Jülüjashi Maleiwa naaʼin Moisés waneepia «sümaa nüchecherüin naaʼin sünain anoujaa» sümaʼinruʼu naʼatapajüin tü naaʼinrajatkat Maleiwa (paashajeʼera Hebreokana 11:24-27). Saashin tü Wiwüliakat, «nnojoishi eeichin wanee nünüikimaajachi Maleiwa makai aka naaʼin Moisés eekai müin niʼrakai naaʼin Jeʼwaa süka aleewain maʼin nia nümaa» (Deut. 34:10). Mayaapejeʼe aleewain maʼin Moisés nümaa Jeʼwaa, nnojoishi nia antüin suluʼumüin tü Mma Aapünajatkat namüin na israeliitakana (Núm. 20:12). ¿Jamüshiche nnojoika nüntüin suluʼumüin tia mmakat?

5-7. (1) ¿Kasa alataka süchikijee nojuʼitüin na israeliitakana Egiptojee? (2) ¿Kasa naaʼinraka Moisés soʼu sülatüin tia?

⁵ Wanee kashi shiatapünaamüin neʼe süchikijee nojuʼitüin na israeliitakana Egiptojee jee nnojoliiwaʼaya nantüin eemüin tü uuchikat Sinaí, aʼülüjaajiraashii naya. Ayounnalaashii saaliijee minyaasüin naya otta mojusü nanüiki nüchiki Moisés sünainjee tia. Jashichijashaatashii maʼin naya, müshijeseʼe nuchuntuin kaaliinwaa Moisés nümüin Jeʼwaa sünain maa: «¿Jamüinjatkai sukuwaʼipa tü pueulokot tatuma? ¡Neʼinaʼaleechi taya mapa süka ipa!» (Éx. 17:4). Nüküjaka Jeʼwaa nümüin Moisés nütaʼitüinjatüin tü ipakat süka tü nunuʼusekat süpüla sujuʼitüinjatüin miyoʼu wüin suluʼujee. Müsü tü Wiwüliakat: «Naaʼinrüin Moisés tia noʼupala na laülaashiikana chaa Israel». Sunoutaaka tia mojujirawaakat süka eeitpain wüin miyoʼu süpüla nasüin na israeliitakana (Éx. 17:5, 6).

⁶ Saashin tü Wiwüliakat, Masah sünülia nutuma Moisés tia mmakat otta Meribá. Tü pütchikat Masah, «ooʼulakünaa aaʼin» maluʼulu otta Meribá «aʼülüjirawaa» maluʼulu. ¿Jamüsüche maka sünülia tia mmakat nutuma? Shia süka younatüin na israeliitakana jee nooʼulaküin naaʼin Jeʼwaa sünain maa: «¿Aniiyaakaijeʼe Jeʼwaa wamaa, nnojoittaapa eein nia wamaa?», müshii naya (Éx. 17:7).

⁷ ¿Jamüsüche naaʼin Jeʼwaa sünainjee tü alatakat chaa Meribá? Mojushiisü nümüin Jeʼwaa tü naaʼinrakat na israeliitakana süka neʼrüliijaain wayumüin nümüin sümaa mojutuin nia namüin, nnojoishi niain neʼe Moisés mojutuin  natuma naashin Jeʼwaa (paashajeʼera Salmo 95:8, 9). Mojusü maʼin tü naaʼinrakat na israeliitakana, akatsaʼa lotuin tü naaʼinrakat Moisés, achuntushi nia kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa sümaa naaʼinrüin tü nuluwataakalü anain nia.

8. ¿Kasa naaʼinraka na israeliitakana nalüʼülaapa sünainmüin tü Mma Aapünajatkat namüin?

⁸ Sülatapa 40 juya süchikijee tia jee nalüʼülaapa na israeliitakana sünainmüin tü Mma Aapünajatkat namüin, alatüsü wanee kasa meematüsü aka saaʼin tia. Alatüsü tia suluʼu wanee mma süʼütpaʼa Qadés, pejepünaa sünain süülee tü Mma Aapünajatkat namüin na israeliitakana. * Aʼyounalaashii nachikuaʼa na israeliitakana sünainjee nnojoluin wüin nasüin (Núm. 20:1-5). Nnojotpejeʼe anain tü naaʼinrakat Moisés soʼu tia.

9. ¿Kasa aluwataanaka anain Moisés nutuma Jeʼwaa otta kasa naaʼinraka Moisés? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 9).

⁹ ¿Kasache naaʼinraka Moisés süka neʼrüliijaain wayumüin nachikuaʼa na israeliitakana? Achuntushi nia nüchikuaʼa kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla nütüjain saaʼu kasainjatüin naaʼinrüin. Shiasaʼa joo nnojolin nuluwataain nia Jeʼwaa sünain ataʼitaa tü ipakat süka tü wunuʼukat, nuluwataain nia sünain naapaainjatüin tü nunuʼusekat sümaa nuutkajeʼerüinjanain na wayuukana süʼütpaʼa tü ipakat otta aashajaainjachi nia sümaa tü ipakat (Núm. 20:6-8). Nnojoipejeʼe aashajaain Moisés sümaa tü ipakat, jashichijaashi neʼe saaliijee tü naaʼinrakat na israeliitakana otta nuwoolojooko namüin sünain maa: «¡Jaapa tanüiki, jia eʼrüliikana wayumüin! ¿Shiache suluʼujee ipakat tüü eejeeinjatüle wayuʼlüin wüin jümüin?». Nütaʼitaka Moisés piantua tü ipakat (Núm. 20:10, 11).

10. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa sutuma nnojoluin noonooin Moisés nümaa?

¹⁰ Jashichishi Jeʼwaa nümüin Moisés (Deut. 1:37; 3:26). Eeshijaʼa jashichire nia nümüin Moisés sünainjee nnojolin noonooin sümaa tü nümakat nümüin.

11. Wanaa sümaa nütaʼitüin Moisés tü ipakat nütsüinmaa, ¿jamüsüche jülüjaka naaʼin na israeliitakana nnojoluin niain Jeʼwaa ojuʼitirüin tü wüinkat?

¹¹ Eesüjaʼa süpüla eein wanee kasaya jashichika anainjee Jeʼwaa nümüin Moisés, wekirajaa sünain tia. Tü ipairua chajatkat suluʼu tü palajatkat Meribá shia wanee ipairua ichejakat maʼin. Jaʼitasü nütaʼitüin shia nütsüinmaa, nnojotsü süpüla sujuʼitüin wüin suluʼujee. Akatsaʼa suluʼu tü wanee mma Meribá münakat, jawaʼawasü tü ipakalüirua otta eeʼewaisü wüin jemetüsü suluʼu. Wanaa sümaa nütaʼitüin Moisés tü ipakat sümaa nnojoluin naashajaain sümaa, eesüjaʼa jülüjale naaʼin na israeliitakana sünain eetüjülüin neʼe wüin suluʼu, nnojotsü shiain sükajee naaʼinrüin Jeʼwaa wanee kasa pülasü naashin. *

12. ¿Jaratche tü wane kasa jashichikalü anainjee Jeʼwaa nümüin Moisés otta Aarón?

¹² Eeshijaʼa jashichire Jeʼwaa nümüin Moisés jee nümüin Aarón sünainjee tü nümakat Moisés namüin na israeliitakana. Müshi nia namüin: «¿Shiache suluʼujee ipakat tüü eejeeinjatüle wayuʼlüin wüin jümüin?». Wanaa sümaa «wayuʼlüin» nümüin Moisés, eeshijaʼa niale nüküjain achiki niakai nümaa Aarón. Mayaapejeʼe nnojoluin watüjain maʼin saaʼu jaralin nüküjeein achiki Moisés soʼu tia, shia neʼe watüjaaka aaʼu nnojoluin niiʼiyatüin nujutü Jeʼwaa nümüin sümaa niain aaʼinrüin tia kasa pülasükat. Jülüja waaʼin tü sümakat Salmo 106:32, 33 süchiki tia, müsü shia: «Naashichijeʼerüin [Jeʼwaa] chaa eere tü wüin chakat Meribá, mojukuwaʼipaishi Moisés natuma. Üttashaatasü naaʼin [Moisés] natuma otta mayaawatüinsai saaʼu nünüiki sutuma tia» * (Núm. 27:14). Nnojotsü niiʼiyatüin Moisés nujutü Jeʼwaa nümüin. Anuujeseʼe nünüiki Jeʼwaa nümüin Moisés otta Aarón: «Eʼraa wayumüin tü jaaʼinrakat süka nnojoluin jaaʼinrüin tü taluwataakalü anain jia» (Núm. 20:24). Mojushaatasü maʼin tü naaʼinrakat Moisés nümaa Aarón.

13. ¿Jamüsü lotoko sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süsalain Moisés naainjala nutuma?

¹³ Moisés nümaa Aarón naya nekiipüʼüjanakana na israeliitakana, müshiijeseʼe nayainjanain laülaain aaʼin (Luc. 12:47, 48). Süpülapünaa sülatüin tia, nnojoishii nüntirüin Jeʼwaa Canaánmüin waneinnua israeliita eʼrüliijaakana wayumüin nümüin (Núm. 14:26-30, 34). Müsüjeseʼe lotuin maʼin sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süsalainjachin Moisés nutuma, sünainjee niʼrüijaain wayumüin nümüin, nnojoluinjachi antüin nia suluʼumüin tü Mma Aapünajatkat namüin na israeliitakana.

14, 15. ¿Kasache niʼrüijaaka anainjee wayumüin Moisés nümüin Jeʼwaa?

¹⁴ ¿Kasache niʼrüijaaka anainjee wayumüin Moisés nümüin Jeʼwaa? Jülüja waaʼin süchikuaʼa tü sümakat Salmo 106:32, 33: «Naashichijeʼerüin [Jeʼwaa] chaa eere tü wüin chakat Meribá, mojukuwaʼipaishi Moisés natuma. Üttashaatasü naaʼin [Moisés] natuma otta mayaawatüinsai saaʼu nünüiki sutuma tia». Mayaapejeʼe niain Jeʼwaa aashichijeʼennüin natuma na israeliitakana, nia neʼe jashichijaaka Moisés soʼu tia. Sutuma nnojolin nüchecherüin naaʼin nnojotsü niyaawatüin saaʼu nünüiki jee nnojotsü jülüjain naaʼin tü alateetkat sünainjee tü naaʼinrakat.

¹⁵ Shapaasü maʼin naaʼin Moisés süka mojushiin nümüin nakuwaʼipa na waneinnua otta nnojotsü jülüjain naaʼin tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa nüpüleerua. Soʼu tü palajatkat sukua naʼyounalaain na israeliitakana saaliijee minyaasüin naya, anasü tü naaʼinrakat Moisés (Éx. 7:6). Eesüjaʼa sukulajaale jee yüülale naaʼin Moisés mapa süka kakaliainnain na israeliitakana sünain eʼraa wayumüin nümüin Jeʼwaa. Eesüjaʼa shiale neʼe jülüjain naaʼin Moisés tü mojukalü atuma naaʼin suulialeʼeya jülüjain naaʼin kojutuin Jeʼwaa nutuma.

16. ¿Jamüsü jülüjeeka waaʼin tü naaʼinrakat Moisés?

 ¹⁶ Shapaasü naaʼin Moisés sutuma tü kasa mojusü naaʼinrakat na waneinnua otta kaainjalashi nia eereje nünüikimaajachin nia Maleiwa, wayakajaʼa nnojoleematüin alatüin amüin tia. Soʼu tia alüʼülaashi Moisés sünainmüin tü Mma Aapünajatkat namüin na israeliitakana, maaʼulu yaa alüʼülaashii waya sünainmüin tü mma jeketkat (2 Ped. 3:13, TNM). Weʼreein maʼin tia mma jeketkat, müshiijeseʼe wachunteein kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa sümaa woonooin waneepia nümaa (1 Juan 2:17). ¿Kasa watüjaka sünainjee tü kasa mojusü naaʼinrakat Moisés?

17. ¿Kasa waaʼinrajatka naashichijeʼerüle waya na waneinnua?

¹⁷ Nnojo yüülain waaʼin. Eeshii eejiraale waya sümaa wanee kasa eejiraawaikalü amaa waya. Müsü tü Wiwüliakat: «Anakaja makulajaainre waaʼin sünain aaʼinraa tü anasükat [...]. Müleka ayatüle waya sünain tia, walaajeena waya nütüma chi Maleiwakai soʼuweena wane kaʼi» (Gal. 6:9; 2 Tes. 3:13). Sülatawaipa wamüin wanee kasa yüülaka atuma waaʼin jee mojujiraawaire waya nümaa wanee wayuu, ¿wayaawatüinche saaʼu tü waaʼinrakat  jee tü wamakat? (Prov. 10:19; 17:27; Mat. 5:22). Naashichijeʼerüle waya na waneinnua, wooʼulaweein tia najapuluʼu Jeʼwaa süpüla niainjachin anoutuin sukuwaʼipa (paashajeʼera Roma 12:17-21). Waaʼinrüin tia wanaa sümaa wachuntuin kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa sümaa waʼatapajüin nunouteʼerüin sukuwaʼipa tia. Nnojorüle müin watuma tia otta pasalaaweere waya, mojuteechi Jeʼwaa watuma.

18. ¿Kasa waaʼinrüinjatka nuluwataale waya Jeʼwaa sünain wanee kasa sükajee tü nupueulosekat?

¹⁸ Jüüjüü waya sümüin tü sümakat nupueulose Jeʼwaa. Wanaa sümaa niiʼiratüin Jeʼwaa sukuwaʼipa wanee kasa nuluwataaka anain waya sükajee tü nupueulosekat, waainjamaatüin tü münakat wamüin. Nnojoishii waya icheinjanain süchiirua tü aluwataanapuʼukalü anain waya paala süka shiain kiʼrain anain waya tia (Heb. 13:17). Eejüinjatü maʼin waaʼin suulia wakooʼomüinjüin tü sümakat tü Wiwüliakat (1 Cor. 4:6, TNM). Müle shia watuma, weeʼiyateerü jülüjain waaʼin kasain keeʼireein naaʼin Jeʼwaa süpüla waaʼinrüinjatüin shia.

19. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoluin sumojujaain wakuwaʼipa nümaa Jeʼwaa saaʼujee mojushiin wamüin nakuwaʼipa na waneinnua?

¹⁹ Nnojo wamojujeʼerüin wakuwaʼipa nümaa Jeʼwaa saaʼujee mojushiin wamüin nakuwaʼipa na waneinnua. Niale weirakaain amüin waneepia Jeʼwaa nnojoleena waya mojukuʼu müin aaʼin sutuma nakuwaʼipa na waneinnua jee nnojoleena waya aaʼinrüin wanee kasa mojeetkalü atuma wakuwaʼipa nümaa Jeʼwaa. Jülüjeesü maʼin naaʼin tia na aapünakana amüin wanee aʼyatawaa suluʼu nupueulose Maleiwa maʼaka saapünüin nümüin Moisés. Choʼujaasü maʼin wachajaain sukuwaʼipa woonooinjanain nümaa Jeʼwaa süpüla woʼtteʼennüin (Filip. 2:12). Saapünüle wamüin wainma aʼyatawaa suluʼu nupueulose Jeʼwaa, aʼyataainjana maʼin waya sünain süka wasouteenain nümüin Jeʼwaa saaʼu tia (Luc. 12:47, 48). Shiimainre alin wapüla Jeʼwaa, nnojoleerü eein wanee kasa akayaleʼeraka waya nuulia (Sal. 119:165; Roma 8:37-39).

20. ¿Jarai weirakaainjachika amüin waneepia?

²⁰ Joutsü maʼin müliaa maaʼutpünaa, müsüjeseʼe choʼujaain maʼin weirakaain nümüin Jeʼwaa süpüla watüjaain saaʼu tü keeʼireekat naaʼin. Nnojo wooʼulaain suulia aleewa nümaa Jeʼwaa sünainjee mojushiin wamüin nakuwaʼipa na waneinnua. Shia watüjaka tia sünainjee tü alatakat nümüin Moisés. Nnojo waashichijaamaatüin sünainjee tü kasa mojusü naaʼinrakat na waneinnua, weirakaa waneepia nümüin Jeʼwaa chi Wamaleiwasekai nükaaliinjaleepa waya (Sal. 123:1, 2)