1. ¿Kasa naaʼinrüinjatka na anoujashiikana süpüla nekeraajüin tü naʼyataainkat nümüin Jeʼwaa?

TÜ WAKUWAʼIPAKAT sünain anoujaa müsü aka saaʼin nukuwaʼipa wanee wayuu ayoujiraai, müshii wawataakai aaʼin süpüla wasaʼwatüin tü naapüinjatkat Jeʼwaa wamüin: katüinjatüin woʼu waneepia. Wachecherüinjatü waaʼin süpüla wountuin tia jaʼitaina jekenain jee kakaliainnain waya sünain anoujaa. Tü nüshajakat Pablo namüin na anoujashii kepiakana Filipos, sütütüleʼereerü waaʼin süpüla wekeraajüin tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Eeshii na anoujashii kakaliainnakana sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa wanaa sümaa süntüin namüin tü karaloʼuta nüshajakat Pablo. Mayaainjeʼe anain natuma sukuwaʼipa tü naaʼinrakat sünain anoujaa, nüküjain Pablo namüin ayatüinjanain naya sünain achecheraa naaʼin. Nücheka achikirü Pablo noushikajaain süchiirua nukuwaʼipa süpüla kachiiruain naaʼin tü kasa anasü naapeetkat Maleiwa namüin (Filip. 3:14).

2. ¿Jamüsü nnojotka amülain neʼe tü nümakat Pablo namüin na anoujashii kepiakana Filipos süpüla nütütüleʼerüin naaʼin?

² Nnojotsü amülain neʼe tü nümakat Pablo namüin na anoujashii kepiakana Filipos süpüla nütütüleʼerüin naaʼin, süka jamüin, ooʼulakünüsü naaʼin naya anoujashiikana soʼujeʼereʼeya noʼttüin sünain anoujaa. Antüshi Pablo nümaa Silas soʼu juyakat 50, ajütünüshii naya nutuma Maleiwa chamüin Macedonia, soʼujeʼereʼeya tia, apüleeruaanüsü naaʼin na anoujashiikana (Aluw. 16:9). Soʼu nüntüin Pablo, aküjashi nia pütchi sümüin wanee wayuu Lidia sünülia, saapajaka nünüiki. Nütanatkalaka Jeʼwaa saaʼin süpüla kacheʼein shia sümüin tü nüküjakat Pablo (Aluw. 16:14). Woutiisaka shia mapa namaa na süpüshikana. Eepejeʼe tü kasa naaʼinrakat chi Yolujaakai shiiʼiree sümalajaain nanoula na anoujashiikana. Ataʼünüshi Pablo nümaa Silas natuma waneinnua wayuu sümaa najaralajüin  naya namaʼanamüin na sülaülakana mma jee naküjaka niʼikeʼerüin wayuu Pablo nümaa Silas süpüla saainjain kasa mojusü. Müshiijeseʼe naʼyaajünüin, püreesain naya atumawaa jee «juʼuna yaajee», namünüin amüin (Aluw. 16:16-40). «Kettaataashiijaʼa waya yaapünaa», ¿müshiche Pablo nümaa Silas? Nnojorüleejaʼa. ¿Ooʼulaashiiche suulia anoujaa na anoujashii kepiakana Filipos mayaainjeʼe jekenain naya sünain anoujaa? Achechetshii naya naaʼin, anasü maʼin tü naaʼinrakat. Atütülaasü naaʼin sutuma neʼrüin nüchecherüin naaʼin Pablo nümaa Silas.

3. (1) ¿Kasa jülüjainjatka naaʼin Pablo? (2) ¿Kasa wasoutajatka eʼipajee sünain ekirajaayakat tüü?

³ «Nnojoleechi taya ooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin chi Senyotkai», müshi Pablo (2 Cor. 4:16). Süpüla nikeraajüin tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa, jülüjainjatü naaʼin tü naapüinjatkat nümüin. ¿Kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa Pablo? ¿Eeshiiche wawalayuu achechetkana naaʼin maaʼulu akaalinjeenaka waya süpüla wachecherüin waaʼin? ¿Nnojoleenache waya ooʼulaain suulia anoujaa sutuma jülüjain waaʼin tü naapeetkat Jeʼwaa wamüin? Wasouteerü eʼipajee tia sünain ekirajaayakat tüü.

4. ¿Kasa naaʼinraka Pablo mayaainjeʼe püreesain nia?

⁴ Wekirajaa sünain jamüin nukuwaʼipa Pablo soʼu nüshajüin namüin na anoujashii kepiakana Filipos otta kasain naaʼinrüin süpüla katsüin nunoula. Chajachi nia püreesain Roma, nnojoikalaka süpüla nujuʼitüin sünain aküjaa pütchi. Ayatapejeʼe nia aashajaain nüchiki Maleiwa namüin na anaʼlaakana nümüin otta ashajüshi nia karaloʼuta namüin na anoujashii kepiakana wattapünaa. Wainma wawalayuu maaʼulu aaʼinrakana tü naaʼinrakat Pablo, aküjashii naya pütchi namüin na wayuu antakana namaʼanamüin, süka jamüin, kapüleein namüin nojuʼitüin nepialuʼujee. Jee müshiʼiya naya, ashajüshii karaloʼuta sümüin wayuu süpüla natütüleʼerüin saaʼin süka isain nachiki oʼunaa sümaʼanamüin.

5. Sünainjee tü sümakat Filipos 3:12-14, ¿kasa akaalinjaka Pablo süpüla ayatüin jülüjain naaʼin tü naapüinjatkat Jeʼwaa nümüin?

⁵ Ayatüshi Pablo sünain niʼyataain nümüin Jeʼwaa, nnojotsü jülüjain naaʼin tü kasa nuʼwaataapuʼukalü aluʼu otta nnojotsü jülüjain naaʼin tü kasa mojusü naaʼinrapuʼukat. Süpüla wekeraajüin tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa naashin Pablo, nnojotsü jülüjainjatüin waaʼin tü kasa mojusü waaʼinrapuʼukat (paashajeʼera Filipos 3:12-14). ¿Kasajeʼe eeka süpüla jülüjain naaʼin Pablo? Eesüjaʼa süpüla jülüjain naaʼin tü kasa nuuntakat sutuma ichein nia süchiirua tü nanoujakalü anain na judíokana. Nnojotpejeʼe sütaʼülüin naaʼin tia, müsü aka shia «wane shiʼyarüla mma» naashin (Filip. 3:3-8). Tü wane kasa eeyütkalüjeʼe süpüla jülüjain naaʼin shia mojukuʼu sümüin naaʼin saalinjee müliain paala na anoujashiikana nutuma. Nnojoipejeʼe nia ooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa sünainjee tia. Tü chiiruaajatkat kasa eeyütkalüjeʼe süpüla jülüjain naaʼin Pablo shia tü kasa nuuntakat sünain niʼyataain nümüin Jeʼwaa. Watta saalii kasa nuuntaka mayaainjeʼe püreesain nia, niʼyaajünüin, niʼinaʼannüin süka ipa, najachajüin sutuma wüinsiraa, nülatirüin jamü jee masheʼin nia. Nnojoipejeʼe müin nia: «Tajaʼttirüitpa taʼyataain nümüin Jeʼwaa» (2 Cor. 11:23-27). Nütüjaa aaʼu Pablo ayatüinjachin nia aʼyataain nümüin Jeʼwaa jaʼitasü wainmain kasa nuuntaka jee wainmain nümüliala. Akaainjatia shia watuma, müinjatia shia.

6. ¿Kasa tü nnojoluinjatkat jülüjakuʼu müin waaʼin?

⁶ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoluin jülüjain waaʼin tü kasa waaʼinrapuʼukat maʼaka nnojoluin jülüjain shia naaʼin Pablo? Eesüjaʼa mojukuʼu sümüle waaʼin sutuma sotuin waaʼin tü kasa mojusü waaʼinrapuʼukat. Sülatüle tia wamüin, shia anaka aluʼu wekirajaale sünain tü naaʼinrakat Jesuu wapüleerua süpüla taashin waya suulia waainjala. Nnojoleerü mojuin waaʼin sutuma sotuin waaʼin tü kasa mojusü waaʼinrapuʼukat wekirajaale sünain naapajiraain nikii Jesuu waaʼu, wasakireʼerüle waaʼin sünain jee woʼuraajüle nümüin Jeʼwaa. «Taya kasitka tia», nnojoleena makuʼu müin waya süchiki wanee kasa nülatitka Jeʼwaa sooʼopünaa  naaʼin. Wekirajaa sünain wanee kasa watüjaka nünainjee Pablo. Eeshii wawalayuu ooʼulaakana suulia wanee aʼyatawaa eere wainmapuʼuin nneerü nakanajaka, naaʼinrüin tia shiiʼiree kooʼomüin naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Müle wakuwaʼipa, anasü nnojorüle jülüjain waaʼin tü kasa waaʼinrapuʼukat suulia suchuntaain waaʼin tü kasa wapütakat (Núm. 11:4-6; Ecl. 7:10). Wanee kasa nnojoluinjatka jülüjakuʼu müin waaʼin shia tü waaʼinrapuʼukat sünain waʼyataain nümüin Jeʼwaa jee shiale tü kasa ooʼulakünakalü aka waaʼin. Shiimainyaajeʼe warütkaain nünainmüin Jeʼwaa sutuma sotuin waaʼin tü naapakat wamüin otta nükaalinjain waya, nnojotpejeʼe shiainjatüin ataʼülüin waaʼin tia jee nnojotsü anain jülüjale waaʼin wajaʼttirüitpain waʼyataain nümüin Jeʼwaa (1 Cor. 15:58).

7. Saashin 1 Corinto 9:24-27, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla wasaʼwatüin tü naapüinjatkat Jeʼwaa wamüin? Piʼitaa wanee shiyaawase.

⁷ Niyaawata aaʼu Pablo tü nümakat Jesuu wanaa sümaa nümüin icheinjanain waya süchiirua tü wasaʼwateekalü amüin (Luc. 13:23, 24). Nütüjaa aaʼu Pablo müinjachin nia maʼaka naaʼin Kürisüto sünain ayatüinjachin nia sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa waneʼereʼeya nüsaʼwatapa tü naapüinjatkat Jeʼwaa nümüin. Nuʼwanaajireʼerüinjeseʼe nakuwaʼipa na anoujashiikana sümaa nukuwaʼipa wanee wayuu ayoujiraai (paashajeʼera 1 Corinto 9:24-27, TNM). Shia jülüjaka naaʼin wanee ayoujiraai eeinjachire nüntüin, nnojotsü jülüjain naaʼin waneirua kasa nülataka aʼütpünaa. Jamüshijaʼa niyoujiraale wanee wayuu suluʼu wanee pueulo, eeshi nülatüle süʼütpünaa oikaalee jee süʼütpünaa waneirua kasa eekai süpüla ataʼülüin naaʼin. Nnojoishi eein wanee ayoujiraai ashaʼwalaapünaakai sünain anaʼlawaa sümüin tü kasa oikaanakat, ¿aashimüin? Shia naaʼinmaaka nükanajüinjachin tü ayoujirawaakat. Müsia neʼe wakuwaʼipa, nnojotsü jülüjakuʼu müinjatüin waaʼin wanee kasa suulia sütaʼülüin waaʼin. Wasaʼwateerü tü naapüinjatkat Jeʼwaa wamüin ayatüle waya süchiirua otta jülüjale shia waaʼin maʼaka naaʼinrüin shia Pablo.

8. ¿Jarat tü apünüinsükat kasa wekirajaainjatka anain?

⁸ Wekirajaa sünain apünüinsü kasa eeka süpüla sümalajaain atuma waaʼin. Tü palajatkat shia nnojorüle weʼrüin shikeraajüin tü kasa waʼatapajakat, tü piamakat shia maʼlainre waaʼin sutuma laülaain waya otta tü apünüinkat shia nnojorüle sojoʼlooin woulia tü müliaakat. Wekirajaale süchiki tü  naaʼinrakat waneinnua wawalayuu achechetkana naaʼin soʼunnaa tü alatakat namüin, watüjeerü apüleerua tü wakuwaʼipainjatkat (Filip. 3:17).

9. ¿Kasa eeka süpüla sülatüin wamüin nnojorüle weʼrüin shikeraajüin tü kasa waʼatapajakat?

⁹ Nnojorüle weʼrüin shikeraajüin tü kasa waʼatapajakat. Waʼatapajüin tü kasa anasü naapeetkat Jeʼwaa wamüin, jama weʼreein shia. Jamüshijaʼa Habacuc soʼu nuchuntuin maʼin nümüin Jeʼwaa najaʼlajeʼerüinjatüin tü kasa mojusü alatakat chaa Judá, nüküjain Jeʼwaa nümüin ayatüinjachin nia aʼatapajüin (Hab. 2:3). Eesü süpüla sümalajaain waaʼin nnojorüle weʼrüin shikeraajüin tü kasa waʼatapajakat jee seemiajaain wanoula (Prov. 13:12). Alatüsü tia namüin noʼutku waneinnua wawalayuu soʼu tü juyakat 1914. Wainma na aʼatapajakana noʼunuinjanain chaa iipünaamüin. ¿Kasakaʼa naaʼinrüin süka nnojoliin noʼunuin iipünaamüin?

10. ¿Kasa naaʼinraka Royal sümaa Pearl Spatz mayaainjeʼe nnojoluin shikeraajüin tü kasa naʼatapajakat?

¹⁰ Waashajaa süchiki tü naaʼinrakat Royal sümaa Pearl Spatz, waneepiashii naya nümaa Jeʼwaa mayaainjeʼe nnojoluin neʼrüin shikeraajüin tü naʼatapajakat. Woutiisashi chi wawalakai Spatz soʼu 1908, 20 nuuyase soʼu tia. Oʼunajachiaa nia naaʼinruʼu chaa iipünaamüin soʼu 1914. Anuu nünüiki sümüin Pearl wanaa sümaa kasaaleein nia sümaa soʼu 1911: «Pütüjaa aaʼu tü alateetkat soʼu 1914, anakajaʼa kasaarüle waya maalü». ¿Ooʼulaashiiche naya suulia aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa sutuma nnojoliin noʼunuin iipünaamüin soʼu 1914? Nnojo. Shia jülüjaka naaʼin naʼyataain waneepia nümüin Jeʼwaa, nnojotsü shiain jülüjain naaʼin noʼunuinjanain chaa iipünaamüin. Nachecherüin naaʼin soʼunnaa tia. Waneepiashii naya sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa soʼu wainma juya noʼunaleepa iipünaamüin. Weʼreein kojutuin Jeʼwaa sutuma wayuu, shikeraajüin süpüshuaʼa tü nümakat jee sücheküinjatüin wayuu süchiki niainjachin Aluwataain. Soteesü waaʼin nikeraajeerüin Jeʼwaa tia soʼu tü kaʼi nüneekakat süpüla. Sümaʼinruʼu waʼatapajüin tia, ayata waʼyataain nümüin Jeʼwaa jee nnojo sümalajaain waaʼin sutuma nnojoluin weʼrüin shikeraajüin tü waʼatapajakat.

11, 12. ¿Jamüsü nnojoluinjatka mojuin waaʼin maʼlainre waaʼin? Püküja süchiki wanee sukuwaʼipa.

¹¹ Maʼlainre waaʼin sutuma laülaain waya. Süpüla katchinjatüin wanoula nnojotsü choʼujaain wamüin kaʼlainjatüin waaʼin maʼaka naaʼin wanee wayuu ayoujiraai. Na wawalayuu maʼlainkana aaʼin sutuma laülaain naya, ayatüshiʼiya naya sünain nakooʼomüinrüin nanoula (2 Cor. 4:16). Jülüjataa waaʼin tü nümakat chi wawalakai Arthur Secord * shiʼipajee tü sümakat wanee perümeera nümüin, alatüsü tia soʼu 88 nuuyase otta eein maʼaka 55 juya nia sünain aʼyatawaa suluʼu Weteet. Müsü tü perümeerakat nümüin: «Tawala Arthur, laülaaichi pia sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa». Nnojotpejeʼe jülüjain naaʼin tia chi wawalakai. Niirakaaka sümüin sümaa nukulemeraain, nümaka sümüin: «Nnojotsü jülüjainjatüin waaʼin tü kasa waaʼinrüitpakat, shia jülüjainjatka waaʼin tü kasa waaʼinrakat maaʼulu».

 ¹² Kakaliainnale waya sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa jee maʼlainre waaʼin sutuma ayuulii, nnojo mojuin waaʼin. Kojutusü nümüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü waʼyataainkat nümüin anaiwaʼaya waya (Heb. 6:10). Nnojotsü miyoʼuin naalin Jeʼwaa wapüla sükajee wainmain waʼyataain nümüin. Miyoʼusü naalin wapüla sükajee talatüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin, waʼatapajüin tü naapeetkat wamüin jee waʼyataain nümüin sünain tü eeyütkalia süpüla waaʼinrüin (Col. 3:23, TNM). Nütüjaa aaʼu kasain tü isakat wachiki jee nnojotsü nuchuntuin wamüin kasa eekai kapüleein (Mar. 12:43, 44).

13. (1) ¿Kasa alataka nümüin chi wawalakai Anatoly sümaa Lidiya? (2) ¿Jamüsü sütütüleʼeraka waaʼin tü naaʼinrakat jaʼitasü nnojoluin sojoʼlooin woulia tü müliaakat?

¹³ Nnojorüle sojoʼlooin woulia tü müliaakat. Eeshii wawalayuu kakaliainnakana sünain müliain naaʼin atumawaa. Jülüjataa waaʼin tü alatakat nümüin chi wawalakai Anatoly Melnik, * chejeʼewai nia Moldavia. Soʼu 12 nuuyase, püreesashi chi nüshikai jee nümaanaka chaa Siberiamüin, wattasü tia, alatüsü suulia 7.000 kiloometüro sünainjee eejachire nia kepiain. Wanee juya süchikijee tia, nümaanaka Anatoly sümaa nii, noushu otta nutuushi chaa Siberiamüin. Eekalaka süpüla noutkajaain mapa, wattapejeʼe tia noutkajaaleekat, 30 kiloometüro oʼunushi sümaa nooʼuikain naya saʼakapünaa yeelo sümaa alin maʼin jemiai namüin. Püreesashi mapa chi wawalakai Melnik soʼu apünüin juya, akatannüshi nia suulia Lidiya, tü nuʼwayuusekat otta suulia tü nüchonkat, wanee juya tü nüchonkat soʼu tia. Mayaainjeʼe wainmain kasa mojusü alataka nümüin chi wawalakai Anatoly, ayatüshi nia oonooin sümaa nünüiki Jeʼwaa sümaa nüpüshi. Eeirü 82 nuuyase chi wawalakai Anatoly. Maaʼulu yaa, jülüjasü naaʼin tü aʼyatawaakat suluʼu wanee Weteet chaa Asia Central. Waaʼinra tü naaʼinrakat chi wawalakai Anatoly sümaa Lidiya. Waʼyataa maʼin nümüin Jeʼwaa otta ayataʼaya waya sünain maʼakaapuʼu waaʼinrüin shia (Gal. 6:9).

14. ¿Kasa naaʼinrüinjatka Pablo süpüla nuuntuin nüsaʼwatüin tü kasa naapüinjatkat Jeʼwaa nümüin?

¹⁴ Nütüjaa aaʼu Pablo nikeraajüinjatüin tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa jee nüsaʼwatüinjatüin nuʼunüinjachin iipünaamüin. Süpüla nuuntuin Pablo tia, ayatüinjachi nia sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa (Filip. 3:14). Süpüla jülüjainjatüin naaʼin na anoujashii kepiakana Filipos tü naapüinjatkat Jeʼwaa namüin, nükaalinjain Pablo naya sükajee nüküjain namüin wanee sukuwaʼipa.

15. ¿Kasa nüküjaka Pablo namüin na anoujashii kepiakana Filipos süpüla nütütüleʼerüin naaʼin?

¹⁵ Nüküjain Pablo namüin na anoujashii kepiakana Filipos sotuinjatüin naaʼin chainjanain naya  iipünaa (Filip. 3:20, TNM). ¿Jamüsüche sotuinjatka naaʼin tia? Shia süka ayatüinjanain naya süchiirua nasaʼwatüin tü aapünajatkat namüin. Jamüshijaʼa wanee wayuu eekai chejeʼewalin Roma, wainma tü kasa aapünakat nümüin. * Wattaleepejeʼe saalii tü kasa aapünajatkat namüin na anoujashii chainjanakana iipünaamüin. Nnojotsü eein wanee kasa wanaapünaaka sümaa tia. Nütütüleʼerüinjeseʼe Pablo naaʼin na anoujashii kepiakana Filipos sükajee pütchikat tüü: «Pansaainjatü jukuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü pütchi anasü aküjünakat nüchiki Kürisüto» (Filip. 1:27, noota, TNM). Anasü maʼin nakuwaʼipa wapüleerua na chainjanakana iipünaamüin, waneepiashii naya süchiirua nasaʼwatüin tü aapünajatkat namüin.

16. Saashin Filipos 4:6, 7, ¿kasa waneepiainjanaka achiirua waya jaʼitaina chainjanain waya iipünaa jee yaainjanale waya kepiain saaʼu tü Mmakat?

¹⁶ Na wawalayuu chainjanakana iipünaamüin jee wayakana yaainjanakana kepiain saaʼu tü Mmakat Paʼaraiisüpa shia, waneepiainjana waya süchiirua wasaʼwatüin tü aapünajatkat wamüin. Jaʼitairü kasain alatüin wamüin, nnojo jülüjain waaʼin tü kasa ataʼülakat wakuwaʼipa suulia kooʼomüin wanoula (Filip. 3:16). Jaʼitairü nnojoluin weʼrüin ekeraajüin maalü tü kasa waʼatapajakat jee maʼlainre waaʼin sutuma laülaain waya. Jaʼitairü wainmain tü kasa mojusü weʼrakat jee müliain waaʼin atumawaa soʼu wainma juya. Nnojo shapaain waaʼin, waküja nümüin Maleiwa süpüshuaʼa tü alatakat wamüin. Naapeerü wanee anaa wamüin (paashajeʼera Filipos 4:6, 7).

17. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain tü wane ekirajaayakat?

¹⁷ Jülüja maʼin waaʼin tü naapüinjatkat Maleiwa wamüin, alüʼülaasü maʼin sükalia. Maa waya maʼaka naaʼin chi ayoujiraai jülüjakai aaʼin tü nüsaʼwatüinjatkat nülüʼülaapa maʼin süpüla akanajaa. Ayataʼaya wakooʼomüinrüin wanoula jee waʼyataa maʼin süchiirua tü naapüinjatkat Maleiwa wamüin jaʼitairü kasain alatüin wamüin. ¿Kasa waaʼinrüinjatka süpüla ayatüin wachecherüin waaʼin jee jülüjain waaʼin tü aapünajatkat wamüin? Sünain tü wane ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrüinjatkat süpüla waneeküin tü alanaʼaleeinjatkalü ojutü wamüin (Filip. 1:9, 10, TNM).