1. ¿Jamüsü wainmajaka naaʼin wainma wayuu sünain tü sümakat tü Bibliakat?

 MAAʼULU wainma wayuu nnojoliikana atüjaain saaʼu jaraliin na anakana süpüla nanoujain anain anüiki. Eeshii wayuu kojutukana amüin na poliitikokana, na científicokana otta na oikaaliikana, wainmajapejeʼe naaʼin shiimainre naaʼinreein kasa anasü süpüleerua wayuu. Jee müsia mojutsalii namüin na shikiipüʼükana tü iküleesiakalüirua, na oonookana sümaa tü sümakat tü Bibliakat naashin. Nnojotkalaka ponuin waaʼin wainmajüin naaʼin wainma wayuu sünain tü sümakat tü Bibliakat.

2. Saashin Salmo 119:160, ¿kasa pansaainjatka maʼin wamüin?

² Pansaasü wamüin waya aʼyataashiikana nümüin Jehová niain Maleiwa aküjain tü shiimainkat otta keeʼireein naaʼin anain wakuwaʼipa waneepia (Sal. 31:5; Is. 48:17). Wanouja anainrü tü sümakat tü Bibliakat süka shiimainshaatain tü pütchi nümakat Maleiwa (paashajeʼera Salmo 119:160). Wanaawasü waaʼin nümaa wanee wayuu ekirajaakai süchiirua sukuwaʼipa tü Bibliakat. Anuu nünüiki: «Nnojotsü eein wanee pütchi eekai alawaain saʼakajee süpüshuaʼa tü pütchi nümakat Maleiwa, ekeraajeerü süpüshuaʼa tü nüküjakat. Na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa nanouja anainrü tü nümakat Jehová süka nüküjain waneepia tü shiimainkat».

3. ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain ekirajaayakat tüü?

³ ¿Kasa eeka süpüla waashajaain namaa na waneinnua süpüla nanoujain sünain tü Nünüikikat Maleiwa? Anuu apünüinsü kasa eeka süpüla waashajaain achiki: nnojotsü aʼwanajaanüin tü sümakat tü Bibliakat, ekeraajüsü waneepia tü sümakat otta eeʼiratüsü sukuwaʼipa wayuu sutuma. Wekirajaa sünain tia.

4. ¿Jamüsü jülüjaka naaʼin waneinnua wayuu suʼwanajaanüin tü sümakat tü Bibliakat?

⁴ Nüshajirüin Jehová tü karaloʼuta suluʼukat tü Bibliakat nakajee 40 wayuu waneepiakana nümaa, nnojotsü eein shia wamaʼana,  koopia neʼe tü eekat wamaʼana. Sutuma tia nasakirüin naaʼin waneinnua wayuu müleka wanaawale tü sümakat tü Bibliakat sümaa tü nashajakat naya wayuukana. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin suʼwanajaanüin tü sümakat tü Bibliakat?

5. ¿Jamüsü sukuwaʼipa süpüla saainjünüin sukoopiase tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Hebreo? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa sünainkat süta tü rewiisütakat).

⁵ Nuluwataain Jehová saainjünüin sukoopiase tü Nünüikikat suulia shiiʼiratünüin. Jamüshiijaʼa na aluwataakana saaʼu Israel, namaʼanainjatü sukoopiase tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés otta nuluwataain Jehová na levitakana nekirajüinjanain na israelitakana sünain tia pütchikat (Deut. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7). Naleʼejapa na israelitakana Babiloniajee, oʼttushii waneinnua wayuu sünain akumajaa sukoopiase tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Hebreo (Esd. 7:6, noota). Naya wayuukana eejüsü naaʼin suulia nasünneʼerüin otta suulia nakooʼomüinrüin tü pütchi nashajakat, nayaawajüin tü pütchikalüirua jee tü leetürakalüirua. Mayaainjeʼe müin sukuwaʼipa natuma, eesü tü noʼtchejaakalü amaa. Süka wattain saalii sukoopiase tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Hebreo, ayaawatüna aaʼu tü pütchi nnojotkat pansaain natuma. Wekirajaa süchiki jamakuwaʼipalüin shiyaawatünüin aaʼu tia.

6. ¿Jamüsü süpüla shiyaawatünüin aaʼu tü pütchi mojukat natuma na ashajapuʼukana sümaiwa sukoopiase tü Bibliakat?

⁶ Anasü maʼin tü naaʼinrakat na ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Bibliakat süpüla natüjaain saaʼu tü pütchi nnojotkat pansaain natuma na ashajapuʼukana sümaiwa sukoopiase tü Bibliakat. Anuu wanee sukuwaʼipa süpüla wayaawatüin saaʼu tü naaʼinrakat: suchuntunule namüin 100 wayuu süpüla nashajüin waneʼewai nakua sukoopiase tü pütchi suluʼukat wanee karaloʼuta otta mojule wanee pütchi nutuma wanee, ¿jamüsü süpüla wayaawatüin saaʼu jaralüin tü pütchi nnojotkat pansaain? Watüjaajeerü aaʼu tia waʼwanaajireʼerüle waneʼewai sukua tü pütchi nashajakat naya wayuukana. Tia meematsü aka saaʼin tü naaʼinrakat na ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Bibliakat, naʼwanaajireʼerüin sukoopiase tü Biblia nakumajakat na ashajapuʼukana sümaiwa sukoopiase tü Bibliakat süpüla natüjaain saaʼu tü pütchi nnojotkat pansaain natuma.

7. ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu anain maʼin tü naʼyataainkat na akumajakana sukoopiase tü Biblia sümaiwajatkat?

⁷ Anuu wanee sukuwaʼipa wayaawataka atuma anain tü naʼyataainkat na akumajakana sukoopiase tü Biblia sümaiwajatkat: sünainjee tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Hebreo, eesü wanee koopia kottoka jee kakaliairü maʼin, shia tü kanüliakat Códice de Leningrado, akumajünüsü shia soʼu tü juyakat 1008 jee shiale 1009 soʼu wakalia. Ousütünapejeʼe anain waneirua shiʼipa sukoopiase tü Bibliakat, akumajünüsü shia maʼaka 1.000 juya süpülapünaa sukumajünüin tü Códice de Leningrado münakat. Eesüjaʼa süpüla jülüjain naaʼin wanee wayuu nnojoluin wanaawain tü ashajünakat suluʼu Códice de Leningrado sümaa tü ashajünakat suluʼu tia koopia ousütünakalü anain, jama wainmain shia otta kakaliairüin shia. Anuupejeʼe tü nayaawatakalü aaʼu na ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Bibliakat naʼwanaajireʼerapa tia koopiakalüirua: palitchoin neʼe tü pütchi nnojotkat wanaawain süküjia suluʼu tia koopiakalüirua, shiapejeʼe maʼin tü pütchi aküjüneekalü achiki suluʼu tü Bibliakat.

8. ¿Kasa naataka aluʼu sukoopiase tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Griego suulia sukoopiase waneirua karaloʼuta eejatkat soʼu tia?

⁸ Na anoujashiikana nükalioʼu Jesús, nashatüin nakuwaʼipa na akumajakana sukoopiase tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Hebreo. Nashajüin sukoopiase tü 27 karaloʼuta suluʼukat tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Griego, naashajeʼerawalin shia noutkajaapa jee naküjapa pütchi. Wanee ekirajaakai süchiirua sukuwaʼipa tü Bibliakat nuʼwanaajireʼerüin sukoopiase tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Griego sümaa sukoopiase waneirua karaloʼuta eejatka soʼu tia. Anuu nünüiki süchiki sukoopiase tü Bibliakat: «Wainma  koopia eeka [...] otta kottusü maʼin shia suulia sukoopiase tü wane karaloʼutakalüirua». Anuu tü ashajünakat suluʼu wanee karaloʼuta süchiki tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu Griego: «Watüjaa aaʼu pansaain tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Biblia eekat maaʼulu sümaa tü nashajakat na ashajüliikana tü Bibliakat sümaiwa paala» (Anatomy of the New Testament).

9. ¿Kasa watüjaka maʼin sünainjee tü sümakat Isaías 40:8 süchiki tü sümakat tü Bibliakat?

⁹ Soʼutpünaa wainma juya wainma na ashajüliikana sukoopiase tü Bibliakat aʼyataakana maʼin süpüla pansaainjatüin shia natuma. Sutuma tia, eesü Biblia maaʼulu yaa pansaaka maʼin eeka süpüla waashajeʼerüin jee wekirajaain anain. b Wayaawatakalaka aaʼu naaʼinmajüin Jehová tü Nünüikikat süpüla kottuinjatüin tü pütchikat suluʼu (paashajeʼera Isaías 40:8). «Mayaainjeʼe nnojoluin suʼwanajaanüin tü sümakat tü Bibliakat, nnojotsia nünüikin shia Maleiwa», eeshii eekai namüin. Wekirajaa jooluʼu sünain waneirua kasa wayaawataka atuma niain Jehová kashajalain tü Bibliakat.

10. Püküja wanee pütchi ekeraajaka sümaiwa wayaawataka atuma shiimain tü sümakat 2 Pedro 1:21 (piirakaa sümüin tü ayaakuaakalüirua).

¹⁰ Wainma pütchi ekeraajaka suluʼujee tü Bibliakat, kakaliairü maʼin ashajünüin soʼutku tia pütchikat. Wayaawata aaʼu sükajee tü kasa alatüitpakat, shikeraajüin tü sümakat. Nnojotsü ponuin waaʼin tia süka niain Jehová kashajalain tia pütchikat (paashajeʼera 2 Pedro 1:21, TNM). Jülüjataa waaʼin jamüin sukuwaʼipa süpüla sajaʼttinnüin tü pueulokot Babilonia. Soʼunnaa tü juyakat 778 otta 732 süpülapünaa wakalia, nüshajüin Isaías sushutunüinjatüin aaʼu Babilonia. Nüküjain niainjachin wanee wayuu kanüliakai Ciro ashutüinjachikai saaʼu tia pueulokot otta jamüinjatüin sukuwaʼipa nutuma (Is. 44:27–45:2). Otta müsia nüküjain Isaías yüütaleeinjatüin Babilonia mapa jee nnojoluinjatüin kepiain wayuu piantua suluʼu (Is. 13:19, 20). Ekeraajüsü süpüshuaʼa tia pütchikat. Soʼu tü juyakat 539 süpülapünaa wakalia, na medokana otta na persakana najaʼlajeʼerüin Babilonia, tü pueulo anakat maʼin, süchikanain neʼe tü eekat maaʼulu (pünaʼla tü videokot Süküjatüjülia tü Bibliakat süchiki sushutunajatüin aaʼu Babilonia  suluʼusü shia tü karaloʼutakat Anainjatka atuma pukuwaʼipa waneepia ekirajaaya 3, pütchi 5, suluʼu edición digital).

11. ¿Jamüsü shikeraajia maaʼulu tü sümakat Daniel 2:41-43?

¹¹ Maʼaka shikeraajüin sümaiwa waneirua pütchi sümaka tü Bibliakat, ekeraajüsiaʼaya waneirua maaʼulu. Ekeraajüsü wakalioʼu tü nüküjatüjütkalia Daniel süchiki tü mma aluwataainjatkat saaʼu wainma mma maaʼulu, shiajaʼa Reino Unido sümaa Estados Unidos (paashajeʼera Daniel 2:41-43). Saashin tü pütchi nüküjatüjütkalia Daniel, tü laülawaa aapünakat namüin na aluwataakana saaʼu tia mmakat, icheerü maʼin shia maʼaka saaʼin kachueera jee müsia jawaʼaweerü shia maʼaka saaʼin pootshi. Tia shia tü weʼrakat maaʼulu. Tia piamasükat mma eejatü apashii süpüla sükanajünüin tü piamasükat guerra mundial münakat otta watta saalii saʼapüla sümaa susurulaatse. Müshijeseʼe nüküjain Daniel icheerüin maʼin shia maʼaka saaʼin kachueera. Mayaainjeʼe müin sukuwaʼipa, amatsüinjaasü tü laülawaa aapünakat namüin natuma na wayuu naluwataakana aaʼu, süka jamüin, naainjain protesta namüin jee müsia sümüin tü compañiakalüirua. Müshijeseʼe nüküjain Daniel jawaʼaweerüin shia maʼaka saaʼin pootshi. Müsüinka nünüiki wanee wayuu ekirajaakai süchiirua sukuwaʼipa tü poliitika eekat sainküinpünaa mmakat: «Saʼakajee süpüshuaʼa tü mma wainmakalü aluʼu partido político shia alanaʼaleeka Estados Unidos suluʼu müin sukuwaʼipa, makalaka nnojoliin paaʼinwajiraain na aluwataakana saaʼu Estados Unidos sünain tü naneekakat». ¿Jama sukuwaʼipa Reino Unido, tü sümaajatkat Estados Unidos? Maaʼulu yaa, nnojoishii paaʼinwajiraain na aluwataakana suluʼu tia mmakat süka nnojoluin wanaawain naaʼin süchiki tü nakuwaʼipainjatkat namaa na aluwataakana suluʼu tü Unión Europea münakat. Sutuma tia, kapüleesü sümüin Reino Unido sümaa Estados Unidos naaʼinrüin tü naneekakat.

12. ¿Kasa watüjaaka aaʼu sutuma shikeraajüin waneirua pütchi süküjatüjütkalia tü Bibliakat?

¹² Watüjaa aaʼulu nikeraajeerüin Maleiwa mapeena tü nüküjatüjütkalia süka wainmain pütchi ekeraajaka suluʼujee tü Bibliakat. Müsü waaʼin maʼaka naaʼin wanee wayuu ashajakai wanee salmo nümüin Jehová, müshi nia: «Taʼatapajüin maʼin puʼtteʼerüinjachin taya; tanoujain maʼin sünain tü pünüikikat» (Sal. 119:81). Süka aipüralin wayuu Jehová, nüküjain wamüin sükajee tü Bibliakat naapeerüin wamüin wanee anaa otta aneerüin wakuwaʼipa nutuma watta kaʼi (Jer. 29:11). Ekeraajeerü tü kasa anasü waʼatapajakat süka nüküjalain shia Jehová, nnojotsü shiain saaʼujee naʼyataain maʼin na wayuukana süchiirua tia. Ayataʼaya wekirajaain maʼin anain tü aküjünatüjütkalia suluʼu tü Bibliakat süpüla wanoujain maʼin sünain tü Nünüikikat Maleiwa.

13. ¿Jeʼtsü tü wane kasa wayaawataka atuma shiimain tü sümakat tü Bibliakat? (Salmo 119:66, 138).

¹³ Wane kasa wayaawataka atuma shiimain tü sümakat tü Bibliakat shia süka anain sukuwaʼipa wayuu sutuma (paashajeʼera Salmo 119:66, 138). Jamüshiijaʼa waneinnua wayuu ooʼulajiraaweekana paala suulia naʼwayuuse, anajiraashii naya nachikuaʼa jee paaʼinwashii naya süka naaʼinrüin tü sümakat tü Bibliakat. Jee müsia naaʼinmajüin nachonnii jee aishii naya napüla (Éf. 5:22-29).

14. ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu eein süpüla sunoutaain sukuwaʼipa wayuu sutuma tü sümakat tü Bibliakat sünainjee tü naaʼinrakat Jack?

¹⁴ Jaʼitashi mojulaain maʼin wanee wayuu, eesü süpüla niiʼiratüin nukuwaʼipa naaʼinrüle tü sümakat tü Bibliakat. Tia shia tü naaʼinrakat wanee wayuu kanüliashi Jack. c Püreesashi nia sümaa nuʼutunajachin aaʼin saaʼujee naainjala. Nia eʼraajünaka maʼin suluʼu mojulaashaatain naʼakajee  na püreesashii oʼutunajanakana aaʼin saaʼujee naainjala. Soʼu wanee kaʼi, aikalaashi nia sünain aapajaa nanüiki waneinnua wayuu ekirajakana sünain tü Bibliakat. Antüsü suluʼumüin naaʼin niʼrüin kamaneein na wawalayuukana, müshijeseʼe nikirajaain sünain tü Bibliakat. Sümaʼinruʼu naaʼinrüin tü sümakat tü Bibliakat, anoutaasü shiʼipaʼaya tü nukuwaʼipakat. Nüküjakalaka pütchi nüchiki Maleiwa jee mapa, woutiisashi nia. Yalayalasü naaʼin sünain aküjaa süchiki Nuluwataainjachin Jehová namüin na püreesakana wanaa nümaa jee nükaalinjain pienchishii süpüla neʼraajüin tü shiimainkat nüchiki Maleiwa. Soʼu tü kaʼi nuʼutunajachikalü oʼu Jack, ayaawatüna aaʼu nunouteʼerüin tü nukuwaʼipakat. Anuu nünüiki wanee abogado nüchiki: «Eetaaichi maʼaka 20 juya teʼraajüin nia, teʼrüitpa sunoutaain maʼin tü nukuwaʼipakat. Anasü maʼin nukuwaʼipa sutuma tü nikirajaakalü anain namaa na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová». Mayaainjeʼe suʼutunuin naaʼin Jack, wayaawata aaʼu sünainjee nukuwaʼipa eein süpüla sunoutaain sukuwaʼipa wayuu sutuma tü Nünüikikat Maleiwa (Is. 11:6-9).

15. ¿Jamüsü naataka wakuwaʼipa waya aʼyataashiikana nümüin Jehová? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakalüirua).

¹⁵ Waya aʼyataashiikana nümüin Jehová jimatüsü waaʼin jee paaʼinwashii waya sutuma waaʼinrüin tü sümakat tü Bibliakat (Juan 13:35; 1 Cor. 1:10). Ponusü saaʼin wayuu tia, jama nnojoluin neʼrüin paaʼinwain wayuu sutuma poliitika, sülerajünüin wayuu otta eein washinnuu nnojoliika naʼakeein na maʼletsekana. Sütanalüin naaʼin wanee jimaʼai sutuma niʼrüin paaʼinwain waya, Jean nünülia otta chejeʼewai nia África. Wanaa sümaa eejaʼalaa sümüin wanee kasachiki chaa nuumainpaʼa, oʼunushi nia süpüla surulaalüin. Mapa, aʼluwataashi nia suluʼumüin wanee mma eejanale niʼraajüin na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová. Anuu nünüiki: «Tekirajaa achiirua nnojoliin sünainpünaain poliitika na anoujashii shiimainshiikana jee nnojoliin sünainpünaain naya wanee kasa nnojoleenaka atuma paaʼinwajiraain naya. Suulialeʼeya tia, aijiraashii maʼin naya. Shia taaʼinmaaka paala kojutuin tatuma tü mma kepiakalü aluʼu taya, eekajasaʼa jooluʼu shia taaʼinmaaka maʼin aʼyatawaa nümüin Jehová». Niiʼiratakalaka nukuwaʼipa chia jimaʼaikai.  Naaʼinmaasü maʼin nikirajüin wayuu maʼleekalia sünain tü Bibliakat suulialeʼeya nütkaain sümaa wayuu naataka eʼiruku. Sutuma suuntuin wayuu sunouteʼerüin sukuwaʼipa sutuma tü sümakat tü Bibliakat, wayaawata aaʼu shiimain nünüikin Maleiwa tü Bibliakat.

16. ¿Jamüsü wanoujainjatka maʼin anain shiimain tü Nünüikikat Maleiwa?

¹⁶ Mojeerü maʼin shiʼipaʼaya tü kasa alatakat sainküin mma. Eesüjaʼa eejeerüle wayuu emeejeeka waaʼin shiiʼiree wainmajüin waaʼin sünain tü sümakat tü Bibliakat jee sünain nüneeküin Jehová chi achepchiee oonookai jee kekiikai maʼin süpüla nuʼunirüin nakuwaʼipa na aʼyataashiikana nümüin. Pansaale maʼin wamüin tü Nünüikikat Maleiwa, nnojoleerü wainmajüin waaʼin. Shieetkalaka waaʼinrüin tü nümakat Jehová süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (Sal. 119:112). Nnojoleena japülin waya sünain aashajawaa süchiki tü Bibliakat namüin na waneinnua otta watütüleʼereerü naaʼin süpüla naaʼinrüin tü sümakat (Sal. 119:46). Wachechereerü waaʼin sümaa talatüin waaʼin soʼunnaa müliaa jee nnojoleerü shapaain waaʼin mayaainjeʼe süpüleeruaanüin waaʼin saaʼujee wanoujain (Col. 1:11; Sal. 119:143, 157).

17. ¿Kasa soteetka waaʼin sutuma tü pütchi süpülajatkat tü juyakat 2023?

¹⁷ Kojutusü maʼin wamüin nükaalinjain waya Jehová wayaawatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat. Mayaainjeʼe müin maaʼawakai saaʼin wayuu saaʼujee nnojoluin natüjaain saaʼu tü nakuwaʼipainjatkat, anasü wakuwaʼipa, anasü waaʼin jee waʼatapajüin Nuluwataainjachin Maleiwa sutuma watüjaain saaʼu tü sümakat tü Bibliakat. Kasataalejeseʼe shiimainshaatain wamüin tü Nünüikikat Maleiwa sutuma tü pütchi süpülajatkat tü juyakat 2023 (Sal. 119:160).