Ir al contenido

Ir al índice

EKIRAJAAYA 5

«Sutuma naapajiraain nikii Cristo waaʼu waaʼinrajatü tü nuluwataakalü anain waya»

«Sutuma naapajiraain nikii Cristo waaʼu waaʼinrajatü tü nuluwataakalü anain waya»

«Sutuma naapajiraain nikii Cristo waaʼu, waaʼinrajatü tü nuluwataakalü anain waya [...]. Outushi nia napüleerua napüshuaʼa na wayuu katakana oʼu süpüla nnojoluinjatüin naaʼinrüin tü suchuntaakat neʼe naaʼin» (2 COR. 5:14, 15, TNM).

JAYEECHI 13 Washata nukuwaʼipa Kürisüto

SÜCHIKI TÜ WEKIRAJAAINJATKALÜ ANAIN a

1, 2. (1) ¿Jamüsü waaʼin wasakireʼerapa waaʼin süchiki tü nukuwaʼipakat Jesús jee tü naaʼinrakat yaaiwaʼaya nia mmapaʼa? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

 AMULOUITPA wanee wayuu aikai wapüla, mojushaatasü waaʼin. Eesüjaʼa mojule waaʼin sotopa waaʼin müliain maʼin naaʼin sülüʼütpa nükalia süpüla outaa. Eepa nükalia süchikijee outaa, eesü talatüle waaʼin sutuma sotuin waaʼin tü nukuwaʼipapuʼukat wamaa. Eesüjaʼa sotule waaʼin wanee kasa nikirajaka anain waya, wanee pütchi nüküjaka wamüin akatsüinraka waaʼin jee wanee kasa nüsirajiraka aka waya.

2 Mojushaatasü waaʼin waashajeʼerapa suluʼujee tü Bibliakat süchiki tü müliaa niʼrakat Jesús jee tü kaʼi outakalü oʼu nia, shialeekajaʼa sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin nia (1 Cor. 11:24, 25). Talateetpejeʼe maʼin waaʼin sotopa waaʼin tü kasa anasü naaʼinrakat Jesús jee tü nümakat yaaiwaʼaya nia mmapaʼa. Akatsüinraasia waaʼin sotopa waaʼin tü naaʼinrakat maaʼulu wapüleerua jee tü naaʼinreetkat mapeena wapüleerua. Wasakireʼerüle waaʼin sünain tia jee sünain alin waya nüpüla Jesús, keeʼireejeerü waaʼin waaʼinrüin waneirua kasa süpüla sütüjaanüin aaʼu kojutuin wamüin tü naaʼinrakat wapüleerua. Tia shia tü wekirajaainjatkalü anain sünain ekirajaayakat tüü.

WASHATEEIN MAʼIN NUKUWAʼIPA JESÚS SÜKA KOJUTUIN WAMÜIN TÜ NAAʼINRAKAT WAPÜLEERUA

3. ¿Jamüsü kojutuka wamüin naapajiraain nikii Jesús waaʼu?

3 Wanaa sümaa wasakireʼerüin waaʼin süchiki tü nukuwaʼipakat Jesús jee tü kaʼi outakalü oʼu nia, kojutusü wamüin tü naaʼinrakat wapüleerua. Yaaiwaʼaya nia mmapaʼa, watta saalii wayuu nikirajaka süchiki tü kasa anasü nüntirajatkat Maleiwa nuluwataapeena waaʼu, kojutusiaʼaya tia wamüin. Kojutusü wamüin süka naapajiraain nikii Jesús waaʼu, jama eein süpüla aleewain waya nümaa otta nümaa Jehová. Waya kanoulakana nünain Jesús, eesü süpüla katüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa otta eeshii süpüla weʼrüin nachikuaʼa na wapüshi outuinnapakana (Juan 5:28, 29; Roma 6:23, TNM). Eetaayaai kasain waaʼinrüin süpüla saapünüinjatüin wamüin tia. Isasiaʼaya wachiki wawalaajüin nümüin Maleiwa jee nümüin Cristo süpüshuaʼa tü kasa naaʼinrakat wapüleerua (Roma 5:8, 20, 21, TNM). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla sütüjaanüin aaʼu kojutuin wamüin tü naaʼinrakat wapüleerua? Wekirajaa sünain tia.

¿Kasa paaʼinreejeetkalü amüin püsakireʼerüle paaʼin süchiki sukuwaʼipa María Magdalena? (Paashajeʼera tü pütchikat 4 otta 5).

4. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu kojutuin sümüin María Magdalena tü naaʼinrakat Jesús süpüleerua? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

4 Jülüjataa waaʼin sukuwaʼipa wanee wayuu judío kanüliasü María Magdalena. Müliasü maʼin saaʼin sutuma süleʼeruʼuin akaratshishii yolujaa. Eesüjaʼa shikiiruʼule mepin tü alatakat sümüin. ¿Jamakajasaʼa saaʼin nujuʼitirapa Jesús süleʼeruʼujee naya yolujaakana? Shiimainshaata kojutuin sümüin tü naaʼinrakat süpüleerua. Müsüjeseʼe suushikajaain süchiirua nukuwaʼipa Cristo jee sükaalinjain nia süpüla nüküjain pütchi (Luc. 8:1-3). Mayaainjeʼe kojutuin sümüin María tü kasa naaʼinrakat Jesús süpüleerua, eesüjaʼa nnojorüle shiyaawatüin maʼin aaʼu tü naaʼinrajatkat Jesús mapa. Tia shia naapajiraainjachin nikii Jesús saaʼu wayuu maʼleekalia «süpüla nnojoliinjanain amüloulin na wayuu anoujakana nünain. Neʼreenaka suluʼujee tia kataa oʼuu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa» (Juan 3:16, TNM). Sutuma tü saaʼinrakat María, watüjaa aaʼu kojutuin sümüin tü kasa naaʼinrakat Jesús süpüleerua. Wanaa sümaa nükachennüin Jesús sünain wanee wunuʼu, makatüsü shia nüʼütpaʼa süka kachipünaain nia saaʼin otta süka sükatchinreein naaʼin na wayuu yalajanakana nüʼütpaʼa Jesús (Juan 19:25, TNM). Wanaa sümaa niʼitaanüin Jesús suluʼu tü woowirakat, sülüʼüjain María sümaa waneirua jieyuu wanee wunuʼu jemeta eejuut süpüla nashulerüin shia nünain müliashii (Mar. 16:1, 2) Sutuma tü saaʼinrakat María, anakuwaʼipatsü shia nutuma Jehová. Talatakajasaʼa saaʼin shiʼrapa katüin noʼu Jesús nüchikuaʼa sümaa yootuin nia sümaa. Anashaatasü tia shiʼrakat noulia na wane nikirajüinkana Jesús (Juan 20:11-18).

5. ¿Kasa waaʼinrajatka süka kojutuin wamüin tü naaʼinrakat Jehová otta Jesús wapüleerua?

5 Müshiʼiya wayakana, eesü süpüla waaʼinrüin waneirua kasa ayaawatüneetka atuma kojutuin wamüin tü naaʼinrakat Jehová otta Jesús wapüleerua. Waaʼinrüin tia wanaa sümaa wakatalüin kaʼi jee wasülajüin nneerü süpüla saainjünüin tü aʼyatawaakat nümüin Maleiwa. Eeshii süpüla wakaalinjain sünain akumajaa Piichi Outkajaalee jee anoutaa kasa suluʼu tü piichi eere waʼwaajüin Jehová.

AISHII WAPÜLA NA WANEINNUA SÜKA ALIN WAPÜLA JEHOVÁ OTTA JESÚS

6. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu outuin Jesús waaʼu waneʼewai wakua?

6 Wanaa sümaa sotuin waaʼin muloʼuin waalin nüpüla Jehová otta Jesús, aishiiyaʼaya naya wapüla (1 Juan 4:10, 19) Akooʼomüinraasiaʼaya tü naalinkat wapüla wayaawatapa saaʼu outuin Jesús waaʼu waneʼewai wakua. Kojutusü maʼin tia nümüin chi aluwataaushikai Pablo, müsüjeseʼe müin nünüiki nüchiki Jesús namüin na anoujashii chajanakana Galacia: «Chi aikai apüla taya otta chi aapajiraakai nikii taaʼu» (Gal. 2:20, TNM). Saaʼujee naapajiraain nikii Jesús waaʼu, arütkaashi Jehová pünainmüin otta eeshi süpüla aleewain pia nümaa (Juan 6:44). ¿Aashin talatüin paaʼin sutuma niʼrüin Jehová wanee kasa anaka suluʼu paaʼin otta sutuma naaʼinrüin wanee kasa kojutuka maʼin shiiʼiree aleewain pia nümaa? ¿Aashin alin maʼin Jehová otta Jesús püpüla sünainjee tia? Anasüjeseʼe wasakirüle waaʼin sünain tüü: «¿Kasa taaʼinreeka saaʼujee alin maʼin naya tapüla?».

Süka alin wapüla Maleiwa nümaa Cristo, aküjashii waya pütchi sümüin wayuu maʼleekalia. (Paashajeʼera tü pütchikat 7).

7. Maʼaka weʼrüin suluʼu tü ayaakuaakat, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla sütüjaanüin aaʼu alin wapüla Jehová otta Jesús? (2 Corinto 5:14, 15; 6:1, 2).

7 Aishii wapüla na waneinnua süka alin wapüla Maleiwa otta Cristo (paashajeʼera 2 Corinto 5:14, 15; 6:1, 2). Wanee kasa atüjaaneetka atuma alin wapüla na waneinnua, shia waküjale pütchi sümüin wayuu süpüshuaʼa sümaa yalayalain waaʼin, jaʼitasü naatale nakuwaʼipa, neʼiruku, washirüle naya, maʼletsere naya, karaloʼutamaajanale jee matüjainre naya karaloʼuta. Aʼyataajiraashii waya nümaa Jehová süka nücheküin «suʼttaainjatüin wayuu maʼleekalia jee shiyaawatüinjatüin saaʼu tü pütchi shiimainkat» (1 Tim. 2:4, TNM).

8. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla sütüjaanüin aaʼu alin wapüla na wawalayuukana?

8 Wane kasa atüjaaneetka aaʼu alin wapüla Maleiwa otta Cristo shia aire wapüla na wawalayuukana (1 Juan 4:21). Kachipünaashii naya waaʼin waneʼewai nakua otta wakaalinjain naya soʼunnaa müliaa, wamüliajüin naaʼin nünaajaale wanee napüshi, waraittüshii waya naaʼu ayuuire naya jee wachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla watütüleʼerüin naaʼin yüülale naaʼin (2 Cor. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14). Otta müsia oʼuraajüshii waya naaʼu, jama nücheküin Maleiwa naaʼinrüin tü kasa anasü wachuntakat nümüin (Sant. 5:16).

9. Püküja wane kasa waaʼinrajatka süpüla sütüjaanüin aaʼu alin wapüla na wawalayuukana.

9 Wane kasa waaʼinrajatka süpüla sütüjaanüin aaʼu alin wapüla na wawalayuukana shia anajiraale waya namaa, jaʼitairü eein wanee kasa kapüleejeetka atuma tia wamüin. Washatüin nukuwaʼipa Jehová motule waaʼin naainjala. Anasü jülüjale waaʼin tüü: süka nuuʼulaain Jehová outuin chi Nüchonkai süpüla motuin naaʼin tü waainjalakat, wayaleekajaʼa nnojoleematüin motuin waaʼin naainjala na wawalayuukana. Nnojotsü meein wakuwaʼipa maʼaka naaʼin chi achepchiee mojulaashi naashajaakai achiki Jesús. Nnojotsü nüchekajüin chi nülaamainkai nümüin tü wainmakat nujuyaala nuulia, nüchekajapejeʼe nümüin wanee nüchepchia tü mojushicheʼechonkat nujuyaala nuulia (Mat. 18:23-35). Mojujiraale pia nümaa wanee wawala, anashi piale aashajaain palajana nümaa süpüla pukumajüin tü mojujirawaakat süpülapünaa tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús (Mat. 5:23, 24). Paaʼinrüle tia, jaʼyeerü paaʼu aishaatain Jehová otta Jesús püpüla.

10, 11. ¿Kasa eeka süpüla naaʼinrüin na laülaashiikana süpüla sütüjaanüin aaʼu alin Jehová otta Jesús napüla? (1 Pedro 5:1, 2).

10 Wanee kasa eeka süpüla naaʼinrüin na laülaashiikana süpüla sütüjaanüin aaʼu alin Jehová otta Jesús napüla, shia naaʼinmajüle «tü taʼanneetsecheinkat» nümakana amüin Jesús (paashajeʼera 1 Pedro 5:1, 2). Tia shia tü nüküjakat chi Nüchonkai Maleiwa nümüin chi aluwataaushikai Pedro. Keeʼireekajasaʼa maʼin naaʼin Pedro nütüjaain saaʼu Jesús alin nia nüpüla, jama apünüintuain nüküjain suʼupala wayuu nnojolin niʼraajüin nia. Süchikijee nüsoʼiraain aaʼin Jesús, müshi nia nümüin Pedro: «Simón, nüchonkai Juan, ¿alanaʼaleesia taalin püpüla?». Naaʼinrakajasaʼa Pedro kasa eekai eein shiiʼiree nütüjaain aaʼu Jesús alin nia nüpüla. Anuu sooʼomüin nünüiki Jesús: «Pürüleeja tü taʼanneetsecheinkat» (Juan 21:15-17, TNM). Soʼujeʼereʼeya tia naaʼinmajüin Pedro sümaa nümüliajüin naaʼin «tü taʼanneetsecheinkat» nümakana amüin chi Señotkai. Atüjaana aaʼu sükajee tia, alin Jesús nüpüla.

11 ¿Kasa eeka süpüla naaʼinrüin na laülaashiikana sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús süpüla sütüjaanüin aaʼu kojutuin namüin tü nümakat Jesús nümüin Pedro? Atüjaaneerü aaʼu alin Jehová otta Jesús napüla, nakatchinrüle naaʼin na wawalayuukana jee nakaalinjale na eemiajaakana anoula (Ezeq. 34:11, 12). Otta müsia, eesü süpüla nakatsüinrüin naaʼin na ekirajaakana sünain tü Bibliakat namaa na palajanakana akua sünain tia outkajawaakat. Jülüjasü naaʼin eein süpüla wawalayuuin naya wayuukana jee aneesü naaʼin natuma sünain tü outkajawaakat.

YALAYALASÜ WAAʼIN SUTUMA NAAPAJIRAAIN NIKII CRISTO WAAʼU

12. ¿Jamüsü yalayaleetka waaʼin watüjaale saaʼu tü nümakat Jesús wanee ai süpülapünaa outuin nia? (Juan 16:32, 33).

12 Anuu nünüiki Jesús namüin na nikirajüinkana wanee ai süpülapünaa outuin nia: «Eʼreena jia müliaa saaʼu tü mmakat, yalayalainjatpejeʼe jaaʼin, tayamülüitpa tü kasa mojusü eekat saaʼu tü mmakat» (paashajeʼera Juan 16:32, 33, TNM). ¿Kasa yalayalaka atuma naaʼin Jesús wanaa sümaa nuʼutuneein aaʼin natuma na nüʼünüükana otta kasa noonooka atuma waneepia nümaa Maleiwa? Shia süka niʼitaain naaʼin nünain Jehová. Nütüjaa aaʼu Jesús neʼreenain müliaa na nikirajüinkana maʼaka tü müliaa niʼrakat. Müshijeseʼe nuchuntuin nümüin Jehová naaʼinmajüin naya (Juan 17:11). ¿Jamüsü yalayalaka waaʼin sutuma watüjaain saaʼu tia? Shia süka pülashin maʼin Jehová noulia na waʼünüükana (1 Juan 4:4). Jülüjasü naaʼin Jehová süpüshuaʼa tü alatakat wamüin. Weʼitaale waaʼin nünain Jehová, watüjaa aaʼulu meimmoluinjeenain waya.

13. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu yalayalain naaʼin José, chi chejeʼewaikai Arimatea?

13 Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa José, chi chejeʼewaikai Arimatea, wanee wayuu kojutukai natuma na judíokana otta noʼutku nia na laülaashii sulujunakana tü kanüliakat Sanedrín. Mmotpejeʼe nia suulia nüküjain süchiki kamalain nümüin naapajüin süchiki Nuluwataainjachin Maleiwa, tü pütchi nüküjakat Jesús yaaiwaʼaya nia mmapaʼa. Nüküjain Juan «nikirajanain nia Jesús», nuunjulajapejeʼe achiki tia süka mmoluin nia neema na judíokana (Juan 19:38, TNM). Nuunjulajüin süchiki kanoulain nia nünain chi Nüchonkai Maleiwa. Eeshijaʼa mmorüle nia seema mojutuin nia sutuma wayuu. Mayaainjeʼe mapuʼuin nukuwaʼipa, eesü wanee kasa anasü naaʼinraka süchikijee outuin Jesús. Oʼunushi nia «nümaʼanamüin Pilato sümaa meimmoluin nia sünain achuntaa naapünajachin Jesús nümüin» (Mar. 15:42, 43, TNM). Ooʼulaaichipakalaka nia suulia nuunjulajüin süchiki nunoujain nünain Jesús.

14. ¿Kasa waaʼinrajatka japüire waya suulia jamüin sünüiki wayuu wamüin?

14 ¿Japüishiche pia suulia jamüin sünüiki wayuu pümüin maʼaka sülatüin nümüin José chi chejeʼewaikai Arimatea? ¿Japüishiche pia suulia püküjain püküjalin pütchi nüchiki Jehová pukoleejiaseruʼu jee piʼyataaleruʼu? ¿Wainmajüsüche paaʼin suulia puʼttuin sünain aküjaa pütchi namaa na wawalayuukana jee shiale woutiisain pia? Nnojo puuʼulaain suulia aaʼinraa tü anakat noʼuluʼu Jehová sutuma jülüjain paaʼin jameerüin pütchi püchiki. Puchunta nümüin Jehová yalayalainjatüin paaʼin süpüla paaʼinrüin tü nüchekakat. Piʼrapa nükaalinjain pia Jehová, katchinjeerü paaʼin jee meimmoluinjeechi pia (Is. 41:10, 13).

TALATÜLE WAAʼIN AYATEENA WAYA AʼYATAAIN NÜMÜIN JEHOVÁ

15. ¿Kasa naaʼinraka na nikirajüinkana Jesús neʼrapa süsoʼiraain naaʼin Jesús? (Lucas 24:52, 53).

15 Wanaa sümaa outuin Jesús, mojushaatasü maʼin naaʼin na nikirajüinkana nüchiirua. ¿Jamüsüje paaʼin yalale pia namaa? Mojushaatasü naaʼin na nikirajüinkana, malaaka joo amüloulitchipain wanee naʼaleewain aikai napüla sümaa jülüjain naaʼin nnojoleerüin saapünüin namüin tü kasa anasü naʼatapajakat (Luc. 24:17-21). Eeʼiyataashi Jesús mapa namüin jee nüküjakalaka nümüin shikeraajüinjatüin tü pütchi aküjünatüjütkalia nüchiki. Jee müsia nuluwataain naya süpüla naaʼinrüin wanee aʼyatawaa (Luc. 24:26, 27, 45-48, TNM). Makatüshi Jesús namaa soʼu 40 kaʼi süchikijee süsoʼiraain naaʼin. Wanaa sümaa nuʼunuin Jesús iipünaamüin, nnojoluitpa mojuin naaʼin na nikirajüinkana, talatüitpa naaʼin. Müsü naaʼin süka natüjaain saaʼu katüin noʼu Jesús jee nükaalinjeenain naya süpüla nekeraajüin tü aʼyatawaa jeketü aapünakat namüin. Sutuma talatüin naaʼin, nnojoishii ojoʼlooin naya suulia aʼwaajaa Jehová (paashajeʼera Lucas 24:52, 53, TNM; Aluw. 5:42).

16. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nakuwaʼipa na nikirajüinkana Jesús?

16 ¿Jama wayakana? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nakuwaʼipa na nikirajüinkana Jesús? Ayatüinjatü talatüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jehová, nnojotsü neʼe talatüinjatüin waaʼin sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús. Süpüla wountuin tia, waaʼinmaainjatü tü waʼyataainkat nümüin Maleiwa. Jamüshiijaʼa waneinnua wawalayuu, nakumajüin sukuwaʼipa waneirua kasa naʼyataaleruʼu süpüla naküjain maʼin pütchi, süpüla noʼunuin sünain tü outkajawaakat jee süpüla naʼwaajüin Maleiwa semaanawai sümaa napüshi. Eeshii waneinnua wawalayuu ooʼulaaka suulia aaʼinraa waneirua kasa süpüla nakaalinjain maʼin na wawalayuukana jee shiale nakolojooin eere palitchon wawalayuu. Watüjaa aaʼu kapüleein ayatüin waʼyataain nümüin Jehová. Nüküjapejeʼe wamüin watteerüin saalii tü kasa anasü weʼreetkat waaʼinmaale tü waʼyataainkat nümüin (Prov. 10:22; Mat. 6:32, 33, TNM).

Sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús, anashi pükatarüle kaʼi süpüla püsakireʼerüin paaʼin süchiki tü naaʼinrakat Jehová otta Jesús püpüleerua. (Paashajeʼera tü pütchikat 17).

17. ¿Kasa waaʼinrajatka sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

17 Waʼatapajüin maʼin süntüin aaʼuriiroʼu 4 süpüla woutkajaainjanain sünain tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús. Nnojotsü neʼe waʼatapajüinjatüin süntüin tia kaʼikat süpüla wasakireʼerüin waaʼin süchiki tü nukuwaʼipakat Jesús jee tü kaʼi outakalü oʼu nia jee sünain tü naaʼinrakat Jehová nümaa Jesús süka alin waya napüla. Anasü püsakirüle paaʼin sünain tia sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús. Eeshi süpüla pükatalüin kaʼi süpüla pikirajaain süchiki tü alatakat nümüin Jesús sülüʼütpa nükalia süpüla outaa, tia suluʼusü apéndice B12 suluʼujee Traducción del Nuevo Mundo, tü makalü anülia: «La última semana de Jesús en la tierra (Parte 1)» otta «La última semana de Jesús en la tierra (Parte 2)». Sümaʼinruʼu paaʼinrüin tia, püchajaa pütchi suluʼujee tü Bibliakat kojuteetka atuma pümüin tü naaʼinrakat Jesús, tü naalinkat püpüla, tü yalayaleetkalü atuma paaʼin jee tü talateetkalü atuma paaʼin. Jee jülüja paaʼin tü paaʼinrajatkat süpüla sütüjaanüin aaʼu kojutuin maʼin pümüin tü naaʼinrakat Jesús püpüleerua. Shiimainshaata kojuteerüin maʼin nümüin Jesús süpüshuaʼa tü kasa waaʼinrakat sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin waaʼin Outuin nia (Alat. Map. 2:19).

JAYEECHI 17 «Tacheküin»

a Sükalioʼu tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesús, anasü maʼin wasakireʼerüle waaʼin süchiki tü nukuwaʼipakat Jesús, tü kaʼi outakalü oʼu nia otta sünain tü naaʼinrakat Jehová nümaa Jesús wapüleerua süka alin waya napüla. Sutuma tia waaʼinreerü waneirua kasa kojuteetka atuma wamüin tü naaʼinrakat wapüleerua. Tia shia tü wekirajaainjatkalü anain sünain ekirajaayakat tüü. Otta müsia wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla alin wapüla na wawalayuukana, süpüla yalayalain waaʼin jee süpüla waʼyataain nümüin Jehová sümaa talatüin waaʼin.