1. ¿Jamüsü müinjatka wakuwaʼipa maʼaka saaʼin waneirua wunuʼu? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

 «NNOJOTSÜ ashataain wanee wunuʼu süralaale süpüleerua sütsüin joutai». Süküjain tia pütchikat süralaain waneirua wunuʼu suulia süshataʼalaain sutuma joutai eekai katsüin maʼin. Süpüla laülaain waaʼin sünain anoujaa, müinjatü wakuwaʼipa maʼaka saaʼin tia wunuʼuliakalüirua, nnojoliinjana ichein waya süchiirua waneirua kasa. Waaʼinrüin tia nnojoliire ichein waya süchiirua tü waaʼinrapuʼukat paala suʼwanajaʼalaa sümüle wakuwaʼipa otta kojutule wamüin tü namakat na waneinnua sümaa tü naneekakat.

2. (1) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anain waaʼin suʼwanajaʼalaa sümüle wakuwaʼipa? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

² Wayakana aʼyataashiikana nümüin Jehová, nnojoliishii ichein waya süchiirua waneirua kasa. Nnojotsü yaleteein waaʼin otta wamüliajeein saaʼin wayuu. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü süchiki jamüin anaka nakuwaʼipa waneinnua wawalayuu sutuma naaʼinrüin tia wanaa sümaa suʼwanajaʼalaa sümüin nakuwaʼipa otta jamüin aneetka wakuwaʼipa waaʼinrüle tia wanaa namaa. Wekirajaa palajana süchiki nukuwaʼipa Jehová otta Jesús, na nnojoliikana ichein süchiirua waneirua kasa.

3. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojolin ichein Jehová süchiirua waneirua kasa?

³ Saashin tü Bibliakat müshi Jehová maʼaka saaʼin wanee «Ipa Miyoʼu» süka nüchecheraain süchiirua kasa eekai lotuin (Deut. 32:4). Nnojoipejeʼe ichein nia süchiirua waneirua kasa. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu müin nukuwaʼipa? Jamüsüjaʼa süpüla nikeraajüin Jehová tü keeʼireekat naaʼin nuʼunirüin sukuwaʼipa tü naaʼinrajatkat wanaapünaa sümaa suʼwanajaain kasa yaa mmapaʼa. Süka nukumalain  waya Jehová maʼaka saaʼin nukuwaʼipa, eesü süpüla wanouteʼerüin tü waaʼinrakat wanaapünaa sümaa tü kasa alatakat wamüin. Süka naapüin wamüin tü Bibliakat, eesü süpüla wousütüin anain pütchi anasü suluʼu süpüla anain tü waneekakat wanaapünaa sümaa tü alatakat wamüin. Sünainjee tü naaʼinrakat Jehová jee tü nümakat suluʼu tü Bibliakat, wayaawata aaʼuchi niain wanee Maleiwa lotokoi atuma sukuwaʼipa kasa sümaa nnojolin ichein nia süchiirua waneirua kasa.

4. Püküja wanee kasa naaʼinraka Jehová wayaawataka atuma nnojolin ichein nia süchiirua waneirua kasa (Levítico 5:7, 11).

⁴ Anasü süpüshuaʼa tü kasa nuluwataakalü anain Jehová otta nnojotsü kapüleein süpüla aainjünaa. Nnojotsü nuchuntuin sümüin wayuu wanee kasa iseetka süchiki saaʼinrüin. Jamüshijaʼa nia, nnojotsü nuchuntuin namüin na israelitakana wanaawainjatüin tü nasülajakat nümüin waneʼewai nakua. Saashin tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés, eesü süpüla nüsülajüin wanee israelita nümüin Jehová wanee kasa wanaapünaa sümaa nukuwaʼipa, jaʼitaichi washirüin jee maʼletsein nia (paashajeʼera Levítico 5:7, 11).

5. Püküja wanee kasa naaʼinraka Jehová wayaawataka atuma nnojoluin yaletüin naaʼin otta wane kasa naaʼinraka wayaawataka atuma sümülialaain naaʼin saalin wayuu.

⁵ Nnojoishi ichein Jehová süchiirua tü nümakat süka nnojoluin yaletüin naaʼin otta süka nümülialüin saaʼin wayuu. Wanaa sümaa najaʼttirüinjanain Jehová na mojulaashii kepiakana Sodoma, naaʼinrüin wanee kasa wayaawataka atuma nnojoluin yaletüin naaʼin. Nüküjain nümüin Lot nükajee wanee aapiee nuʼluwataainjachin saaʼumüin uuchi. Saaʼujee mmoluin Lot nuchuntuin nümüin Maleiwa anain nuuʼulaale nuʼluwataain sümaa nüpüshi suluʼumüin wanee pueulo kanüliasü Zóar. Mayaainjeʼe najaʼttirüinjatüin Maleiwa tia pueulokot, nuuʼulaain nuʼunuin Lot chamüin. Nnojoikalaka ichein Jehová süchiirua naaʼinrüinjatüin Lot tü nuluwataakalü anain (Gén. 19:18-22). Kakalia mapa, amülialaasü naaʼin Jehová naalin na ninivitakana. Nuluwataain Jonás wanee nünüikimaajachi süpüla nüküjainjatüin namüin najaʼttirüinjanain naya sümaʼaleeya tü pueulokot saalinjee naainjala. Saaʼujee nayaawajaain suulia naainjala, amülialaasü naaʼin Jehová naalin otta motusü naaʼin tü naainjalakat (Jon. 3:1, 10; 4:10, 11).

6. ¿Kasa naaʼinraka Jesús wayaawataka atuma nnojolin ichein nia süchiirua tü nümakat?

⁶ Maʼaka naaʼin Jehová, nnojoishi ichein Jesús süchiirua tü nümakat. Watüja aaʼu tia saaʼujee tü naaʼinrakat yaa mmapaʼa. Mayaainjeʼe nüjütünüin neʼe nanainmüin na wayuu kepiakana Israel, na makana aka saaʼin anneerü amülouisü, nükaalinjainña wanee wayuu nnojotka israelitain. «Pümüliajaʼaya taya Señotkalee [...]. Müliasü maʼin tachon sutuma Yolujaa», sümaka tia wayuukat nümüin. Nümüliajakalaka shia Jesús otta naawaleʼerüin tü süchonkat (Mat. 15:21-28, TNM). Eesü wanee kasa naaʼinraka Jesús wayaawataka atuma nnojolin ichein nia süchiirua nünüiki. Müshinka Jesús mayaa: «Chi eekai japülin taka, japüijeechi taya nüka» (Mat. 10:33, TNM). ¿Icheshiche Jesús süchiirua tia nümakat wanaa sümaa nuunjulajüin Pedro süchiki niʼraajüin nia? Nnojottaa. Nütüjaa aaʼu Jesús wayuuin loto akuwaʼipachi Pedro otta mojuin maʼin naaʼin saaʼujee tü naaʼinrakat. Nüsoʼiraapa aaʼin Jesús süchikijee outaa, eeʼiyalaashi  nia nümüin Pedro, eesüjaʼa nüküjale nümüin motuin naaʼin tü kasa mojusü naainjakat jee alin nia nüpüla (Luc. 24:33, 34).

7. Saashin Filipos 4:5, ¿jamüinjatü wakuwaʼipa noʼuluʼu na waneinnua?

⁷ Nücheka achikit Jehová nnojoliinjanain ichein waya süchiirua tü wamakat (paashajeʼera Filipos 4:5, TNM). Wasakira waaʼin sünain tüü: «¿Jamüsüche nanüiki tachiki na waneinnua? ¿Natüjaa aaʼuche nnojolin ichein taya süchiirua tanüiki? ¿Neʼrüinche kojutuin tamüin tü namakat na waneinnua? ¿Neʼrataapa ichein taya süchiirua tü tamakat? ¿Neʼrüinche jashichin taya sutuma nnojoluin wanaawain tü tamakat sümaa tü namakat na waneinnua? ¿Kojutusüche tamüin tü namakat na waneinnua?». Nnojoliire ichein waya süchiirua tü wamakat, washateerü nukuwaʼipa Jehová otta Jesús. Wekirajaa jooluʼu süchiki jamüin aneetka wakuwaʼipa waaʼinrüle tia suʼwanajaʼalaa sümüle wakuwaʼipa otta nnojorüle wanaawain tü jülüjakat waaʼin namaa na waneinnua.

8. ¿Kasa waaʼinrajatka suʼwanajaʼalaa sümüle wakuwaʼipa? (Paashajeʼera tü nootakat).

⁸ Suʼwanajaʼalaa sümüle wakuwaʼipa, nnojoliinjana ichein waya süchiirua waneirua kasa. Eeshiijaʼa ayuuijaʼalaʼa wamüle, weʼrüle choʼujawaa otta suʼwanajaʼalaa sümüle sukuwaʼipa tü mma kepiakalü aluʼu waya sutuma política. Sülatüle tia, eesü süpüla suʼwanajaain sukuwaʼipa tü waaʼinrapuʼukat otta eeshii süpüla weʼrüin wamüliala (Ecl. 9:11; 1 Cor. 7:31). Eesüjaʼa kapüleere wamüin suʼwanajaʼalaa sümüle tü waʼyataainkat nümüin Jehová. Jaʼitairü sülatüin tia wamüin, eesü süpüla talatüin waaʼin wachikuaʼa waaʼinrüle pienchisü kasa: (1) nnojo waʼatapajüin ayatüinjatüin sukuwaʼipa wanee kasa maʼakaapuʼu, (2) nnojo jülüjakuʼu müin waaʼin tü wakuwaʼipapuʼukat, jülüja waaʼin tü eekat süpüla waaʼinrüin maaʼulu, (3) waaʼinmaa tü kasa anasü wamaʼanakat otta (4) waaʼinra kasa anasü napüleerua na waneinnua. b Wekirajaa süchiki tü naaʼinrakat waneinnua wawalayuu.

9. ¿Kasa naaʼinraka wanee wawala sümaa nuʼwayuuse süpüla anainjatüin naaʼin wanaa sümaa suʼwanajaʼalaa sümüin nakuwaʼipa?

⁹ Nnojo waʼatapajüin ayatüinjatüin sukuwaʼipa wanee kasa maʼakaapuʼu. Aluwataanüshi Emanuele sümaa Francesca suluʼumüin wanee mma naatajatü, misioneero naya. Nantapa chamüin ekirajaamaatüshii naya sünain tü anüikii naashajaakalü aka na wayuu kepiakana chayaa otta nachajaain sukuwaʼipa süpüla neʼraajüin na wawalayuukana. Suʼttaka tü ayuuliikat COVID-19, nnojoliinnapaka kottiraain naya namaa na wawalayuukana. Sünaajaʼalaʼa sümaka tü shiikat Francesca, oʼuneesü maʼin shia sünain eʼrajaa sukua tü shiikat, isapejeʼe süchiki suʼunuin saaʼujee tü ayuuliikat. ¿Kasa saaʼinraka süpüla anainjatüin saaʼin? Nuʼuraajaka Emanuele sümaa Francesca, nachuntuin nümüin Jehová kekiwaa süpüla natüjaain saaʼu tü naaʼinrajatkat. Nusoutaka Jehová namüin, nükaalinjain naya nakajee na wawalayuukana. Akatsüinraasü naaʼin wanaa sümaa naapüin nünüiki wanee wawala suluʼu wanee video eere nümüin: «Mojukuʼu meerü waaʼin jülüjale neʼe waaʼin tü kasa waaʼinrapuʼukat paala. Akaajasaʼa jülüjale waaʼin tü eekat süpüla waaʼinrüin maaʼulu, talateena waya wachikuaʼa otta nnojoleerü yüülain waaʼin saalinjee tü nnojoluitpakat wamaʼanain». c Nachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla natüjain maʼin aküjaa pütchi suluʼupünaa teleepono, nekirajaka mapa wanee wayuu sünain tü Bibliakat. Nooʼulaain nakatsüinrüin naaʼin na wawalayuukana otta kojutusü namüin tü naaʼinrakat napüleerua. Soʼunnaa wanee juya aluwataasü soʼukaiwai wanee wawala wanee pütchi  namüin sümaa wanee wetsiikulo. ¿Kasa watüjaka nanainjee? Nnojorüle jülüjakuʼu müin waaʼin tü waaʼinrapuʼukat paala, talateerü waaʼin sümaa tü kasa eekat süpüla waaʼinrüin maaʼulu.

10. ¿Kasa saaʼinraka wanee wawala suʼwanajaʼalaa sümapa sukuwaʼipa?

¹⁰ Nnojo jülüjakuʼu müin waaʼin tü wakuwaʼipapuʼukat paala, jülüja waaʼin tü eekat süpüla waaʼinrüin maaʼulu. Eesü wanee wawala kanüliasü Christina, kepiasü shia Japón, mojusü maʼin saaʼin süküjünapa süsünneʼennüinjatüin tü outkajawaa napülajatkat na aashajaakana inglés. Nnojotpejeʼe jülüjakuʼu müin saaʼin tü sukuwaʼipapuʼukat paala, kachiiruasü saaʼin shiʼyataainjatüin nümüin Maleiwa naʼaka na wawalayuu aashajaakana japonés. Yalayalasü saaʼin sünain aküjaa tü pütchikat namüin na japonekana. Suchuntaka tia wawalakat sümüin wanee wayuu aʼyataajiraapuʼuka sümaa süpüla shikirajüin shia sünain japonés sükajee tü Bibliakat otta sükajee tü poyeetokot Anainjatka atuma pukuwaʼipa waneepia. Eeka sajatüin Christina mapa tü anüikiikat japonés, shiasaʼa tü wayuu aʼyataajiraapuʼukat sümaa ekirajaweesü shia sünain tü Bibliakat. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü saaʼinrakat tia wawalakat? Nnojorüle jülüjakuʼu müin waaʼin tü wakuwaʼipapuʼukat paala otta jülüjale waaʼin tü eekat süpüla waaʼinrüin maaʼulu, eesü süpüla weʼrüin kasa anasü suʼwanajaʼalaa sümüle tü wakuwaʼipakat.

11. ¿Kasa naaʼinraka wanee wawala sümaa nuʼwayuuse süpüla anain naaʼin wanaa sümaa amüloulin noulia tü nepijaakalü aaʼujee?

¹¹ Waaʼinra kasa anasü napüleerua na waneinnua. Eeshi wanee wawala sümaa nuʼwayuuse kepiaka suluʼu wanee mma eere süpülajünüin woulia tü waʼyataainkat nümüin Maleiwa. Amülouisü noulia tü nepijaakalü aaʼu sutuma maliajaain sünneetse tü mma kepiakalü aluʼu naya. ¿Kasa naaʼinraka süpüla anain naaʼin suʼwanajaʼalaa sümapa nakuwaʼipa? Neisattüin sukuwaʼipa tü nneerü namaʼanakat otta naaʼinmaasü nakaalinjain na waneinnua sükajee naküjain pütchi namüin suulialeʼeya naaʼinmaain tü kasa alatakat namüin (Aluw. 20:35). Anuukalaka nünüiki chi suʼwayuusekai süchiki tia: «Saaʼujee waaʼinmaain tü aküjaakat pütchi, kachiiruasü waaʼin waaʼinrüin tü nüchekakat Jehová wapüleerua otta nnojotsü waaʼinmaain tü kasa alatakat wamüin». ¿Kasa watüjaka nanainjee? Suʼwanajaʼalaa sümüle wakuwaʼipa, anasü ayatüle waaʼinmaain wakaalinjain na waneinnua sükajee waküjain pütchi namüin.

12. Maʼaka naaʼin Pablo, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoliin ichein waya süchiirua tü wamakat waküjapa pütchi?

¹² Anashii nnojoliire ichein waya süchiirua tü wamakat waküjapa pütchi. Naata nakuwaʼipa na wayuu waashajaakana amaa otta tü nanoujakalü anain. ¿Jamüsü anaka washatüle tü naaʼinrakat chi aluwataaushikai Pablo? Nnojoishi ichein nia süchiirua tü nümakat otta aküjashi nia pütchi namüin na wayuukana wanaapünaa sümaa nakuwaʼipa. Nüjütüin nia Jesús süpüla nüküjain pütchi sümüin wayuu süpüshuaʼa (Roma 11:13, TNM). Süpüla nikeraajüin Pablo tü niʼyataainkat, aküjashi nia pütchi namüin na judíokana, namüin na griegokana, namüin na karaloʼutamaajakana, namüin na aʼyataaliikana suluʼu pünajüt, namüin na aapünakana amüin laülawaa otta namüin na sülaülashiikana mma. Nuuʼulaküin Pablo kasa süpüshuaʼa shiiʼiree nükaalinjain «wayuu maʼleekalia» (1 Cor. 9:19-23, TNM). Süpüla nüküjain pütchi namüin, jülüjasü naaʼin tü nakuwaʼipakat otta tü nanoujakalü anain. ¿Kasa watüjaka nünainjee? Aneerü sukuwaʼipa watuma süküjia tü pütchikat nnojoliire ichein waya süchiirua tü wamakat otta waküjale shia wanaapünaa sümaa nakuwaʼipa na wayuukana.

13. ¿Kasa nnojoleetka alatüin kojutule wamüin tü namakat na waneinnua?

¹³ Nnojoliire ichein waya süchiirua tü wamakat, mapüleejeerü wamüin kojutuin wamüin tü namakat na waneinnua. Eeshii wawalayuu jieyuu kamalainkana amüin epintajawaa, eeshii na mamaʼalainreekana amüin tia, eeshii wawalayuu anakana amüin nasüle yootchon yootshi, eeshii na  mamaʼalainreekana amüin nooʼulaküin yootshi. Wayouta achikit waapaain ayuulii, naatawaipejeʼe tü waaʼinrakat süpüla waaʼinmajiraain suulia ayuulin waya. Jülüjale waaʼin wanaawainjatüin tü namakat na wawalayuukana sümaa tü wamakat otta wapüleeruale naaʼin shiiʼiree naaʼinrüin tü keeʼireekat waaʼin, eesü süpüla wamalajeʼerüin tü nanoulakat otta nnojoleena paaʼinwajiraain waya namaa. Jalia waya suulia tia (paashajeʼera 1 Corinto 8:9; 10:23, 24, TNM). Woʼunule süchiirua tü sümakat tü Bibliakat, nnojoleena ichein waya süchiirua tü wamakat otta anajiraajeena waya namaa na waneinnua. Wekirajaa süchiki piamasü kasa anaka süpüla waaʼinrüin.

14. ¿Jarat tü pütchi suluʼujeejatkat tü Bibliakat woʼunuinjatka achiirua süpüla wayaawatüin saaʼu tü sukuwaʼipainjatkat waʼanaaya?

¹⁴ Sukuwaʼipa waʼanaaya. «Shia püsheʼinjatkat tüü», nnojoishi müin Jehová wamüin waneʼewai wakua. Nükaalinjain waya sükajee waneirua pütchi suluʼujee tü Bibliakat süpüla wayaawatüin saaʼu süka waaʼin wamüiwaʼa tü anakat süpüla waʼatüin wanain. Jaʼyainjatü saaʼujee sukuwaʼipa waʼanaaya kojutuin wamüin chi Maleiwakai, nnojolin waʼalaajüin otta wayuuin laülaa aaʼinchii waya (1 Tim. 2:9, 10, TNM; 1 Ped. 3:3). Wayouta achikit waʼalaajüin suluʼu washeʼinpala suʼupala wayuu. «Shia püsheʼinjatkat tüü jee sukuwaʼipainjatkat pipeinnajaʼaya», nnojoleerü müin nanüiki na laülaashiikana namüin na wawalayuukana nooʼulaale suʼunirüin nakuwaʼipa tü sümakat tü Bibliakat. Suluʼu wanee outkajaalee, eejana waneinnua wawalayuu jimaʼalii joʼuuchonka atuma naʼwala sümaa shukuleraain naʼwala, shia nashataka nepeinajaʼaya na jimaʼalii manoujainsaliikana. Süpüla nnojoliin ichein na laülaashiikana süchiirua tü namakat, ¿kasa naaʼinraka süpüla nakaalinjain naya jimaʼaliikana? Akaalinjünüshii na laülaashiikana nutuma wanee wawala alapalaaikai naaʼu na wawalayuukana. Anuu tü nümakat chia wawalakai namüin süpüla naküjain namüin na jimaʼaliikana: «Pikirajüinjachire sünain tü outkajawaakat jee naaʼinmaale na wawalayuukana sukuwaʼipa paʼanaaya, ¿nnojotsüche choʼujaain punouteʼerüin sukuwaʼipa paʼanaaya?».  Sükajee tia nayaawata aaʼu na wawalayuu jimaʼaliikana süka naaʼin namüiwaʼa tü naaʼinrajatkat. d

15. ¿Jarat tü pütchi woʼunuinjatkalü achiirua suluʼujee tü Bibliakat süpüla kojutuin wamüin tü tratamiento naneekakat na waneinnua? (Roma 14:5).

¹⁵ Waaʼinmajiraa suulia ayuulii. Wayainjana aneekaka waneʼewai wakua tü waaʼinrajatkat suulia ayuulin waya (Gal. 6:5). Waneeküinjanale wanee tratamiento, jülüjeesü waaʼin suulia sünainpünaain isha jee suulia sünainpünaain sukuwaʼipa ouutsü (Aluw. 15:20; Gal. 5:19, 20). Eeshii wawalayuu asajakana neʼe tü emiraluushi naapakat namüin na tottootkana, eetaashii wawalayuu asajakana neʼe sunuʼuse wayuu. Jaʼitairü jaralüin tü tratamiento anakat maʼin wamüin, anasü kojutule wamüin tü naneekakat na wawalayuukana süpüla naaʼinmajiraain suulia ayuulii. Anuu tü sotuinjatkat waaʼin: (1) nia neʼe Maleiwa ajaʼttirüinjachikai tü ayuuliikat (Is. 33:24), (2) niainjachi neʼe chi anoujashikai aneekaka tü tratamiento anakat nümüin (paashajeʼera Roma 14:5), (3) nnojoishii wayoujüinjanain na waneinnua saaʼujee tü naneekakat otta nnojotsü waaʼinrüinjatüin wanee kasa mojeetka atuma nakuwaʼipa (Roma 14:13) otta (4) suulialeʼeya woʼunuin süchiirua tü anakat neʼe saaʼin wamüin, aijiraashii waya otta paaʼinwajiraashii waya namaa na wawalayuukana (Roma 14:15, 19, 20). Waaʼinrüle tia, aneerü wakuwaʼipa namaa na wawalayuukana otta anajiraajeena waya namaa.

16. ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nnojoliin ichein naya süchiirua tü namakat? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

¹⁶ Nnojoishii icheinjanain na laülaashiikana süchiirua tü namakat (1 Tim. 3:2, 3). Nnojotsü anain naʼatapajüle wanee laülaashi saainjünüinjatüin tü nümakat saaʼujee miyoʼuin neʼe nia noulia na waneinnua. Nütüjaa aaʼu eein süpüla nüküjain wanee laülaashi tü kasa anakat süpüla aainjünaa, jama eein naaʼu na laülaashiikana tü nüpülainkat Maleiwa. Chi laülaashi nnojoikai ichein süchiirua tü nümakat, aneerü nümüin tü naneekakat na wane laülaashiikana, jaʼitairü nnojoluin shiain aneekünüin tü nüchekakat.

17. ¿Kasa anasü weʼreetka nnojoliire ichein waya süchiirua wanüiki?

¹⁷ Nnojoliire ichein waya süchiirua wanüiki, aneerü wakuwaʼipa namaa na wawalayuukana, paaʼinwajiraajeena waya namaa otta aneerü waaʼin namaa mayaainjeʼe naatawalin nakuwaʼipa. Talateerü waaʼin süka washateerüin nukuwaʼipa Jehová, chi Maleiwa nnojoikai ichein süchiirua nünüiki.