1. ¿Kasa nüneekaka Caín süpüla naaʼinrüin? ¿Kasa eeka sünainjee tia?

NÜNEEKÜINJATÜ Caín tü naaʼinrajatkat. Shiale nüneeküin nüchecherüinjatüin naaʼin suulia kaainjalaa, eʼreechi kasa anasü sünainjee tia. Jee shiale naaʼinrüin tü mojusü keeʼireekat naaʼin, eʼreechi kasa mojusü sünainjee. Saashin tü Wiwüliakat, shia nüneekaka Caín aaʼinraa tü kasa mojusükat. Nuʼuta aaʼinchi chi nimüliakai otta amojujaasü nukuwaʼipa nümaa Jeʼwaa, chi Kakumalakai nia (Gén. 4:3-16).

2. ¿Jamüsü anainjatka tü kasa waneekakat süpüla waaʼinrüin?

² Wayakana wapüshuaʼa waneekawalin waneepia tü kasa waaʼinrajatkat. Eesü tü mapüleekat jee tü kapüleekat. Sünainjee tü kasa waneekakat süpüla waaʼinrüin, eesü süpüla anain wakuwaʼipa sutuma jee eesü süpüla mojuin shia. Jamüsüjaʼa anale tü waneekakat süpüla waaʼinrüin, nnojoleena waya eʼrüin maʼin müliaa otta jimateerü waaʼin. Aluʼujasaʼa mojule tü waneekakat, eʼreena maʼin waya wamüliala jee mojeerü waaʼin (Prov. 14:8).

3. (1) ¿Kasa weʼitaainjatka anain waaʼin süpüla watüjüinjanain aneekaa wanee kasa waaʼinrajatka? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain jooluʼu?

 ³ Süpüla anainjatüin süneekia watuma wanee kasa waaʼinrajatka, choʼujaashii kanoulainjanain waya nünain Maleiwa, weʼitaainjatüin waaʼin sünain nükaaliinjeenain waya jee sünain kekiijeenain waya nutuma süpüla aneekaa tü anakat süpüla waaʼinrüin. Anoujüinjana wayayaa sünain tü Nünüikikat otta weʼitaainjatü waaʼin sünain (paashajeʼera Santiago 1:5-8). Warütkaapa shiʼipaʼaya nünainmüin Jeʼwaa sümaa kojutüin maʼin wamüin tü Nünüikikat, weʼitaajeerü waaʼin sünain niain atüjaain saaʼu tü anakat wamüin. Jee müsia, süpülapünaa waneeküin wanee kasa waaʼinrajatka, wachajaweerü suluʼu tü Wiwüliakat jamüin nünüiki süchiki tia. ¿Kasaka waaʼinrüinjatüin süpüla watüjaleeinjanain aneeka tü waaʼinrajatkat? ¿Anasüche waʼwanajaale sukuwaʼipa wanee kasa waneekaka? Wekirajaa sünain tia.

4. ¿Kasa nüneekaka Adán süpüla naaʼinrüin? ¿Kasa eeka sünainjee tia?

⁴ Nnojotsü jeketüin sukuwaʼipa wayuu sünain aneeka tü kasa saaʼinrajatkat, matüjülia sukuwaʼipa tia kataiwaʼaya paala noʼu Adán. Nüneeküinjatü Adán noonooinjachire nümaa Jeʼwaa, chi Kakumalakai nia jee shiale noonooinjatüin amaa Eva, tü nuʼwayuusekat. Oonooshi Adán sümaa Eva jee mojushaatasü maʼin tü nüneekakat süpüla naaʼinrüin. Sünainjee tia, nüjünajaain Jeʼwaa Adán suluʼujee tü apainkat Edén jee ouktüshi Adán mapa. Eʼrüshii waya wamüliala maaʼulu saaliijee mojuin maʼin tü nüneekakat Adán.

5. ¿Jamüshii wayainjanaka aneeküin tü kasa waaʼinrajatkat?

⁵ Eeshijaʼa nümüle wanee wayuu: «Anasüje maʼin nnojorüle choʼujaain taneeküin tü taaʼinrajatkat». ¿Eeirü müin pünüiki? Nnojoishii nukumajüin waya Jeʼwaa maʼaka saaʼin wanee maakina nnojotka süpüla jülüjain saaʼin wanee kasa jee nnojotka süpüla süneeküin tü saaʼinrajatkat. Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa waneeküin tü waaʼinrajatkat otta nnojotsü shaittaain tia. Wekirajaa sünain nakuwaʼipa na israeliitakana.

6, 7. (1) ¿Kasa naneeküinjatka na israeliitakana süpüla naaʼinrüin? (2) ¿Jamüsü kapüleeka tia namüin? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 9).

⁶ Wanaa sümaa chajanain na israeliitakana suluʼu tü Mma Aapünakat namüin, naneeküinjatü müleka niainjachire naʼwaajüin Jeʼwaa jee shiainjatüle naʼyataain amüin tü maleiwayaasükalüirua (paashajeʼera Josué 24:15). Müsü mapüleekai saaʼin tü naneeküinjatkat. Eepejeʼe süpüla ouktüin naya nnojorüle anain tü naneekakat. Soʼutpünaa eein na nekiipüʼüjanakana na israeliitakana, ayatüshii naya sünain aaʼinraa tü mojusükat. Nnojoluichipa naʼwaajüin Jeʼwaa, shia naʼwaajaka tü maleiwayaasükalüirua (Juec. 2:3, 11-23). Mapa, nükalioʼu Elías, naneeküinjatü na israeliitakana müleka niainjachire naʼwaajüin Jeʼwaa jee niainjachire Baal naʼwaajüin (1 Rey. 18:21). ¿Aashin shiain anain maʼin aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa? Wanee wayuu eekai kekiin maʼin, nnojoishi aʼwaajüin wanee maleiwa eekai  nnojoluin katüin noʼu. Nnojotpejeʼe kasain naneeküin na israeliitakana soʼu tia. Saashin tü Wiwüliakat, piamasü sukuwaʼipa nanoula. Anapejeʼe maʼin tü naaʼinrakat Elías süka nütütüleʼerüin naaʼin naya wayuukana süpüla niainjachin naneeküin Jeʼwaa süpüla naʼwaajüin.

⁷ ¿Jamüsüche kapüleeka namüin na israeliitakana naneeküinjatüin tü anakat süpüla naaʼinrüin? Makaʼa kapüleein shia namüin shia süka manoulain naya nünain Jeʼwaa otta nnojotsü naapajeein nünüiki. Akaʼaya naya, nnojotsü neʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa otta nnojoishii naya ekirajaain nüchiki jee süchiki tü nünüikikat. Sutuma nnojoluin naaʼinrüin tia, matüjüinsalii naya süpüleerua aneekaa tü anakat süpüla naaʼinrüin (Sal. 25:12). Tü wanee kasa kapüleekalü aaʼujee namüin aneeka tü naaʼinrajatkat shia süka wanaawain naaʼin namaa na wayuu suluʼujeejanakana waneeirua mma. Naya wayuukana, naya aneekaka tü naaʼinrajatkat na israeliitakana. Sünainjee tia, nashatüin nakuwaʼipa otta naʼwaajüin tü namaleiwasekalüirua. Naapittüjülia naya Jeʼwaa suulia sülatüin tia namüin (Éx. 23:2).

8. ¿Kasa shikirajaka anain waya tü alatakat namüin na israeliitakana?

⁸ Tü alatakat namüin na israeliitakana shikirajüin waya sünain choʼujaain wanaʼlaain suluʼu Nünüiki Maleiwa süpüla anain süneekia watuma tü waaʼinrajatkat. Saashin Galacia 6:5, asouktinneena waya saaʼu tü kasa waaʼinrakat. Müsüjeseʼe nnojoluinjatüin wooʼulaain süneekünüin wooʼopünaa tü waaʼinrajatkat. Shia anaka aluʼu wekirajaale waneʼewai wakua sünain tü nümakat Maleiwa süchiki tü anasükat otta waaʼinrüinjatü shia.

9. ¿Jamüsü mojuka maʼin naneeküle na waneeinnua tü waaʼinrajatkat?

⁹ Eesüjaʼa süneeküle wayuu wooʼopünaa tü waaʼinrajatkat sutuma wooʼulaain napüleeruain waaʼin (Prov. 1:10, 15). Mojupejeʼe maʼin tia. Shia waaʼinrajatka tü kasa anasü wekirajaakalü anain suluʼu tü Wiwüliakat. Wooʼulaale naneeküin na waneeinnua tü waaʼinrajatkat, nayajaʼa mmata oʼuniraka wakuwaʼipa. Eesüjaʼa süpüla mojuin wakuwaʼipa waaʼinrüle tia.

10. ¿Kasa naapitka oulia Pablo na anoujashii chejeʼewaliikana Galacia?

¹⁰ Na anoujashii chejeʼewaliikana Galacia, aapinnüshii nutuma Pablo suulia süneeküin wayuu nooʼopünaa tü naaʼinrajatkat (paashajeʼera Galacia 4:17). Eejana waneeinnua anoujashii chejeʼewalii Galacia, aneekaka nooʼopünaa na waneeinnua tü naaʼinrajatkat. Naya wayuukana, shia jülüjaka naaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa otta keeʼireesü naaʼin noushikajaain na anoujashiikana süchiirua tü namakat suulialeʼeya tü namakat na aluwataaushiikana. Yaleta aaʼinchii naya otta mojutsalii namüin na anoujashiikana, müshiijeseʼe nalaülajaweein saaʼu nakuwaʼipa.

11. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wakaaliinjain na waneeinnua naneeküinjanapa wanee kasa naaʼinrajatka?

¹¹ Anasü maʼin washatüle nukuwaʼipa Pablo. Nütüja aaʼu Pablo nayainjanain aneeküin na  anoujashiikana namüiwaʼa tü naaʼinrajatkat otta kojutüsü tia nümüin (paashajeʼera 2 Corinto 1:24). Maaʼulu yaa, nashatüinjatü na laülaashiikana nukuwaʼipa Pablo. Jamüshijaʼa eere wanee wawala isakai achiki aneeka tü naaʼinrajatkat, neeʼiyatüinjatü na laülaashiikana nümüin tü pütchiirua ayuʼluushikat suluʼujee tü Wiwüliakat. Eeinjatpajaʼa naaʼin suulia nayain aneeküin nooʼopünaa chi wawalakai tü naaʼinrajatkat, süka jamüin, nieechin eʼrüin nümüliala chi wawalakai mojule süneekia wanee kasa nutuma. Anuu wanee kasa watüjaka sünainjee tia: Eeshii süpüla wakaaliinjain na wawalayuukana sünain ayaawataa saaʼu jamüin sünüiki tü Wiwüliakat süchiki tü alatakat namüin. Nayainjanapajaʼa na wawalayuukana aneeküin namüiwaʼa tü naaʼinrajatkat. Anale natuma süneekia, eʼreena kasa anasü sünainjee tia. Sotuinjatü waaʼin nnojoliinjanain wayain aneeküin nooʼopünaa na wawalayuukana tü naaʼinrajatkat süka nnojoluin laülaain waya saaʼu nakuwaʼipa.

12, 13. ¿Jamüsü mojuka waneeküle tü waaʼinrajatkat wanaa sümaa üttüin waaʼin jee mojuin waaʼin?

¹² Maaʼulu yaa, watta naalii wayuu aneekakana tü kasa naaʼinrajatkat wanaapünaa sümaa tü suluʼukat naaʼin. Nnojotpejeʼe anain waaʼinrüle tia. Süchiaain waya tü Wiwüliakat suulia waaʼinrüin tü sümakat waaʼin süka waleʼeruʼuin tü kaainjalaakat (Prov. 28:26). «Emeejülü maʼin tü waaʼinkat suulialeʼeya wanee kasa otta kashapajaarat shia», müsüjeseʼe nnojoluinjatüin waaʼinrüin tü sümakat waaʼin (Jer. 17:9, TNM). Süküjüin tü Wiwüliakat nachiki wainma wayuu mojukana akuwaʼipa sutuma naaʼinrüin tü sümakat naaʼin (1 Rey. 11:9; Jer. 3:17; 13:10). ¿Kaseerü alataka müleka shiale waaʼinrüin tü sümakat waaʼin?

¹³ Nuluwataain waya Jeʼwaa sünain alinjachin nia wapüla süka süpüshuaʼa waaʼin jee  alinjatüin wayuu wapüla maʼaka aijiraain waya wapülajiraa (Mat. 22:37-39). Eejüinjatpejeʼe waaʼin. Saashin tü wetsiikulo aküjünakalü achiki sünain pütchi poloo piamamüin, mojusü shiale waaʼinrüin tü sümakat tü waaʼinkat. Jamüsüjaʼa üttüle naaʼin wanee wayuu, kapüleejeerü nümüin naaʼinrüin tü anasükat (Prov. 14:17; 29:22). Akaʼaya neʼe chi wayuu mojukai aaʼin, iseerü nüchiki nüneeküin tü anakat süpüla naaʼinrüin (Núm. 32:6-12; Prov. 24:10). Shia anaka aluʼu wooʼulaale suʼunirüin wakuwaʼipa tü Nünüikikat Maleiwa (Roma 7:24, 25). Waneeküinjanapa wanee kasa waaʼinrajatka, nnojotsü anain shiale waaʼinrüin tü sümakat tü waaʼinkat.

14. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin mojuin waʼwanajaale sukuwaʼipa wanee kasa waaʼinrajatka?

¹⁴ Choʼujaashaatasü maʼin waneeküin tü anakat süpüla waaʼinrüin. Chi wayuu eekai kekiin maʼin, nütüjaa aaʼu eein süpüla nuʼwanajaain sukuwaʼipa tü kasa nüneekakat paala süpüla naaʼinrüin. Majatüinka sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa. Anuu tü naaʼinrakat napüleerua na niniviitakana nükalioʼu Jonás: «Niʼrakalaka chi Maleiwa shiimainshikai nayaawajaain suulia naainjala otta sümülialaakalaka naaʼin chi Maleiwa shiimainshikai saaliijee tü nümakat paala namüin, nnojoliika najaʼttirüin naya» (Jon. 3:10, TNM). Wanaa sümaa niʼrüin Jeʼwaa nayaawajaain na niniviitakana suulia aaʼinraa kasa mojusü, nuʼwanajaain sukuwaʼipa tü naaʼinrüinjatiaakat naka. Niiʼiyatüin Jeʼwaa sünain kekiin maʼin nia, nnojoluin yaletüin naaʼin otta nümüliajülin. Nnojotsü müin nukuwaʼipa Jeʼwaa maʼaka saaʼin sukuwaʼipa wayuu, jaʼitaichi jashichin maʼin nia, nnojoishi nia aaʼinrüin kasa mojusü.

15. ¿Jamüsü choʼujaʼawaika waʼwanajaain sukuwaʼipa wanee kasa waaʼinrajatka?

¹⁵ Suʼwanajaʼalaa sümüle tü wakuwaʼipakat, nnojotsü mojuin weeʼiratüle sukuwaʼipa wanee kasa waneekaka paala. Eesü naaʼinrawaire Jeʼwaa tia (1 Rey. 21:20, 21, 27-29; 2 Rey. 20:1-5). Eesü süpüla waʼwanajaain tiaʼaya müleka süküjünüle wamüin wanee kasa jeketü. Jülüjataa paaʼin nukuwaʼipa David. Aküjünüsü nümüin wanee perulaa nüchiki Mefibóset, chi nülüinkai Saúl, sutuma tia nüneeküin tü naaʼinrajatkat nüka. Shiasaʼa mapa, süküjünapa tü shiimainkat nümüin, nuʼwanajaain sukuwaʼipa tü nüneekakat paala (2 Sam. 19:24-29). Eesü anale waaʼinrawaire tia müleka choʼujaale shia.

16. (1) ¿Kasa jülüjeeka waaʼin süpülapünaa waneeküin wanee kasa waaʼinrajatka? (2) ¿Jamüsü jülüjawalinjatka waaʼin tü kasa waneekakat paala? ¿Kasa anaka süpüla waaʼinrüin?

¹⁶ Saashin tü Wiwüliakat, nnojotsü ashapajaainjatüin waaʼin waneeküinjanapa wanee kasa waaʼinrajatka (Prov. 21:5). Jülüjeesü maʼin waaʼin tü waaʼinrajatkat süpüla anain tü waneekakat (1 Tes. 5:21). Chi shikiipüʼükai nüpüshi, nüchajaainjatü palajana jamüin sünüiki tü Wiwüliakat jee tü karalouktairua ayuʼluushikat suluʼujee süpüla joo nüneeküin tü naaʼinrajatkat. Jee anasü nüsakirüle  nuʼwayuuse otta nüchonnii jamüin nanüiki süchiki tü naaʼinrajatkat. Soto waaʼin müin Maleiwa nümüin Abraham: «Paaʼinra tü sümakat Sara pümüin» (Gén. 21:9-12). Na laülaashiikana, ekirajaʼawaliinjana weinshi. Jamüsüjaʼa eere wanee pütchi jeketü süchiki wanee kasa naneekaka paala, naʼwanajaainjatü sukuwaʼipa tü naneekakat, nnojoishii mmoluinjanain seema tia, nnojoleena mojutüin naya natuma na wawalayuukana. Na laülaashii kekiikana maʼin jee na nnojoliikana yaletüin aaʼin, naʼwanajaain tü jülüjakat naaʼin süchiki wanee kasa jee tü naneekakat paala müleka choʼujaale shia. Naaʼinrüle tia, aneerü maʼin ashataa nakuwaʼipa. Jee müsia, jimateerü naaʼin na wawalayuukana otta paaʼinwaweena naya (Aluw. 6:1-4).

17. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anainjatüin süneekia watuma wanee kasa waaʼinrajatka?

¹⁷ Eesü kasa eekai kapüleein süpüla aneekünaa. Jamüshijaʼa nüneeküinjachire wanee wayuu kaʼwayuusein nia otta jaralüinjatüin nuʼwayuusein, kapüleesü tia. Wanee kasa kapüleeka shia waneeküinjanale aʼyatawaa waneepia nümüin Jeʼwaa. Süpülapünaa waneeküin wanee kasa eekai müin aka saaʼin tia, jülüjeesü maʼin waaʼin palajana tü waaʼinrajatkat jee oʼuraajüinjana waya nümüin Jeʼwaa. Nnojotsü waneekamaatüin tia soʼu wanee kaʼi, kakalia tia. Süpüla anainjatüin süneekia watuma wanee kasa, weʼitaainjatü waaʼin nünain Jeʼwaa, woonooinjatü amaa tü nümakat otta wooʼulaainjatü nuʼunirüin wakuwaʼipa (Prov. 1:5). Anashaatasü maʼin tü nümakat Jeʼwaa wamüin suluʼu tü Wiwüliakat. Müsüjeseʼe anain wekirajaale maʼin sünain sümaa wachuntüin kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa. Nükaaliinjeena waya süpüla waneeküin tü waaʼinrajatkat wanaapünaa sümaa tü keeʼireekat naaʼin. Süpülapünaa waneeküin tü waaʼinrajatkat, anashii wasakirüle waaʼin sünain tüü: «¿Teeʼiyatüinche alin tapüla Jeʼwaa sükajee tü taneekakat? ¿Talateenache sümaa jimateerüin naaʼin na tapüshikana sutuma? ¿Teeʼiyatüinche sükajee tia kamaneein taya otta nnojoluin kashapajaaralin taya?».

18. ¿Jamüsü keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat?

¹⁸ Nnojoishii nüpüleeruaain aaʼin waya Jeʼwaa süpüla alinjachin nia wapüla jee süpüla waʼyataain nümüin. Nuuʼulaain waya süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat jee kojutüsü nümüin tü kasa waneekakat (Jos. 24:15; Ecl. 5:4). Keeʼireepejeʼe naaʼin Jeʼwaa waaʼinrüin tü waneekakat wanaapünaa sümaa tü nümakat suluʼu tü Wiwüliakat. Aneerü maʼin tü waneekakat müleka weʼitaale waaʼin nünain Jeʼwaa otta woonoole sümaa tü nümakat wamüin. Weeʼiyateerü sükajee tia nnojoluin joʼuweein waaʼin sünain süpüshuaʼa tü waaʼinrakat (Sant. 1:5-8; 4:8).