1, 2. (1) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nükaalinjeein maʼin waya Jehová?

 EESHII süpüla nükaalinjain waya Jehová soʼunnaa müliaa otta süpüla waʼyataain nümüin sümaa talatüin waaʼin. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain tü naaʼinrakat Jehová süpüla tia otta tü waaʼinrajatkat süpüla anain maʼin wakuwaʼipa sünainjee nükaalinjain waya. Süpülapünaa wekirajaain sünain tia, wasouta shiʼipajee pütchikat tüü: «¿Shiimainche nükaalinjeein waya Jehová?».

² Süpüla watüjaain saaʼu tia, jülüja waaʼin wanee pütchi nüshajaka Pablo namüin na hebreokana, müsü nünüiki: «Nia teenakaka chi Maleiwakai süpüla nükaalinjain taya. Nnojoleechi taya mmolüin seema tü saaʼinreetkat tü taʼünüükolüirua» (Heb. 13:6). Saashin waneirua diccionario tü pütchi «nükaalinjain» makat suluʼu tia wetsiikulokot, shia süküjeeka achiki nukuwaʼipa wanee wayuu awataamaatakai sünain akaalinjaa chi achuntakai kaalinwaa nümüin. Müsia neʼe nukuwaʼipa Jehová, awataamaatüshi nia sünain akaalinjaa na eʼrakana müliaa. Wayaawatakalaka saaʼujee tia nükaalinjeein maʼin waya Jehová. Nümaale waya Jehová, eesü süpüla wachecherüin waaʼin sümaa talatüin waaʼin soʼunnaa müliaa.

3. ¿Jeʼtsü tü apünüinsükat kasa naaʼinraka Jehová süpüla nüchecherüin waaʼin sümaa talatüin waaʼin soʼunnaa müliaa?

³ ¿Kasa naaʼinraka Jehová süpüla nüchecherüin waaʼin sümaa talatüin waaʼin soʼunnaa müliaa? Wekirajaajeerü anain tia suluʼujee tü nüshajirakat Jehová nükajee Isaías, tia pütchikat sünainpünaasü nakuwaʼipa na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa maaʼulu yaa. Nüküjain kojuyatua Isaías süchiki nukuwaʼipa Jehová süka pütchi mapüleesat ayaawatünaka aaʼu. Jamüsüjaʼa  suluʼu tü kapiitulokat 30, nüküjain Isaías waneirua kasa ayaawatünaka atuma tü apünüinsükat kasa naaʼinraka Jehová süpüla nükaalinjain na aʼyataashiikana nümüin. Nüküjain naapajüin Jehová wanüiki woʼuraajapa nümüin sümaa nusoutuin wamüin, nuʼunirüin wakuwaʼipa otta naapeerüin kasa anasü wamüin maaʼulu otta mapeena. Wekirajaa sünain tia apünüinsükat kasa waneʼewai sukua.

4. (1) ¿Kasa nüküjaka Jehová nachiki na judío kepiakana nükalioʼu Isaías? (2) ¿Kasa nuuʼulaaka Jehová sülatüin namüin? (3) ¿Kasa naʼatapajaka nutuma Jehová na judío waneepiakana nümaa? (Isaías 30:18, 19).

⁴ «Na wayuu eʼrüliikana wayumüin», «kaainjalaaleeshiʼiya naya», «süka neʼrüliin maʼin wayumüin [...] nnojoishii naya oonoweein sümaa tü pütchi nuluwataakalü anain Jehová», müshi Jehová nachiki na judíokana suʼttianainjee tü kapiitulokat 30 suluʼujee Isaías (Is. 30:1, 9). Süka nnojoliin noonoweein nümaa Jehová, nüküjain Jehová nükajee Isaías nuuʼulaainjatüin süntüin nanainmüin wanee müliaa (Is. 30:5, 17; Jer. 25:8-11). Tia shia tü alatakat namüin, amaanüshii naya Babiloniamüin. Eepejeʼe waneinnua judío waneepiakana nümaa Jehová nüküjainjanaka amüin Isaías wanee pütchi atütüleʼereetka naaʼin, shia aneerüin nakuwaʼipa nutuma Jehová soʼuweena wanee kaʼi (paashajeʼera Isaías 30:18, 19). Nikeraajüin Jehová nünüiki, taashishii nutuma na judíokana noulia na babiloniokana. Nnojotpejeʼe uwatuwoʼushin tia nutuma. Sükajee tü pütchikat «naʼatapajüin Jehová tü kaʼi anakat süpüla nükaalinjain jia», ayaawatünaa aaʼu sülatajatüin waneirua juya süpüla taashin na judíokana. Alatüsü 70 juya süpüla nuuʼulaain Jehová naleʼejüin waneinnua judío Jerusalénmüin (Is. 10:21; Jer. 29:10). Nantapa noumainpaʼamüin, nnojoluitpa mojuin naaʼin sutuma tü müliaa neʼrakat, talatüsü naaʼin nachikuaʼa.

5. ¿Kasa süküjaka wamüin Isaías 30:19?

⁵ Atütülaasia maʼin waaʼin maaʼulu yaa sutuma pütchikat tüü: «Puchuntapa maʼin kaalinwaa nümüin, shiimain nümüliajeerüin paaʼin» (Is. 30:19). Nüküjain Isaías naapajüin wanüiki Jehová woʼuraajapa nümüin sümaa nusoutamaatüin wamüin. Anuu sooʼomüin nünüiki: «Eemaateechi nia pümaa naapapa pünüiki». Sükajee tia pütchikat wayaawata aaʼulu nükaalinjeein maʼin waya Jehová. ¿Aashin wachechereerüin waaʼin soʼunnaa müliaa sümaa talatüin waaʼin sutuma tia pütchikat?

6. ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu sükajee tü sümakat Isaías naapajüin wanüiki Jehová waneʼewai wakua?

⁶ Wayaawatüinña aaʼu sükajee wetsiikulokot tia, naapajüin wanüiki Jehová waneʼewai wakua woʼuraajapa nümüin. Suluʼu Isaías, suʼttianainjee tü kapiitulokat 30 «jia», müshi Jehová süka naashajaain namüin napüshuaʼa na aʼyataakana nümüin. Eekajasaʼa suluʼu tü wetsiikulokot 19 «pia», müsü nünüiki süka naashajaain namaa waneʼewai nakua na aʼyataakana nümüin. Anuu nünüiki Isaías: «Nnojoireejeechia pia aʼyalajüin piantua [...] shiimain nümüliajeerüin paaʼin. Eemaateechi nia pümaa naapapa pünüiki». Süka aipüralin Jehová, nnojoishi müin nia nümüin wanee aʼyataakai nümüin mojupa naaʼin: «Katchinjatü maʼin paaʼin maʼaka naaʼin chi puwalakai». Suulia nüküjain tia, jülüjashii waya naaʼin waneʼewai wakua otta naapajüin wanüiki woʼuraajapa nümüin (Sal. 116:1; Is. 57:15).

7. ¿Jamüshii masütaajüinjanaka waya sünain oʼuraajaa maʼaka nüküjain shia Isaías otta Jesús?

⁷ Woʼuraajüle nümüin Maleiwa süchiki wanee kasa alataka wamüin, eesüjaʼa naapeerüle wamüin palajana katchinwaa aaʼin soʼunnaa tia. Ayatüle müliain waya, eeshiijaʼa süpüla wachuntuin kojuyatua nümüin Jehová katchinjatüin waaʼin nutuma. Keeʼireesü  naaʼin waaʼinrüin tia. Müshijeseʼe nümüin Isaías mayaa: «Nnojo juuʼulaain neemeraain [Jehová]» (Is. 62:7). Tü süküjeekalü achiki tia pütchikat shia masütaajüinjanain waya sünain oʼuraajaa, müshi nnojolinjachikai weemereerüin naaʼin Jehová. Sutuma tia, sotusü waaʼin tü nümakat Jesús süchiki oʼuraajaa suluʼu Lucas 11:8-10, 13. Wainma shiyaawase nikirajaka akajee waya Jesús süpüla masütaajüinjanain waya sünain achuntaa nümüin Maleiwa otta süpüla wachuntuin nümüin tü nüpülainkat. Otta müsia eesü süpüla wachuntuin nümüin Jehová anaiwa sukuwaʼipa süneekia wanee kasa watuma.

8. ¿Jamüsü sukuwaʼipa shikeraajia tü pütchi suluʼukat Isaías 30:20, 21?

⁸ (Paashajeʼera Isaías 30:20, 21). Ouutkajünüsü Jerusalén natuma na surulaat chejeʼewaliikana Babilonia soʼu wanee juya süseʼeruʼupünaa. Soʼu tia müliashii maʼin na judíokana, joutsü maʼin müliaa. Suluʼu wetsiikulo 20 otta 21, nüküjain Jehová nuʼtteʼereenain naya nayaawajaale suulia naainjala otta neeʼiratüle nakuwaʼipa. Naashin Isaías nia Jehová ekirajaka na aʼyataakana nümüin otta nüküjain namüin nikirajeenain naya süpüla naʼwaajüin nia maʼaka nücheküin shia. Ekeraajüsü tia pütchikat wanaa sümaa najütünüin na judíokana Babiloniajee. Saaʼujee tü naaʼinrakat Jehová, atüjaana aaʼuchi niain ekirajüin naya. Süka nuʼunirüin Jehová nakuwaʼipa na judíokana, nountuin naʼwaajüin nia nachikuaʼa. Maaʼulu yaa niaʼaya ekirajaka waya Jehová, müshiijeseʼe talatüin waya.

9. ¿Jarat tü palajatkat sukuwaʼipa nikirajaka akajee waya Jehová maaʼulu?

⁹ Kojutusü maʼin wamüin süka nikirajüin waya Jehová. Nüküjain Isaías suluʼu wetsiikulo 20 otta 21 piamain sukuwaʼipa wekirajia nutuma Jehová. Tü palajatkat sukuwaʼipa naashin Isaías shia müin yaakai wamülatuʼu Jehová sünain ekirajaa waya. Anuu nünüiki Isaías: «Piʼreechi chi ekirajüikai». ¿Jamüshi süpüla müin yaakai naaʼin Jehová wamülatuʼu sünain ekirajaa waya maaʼulu? Shia süka nikirajüin waya nakajee na oʼunirakana sukuwaʼipa waʼyataain. Waapüin maʼin analuʼut saaʼujee wekirajünüin sükajee tü outkajawaakalüirua, tü outkajawaakalüirua miyoʼu, sükajee tü karaloʼutakalüirua, tü programa ojuʼitawaikat suluʼu JW Broadcasting^® jee sükajee waneirua kasa. Süpüshuaʼa tia süchecherüin waaʼin soʼunnaa müliaa sümaa talatüin waaʼin.

10. ¿Jamüsü süpüla müin waapakai saaʼin nünüiki Jehová wachiiruajee?

¹⁰ Anuu tü wane sukuwaʼipakat nikirajaka akajee waya Jehová naashin Isaías: «Paapeerü  wanee pütchi püchiiruajee». Nüküjain Isaías müin yaakai naaʼin Jehová wachiiruajee süpüla nuʼunirüin wakuwaʼipa jee süpüla nüküjain jalapünaainjanain waya. ¿Jamüsü süpüla müin waapakai saaʼin nünüiki Jehová wachiiruajee? Shia wanaa sümaa waashajeʼerüin tü Bibliakat. Süka kakaliairüin maʼin süshajünüin tü nünüikikat suluʼu, müsü waapajakai saaʼin nünüiki wachiiruajee waashajeʼerapa shia (Is. 51:4).

11. (1) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa müliaa sümaa talatüin waaʼin? (2) ¿Jamüsü waaʼinrajatka tia?

¹¹ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anain maʼin wakuwaʼipa sutuma nuʼunirüin wakuwaʼipa Jehová nakajee na oʼunirakana sukuwaʼipa waʼyataain otta sükajee tü Bibliakat? Naashin Isaías piamasü kasa waaʼinrajatka. «Shiaʼaya wopukot tüü» müshi Isaías, tia shia tü palajatkat. «Puʼuna suluʼupünaa», müshi nia sümüin tü wane (Is. 30:21). Nnojotsü neʼe weʼraajaʼalüinjatüin tia wopukot, oʼunajanaʼaya waya suluʼupünaa. Sükajee tü Bibliakat otta tü nekirajakalü anain waya na oʼunirakana sukuwaʼipa waʼyataain, wayaawata aaʼulu tü keeʼireekat naaʼin Jehová wapüleerua otta tü waaʼinrajatkat süpüla waaʼinrüin shia. Waaʼinrajatü tia piamasükat kasa süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa müliaa sümaa talatüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jehová. Shieetkalaka anain atuma wakuwaʼipa nutuma Jehová waaʼinrüle tia.

12. Saashin Isaías 30:23-26, ¿kasa naapeetka Jehová namüin na aʼyataashiikana nümüin?

¹² (Paashajeʼera Isaías 30:23-26). ¿Jamüsü shikeraajia pütchikat tia sümaiwa? Anasü nakuwaʼipa na judío aleʼejakana nachikuaʼa Jerusalénmüin chejee Babiloniajee. Wainma kasa naapaka Jehová namüin süpüla katüin noʼu otta süpüla ayatüin naʼyataain nümüin. Wainma eküülü naapaka namüin, anaʼleepejeʼe maʼin tü naapakat namüin süpüla narütkaain nünainmüin nachikuaʼa otta süpüla naʼwaajüin nia nachikuaʼa maʼaka nücheküin shia. Tia shia tü palajatkat sukua neʼrüin na aʼyataakana nümüin Maleiwa wainmashaatain kasa anasü naapaka Jehová namüin. Saashin tü wetsiikulokot 26, nükaalinjain naya Jehová süpüla nayaawatüin maʼin saaʼu tü nünüikikat (Is. 60:2). Sükajee anain nakuwaʼipa nutuma Jehová, talatüsü naaʼin otta katsüinsü naaʼin süpüla ayatüin naʼyataain nümüin. Talatakajasaʼa naaʼin soʼu tia (Is. 65:14).

13. ¿Jamüsü shikeraajia maaʼulu tü pütchikat süchiki nuʼwaajünüinjachin Jehová nüchikuaʼa maʼaka nücheküin shia?

¹³ ¿Ekeraajüsüche pütchikat tia wakalioʼu sünain nuʼwaajünüinjachin nüchikuaʼa Jehová  maʼaka nücheküin shia? Jamüsaʼa. Soʼujee 1919, watta saalii wayuu taashika suulia Babilonia tü miyoʼusükat, shiajaʼa tü iküleesia ekirajakalü alawaa sainküin mma. Müsü suʼuninnakai naaʼin suluʼumüin wanee mma anaʼleeka suulia tü Mma Aapünakat namüin na israelitakana, tia shia tü paʼaraiisü eekat maaʼulu (Is. 51:3; 66:8). ¿Kasa wayu tia paʼaraiisü eekat maaʼulu?

14. (1) ¿Kasa wayu tü paʼaraiisü eekat maaʼulu? (Paashajeʼera tü nootakat). (2) ¿Jaralii na ekerotokana suluʼumüin?

¹⁴ Soʼujee 1919 na anoujashii chainjanakana iipünaa, ekerotushii naya suluʼumüin tü paʼaraiisü eekat maaʼulu. b Shiasaʼa mapa, na anoujashii kepiainjanakana yaa mmapaʼa ekerotushii suluʼumüin tia paʼaraiisükat, anasü maʼin nakuwaʼipa nutuma Jehová (Juan 10:16; Is. 25:6; 65:13).

15. ¿Jalasü eere tü paʼaraiisü eekat maaʼulu?

¹⁵ ¿Jalasü eere tü paʼaraiisü eekat maaʼulu? Kepiashii na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa sainküinpünaa tü Mmakat, makalaka tü paʼaraiisü eekat maaʼulu suluʼupünaasü mmaka süpüshuaʼa. Jaʼitainna jalain kepiain waya, eeshii süpüla wekerotüin suluʼumüin tia paʼaraiisükat müleka waʼwaajüle Jehová süka süpüshuaʼa waaʼin maʼaka nücheküin shia.

16. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla ayatüin kojutuin wamüin paaʼinwajiraain waya sünain aʼwaajaa Jehová?

¹⁶ Wanee kasa waaʼinrajatka süpüla ayatüin waya suluʼu tia paʼaraiisükat shia kojutuinjanain wamüin napüshuaʼa na wawalayuukana. Waaʼinrüin tia waaʼinmaale tü kasa anakat natuma suulia tü mojukat natuma (Juan 17:20, 21). Anuu wanee sukuwaʼipa: suluʼu wanee pünajüt, eeshi nüpünajüle wanee wayuu kalapaasü, meruuna, maiki otta pitshuushi. Müsia neʼe nakuwaʼipa na paaʼinwajiraakana sünain aʼwaajaa Jehová, naatawaisü nakuwaʼipa (Is. 44:4; 61:3). Niʼrajaale maʼin chia wayuukai süpüshi tü nüpünajakat jee niʼrüle nnojoluin anain maʼin wanee süchon tü nüpünajakat, nnojotsü jülüjain naaʼin mojuin süpüshuaʼa tü pünajütkat. Müsia neʼe tü wakuwaʼipakat namaa na wawalayuukana, weʼraajüle maʼin wanee wawala jee weʼrüle  wanee kasa mojuka nutuma, nnojo wooʼulaain mojutuin wamüin paaʼinwajiraain waya sünain aʼwaajaa Jehová sutuma tia.

17. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla paaʼinwajiraainjanain waya namaa na wawalayuukana sünain aʼwaajaa Jehová?

¹⁷ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla ayatüin paaʼinwajiraain waya sünain aʼwaajaa Jehová? Aʼyataainjana waya süchiirua anajirawaa (Mat. 5:9; Roma 12:18). Wayale achajaain palajana anainjatüin wakuwaʼipa namaa na wawalayuukana, aneerü maʼin watuma tü paʼaraiisü eekat maaʼulu. Wayaawata aaʼu niain Jehová arütkeʼeraka na suluʼukana tia paʼaraiisükat süpüla naʼwaajüinjachin nia (Juan 6:44). ¿Aashin talatüin naaʼin Jehová waʼyataale süchiirua anajirawaa jee paaʼinwajirawaa namaa na wawalayuu kojutukana nümüin? (Is. 26:3; Ageo 2:7).

18. (1) ¿Kasa waaʼinmaainjatka maʼin? (2) ¿Jamüsü waaʼinrajatka tia?

¹⁸ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anain maʼin wakuwaʼipa sutuma tü naapakat wamüin Jehová? Jülüja maʼin waaʼin tü watüjakat suluʼujee tü Nünüikikat otta tü karaloʼutairua aapünakat wamüin. Wekirajaale sümaa wasakireʼerüin waaʼin sünain, aneerü maʼin wakuwaʼipa süpüla aijiraain waya namaa na wawalayuukana (Roma 12:10). Aleewashii maʼin waya nümaa Jehová süka wainmain tü kasa anasü naapakat wamüin. Waaʼinmaale tü kasa anasü naapeetkat wamüin Jehová mapeena, talateena maʼin waya süka eein süpüla waʼyataain nümüin süpüla kaʼikat süpüshuaʼa. Ayateenakalaka waʼyataain nümüin Jehová sümaa talatüin waaʼin.

19. (1) ¿Kasa watüjaaka maʼin saaʼu sünainjee tü sümakat Isaías 30:18? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa müliaa sümaa talatüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jehová?

¹⁹ Nuʼtteʼereena waya Jehová najaʼlajeʼerapa na mojulaashiikana (Is. 30:18). Süka niain wanee Maleiwa loto akuwaʼipachi, watüjaa aaʼulu nnojoleerüin nuuʼulaain sülatüin tü kaʼi nüneekakalü oʼu süpüla najaʼlajeʼerüin tü kasa nuluwataakalü aaʼu Satanás (Is. 25:9). Maʼaka naaʼinrüin shia Jehová, waʼatapashaatain tü kaʼi taashinjanakalü oʼu waya nutuma. Sümaʼinruʼu süntüin tia kaʼikat, kojutuinjatü wamüin tü oʼuraajaakat, tü ekirajawaakat sünain tü Nünüikikat sümaa waaʼinrüinjatüin tü sümakat otta waaʼinmaainjatü tü kasa anasü naapeetkat wamüin. Waaʼinrüle tia, nükaalinjeena waya Jehová süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa müliaa sümaa talatüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin.