1. Püküja süchiki jamapuʼuin sukuwaʼipa nüpüshi Santiago.

 SANTIAGO nuwala Jesuu * otta miyoʼushi nia naʼaka nüpüshi kanoulakana maʼin nünain Jeʼwaa. José nünülia chi nüshikai otta María sünülia tü niikat, aishi maʼin Jeʼwaa napüla otta aʼyataapuʼushii maʼin naya nümüin. Anakuwaʼipai maʼin Santiago süka niainjachin nipayain chi Mesías aküjünatüjüikai achiki paala. Anataʼaleesüjaʼa maʼin nukuwaʼipa Santiago süka müin nakuwaʼipa nüpüshi.

2. ¿Kasa eeka süpüla kojutuin atuma nümüin Santiago chi nipayakai?

² Wainma kasa eeka süpüla kojutuin atuma nümüin Santiago chi nipayakai (Mat. 13:55). Jamüshijaʼa Jesuu niʼraajüin maʼin tü Ashajuushikat eereje 12 nuuyase. Ponusü maʼin naaʼin tia na ekirajülii chajanakana Jerusalén (Luc. 2:46, 47). Eeshijaʼa niʼyataapuʼule Santiago nümaa Jesuu süka taapüla. Mülejeʼe shia, niʼraajüinjaʼa maʼin chi nuwalakai. Mapuʼusü nünüiki Nathan Knorr: «Piʼyataajiraale nümaa wanee wayuu wainma kasa pütüjaka nünainjee». * Eesüjaʼa niʼrüle Santiago sünain nütaralaain Jesuu «sümaa kekiin maʼi je sümaa yalayalain. Kojutshi nia sütüma wayuu süpüshua, je talatüsü maʼi naaʼin Maleiwa nümaa» (Luc. 2:52). Sutuma tia, «nia Santiago chi palajachikai nikirajüin Jesuu», eeshii süpüla wamüin. Nnojotpejeʼe müin mayaa.

3. ¿Jamüsü nukuwaʼipa Santiago nuʼttapa Jesuu sünain aküjaa pütchi?

³ Soʼu nüküjain pütchi Jesuu yaa mmapaʼa, nnojoishi eejachin Santiago naʼaka na nikirajüinkana (Juan 7:3-5). Eeshijaʼa  eejachire Santiago naʼaka na nüpüshi Jesuu makana nümüin: «Maaʼinkai cheje aaʼin nia» (Mar. 3:21). Wanaa sümaa nükachennüin Jesuu sünain tü wunuʼukat, nnojotsü eein wanee kasa watüjaaka aaʼujee eejachire Santiago sümaa María, tü niikat (Juan 19:25, TNM; 19:26, 27).

4. ¿Jarat tü piamasükat pütchi wekirajaainjatka anain?

⁴ Anoujashi Santiago mapa nünain Jesuu otta kojutushi nia namüin na anoujashiikana. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain piamasü kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa Santiago: (1) ¿jamüsü nnojoluinjatka yaletüin waaʼin? otta (2) ¿kasa waaʼinrajatka süpüla watüjain ekirajaa wayuu?

5. ¿Kasa naaʼinraka Santiago niiʼiyataapa Jesuu nümüin süchikijee nüsoʼiraain aaʼin?

⁵ ¿Joujachi oʼttuin Santiago sünain oushikajawaa süchiirua nukuwaʼipa Jesuu? Oʼttushi süchikijee nüsoʼiraain aaʼin Jesuu. Soʼu tia eeʼiyataashi nia nümüin Santiago, «mapa namüin na Aluwataaushikana napüshuaʼaya» (1 Cor. 15:7). Sutuma tü alatakat oushikajaashi Santiago süchiirua nukuwaʼipa Jesuu. Eejachi Santiago naʼaka na aluwataaushi jutkatakana chaa Jerusalén sünain aʼatapajaa saapünüinjatüin namüin nüpülain Maleiwa (Aluw. 1:13, 14). Mapa, napüshishi Santiago na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na anoujashii namaiwajanakana (Aluw. 15:6, 13-22; Gal. 2:9). Süpülapünaa tü juyakat 62 nüshajüin wanee karaloʼuta namüin na anoujashii chainjanakana iipünaamüin. Anasiaʼaya wakuwaʼipa sutuma tia karaloʼutakat jaʼitainna chainjanale waya iipünaa jee yaainjanale waya kepiain mmapaʼa (Sant. 1:1). Naashin Josefo, wanee judío ashajakai süchiki kasa alataka sümaiwa, oʼutinna aaʼinchi Santiago nutuma Anán chi laülaashikai napüleerua na sacerdote judíokana. Waneepiashi Santiago nümaa Jeʼwaa.

6. ¿Kasa anasü naaʼinraka Santiago noulia na sacerdotekana?

⁶ Nnojotsü yaletüin naaʼin Santiago. Jülüja waaʼin anain tü naaʼinrakat Santiago suulia tü naaʼinrakat noʼutku na laülaashiikana napüleerua na judíokana soʼu nükalia. Niʼrapa shikeraajüin nünain Jesuu tü pütchi ashajuushikat, niyaawata aaʼu niain chi Nüchonkai Maleiwa. Nnojotsü naaʼinrüin tia na sacerdote chajanakana Jerusalén. Jamüshiijaʼa naya natüjaa aaʼu süsoʼireʼennüin naaʼin Lázaro nutuma Jesuu. Suulia kojutuin Jesuu natuma shia nachajaaka sukuwaʼipa süpüla noʼutuin naaʼin wanaa nümaa Lázaro (Juan 11:53; 12:9-11).  Süsoʼiraapa naaʼin Jesuu nachajaain sukuwaʼipa süpüla nnojoluin sütüjaain saaʼu wayuu tia (Mat. 28:11-15). Nayoutuin chi Mesíaskai sutuma yaletüin naaʼin.

7. ¿Jamüsü nnojoluinjatka yaletüin waaʼin?

⁷ Watüjaka: nnojo yaletüin waaʼin, wooʼulaa nikirajüin waya Jeʼwaa. Ayuuire shikii waaʼin sutuma wanee ayuulii, nnojoleerü anain wakuwaʼipa. Meeria wakuwaʼipa yaletüle waaʼin, nnojoleerü anain otta nnojoleena waya oonooin nümaa Jeʼwaa. Sutuma yaletüin naaʼin na fariseokana, nnojotsü nayaawatüin aaʼu niain Jesuu chi Nüchonkai Maleiwa otta eein chi naaʼinkai Maleiwa naaʼu (Juan 12:37-40). Sutuma müin nakuwaʼipa, nnojoleerü aapünüin namüin tü kataakalü oʼuu waneepia (Mat. 23:13, 33). Anasü wooʼulaale suʼunirüin wakuwaʼipa tü Nünüikikat Maleiwa otta chi naaʼinkai süpüla anainjatüin wakuwaʼipa, tü jülüjakat waaʼin otta tü kasa waneekakat (Sant. 3:17). Sutuma nnojoluin yaletüin naaʼin Santiago nuuʼulaain nikirajüin nia Jeʼwaa. Wekirajaajeerü anain jooluʼu jamüin anaka nukuwaʼipa Santiago sünain ekirajaa wayuu sutuma nnojoluin yaletüin naaʼin.

8. ¿Jamüsü eeka süpüla anain watuma shikirajia wayuu?

⁸ Nnojoishi ekirajünüin maʼin Santiago sünain karaloʼuta. Naashin na laülaashiikana napüleerua na sacerdotekana soʼu tia, Santiago, Pedro otta Juan «mekirajaainsalii sünain karaloukta otta sünain wayuuin wayuwaʼata naya» (Aluw. 4:13). Atüjapejeʼe nia ekirajaa. Watüjaa aaʼu tia waashajeʼerapa tü karaloʼuta nünüliamaakat. Maʼaka naaʼin Santiago eeshii süpüla nnojoluin watüjain maʼin süpüleerua karaloʼuta. Mayaainjeʼe müin tia, eeshii süpüla watüjain ekirajaa wayuu süka nükaalinjain waya Maleiwa nükajee chi naaʼinkai otta sükajee shikirajüin waya tü nupueulosekat. Wekirajaa joo sünain jamüin anaka maʼin nikirajia Santiago otta kasain watüjain sünainjee.

9. Püküja jamapuʼuin sukuwaʼipa nikirajia Santiago.

⁹ Nnojotsü maʼin kapüleein tü pütchi nikirajiapuʼukat Santiago. Sutuma tia, nayaawatapuʼuin saaʼu na wayuukana tü naaʼinrajatkat otta jamüinjatüin saaʼinria wanee kasa natuma. Jülüjataa waaʼin mapüleein nikirajia Santiago na anoujashiikana süpüla nnojoluinjatüin  üttüin naaʼin saainjünüle kasa mojusü namüin sutuma wayuu. Anuu nünüiki namüin: «Watüjaa aaʼuchi chi Maleiwakai sünain naaʼinrüin wainma kasa anasü sümüin wayuu eekai süchecherüin saaʼin suʼunnaa sümüliala, maa aka nümüin chi watuushikai Job paala sümaiwa. Mayaashije müliain maʼi nia, nüchecherüin naaʼin. Je nümüliajüin nia Maleiwa wanaa sümaa tia» (Sant. 5:11). Tü nikirajakalü anain Santiago suluʼujeejatü shia tü Nünüikikat Maleiwa. Nikirajüin na wayuukana süka süpüla nayaawatüin saaʼu anakuwaʼipaliin na waneepiakana nümaa Jeʼwaa maʼaka naaʼin Job. Nnojotsü kapüleein tü pütchi nikirajakalü aka Santiago. Sükajee naaʼinrüin tia, kojutushi Jeʼwaa natuma na wayuukana nuulialeʼeya niakaʼiya.

10. ¿Jarat tü akuwaʼipaa anakat süpüla washatüin nünainjee Santiago wekirajapa?

¹⁰ Watüjaka: Mapülee watuma shikirajia wayuu otta wekiraja süka tü Nünüikikat Maleiwa. Nnojo wekirajüin wayuu süpüla «atüjashii maʼin jia ekirajaa», wamünüin amüin. Wekiraja naya süpüla nayaawatüin saaʼu niain Jeʼwaa atüjain maʼin ekirajaa otta jülüjain naya naaʼin (Roma 11:33). Wounteerü tia wekirajaale waneepia sünain tü Bibliakat. Jamüshiijaʼa waya, nnojotsü waküjainjatüin namüin na wekirajüinkana tü naaʼinrüinjatkat. Wakaalinja naya süpüla nayaawatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat süchiki tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa. Müle wakuwaʼipa mayaa, keeʼireejeerü naaʼin naaʼinrüin tü kasa talateetkalü atuma naaʼin Maleiwa.

11. (1) ¿Kasa nanouteʼerüinjatka sünain nakuwaʼipa waneinnua anoujashii nükalioʼu Santiago? (2) ¿Jamüsü nünüiki Santiago namüin? (Sant. 5:13-15).

¹¹ Niyaawata aaʼu Santiago nakuwaʼipa na waneinnua. Sükajee tü karaloʼuta nüshajakat Santiago, wayaawata aaʼu nütüjaain aaʼu tü kasa mojusü naaʼinrakat na anoujashiikana nükalioʼu otta nüküjain namüin tü anakat süpüla naaʼinrüin. Eeshii noʼutku anoujashii kamaʼakana süpüla aaʼinraa tü nümakat namüin (Sant. 1:22). Eeshii na kapülakana naaʼin washinnuu (Sant. 2:1-3). Otta eeshii na kapüleekana amüin nayaawatüin saaʼu nanüiki (Sant. 3:8-10). «Mepisalii naya», nnojoishi müin Santiago namüin na anoujashiikana mayaainjeʼe mojuin maʼin tü kasa naaʼinrakat. Nüchiaain naya süka anakalü akuwaʼipa otta nütütüleʼerüin naaʼin chi eekai matchin anoula süpüla nuchuntuin kaalinwaa namüin na laülaashiikana (paashajeʼera Santiago 5:13-15).

12. ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin wakaalinjapa wanee wekirajüin?

¹² Watüjaka: Wayaawata saaʼu nakuwaʼipa na waneinnua sümaa jülüjain waaʼin eein süpüla nanouteʼerüin nakuwaʼipa. Wainma na ekirajaakana sünain tü Bibliakat kapüleeka namüin naaʼinrüin tü sümakat (Sant. 4:1-4). Eeshii kakaliale naya süpüla nooʼulaain suulia tü nakuwaʼipa mojukat süpüla naaʼinrajatüin tü kasa anasü nekirajaakalü anain. Waküja namüin na wekirajüinkana süchiki tü nanouteʼerüinjatkat maʼaka naaʼinrüin shia Santiago. Waaʼinrapa tia, jülüja waaʼin niain Jeʼwaa arütkeʼerüin nünainmüin na nnojoliikana yaletüin aaʼin otta nükaalinjeenain naya süpüla naʼwanajaain nakuwaʼipa (Sant. 4:10).

13. ¿Kasa niyaawataka aaʼu Santiago? (Sant. 3:2).

¹³ Anasü tü jülüjakat naaʼin Santiago nüchikijiraa. Nnojotsü jülüjain naaʼin Santiago kojutuinjachin nia amüiñuu noulia na waneinnua sükajee nuwalain nia Jesucristo otta saaʼujee tü niʼyataainkat. «Tawalayuwaa, jia aishiikana tapüla», müshi nia namüin (Sant. 1:16, 19; 2:5). Nnojotsü nüküjain namüin na waneinnua lotuin maʼin nukuwaʼipa. Suulialeʼeya tia nüküjain nnojoluin «wayuu eekai aaʼinrüin tü anasükat waneepia» (paashajeʼera Santiago 3:2).

14. ¿Jamüsü anaka waküjale süchiki tü kasa mojukat watuma?

 ¹⁴ Watüjaka: Soto waaʼin waleʼeruʼuin wapüshuaʼa kaainjalaa. Nnojoliinjana waya alanaʼaleein noulia na wekirajüinkana. Waaʼinrüle wanee kasa niyaawateetka atuma wanee wekirajüin matüjain waya oʼtchejawaa sümaa kasa, eesü süpüla jülüjain naaʼin nnojoleerüin nuuntuin naaʼinrüin tü nüchekakat Maleiwa. Waküjale nümüin tü isapuʼukat wachiki otta tü naaʼinrakat Jeʼwaa wapüleerua süpüla nükaalinjain waya, niyaawateerü aaʼu eein süpüla naaʼinrüin tü sümakat tü Bibliakat.

15. ¿Jamapuʼusü sukuwaʼipa nikirajia Santiago? (Sant. 3: 2-6, 10-12).

¹⁵ Antüsü suluʼumüin naaʼin na wayuukana tü pütchi nikirajakat Santiago. Atüjashi maʼin ekirajaa Santiago sutuma nükaalinjünüin nutuma chi naaʼinkai Maleiwa otta sükajee nüshatüin sukuwaʼipa nikirajia Jesuu, chi nipayakai. Mapüleesat ayaawataa saaʼu tü nikirajakalü anain Santiago suluʼu tü karaloʼuta nüshajakat (paashajeʼera Santiago 3:2-6, 10-12).

16. ¿Jamüsü waneeküinjatka wanee akuwaʼipa anaka maʼin süpüla wekirajüin wayuu?

¹⁶ Watüjaka: Wekiraja sükajee akuwaʼipa atanaleetka saaʼin wayuu. Anale süneekia watuma tü akuwaʼipa wekirajüinjatkalü aka, jülüjeerü naaʼin na wayuukana tü pütchi naapajakalü achiki. Mapüleejeerü namüin nayaawatüin saaʼu tü shiimain sümakat tü Bibliakat. Atüjashi maʼin Jesuu aneeka sukuwaʼipa tü nikirajakalü aka. Müshia Santiago chi nuwalakai nüshatüin nukuwaʼipa. Wekirajaa sünain wanee sukuwaʼipa nikirajaka aka Santiago otta jamüin anaka maʼin shia.

17. ¿Jamüsü anaka maʼin shikirajia tü pütchi suluʼukat Santiago 1:22-25?

¹⁷ (Paashajeʼera Santiago 1:22-25). Süka nütüjaain aaʼu Santiago tü nikirajeekalü anain, anasü maʼin tü pütchi nüneekakat. Nikirajüin na wayuukana sükajee sukuwaʼipa wanee rouya süpüla nayaawatüinjatüin saaʼu aneerüin nakuwaʼipa naaʼinrüle tü sümakat Nünüiki Maleiwa, nnojoluinjatü neʼe naashajeʼerüin shia. Mapüleesat tü pütchi nikirajakalü akajee Santiago jama niirakaʼawalin wanee wayuu suluʼu rouya. Nnojoishi eirakaʼalaain wanee wayuu suluʼu rouya sümaa nnojoluin nunoutuin wanee kasa niʼraka nünain. Tia müsü aka saaʼin waashajeʼerüle suluʼujee tü Bibliakat wanee kasa wanouteʼerüinjatka sünain wakuwaʼipa, amüleerü neʼe shia nnojorüle waaʼinrüin tü sümakat.

18. Püküja apünüinsü kasa paaʼinrajatka pikirajapa wayuu süka wanee sukuwaʼipa.

 ¹⁸ Wekirajapa sükajee wanee akuwaʼipa, eesü süpüla washatüin nukuwaʼipa Santiago waaʼinrüle tüü: (1) waneeküinjatü wanee akuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü wekirajeekalü anain, (2) wekiraja süka wanee akuwaʼipa shiʼraajaka wayuu, (3) wachajaa sukuwaʼipa süpüla shiyaawatünüin aaʼu tü wekirajeekalü anain. Nnojorüle pütüjaain saaʼu wanee akuwaʼipa anaka süpüla püküjain pikirajapa, püchajaa suluʼu Índice de las publicaciones Watch Tower eere sümüin «Ejemplos». Wainma akuwaʼipa anaka aküjünaka yala. Tü akuwaʼipa waneekakat süpüla wekirajüin wayuu müsü aka saaʼin wanee micrófono. Jamüsüjaʼa wanee micrófono süpülajatü jaʼyainjatüin tü pütchikat sutuma. Waneeküinjatü neʼe waneirua akuwaʼipa jaʼyeetka atuma tü pütchi wekirajeekalü anain chi wekirajüinkai. Soto waaʼin, atüjainjana waya ekirajaa wayuu süpüla narütkaain nünainmüin Jeʼwaa, nnojotsü süpülajatüin sütüjaanüin aaʼu watüjain maʼin ekirajaa.

19. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla jaʼyain waaʼu alin wapüla na wawalayuu anoujakana wanaa wamaa?

¹⁹ Nnojoishii miyoʼujiraain waya nümaa wanee wawala eekai lotuin maʼin nukuwaʼipa maʼaka naaʼin Santiago nümaa Jesuu. Eepejeʼe süpüla waʼyataajiraain nümüin Jeʼwaa namaa na wawalayuu anoujakana wanaa wamaa. Jaʼyeerü waaʼu alin naya wapüla walatirüle kaʼi namaa, watüjale sünainjee nakuwaʼipa jee waʼyataajiraale namaa sünain aküjaa pütchi otta ekirajaa wayuu. Washatüle nukuwaʼipa Santiago waaʼinrapa kasa jee wekirajapa wayuu, kojuteechi watuma Jeʼwaa otta wakaalinjeena na wayuu aapajeekana tü pütchikat süpüla aleewain naya nümaa chi Washi iipünaajachikai, chi aikai apüla wayuu.