1. ¿Kasa naaʼinraka na wayuukana sutuma jülüjain naaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa?

MAAʼULU YAA wainma na wayuu jülüjakana aaʼin aneein nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa noulia na waneinnua. Eeshijaʼa eere wanee oikaai eekai nüchajaain sukuwaʼipa süpüla nuikashaatain noulia na waneinnua jaʼitainna jamajüin naya nutuma. Eeshijaʼa eere wanee ayoujiraai eekai nümaʼülapalain chi wane süpüla nükanajüinjatüin tü ayoujirawaakat. Eeshijaʼa eere wanee jimaʼai eekai nükopiaajüin sünain tü examenkat süpüla nikerotüinjachin suluʼumüin wanee eʼikülee miyoʼu eʼraajünaka maʼin. Nnojotsü naaʼinrüin tia wanee anoujashi süka shiain «tü naaʼinrakat chi eekai kaleʼeruʼuin süchiki kaainjalaa» (Gal. 5:19-21). Eepejeʼe süpüla niyoujireʼerüin nukuwaʼipa wanee wawala nümaa wane wawala sümaa nnojoluin nütüjaain aaʼu. Anasü jülüjale waaʼin tia süka eein süpüla nnojoliin paaʼinwajiraain waya namaa na wawalayuukana.

2. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

² Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaweerü anain tü kasa eekat süpüla wayoujireʼerüin atuma wakuwaʼipa namaa na wawalayuukana. Wekirajaajeerü anain tü sümakat tü Bibliakat nachiki waneinnua wayuu nnojoliikana ayoujireʼerüin nakuwaʼipa sümaa wayuu. Wekirajaa palajana kasain waaʼinrüin anainjee wanee kasa.

3. ¿Kasa wasakireʼerüinjatka anain waaʼin?

³ Anasü wasakireʼerawaire waaʼin kasain waaʼinrüin anainjee wanee kasa. Wasakireʼera waaʼin sünain tüü: «¿Tayoujireʼerüinche  tü taaʼinrakat sümaa tü naaʼinrakat na waneinnua süpüla anainjatüin taaʼin? ¿Taaʼinrüinche wanee kasa noʼupala na wawalayuukana süpüla taʼwaataain suluʼu? ¿Taaʼinrataapa shia süka alin tapüla Jeʼwaa?». Wekirajaa sünain jamüin wasakireʼerawalinjatka anain waaʼin tia.

4. Saashin Galacia 6:3, 4, ¿jamüsü nnojotka anain wayoujireʼerüle tü waaʼinrakat sümaa tü naaʼinrakat na waneinnua?

⁴ Saashin tü Bibliakat nnojotsü anain wayoujireʼerüle tü waaʼinrakat sümaa tü naaʼinrakat na waneinnua (paashajeʼera Galacia 6:3, 4). Jülüjale waaʼin anain maʼin tü kasa waaʼinrakat noulia na wawalayuukana, eesü süpüla yaletüin waaʼin sutuma tia. Jülüjale maʼin waaʼin anain tü kasa naaʼinrakat na wawalayuukana woulia, eesü süpüla mojuin waaʼin sutuma tia. Nnojoleerü anain wakuwaʼipa jülüjale waaʼin tia (Roma 12:3). Anuu sünüiki wanee wawala kanüliaka Katerina * kepiasü chaa Grecia: «Sümaiwa paala jülüjapuʼusü taaʼin eein tawalayuu eekai anachoin toulia, eekai tütüin maʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa otta eekai wainmain saʼaleewainyuu. Mojupuʼusü maʼin taaʼin sutuma tia». Nnojoishii neenakirüin waya Jeʼwaa nünainmüin sutuma anachoin waya, anain maʼin wanüiki jee shiale sutuma kojutuin waya sümüin wayuu. Neenakirüin waya süka alin nia wapüla otta woonooin sümaa nünüiki chi Nüchonkai (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31).

5. ¿Kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa chi wawalakai Hyun?

⁵ Anuu wanee kasa eeka süpüla wasakireʼerüin anain waaʼin: «¿Eʼnnaajünüshiche taya suluʼu wayuuin kaatkaralin taya? ¿Shiʼraajataapa taya wayuu suluʼu wayuuin anamia taya?». Jülüjataa waaʼin tü alatakat nümüin wanee wawala kanüliakai Hyun, kepiashi chaa Corea del Sur. Sümaiwa paala kanainpuʼushii naaʼin na wawalayuu aapünakana amüin aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat. Anuu nünüiki: «Mojupuʼusü tanüiki nachiki na wawalayuu aapünakana amüin aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat otta mojushiipuʼusü tamüin tü namakat tamüin». ¿Kasa alataka sünainjee tia? Anuu sooʼomüin nünüiki: «Nnojoipuʼushii paaʼinwain na wawalayuukana sutuma tü taaʼinrakat». Mapa, akaalinjünüshi chi wawalakai Hyun natuma na naʼaleewainkana süpüla nunouteʼerüin tü nukuwaʼipakat. Anoutaasia nukuwaʼipa Hyun. Maaʼulu yaa, laülaashi nia napüleerua na wawalayuukana. Müleka wayaawatüle saaʼu wayoujireʼerüin wakuwaʼipa, wanouteʼeramaata shia süpüla anajiraainjanain na wawalayuukana.

6. Saashin Galacia 5:26, ¿kasa eeka süpüla wayoujireʼerüin atuma waaʼin namaa na wawalayuukana?

⁶ (Paashajeʼera Galacia 5:26). ¿Kasa eeka süpüla wayoujireʼerüin atuma waaʼin namaa na wawalayuukana? Wanee kasa shia jülüjale waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa. Wanee wayuu jülüjakai aaʼin nukuwaʼipa neʼe nümüiwaʼa yaletüsü naaʼin. Tü wane shia tü achumujaakat. Wanee wayuu kachumuraikai nnojotsü shiain keeʼireein neʼe naaʼin wanee kasa eekai nümaʼanain wane wayuu, nüsüteein shia nuulia. Shiimainjaʼamata mojuin tü achumujaakat, wanee wayuu kachumuratka aʼürülaasü sünain wayuu. Müleka eere suluʼu waaʼin tü achumujaakat otta jülüjale waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa, anasü wooʼulaale suulia müin wakuwaʼipa.

7. ¿Kaseerü alataka wamüin yaletüle waaʼin jee wachumujüle? Piʼitaa wanee shiyaawase.

⁷ Tü yaletaakalü aaʼin otta tü achumujaakat müsü aka saaʼin yarüttüshii eekai sujutuuin saʼaka sükosoliinain katünasü. Jamüsüjaʼa wanee katünasü eesü süpüla suwatüin sümaa anain shia. Shiasaʼa chapa shia iipünaa eesü süpüla shiyokojooin sümotootse  sutuma yarüttüin sükosoliinain, ojutuu müsüjaʼa shia. Akaataajaʼa neʼe tü eekat süpüla sülatüin nümüin wanee wawala yaletajaale naaʼin jee nuchumujüle naaʼin mayaainjeʼe kakaliaichin nia sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa (Prov. 16:18). Ooʼulaajeechi nia suulia aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa, nnojoleerü anain nukuwaʼipa otta nnojoleechi anajiraain nia namaa na waneinnua. ¿Kasa waaʼinrajatka suulia yaletajaain waaʼin jee wachumujüin aaʼin?

8. ¿Kasa waaʼinrajatka suulia jülüjain waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa?

⁸ Anasü jülüjale waaʼin tü nümakat chi aluwataaushikai Pablo namüin na anoujashii kepiakana Filipos suulia jülüjain waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa. Anuu nünüiki namüin: «Tü kasa anasü jaaʼinrakat sümüin wayuu, nnojo jaaʼinrüin shia süpüla juʼwaajüneein süka [...]. Je nnojo yaletayaain jukuaippa suʼupala wayuu. Shia anaka aluʼu kojutule napüshua na juwalayuukana jütüma» (Filip. 2:3). Kojutule wamüin na wawalayuukana nnojoleerü wayoujireʼerüin tü kasa waaʼinrakat sümaa tü naaʼinrakat otta tü natüjakat woulia. Anakajaʼa talatüle waya namaa saaʼu naʼyataain nümüin Jeʼwaa süka tü natüjakalü apüleerua. Jee müsia naaʼinrüle na wawalayuu atüjakana süpüleerua wanee kasa tü nümakat chi aluwataaushikai Pablo, jülüjeerü naaʼin tü akuwaʼipaa anasü eekat nanain na waneinnua. Sutuma tia, eʼreena waya anaa otta paaʼinwajiraajeena waya namaa na wawalayuukana.

9. ¿Kasa waaʼinrajatka suulia suchumujüin waaʼin?

⁹ Süpüla nnojoliinjanain wachumujüin wayaawatüinjatü saaʼu eein tü kasa isakat wachiki. Nnojoleerü waaʼinrüin kasa eekai süpüla jülüjain atuma naaʼin na waneinnua wayain alanaʼaleein noulia. Shia anaka aluʼu watüjale nanainjee na wawalayuukana. Jamüshijaʼa eere wanee wawala atüjakai eʼikaa na wawalayuukana, eeshii süpüla wachuntuin kaalinwaa nümüin matüjainre waya eʼikaa. Jamüshiijaʼa matüjainre waya aʼlakajawaa, eesü süpüla wachuntuin kaalinwaa sümüin wanee wawala eekai sütüjain süpüla shikirajüin waya. Eere wanee wawala kapüleekai amüin aleewajawaa sümaa wayuu, eeshi süpüla nüsakirüin wanee wawala wainmaka aleewain. Waaʼinrüle tia, nnojoleena waya kachumuraliin jee atüjeena waya süpüla tü kasa isakat wachiki.

10. ¿Kasa alataka nümüin Gedeón?

¹⁰ Wekirajaa süchiki tü alatakat nümüin Gedeón, chi nüpüshikai Manasés, namaa na wayuu nüpüshikana Efraín. Nükanajüin Gedeón wanee atkawaa namaa na 300 wayuu nümaajanakana süka nükaalinjain naya Jeʼwaa. Eesüjaʼa süpüla yaletajaain naaʼin sutuma tia. Nantiraaka na nusurulaatsekana Efraín nümaa Gedeón süpüla natkaain nümaa, jashichishii naya süka nnojoliin nounejaanüin nutuma Gedeón süpüla natkaainjanain namaa na nüʼünüükana Maleiwa. Sutuma shiain naaʼinmaain maʼin kojutuinjatüin tü neʼirukukat nnojotsü jülüjayaain naaʼin tü naaʼinrakat Gedeón süpüla kojutuinjachin Jeʼwaa otta süpüla naaʼinmajüin tü nupueulosekat (Juec. 8:1).

11. ¿Jamüsü nünüiki Gedeón namüin na nuuʼuliwoʼukana Efraín?

¹¹ Nüküjain Gedeón namüin na nuuʼuliwoʼukana Efraín wainmaleein tü kasa naaʼinrakat nayakana suulia tü naaʼinrakat niakai. Otta nüküjain Gedeón namüin tü naaʼinrakat Jeʼwaa napüleerua, nnojoliinnakaʼa jashichin naya nümüin (Juec. 8:2, 3). Nnojotsü jülüjain naaʼin Gedeón alanaʼaleein suluʼu anain nukuwaʼipa noulia na waneinnua, shia jülüjaka naaʼin anajiraainjatüin tü nupueulosekat Maleiwa.

12. ¿Kasa watüjaka nanainjee na nuuʼuliwoʼukana Efraín otta nünainjee Gedeón?

¹² Tü watüjakat nanainjee na nuuʼuliwoʼukana Efraín shia kojutuinjachin watuma Jeʼwaa suulia jülüjain waaʼin kojutuin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa. Anuu tü natüjakat nünainjee Gedeón na laülaashiikana otta na laülaakana saaʼu napüshi: müleka eere wanee wayuu jashichikai saaʼu wanee kasa, anasü nayaawatüle saaʼu jamüin makaʼa naaʼin otta anasü naküjale pütchi analuʼut nümüin saaʼu tü kasa anasü naaʼinrakat. Choʼujaapejeʼe nnojoluinjatüin yaletüin naaʼin, shialeekajaʼa nnojorüle pansaain tü nümakat. Analeesia maʼin anajiraale waya suulialeʼeya macheʼein waya süchiirua tü wamakat, jaʼitairü shiimain shia.

13. (1) ¿Kasa alataka sümüin Ana? (2) ¿Kasa saaʼinraka Ana süpüla nnojoluin mojuin saaʼin?

¹³ Wekirajaa süchiki tü alatakat sümüin Ana. Kasaatsü shia nümaa wanee leviita kanüliakai Elcaná, aisü maʼin shia nüpüla, eepejeʼe wanee suwalaʼata nutuma Elcaná, Peniná sünülia. Shia aireeka maʼin Ana nüpüla Elcaná suulia Peniná. Kachonsü Peniná nümüin otta Ana machonsat. Mojusü maʼin saaʼin Ana sutuma shimeeʼerainpalain shia Peniná. Aʼyalajawaisü Ana jee meküinwaisat shia sutuma tia (1 Sam. 1:2, 6, 7). Nnojotsü süküjain tü Bibliakat pasalaaweein Ana saaʼu tü saainjalakat Peniná sümüin. Tü süküjakat tü Bibliakat shia süküjain Ana nümüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü alatakat sümüin otta shiʼitaain saaʼin sünain nunouteʼerüinjatüin tü alatakat sümüin. Nnojotsü watüjaain aaʼu sunoutaale sukuwaʼipa Peniná sümüin Ana. Wayaawatapejeʼe saaʼu anain sukuwaʼipa  Ana mapa süka nnojoluin jaʼyain saaʼu mojuin saaʼin (1 Sam. 1:10, 18).

14. ¿Kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa Ana?

¹⁴ ¿Kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa Ana? Shia nnojoluinjatüin wanaawain waaʼin nümaa wanee wayuu eekai niyoujireʼereein nukuwaʼipa wamaa. Anakajaʼa nnojoliire pasalaaweein waya nümüin chi aaʼinrakai kasa mojusü wamüin. Wachajaa anajirawaa sümaa wayuu suulia mojuin wakuwaʼipa (Roma 12:17-21). Waaʼinrüle tia jütateerü waaʼin jaʼitashi ayatüin jashichin nia wamüin.

15. ¿Kasa wanaawaka atuma nukuwaʼipa Apolos nümaa Pablo?

¹⁵ Wekirajaa jooluʼu süchiki nukuwaʼipa Apolos otta nukuwaʼipa chi aluwataaushikai Pablo. Wayuu atüjashii maʼin naya süpüleerua tü karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa. Wayuu kojutushii naya amüinyüü, atüjashii maʼin naya ekirajaa otta wainma na wayuu nakaalinjakana süpüla noushikajaain süchiirua nukuwaʼipa Kürisüto. Mayaainjeʼe müin nakuwaʼipa nnojoishii achumujiraain naya saaʼujee tü kasa natüjakat.

16. Püküja süchiki nukuwaʼipa Apolos.

¹⁶ Chejeʼewai Apolos Alejandría eere tü eʼiküleeirua anakat maʼin soʼu kaʼikat tia. «Wayuu nia atüjashi maʼi aashajawaa otta eʼraajashantashi tü karaloukta nüchikimaajatkat Maleiwa» (Aluw. 18:24). Wanaa sümaa chajachin Apolos Corinto jaʼyasü naaʼu na wane anoujashiikana kapülain naaʼin nukuwaʼipa Apolos noulia na waneinnua otta nuulia Pablo (1 Cor. 1:12; 1:13, TNM). Nnojotsü nüsirüin Apolos müin nakuwaʼipa na anoujashiikana. Kakalia mapa nuchuntuin maʼin Pablo nümüin Apolos shiiʼiree nüleʼejüin nüchikuaʼa Corintomüin (1 Cor. 16:12). Nnojoishijeʼe müin Pablo nümüin Apolos müleka niyaawatüleje saaʼu katataawajiraain na anoujashiikana nutuma. Sükajee nütüjain maʼin Apolos ekirajaa aküjashi  maʼin pütchi otta nükaalinjain na anoujashiikana. Wayaawata aaʼulu nnojoluin yaletüin naaʼin Apolos sutuma nnojolin jashichin nia nümüin Áquila otta sümüin Priscila wanaa sümaa «naküjain süchikü nümüin tü kasa nnojoliyütkalia nütüjaain aaʼu sooʼopünaa tü wopu niʼitaakat Maleiwa» (Aluw. 18:24-28).

17. ¿Kasa naaʼinraka Pablo süpüla anajiraainjanain na anoujashiikana nutuma?

¹⁷ Nütüjaa aaʼu chi aluwataaushikai Pablo anapuʼuin maʼin tü kasa naaʼinrakat Apolos, nnojotsü mojuin nümüin kapülain aaʼin Apolos nuulia. Nnojotsü yaletüin naaʼin Pablo, nütüjaa aaʼu eein tü kasa isakat nüchiki jee nnojoishi macheʼein nia süchiirua tü nümakat. Watüjaa aaʼu tia sünainjee tü nümakat namüin na anoujashii chajanakana Corinto. Mayaainjeʼe eein süpüla pülayaain naaʼin soʼu nümünüin amüin «nikirajala taya Pablo», nia kojutuka nutuma Maleiwa otta Kürisüto (1 Cor. 3:3-6).

18. Sünainjee tü sümakat 1 Corinto 4:6, 7, ¿kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa Apolos otta Pablo?

¹⁸ ¿Kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa Apolos otta Pablo? Shia eein süpüla waʼyataain maʼin nümüin Jeʼwaa otta wakaalinjain na wayuukana süpüla woutiisain naya. Wountuin tia sutuma nükaalinjain waya Jeʼwaa. Otta wane kasa watüjaka nanainjee shia wachajaainjatüin sukuwaʼipa süpüla anajiraainjanain waya namaa na wawalayuukana, shialeekajaʼa weʼraajünüle maʼin sutuma wainmain waʼyataain suluʼu nupueulose Jeʼwaa. Naaʼinrüin tia na laülaashiikana otta na aʼyataakana neʼipajee wanaa sümaa nekirajüin waya wanaapünaa sümaa tü sümakat tü Bibliakat otta wanaa sümaa kapülain naaʼin nukuwaʼipa Kürisüto suulia nakuwaʼipa. ¿Aashin talatüin maʼin waya namaa süka nakaalinjain waya? (paashajeʼera 1 Corinto 4:6, 7, TNM).

19. ¿Kasa eeka süpüla waaʼinrüin waneʼewai wakua? (Paashajeʼera tü pütchikat «Nnojo wayoujireʼerüin nakuwaʼipa na waneinnua»).

¹⁹ Eesü tü kasa watüjakat nutuma Maleiwa waneʼewai wakua, anashii wakaalinjiraale sükajee tia (1 Ped. 4:10). «Nnojotsü kasain taaʼinrüin süpüla paaʼinwajiraain na wawalayuukana», nnojotsü anain müle wanüiki. Tü waaʼinrakat süpüla paaʼinwajiraain waya müsü aka saaʼin soʼuchein wanee eʼinuushi süpüla eeinjatüin wanee kattoʼui. Waʼyataa maʼin süchiirua süpüla nnojoluinjatüin eein suluʼu waaʼin wanee akuwaʼipaa eeka süpüla wayoujireʼerüin atuma wakuwaʼipa. Waaʼinrüle tü wekirajaaitpakalü anain anajiraajeena waya jee paaʼinwajiraajeena waya namaa na wawalayuukana (Éf. 4:3).