1. ¿Jamüshii kekiinjanaka waya? (Proverbios 4:7).

 EESHIJAʼA puchuntuichire kekiwaa nümüin Maleiwa süpüla püneeküinjatüin wanee kasa (Sant. 1:5). Anuu nünüiki Salomón: «Shia anaʼleeka maʼin kekiire wanee wayuu» (paashajeʼera Proverbios 4:7). Nnojotsü shiain naashajaain achiki Salomón tü kekiwaa sümaʼanajeejatkat wayuu, shia tü kekiwaa nümaʼanajeejatkat Jehová (Prov. 2:6). ¿Eesüche süpüla anain wakuwaʼipa soʼunnaa tü alatakat wamüin sutuma tü kekiwaa naapakat wamüin Maleiwa? Jamüsaʼa shia. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaweerü anain jamüin waküjaka tia.

2. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla kekiinjanain maʼin waya?

² Wanee kasa waaʼinrajatka süpüla kekiinjanain waya shia wekirajaale jee waaʼinrüle tü namakat piamashii wayuu namaiwajana kekiikana maʼin. Wekirajaweerü anain palajana süchiki nukuwaʼipa Salomón. Süküjain tü Bibliakat naapüin Maleiwa «kekiwaa nümüin Salomón otta atüjashi nia nutuma süpüla niyaawatüin saaʼu tü anakat» (1 Rey. 4:29). Chi wane wekirajaainjachikai anain, nia Jesús, wanee wayuu kekiishi maʼin (Mat. 12:42). Anuu wanee pütchi aküjünatüjütkalia nüchiki Jesús: «Eejeerü nüpülain Jehová naaʼu, kekiijeechi maʼin, atüjeechi süpüleerua ayaawataa saaʼu sukuwaʼipa wanee kasa» (Is. 11:2).

3. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

³ Süka naapüin Maleiwa kekiwaa nümüin Salomón otta nümüin Jesús, naküjain süchiki waneirua pütchi jalouika wamüin. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaweerü anain apünüinsü pütchi neʼe, shia tüü: nnojoluinjatüin waaʼinmaain maʼin tü nneetkat, tü aʼyatawaakat otta anainjatüin tü jülüjakat waaʼin wachikijiraa noʼuluʼu Maleiwa.

4. ¿Kasa eejatka nümaʼana Salomón nuulia Jesús?

⁴ Washirü maʼin Salomón otta anasü maʼin nipia (1 Rey.  10: 7, 14, 15). Eekajasaʼa Jesús palitchon kasa nümaʼanajatka otta mepiasai nia (Mat. 8:20). Mayaainjeʼe müin nakuwaʼipa, wayuu kekiishii naya nutuma Jehová. Sünainjee tia, nnojotsü naaʼinmaain maʼin kamaʼanaa wainma kasa.

5. ¿Kasa niyaawataka aaʼu Salomón süchiki tü nneetkat?

⁵ Nütüjaa aaʼu Salomón «anain wanee wayuu sutuma tü nneetkat» (Ecl 7: 12). Süka tü nneetkat eesü süpüla wayaʼlajüin tü kasa choʼujaakat wamüin otta waneirua kasa keeʼireeka waaʼin. Niyaawatapejeʼe saaʼu Salomón eein waneirua kasa anaʼleeka suulia tü nneetkat, müshi nia: «Shia anaka aluʼu anale pütchi nüchiki wanee wayuu suulialeʼeya washirüin nia» (Prov. 22:1, noota). Niʼrüin Salomón nnojoluin talatüin naaʼin na kachiiruakana aaʼin washirüü sutuma tü kasa namaʼanakat (Ecl. 5:10, 12). Otta nüchiaain waya suulia weʼitaain waaʼin sünain tü nneetkat, süka jamüin, eein süpüla yüülaa sümüin soʼu wanee kaʼi (Prov. 23:4, 5).

6. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin naaʼinmaain maʼin Jesús kamaʼanaa wainma kasa?

⁶ Anasü niküin Jesús otta asawaishi wiino. Mayaainjeʼe müin tia, nnojotsü naaʼinmaain maʼin kamaʼanaa wainma kasa (Luc. 19:2, 6, 7). Soʼu wanee kaʼi, wiinojaasü nutuma tü wüinkat, jemetüsü maʼin shia. Tia shia tü palajatkat kasa pülasü naaʼinraka (Juan 2:10, 11). Soʼu tü kaʼi outakalü oʼu nia, tü nüsheʼin nünainjatkat shia tü kuluulu anajüsükat maʼin (Juan 19:23, 24, TNM). Mayaainjeʼe müin tia, nnojotsü naaʼinmaain maʼin Jesús kamaʼanaa wainma kasa. Anuu nünüiki namüin na nikirajüinkana: «Maa aka kojutaʼatüle piamashii laama nütüma chi aʼyataaikai sünain alin nüpüla wane je sünain maalin nüpüla chi waneʼe, meechi aka Maleiwa jütüma müleka shiale kachiiruain jaaʼin tü washirüükat» (Mat. 6:24). Waaʼinmaale waʼyataain nümüin Maleiwa naashin Jesús, naapeerü wamüin Jehová tü kasa choʼujaakat wamüin (paashajeʼera Mateo 6:31-33, TNM).

7. ¿Kasa anasü niʼraka wanee wawala sutuma nnojoluin naaʼinmaain tü washirüükat?

⁷ Wainma na wawalayuu anakana akuwaʼipa süka noonooin sümaa nünüiki Jehová süchiki nnojoluin naaʼinmaain washirüü. Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa wanee wawala kanüliashi Daniel. Anuu nünüiki: «Jimaʼaiwaʼaya taya,  taneeküin taaʼinmaainjatüin taʼyataain nümüin Maleiwa». Süka nnojoluin kachiiruain naaʼin tü washirüükat wainma kasa naaʼinraka süpüla niʼyataain nümüin Maleiwa. Anuu sooʼomüin nünüiki: «Nnojotsü isain taaʼin süchiirua tü kasa tapütakat süpüleerua taʼyataain nümüin Maleiwa. Washitcheje maʼin taya shiale taaʼinmaain kamaʼanaa wainma kasa. Shiale taaʼinmaain tü nneetkat, nnojoishije taya aleewain namaa wayuu anakana akuwaʼipa otta nnojotsüje talatüin taaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa. Nnojotsü eein nneerü eeka süpüla suwalaajüin süpüshuaʼa tü kasa anasü naapakat tamüin Jehová». Wayaawatakalaka saaʼu aneerüin wakuwaʼipa waaʼinmaale waʼyataain nümüin Maleiwa suulia waaʼinmaain washirüü.

8. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin naaʼinmaain maʼin Salomón aʼyatawaa? (Ecl. 5: 18, 19).

⁸ Tü talataa eekat sünainjee waʼyataain maʼin naashin Salomón shia wanee asülajalaa naapaka wamüin Jehová (paashajeʼera Eclesiastés 5:18, 19). Müshi nia: «Eesü kasa anasü wousütaka waʼyataale süchiirua wanee kasa» (Prov. 14:23). Nütüjaa aaʼu Salomón müin sukuwaʼipa tia süka niʼyataalin maʼin. Jamüshijaʼa nia akumajitshi piichi, apünajitshi, akumajitshi pueulo jee ishi süpüla wüin otta waneirua kasa (1 Rey. 9:19; Ecl. 2:4-6). Kaluʼusü aʼyatawaa tia makat jee talatüsü naaʼin Salomón sutuma tia. Nnojotpejeʼe shiain neʼe talatüin atuma naaʼin tia, talatüsia naaʼin sutuma niʼyataain nümüin Maleiwa. Nia oʼuniraka sukuwaʼipa sukumajia tü piichi aʼwaajüleekat Jehová, akaratshi juya süpüla kettaainjatüin shia (1 Rey. 6:38; 9:1). Niyaawata aaʼu Salomón anaʼleein maʼin aʼyatawaa nümüin Maleiwa suulia aʼyatawaa sünain waneirua kasa. Anuu nünüiki: «Anuu tü paaʼinrajatkat sünainjee tia: kojuta pümüin chi Maleiwa shiimainshikai otta paaʼinra tü nuluwataakalü anain pia» (Ecl. 12:13).

9. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüla nnojoluin naaʼinmaain maʼin aʼyatawaa?

⁹ Tütüshi maʼin Jesús sünain aʼyatawaa. Wanaa sümaa yaajachin nia mmapaʼa, jintüliiwaʼaya nia, aʼyataapuʼushi nia süka taapüla (Mar. 6:3). Talatüshii na kachonniikana nia süka nükaalinjain naya sünain aʼyatawaa. Süka Nüchoin nia Maleiwa, anasü nutuma niʼyataain, eesüjaʼa süpüla süntüin wainma wayuu nümaʼanamüin sünain akumajiraa kasa. Talatakajasaʼa naaʼin Jesús sümaa tü niʼyataainkat. Mayaainjeʼe niʼyataain waneepia, akatatshi kaʼi süpüla aʼwaajaa Maleiwa (Juan 7:15). Shiasaʼa mapa, niʼyataapa waneepia sünain aküjaa pütchi, müshi nia: «Nnojo kachiiruain jaaʼin tü eküülü atüjakat ajaʼlajawaa, shia kachiirua jaaʼin tü eküülü katüinjatkat atüma joʼu waneepia» (Juan 6:27). Anuu nünüiki Jesús soʼu nikirajüin watta saalii wayuu saaʼu wanee namüna: «Naapeerü jümüin Maleiwa tü kasa anasü matüjainkat keʼewaa, matüjainkat ajaʼttaa, matüjainkat aʼluwajünaa, süka nümaʼanain shia Maleiwa» (Mat. 6:20).

10. ¿Kaseetche alataka namüin waneinnua wawalayuu sülanaʼaleere sujutu aʼyatawaa natuma?

¹⁰ Waaʼinrüle tü nümakat Maleiwa nnojoleerü alanaain sujutu aʼyatawaa watuma. Aʼyataaliinjanain maʼin na anoujashiikana otta anainjatüin natuma naʼyataain (Éf. 4:28). Süka neʼrüin waya na walaamainkana lotuin wakuwaʼipa otta waʼyataaliin maʼin, eesüjaʼa süpüla naküjain wamüin kojutuin namüin tü waʼyataainkat. Eeshiijaʼa süpüla waʼyataain sooʼomüin tü oora achuntunakat wamüin shiiʼiree anainjatüin nünüiki chi walaamainkai nachiki na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová. Waaʼinrüle tia, eesüjaʼa süpüla nnojoluin waaʼinmajüin maʼin wapüshi jee nnojoluin  waaʼinmaain maʼin waʼyataain nümüin Jehová. Wanouteʼera tü waaʼinrakat süpüla waaʼinmaainjatüin tü kasa anaʼleekalia.

11. ¿Kasa niyaawataka aaʼu William sünainjee nukuwaʼipa wanee wawala laülaashi?

¹¹ Niyaawata aaʼu wanee wawala kanüliashi William jamüin anaka nnojorüle sülanaain sujutu aʼyatawaa nutuma. Anuu nünüiki süchiki tü naaʼinrakat wanee laülaashi aʼyataapuʼukai nümaa: «Anasü maʼin süpüla ashatünaa nukuwaʼipa sünain aʼyatawaa süka niʼyataalin maʼin. Anasü saaʼin tü wayuu antakat nümaʼanamüin süka anain nutuma niʼyataain. Kettaapa nutuma niʼyataain kaʼiwai shia naaʼinmaaka nüpüshi otta Jehová. Nia wanee wayuu teʼrakai sünain talatüin maʼin naaʼin». *

12. (1) ¿Kasa naaʼinraka Salomón süka anapuʼuin tü jülüjakat naaʼin nüchikijiraa noʼuluʼu Maleiwa? (2) ¿Kasa yaletaka atuma naaʼin mapa?

¹² Niʼyataaiwaʼaya Salomón nümüin Jehová anapuʼusü tü jülüjakat naaʼin nüchikijiraa noʼuluʼu Maleiwa. Jamüshijaʼa jintüliiwaʼaya nia, nuʼttaiwaʼaya sünain aluwatawaa, niyaawata aaʼu eein tü kasa isakat nüchiki otta achuntushi kaalinwaa nümüin Jehová (1 Rey. 3:7-9). Otta niyaawata aaʼu mojeerüin nukuwaʼipa yaletüle naaʼin. Anuu nünüiki: «Ojutuujeechi chi wayuu yaletakai aaʼin otta mojeerü nukuwaʼipa chi wayuu aʼwaataakai suluʼu anain nukuwaʼipa suulia wayuu» (Prov. 16:18). Nnojotpejeʼe naaʼinrüin tia Salomón. Eepa nükalia sünain aluwatawaa, eʼrüijaashi nia wayumüin otta nnojoishi nia oonooin sümaa tü nuluwataakalü anain Maleiwa. Wanee kasa nuluwataaka anain Maleiwa wanee aluwataai shia nnojoluinjatüin wainmain nuʼwayuuse suulia nükaaʼinjaain nuulia (Deut. 17:17). Macheʼesai nia sümüin tü nuluwataakalü anain Maleiwa, kasaatshijeseʼe nia sümaa 700 jieyuu otta 300 jieyuu niisatka amaa, wainma aʼwaajaka maleiwayaasü saʼakajee (1 Rey. 11:1-3). «Nnojoleerü kasain alatüin tamüin», eesüjaʼa müle nünüiki Salomón. Watta saalii nümüliala niʼraka süka nükaaʼinjaain nuulia Jehová (1 Rey. 11:9-13).

13. ¿Kasa watüjaka sünainjee nnojoluin yaletüin naaʼin Jesús?

 ¹³ Anasü tü jülüjakat naaʼin Jesús nüchikijiraa noʼuluʼu Maleiwa otta nnojotsü yaletüin naaʼin. Nnojoliiwaʼaya nüntüin yaa mmapaʼamüin wainma kasa anasü naaʼinraka nümaa Jehová chaa iipünaa. Nükajee Jesús akumajünüsü süpüshuaʼa tü kasa chakalü iipünaa jee tü yaakat mmoluʼu (Col. 116). Soʼunnaa woutiisain Jesús, sotusü naaʼin süpüshuaʼa tü kasa naaʼinrapuʼukat nümaa chi Nüshikai chaiwaʼaya nia iipünaa nümaa (Mat. 3:16, Juan 17:5). Nnojotpejeʼe antajaain nikiiruʼu yaletüin naaʼin sutuma tia. Nnojoishi aʼwaataain suluʼu nütüjain maʼin noulia na waneinnua. Anuu nünüiki namüin na nikirajüinkana: «Nnojoishi antüshin taya süpüla shiʼyataainjatüin wayuu tamüin, aluʼujasa süpüla taʼyataainjachin sümüin wayuu, je süpüla taashinjatüin wayuu wainma suulia saainjala sünainjee ouktüin taya saaʼu» (Mat. 20:28). Otta nüküjain nuuntuin kasa süpüshuaʼa süka nükaalinjain nia chi Nüshikai (Juan 5:19). Anataʼaleesüjaʼa süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesús süka nnojoluin yaletüin naaʼin.

14. ¿Kasa watüjaka nünainjee Jesús sutuma anain tü jülüjakat naaʼin nüchikijiraa noʼuluʼu Maleiwa?

¹⁴ Nüküjain Jesús namüin na nikirajüinkana anainjatüin tü jülüjakat naaʼin nachikijiraa noʼuluʼu Maleiwa. «Yaawasü süpüshuaʼa tü juʼwalakat», müshi nia namüin na nikirajüinkana soʼu wanee kaʼi (Mat. 10:30, TNM). Sütütüleʼerüin waaʼin tia pütchikat shialeekajaʼa jülüjale waaʼin nnojoluin kasain anain apüla waya. Tü nüküjeekalü achiki Jesús shia kapülain naaʼin Jehová wakuwaʼipa, kojutushii waya nümüin. Nuuʼulaale waya Jehová sünain aʼwaajaa nia otta naapajüinjatüle wamüin tü kataakalü oʼuu waneepia suluʼu tü mma jeketkat, nnojoluinjatü wekiiruʼuin mojuin tü naaʼinreekat wapüleerua.

15. (1) ¿Kasa ashajünaka suluʼu Aapiria Wayuu süchiki anainjatüin tü jülüjakat waaʼin wachikijiraa? (2) Maʼaka weʼrüin suluʼu tü ayaakuaakalüirua suluʼuka süpana 24, ¿kasa anasü nnojoleetka weʼrüin kapürale waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa?

¹⁵ Eetaairü maʼaka 15 juya süchikijee süshajünüin wanee pütchi suluʼu Aapiria Wayuu aashajaaka süchiki anainjatüin tü jülüjakat waaʼin wachikijiraa noʼuluʼu Maleiwa. Müsü  mayaa: «Nnojotsü jülüjainjatüin waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa suulia yaletajüin waaʼin otta nnojoluinjatü jülüjain waaʼin mojutuin maʼin waya suulia mojujain waaʼin. Anasü maʼin anale tü jülüjakat waaʼin wachikijiraa noʼuluʼu Maleiwa, wayaawatüinjatü saaʼu tü anakat watuma jee tü mojukat watuma. Anuu sünüiki wanee wawala süchiki tia: ‹Nnojotsü wayuuin mojulaasü taya, eesü tü kasa anakat tatuma otta eesü tü kasa mojukat tatuma maʼaka naaʼinrüin shia na waneinnua›». * Aneerü maʼin wakuwaʼipa anale tü jülüjakat waaʼin wachikijiraa noʼuluʼu Maleiwa.

16. ¿Jamüsü nuʼuniraka wakuwaʼipa Jehová?

¹⁶ Nuʼunirüin wakuwaʼipa Jehová sükajee tü Nünüikikat süka alin waya nüpüla otta niʼreein talatüin waaʼin (Is. 48:17, 18). Tü anakat maʼin süpüla waneeküin jee tü talateetkalü atuma waaʼin shia palajanale watuma waʼyataain nümüin Jehová. Waaʼinrüle tia, nnojoleerü alatüin wamüin tü alatakat namüin na aaʼinmaakana tü nneetkat jee tü aʼyatawaakat otta na kapülakana aaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa. Kasataalejeseʼe wachajaain sukuwaʼipa kekiwaa sümaa waaʼinrüin tü kasa talatüinjatkalü atuma naaʼin Jehová (Prov. 23:15).