1. ¿Kasa keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa waaʼinrüin?

ANASÜ MAʼIN nümüin Jeʼwaa miyoʼuin saalin wayuu nüpüla (Os. 6:6). Keeʼireesü naaʼin anainjatüin namüin na aʼyataashiikana nümüin miyoʼuin saalin wayuu napüla. Nüküjain wamüin Jeʼwaa nükajee wanee nünüikimaajachi, Miqueas nünülia, alinjatüin wapüla wayuu jee kamaneeinjanain waya namüin (Miq. 6:8, noota). Süpüla waaʼinrüin tia, watüjaainjatü aaʼu palajana tü naaʼinrakat Jeʼwaa süka miyoʼuin saalin wayuu nüpüla.

2. ¿Kasa wayaawataka sünainjee tü pütchikat «miyoʼuin maʼin saalin wayuu nüpüla Maleiwa»?

² Aküjünüsü maʼaka 230 sukua suluʼu La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo «miyoʼuin maʼin saalin wayuu nüpüla Maleiwa». ¿Kasa wayaawataka sünainjee tia pütchikat? Jülüja waaʼin tüü: ¿Kasa naaʼinraka wanee wayuu shiimainre miyoʼuin saalin wayuu nüpüla? Nnojoleerü kasain ooʼuleʼerüin nia suulia alin shia nüpüla otta eejeechi nia waneepia sümaa. Nia neʼe Jeʼwaa alanaʼaleekai sünain aaʼinraa tia. Wekirajaajeerü anain tü naaʼinrakat Jeʼwaa wapüleerua süka miyoʼushaatain waalin nüpüla jee sünain tü wane ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla washatüin sukuwaʼipa waalin nüpüla Jeʼwaa.

3. ¿Kasa nüküjaka Jeʼwaa nümüin Moisés?

³ Süchikijeechon nojuʼitüin na israeliitakana Egiptojee, aashajaashi Jeʼwaa nümaa Moisés süchiki nünülia otta nukuwaʼipa. Anuu nünüiki: «Jeʼwaa, Jeʼwaa, amüliajüi nia, anamia maʼin nia, nnojoishi aashichijaamaatüin, miyoʼu maʼin saalin wayuu nüpüla otta nüküjain tü shiimainkat waneepia. Ayatüsia alin wainma wayuu nüpüla, nülatirüin sooʼopünaa naaʼin tü  kasa mojusü aainjünakat, tü eʼraakat wayumüin otta tü kaainjalaakat» (Éx. 34:6, 7). Anasü maʼin tia pütchikat, niyaawata aaʼu Moisés tü sukuwaʼipakat saalin wayuu nüpüla Jeʼwaa. Wekirajaa sünain tia.

4, 5. (1) ¿Kasa nüküjaka Jeʼwaa süchiki nukuwaʼipa? (2) ¿Jarat tü pütchi wekirajaainjatkalü anain?

⁴ Nnojotsü nüküjain neʼe Jeʼwaa miyoʼushaatain saalin wayuu nüpüla, nüküjainya «matüjain ajaʼttaa saalin wayuu nüpüla». Ashajünüsü tia akaratshitua suluʼu tü Bibliakat (Núm. 14:18; Neh. 9:17; 13:22; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jon. 4:2). Wanaa sümaa süküjain tü Bibliakat pütchikat tia, nia neʼe Jeʼwaa saashajaaka achiki suluʼu müin nukuwaʼipa. Anataʼaleesüjaʼa maʼin nukuwaʼipa. Kojutusü maʼin nümüin Jeʼwaa miyoʼushaatain saalin wayuu nüpüla. * Müshijeseʼe nümüin David mayaa: «Jeʼwaakalee, miyoʼushaata saalin wayuu püpüla müsü süsaʼwatakai saaʼin tü sirumakat [...]. Maleiwakalee, anataʼaleeshijaʼa maʼin pia süka miyoʼuin saalin wayuu püpüla. Eemeraweena nachonnii na wayuukana suupünaa seemiouse pütüna» (Sal. 36:5, 7). ¿Jama wayakana? ¿Kojutusüche wamüin miyoʼushaatain saalin wayuu nüpüla Maleiwa maʼaka kojutuin shia nümüin David?

⁵ Süpüla watüjaain saaʼu tü sukuwaʼipakat waalin nüpüla Maleiwa, wekirajaweerü anain pütchikat tüü: ¿jaralii na miyoʼukana aalin nüpüla Jeʼwaa?, ¿kasa anasü weʼreetka süka miyoʼuin waalin nüpüla Jeʼwaa?

6. ¿Jaralii na miyoʼukana aalin nüpüla Jeʼwaa?

⁶ Saashin tü Bibliakat eesü süpüla anain wamüin wainma kasa, maʼaka saaʼin apünajaa, wachiaanüin, watüjaain saaʼu kasa, anain wamüin wiino otta anain wamüin kekiiwaa (2 Crón. 26:10; Prov. 12:1; 21:17; 29:3). Nnojotpejeʼe eein süpüla waküjain sümüin tia kasakalüirua alin shia wapüla, jama nnojoluin wayuuin shia. Müshiijeseʼe nayain neʼe na wayuukana miyoʼuin aalin nüpüla Jeʼwaa. ¿Wanaawasüche saalin wayuu süpüshuaʼa nüpüla Jeʼwaa? Nnojottaa, naya na miyoʼukana aalin nüpüla na aleewakana nümaa. Waneepiashi Maleiwa namaa. Eʼreena naya kasa anasü nutuma otta nnojoleena nüpütüin naya namüiwaʼa.

7. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa süka alin wayuu süpüshuaʼa nüpüla?

⁷ Jaʼyasü saaʼu tü naaʼinrakat Jeʼwaa alin wayuu süpüshuaʼa nüpüla. Anuu nünüiki Jesuu nümüin wanee wayuu kanüliashi Nicodemo: «Süka alin maʼin nüpüla Maleiwa na wayuukana, naapüin nikii chi waneeshikai Nüchon  süpüla nnojoliinjanain outuin na eʼitaakana naaʼin nünain otta süpüla katüinjatüin noʼu waneepia» (Juan 3:1; 3:16, TNM; Mat. 5:44, 45).

8, 9. (1) ¿Jamüsü miyoʼuka naalin nüpüla Jeʼwaa na aʼyataakana nümüin? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain?

⁸ Wekirajaaitpa anain nayain neʼe miyoʼuin aalin nüpüla Jeʼwaa na aleewakana nümaa. Watüjaa aaʼu müin tia saaʼujee tü nümakat chi aluwataaikai David otta Daniel chi nünüikimaajachikai Maleiwa. Anuu nünüiki David: «Ayataʼaya miyoʼuin naalin püpüla na eʼraajakana pukuwaʼipa» otta «eekajasaʼa na kojutkana amüin Jeʼwaa, aijeena naya nüpüla süpüla kaʼikat süpüshuaʼa». Otta anuu nünüiki Daniel: «Jeʼwaakalee, chi Maleiwa pülashikai maʼin, [...] sümaa miyoʼuin naalin nüpüla na aikana apüla nia jee na aaʼinrakana tü pütchi nuluwataakalü anain» (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4). Wayaawatüitpa saaʼu nayain miyoʼuin aalin nüpüla Jeʼwaa na aʼyataakana nümüin süka neʼraajüin nukuwaʼipa, kojutuin naya nümüin, alin nia napüla jee naaʼinrüin tü nuluwataakalü anain. Miyoʼu naalin nüpüla Jeʼwaa süka naʼwaajüin nia maʼaka nücheküin shia.

⁹ Aitüjüliʼiya waya nüpüla Jeʼwaa süpülapünaa waneeküin waʼyataain nümüin (Sal. 104:14). Shiasaʼa woʼttapa sünain aʼwaajaa nia, miyoʼuleesia waalin nüpüla. Nüküjain Jeʼwaa namüin na wayuu suluʼukana nupueulose ayateerüin miyoʼuin naalin nüpüla (Is. 54:10). Sünainjee tü alatakat nümüin David niyaawata aaʼu shiimain pütchikat tüü: «Anasü jütüjaale saaʼu anakuwaʼipaleechin nutuma Jeʼwaa chi eekai waneepiain nümaa» (Sal. 4:3). ¿Kasa waaʼinrüinjatka sutuma wayaawatüin saaʼu miyoʼuin waalin nüpüla Jeʼwaa? Anuu nünüiki wanee salmista: «Chi eekai kekiin maʼin, jülüjeerü naaʼin tia kasakalüirua jee nikirajaajeerü anain tü naaʼinrakat Jeʼwaa süpüleerua wayuu saaʼu miyoʼuin saalin nüpüla» (Sal. 107:43). Sünainjee tia pütchikat, wekirajaweerü anain apünüinsü kasa anasü weʼraka süka miyoʼuin waalin nüpüla Jeʼwaa.

10. ¿Kasa anasü weʼraka sutuma ayateerüin miyoʼuin waalin nüpüla Maleiwa? (Salmo 31:7).

¹⁰ Ayateeria miyoʼuin naalin nüpüla Maleiwa na aʼyataakana nümüin. Suluʼu Salmo 136,  ashajünüsü maʼaka 26 sukua ayatüinjatüin miyoʼuin saalin wayuu nüpüla Maleiwa waneepia. Anuu sünüiki tü palajatkat wetsiikulo: «Jaapa analuʼut nümüin Jeʼwaa süka anamiain nia, ayateeria miyoʼuin saalin wayuu nüpüla waneepia» (Sal. 136:1). Sünainjee wetsiikulo 2 sünainmüinreʼeya 26 aküjünüsü kojuyatua pütchikat tüü: «Süka ayateerüin miyoʼuin saalin wayuu nüpüla waneepia». Waashajeʼerapa Salmo 136 ponoshaatasü waaʼin sutuma wainmain tü kasa naaʼinrawaikat Jeʼwaa süka miyoʼuin waalin nüpüla. Wayaawata aaʼu matüjain ajaʼttaa waalin nüpüla Jeʼwaa sünainjee tü pütchikat «süka ayateerüin miyoʼuin saalin wayuu nüpüla waneepia». Anataʼaleeshijaʼa maʼin Jeʼwaa süka nnojoleenain nüpütüin namüiwaʼa na aʼyataakana nümüin. Ayateechia waneepiain nia namaa, shialeekajaʼa soʼunnaa müliaa. Anuu tü kasa anasü weʼrakat sünainjee tia: Süka watüjaain saaʼu eejeechin Jeʼwaa waneepia wamaa, talatüshii waya jee katsüinsü waaʼin soʼunnaa müliaa otta ayatüshii waya suluʼuin tü wopu katüinjatkalü atuma woʼu waneepia (paashajeʼera Salmo 31:7).

11. Saashin Salmo 86:5, ¿jamüsü motoko naaʼin Jeʼwaa saainjala wayuu?

¹¹ Süka miyoʼuin waalin nüpüla Maleiwa motusü naaʼin waainjala. Niyaawatapa saaʼu Jeʼwaa niyaawajaain wanee wayuu suulia naainjala sümaa nunouteʼerüin nukuwaʼipa, motusü naaʼin naainjala süka miyoʼuin naalin nüpüla. Anuu nünüiki David nümüin Jeʼwaa: «Nnojotsü nüchekajüin wamüin tü weʼralakat wayumüin wanaapünaa sümaa tü waainjalakat» (Sal. 103:8-11). Nütüjaa aaʼu David mojushaatain naaʼin wanee wayuu saaliijee naainjala, nütüjaapejeʼe saaʼu eein süpüla motuin naaʼin Jeʼwaa naainjala. Soʼu wanee kaʼi nuʼuraajaka oʼu David, nüküjain jamüin motoko naaʼin Jeʼwaa naainjala wanee wayuu (paashajeʼera Salmo 86:5). Wayaawatüinjeseʼe saaʼu motuin naaʼin Jeʼwaa waainjala süka miyoʼuin maʼin waalin nüpüla.

12, 13. Müleka ayatüle mojuin waaʼin saaliijee waainjala paala, ¿kasa aneetka atuma waaʼin?

¹² Anasü mojule waaʼin saaliijee waainjala süka eein süpüla wayaawajaain suulia jee wanouteʼerüin wakuwaʼipa. Eepejeʼe waneinnua aʼyataalii nümüin Jeʼwaa ayatakana mojuin  naaʼin saaliijee naainjala paala. Süka ayatüin mojuin maʼin naaʼin, eesü süpüla jülüjain naaʼin nnojoluin motuin naaʼin Jeʼwaa naainjala mayaainjeʼe nayaawajaain suulia. Müle pukuwaʼipa mayaa, aneerü paaʼin jülüjale paaʼin miyoʼuin paalin nüpüla Jeʼwaa.

¹³ Tü kasa anasü weʼrakat: Mayaainjeʼe nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa, eeshii süpüla waʼyataain nümüin Jeʼwaa sümaa talatüin waaʼin jee wulein waaʼin nuʼupala, süka jamüin, motuin naaʼin süpüshuaʼa tü waainjalakat sükajee amülain nüsha Jesukürisüto, chi Nüchonkai (1 Juan 1:7). Müleka mojule waaʼin saaliijee wanee kasa mojuka watuma, jülüja waaʼin keeʼireein naaʼin Jeʼwaa motuin naaʼin naainjala chi wayuu ayaawajaakai suulia. Jülüjataa waaʼin tü nümakat David süchiki motuin naaʼin Jeʼwaa naainjala wanee wayuu süka miyoʼuin naalin nüpüla. Anuu nünüiki: «Alanaʼaleesia maʼin naalin nüpüla Maleiwa na kojutkana amüin nia maʼaka saaʼin sülanaain tü sirumakat sooʼopünaa tü mmakat. Wattasü nutuma tü waainjalakat woulia, maʼaka wattain eere niweetüin chi kaʼikai suulia eere nikerotüin» (Sal. 103:11, 12). Wayaawata aaʼu moteein naaʼin Jeʼwaa süpüshuaʼa waainjala (Is. 55:7).

14. ¿Kasa nuʼwanaajireʼeraka aka David tü sukuwaʼipakat waalin nüpüla Maleiwa?

¹⁴ Süka miyoʼuin waalin nüpüla Maleiwa, naaʼinmajüin wanoula. Anuu nünüiki David nümüin Jeʼwaa: «Müshi pia aka saaʼin wanee ounjulaaya tamüin, paaʼinmajeechi taya suulia shapawaa aaʼin. Talateechi taya süka taashin taya putuma». Müsü sooʼomüin nünüiki: «Chi eʼitaakai naaʼin nünain Jeʼwaa, naaʼinmajüin nia süka miyoʼuin naalin nüpüla» (Sal. 32:7, 10). Sümaiwa paala kasepüsü atumawaa tü pueulokot suulia sushutünüin aaʼu sutuma süʼünüü. Tü naaʼinrakat Jeʼwaa süka miyoʼuin waalin nüpüla, müsü aka saaʼin tü süsepükat tia pueulokot süka naaʼinmajüin waya suulia sümalajaain wanoula. Süka miyoʼuin waalin nüpüla Jeʼwaa, nürütkeʼerüin waya nünainmüin (Jer. 31:3).

15. Süka miyoʼuin waalin nüpüla Maleiwa, ¿jamüshi maka nia maʼaka saaʼin wanee miichi miyoʼu?

¹⁵ Eesü wane kasaya nuʼwanaajireʼeraka aka David tü naaʼinrakat Jeʼwaa süpüla naaʼinmajüin nupueulose. Anuu nünüiki: «Müshi aka saaʼin pia tamüin wanee piichi miyoʼu, pia chi Maleiwa miyoʼukai aalin apüla taya». Anuu wane nünüikiya: «Nia chi Miyoʼukai aalin apüla taya otta chi akaalinjakai taya, müshi aka saaʼin nia tamüin wanee piichi miyoʼu jee taashikai atuma taya suulia kasa eekai eein, müshi aka saaʼin nia tamüin wanee taapüla tajapuluʼuka suulia jamajüin taya jee chi amüliajakai taya» (Sal. 59:17; 144:2). ¿Jamüsü nüküjaka David tia? Ayatüle waʼyataain nümüin Maleiwa, ayateena waya naaʼinmajüin süpüla anainjatüin wakuwaʼipa nümaa jaʼitashii jalain waya. Anuu nünüiki chi ashajakai Salmo 91: «Meechi taya nümüin Jeʼwaa: ‹Müshi aka saaʼin pia tamüin wanee piichi miyoʼu jee akaalinjakai taya›» (Sal. 91:1-3, 9, 14). Meematsü aka saaʼin tü nüküjakat Moisés (Sal. 90:1, noota). Anuu nünüiki maʼaka jeʼra kaʼi süpülapünaa outuin nia: «Kakaliaichi Maleiwa müin aka saaʼin miichi miyoʼu, müsü yaakai saaʼin nütüna puupunaajee» (Deut. 33:27). ¿Kasa watüjaka nüchiki Jeʼwaa sünainjee tü pütchikat «müsü yaakai saaʼin nütüna puupunaajee»?

16. ¿Jarat tü piamasü kasa anasü weʼrakat? (Salmo 136:23).

¹⁶ Anasü waaʼin wanaa sümaa weʼitaain waaʼin nünain Jeʼwaa. Eejeetpejeʼe kaʼi mojeetka oʼu waaʼin jee amalajaweetka oʼu shia. ¿Kasa naaʼinreetka Jeʼwaa wapüleerua sülatapa tia wamüin? (paashajeʼera Salmo 136:23). Meerü niʼitaajeetkai saaʼin nütüna woupünaajee süpüla müin nütameʼerakai waaʼin (Sal.  28:9; 94:18). Tü kasa anasü weʼrakat: Süka watüjaain saaʼu nükaalinjeenain waya Maleiwa, eesü piamasü kasa weʼraka sünainjee tia. Palajana, ayatüshii naaʼinmajüin waya jaʼitashii jalain kepiain waya. Piama, jülüjashii waya naaʼin waneepia chi Washi iipünaajachikai.

17. ¿Kasa watüjaaka aaʼu süka miyoʼuin waalin nüpüla Maleiwa? (Salmo 33:18-22).

¹⁷ Wekirajaaitpa anain ayateenain waya nükaalinjain Jeʼwaa süpüla waneepiain waya nümaa (2 Cor. 4:7-9). Anuu nünüiki Jeremías, chi nünüikimaajachikai Maleiwa: «Süka miyoʼuin waalin nüpüla Jeʼwaa nnojoishii waya najaʼttirüin, wainma maʼin tü kasa naaʼinrakat wapüleerua süpüla nümüliajüin maʼin waya» (Lam. 3:22). Watüjaa aaʼu ayateerüin miyoʼuin waalin nüpüla Jeʼwaa. Anuu nünüiki wanee salmista: «Naya niirakaaka amüin Jeʼwaa na kojutkana amüin nia, na achekakana miyoʼuin naalin nüpüla» (paashajeʼera Salmo 33:18-22).

18, 19. (1) ¿Kasa wekirajaaitpaka anain? (2) ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain tü wane ekirajaayakat?

¹⁸ Wayaawatüitpa saaʼu aitüjüliin waya nüpüla Jeʼwaa süpülapünaa waneeküin waʼyataain nümüin. Shiasaʼa woʼttapa sünain aʼwaajaa nia, miyoʼuleesia waalin nüpüla. Sutuma müin nukuwaʼipa, müshii nutuʼukai waaʼin süpüla naaʼinmajüin waya. Nükaalinjeena waya süpüla pejein waya nünain jee nikeraajeerü tü kasa anasü nüchekakat wapüleerua. Niʼreein waya suluʼu anain wakuwaʼipa waneepia (Sal. 46:1, 2, 7). Müsüjeseʼe nükatchinreerüin waaʼin Jeʼwaa süpüla waneepiain waya nümaa jaʼitasü kasain alatüin wamüin.

¹⁹ Wekirajaaitpa anain tü naaʼinrakat Jeʼwaa süka miyoʼuin naalin nüpüla na aʼyataashiikana nümüin. Keeʼireesü naaʼin miyoʼuinjatüin naalin wapüla na wawalayuukana. Sünain tü wane ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla wountuin tia.