1, 2. (1) ¿Jamüsü neʼitaainjatka naaʼin nünain Jeʼwaa na jekenakana kasaalüin? (Salmo 37:3, 4). (2) ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain ekirajaayakat tüü?

¿JEKECHI pia kasaalüin? ¿Pülüʼülataapa süpüla kasaalüin? Müle pukuwaʼipa, talateesü paaʼin sümaa tü wayuu aikat püpüla. Mojujiraajeenapejeʼe na kaʼwayuuseshiikana jee noʼttaiwaʼaya sünain kasaalüü naneeküinjatü waneirua kasa. Nnojorüle anain süneekia wanee kasa natuma, mojeerü nakuwaʼipa. Jiʼitaale jaaʼin nünain Jeʼwaa, aneerü süneekia wanee kasa jutuma, aneerü jukuwaʼipa otta talateerü jaaʼin. Nnojorüle jaaʼinrüin tü nümakat Jeʼwaa, eesüjaʼa süpüla nnojoluin anain jukuwaʼipa sümaa juʼwayuuse otta nnojoleena talatüin jia (paashajeʼera Salmo 37:3, 4).

² Pütchikat tüü namüinjatü na jekenakana kasaalüin, jalouijeetpejeʼe shia namüin napüshuaʼa na kaʼwayuusekana. Wekirajaajeerü nachiki wayuu waneepiapuʼukana nümaa Maleiwa aküjünaka nachiki suluʼu tü Bibliakat, tü kasa natüjeetkat na kaʼwayuuseshiikana sünainjee nakuwaʼipa otta müsia tü watüjeetkat sünainjee nakuwaʼipa waneinnua anoujashii kaʼwayuusekana maaʼulu.

3, 4. ¿Kasa kapüleejeetka namüin na jekenakana kasaalüin?

³ Suluʼu waneirua mma, aküjünüsü namüin na jekenakana kasaalüin müinjatüin nakuwaʼipa maʼaka naaʼin na waneinnua. Eeshiijaʼa napüleeruaanüle aaʼin natuma na kachooinkana naya  jee nayale na napüshikana shiiʼiree kachooinmaatüinjanain naya. «Anashii jiyaʼlajüle jipia otta ana shia jutuma», eeshiijaʼa namüle noʼutku naʼaleewainyuu jee napüshi namüin.

⁴ Nnojorüle anain süneekia wanee kasa natuma na jekenakana kasaalüin, eeshii süpüla kojuyaalüin sutuma. Süpüla nawalaajüinjatüin shia, aʼyataainjana maʼin naya süpüleerua. Sutuma tia, nnojoleerü naaʼinmaain ekirajawaa sünain tü Bibliakat, naʼwaajüin Maleiwa sümaa napüshi otta tü aküjaakat pütchi. Naʼyataale maʼin süpüla nakanajüinjanain wainma nneerü jee shiale suulia nayuʼnnüin suulia naʼyataain, eeshiijaʼa süpüla nnojoluin noutkajaain otta nnojoluin naaʼinrüin waneirua aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa talateetka atuma naaʼin.

5. ¿Kasa pütüjaka sünainjee nukuwaʼipa Klaus otta Marisa?

⁵ Wainma wayuu nnojoliikana talatüin naaʼin mayaainjeʼe naʼyataain maʼin süchiirua wainmainjatüin kasa namaʼana. Shiaʼaya niyaawataka aaʼu tia Klaus sümaa Marisa. * Süchikijee kasaalüin naya, aʼyataashii maʼin naya süpüla wainmainjatüin kasa namaʼana. Nnojotpejeʼe talatüin naaʼin sutuma tia. «Nnojotpuʼusü choʼujaain kasa wamüin, wainmapuʼu kasa wamaʼana. Nnojoliipejeʼe aʼyataain maʼin waya nümüin Jeʼwaa sutuma. Nnojotsü talatüin waaʼin otta shapaʼawaisü waaʼin waneepia», müsü nünüiki Klaus. Eeshijaʼa piʼyataaichire maʼin süchiirua wainmainjatüin kasa pümaʼana sümaa piyaawatüin saaʼu nnojoluin talatüin paaʼin. Eesüjaʼa süpüla yüülain paaʼin sutuma tia, aneetpejeʼe paaʼin jülüjale paaʼin tü kasa anasü naaʼinrakat waneinnua wayuu. Wekirajaa palajana sünain tü natüjeetkat na kaʼwayuuseshiikana sünainjee nukuwaʼipa chi aluwataaikai Jehosafat.

6. Sünainjee tü sümakat Proverbios 3:5, 6, ¿kasa naaʼinraka chi aluwataaikai Jehosafat soʼunnaa tü alatakat nümüin?

⁶ Jiakana kaʼwayuuseshiikana, eesü shapaairüle jaaʼin sutuma tü kasa jaaʼinrüinjatkat. Müle jukuwaʼipa, eesü süpüla jütütüleʼerüin jaaʼin tü nukuwaʼipakat Jehosafat. Süka niain chi aluwataaikai, naaʼinmajüinjana na wayuu suluʼukana tü pueulo nuluwataakalü aaʼu. Süpüla tia, nukumajüin süsepü tü pueulokot Judá otta müsia nükotchojirüin wainma surulaat, alatüshii suulia 1.160.000 (2 Crón. 17:12-19). Shiasaʼa mapa, sülatalaa sümaka wanee kasachiki. Oʼutunee aaʼinchi nia sümaa nüpüshi otta na nuluwataakana aaʼu natuma nasurulaatse Ammón, Moab otta na chejeʼewaliikana Seír (2 Crón. 20:1, 2). ¿Kasa naainjaka Jehosafat? Naaʼinrüin tü sümakat Proverbios 3:5, 6 (paashajeʼera), achuntushi kaalinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla nüchecherüinjatüin naaʼin. Nnojotsü yaletüin naaʼin wanaa sümaa nuʼuraajüin, ashajünüsü tü nümakat suluʼu 2 Crónicas 20:5-12. Wayaawata aaʼu sünainjee tia nümakat niʼitaain maʼin naaʼin nünain Maleiwa. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa nüpüleerua?

7. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa süpüla nusoutuin shiʼipajee tü nuchuntakat Jehosafat?

 ⁷ Asoutushi Jeʼwaa nümüin Jehosafat nükajee wanee leviita kanüliakai Jahaziel. Anuu nünüiki: «Jüchajaainjatü süchiki eeinjanale jia, jimatüinjana neʼe jia yala otta jiʼreerü tü naaʼinrajatkat Jeʼwaa süpüla nuʼtteʼerüinjanain jia» (2 Crón. 20:13-17). Waneejatü maʼin sukuwaʼipa atkawaakat tia, alejatia nutuma Jeʼwaa. Oonooshi Jehosafat nümüin Jeʼwaa süka niʼitaain naaʼin nünain. Wanaa sümaa nujuʼitüin chi aluwataaikai namaa nusurulaatse sünain atkawaa namaa na nüʼünüükana, nnojoishii nayain nüjütüin na nusurulaatse katchinkana maʼin, naya nüjütüka wanee wayuuinnua süpüla neeʼirajüin neʼe. Ekeraajüsü tü nümatüjütkalia Jeʼwaa nümüin Jehosafat, niyamülüinjaʼa na nüʼünüükana (2 Crón. 20:18-23).

8. ¿Kasa natüjaka na tooloyuu kasaatshiikana sünainjee nukuwaʼipaka Jehosafat?

⁸ Jiakana tooloyuu kaʼwayuusekana, ¿kasa jütüjaka sünainjee nukuwaʼipa Jehosafat? Jiainjana jiakana aaʼinmajakana na jüpüshikana, müsüjeseʼe jüchajaainjatüin sukuwaʼipa süpüla jükaalinjainjanain naya. Sutuma tia, eesüjaʼa jülüjale jaaʼin junouteʼereerüin jümüiwaʼa tü kasa alatakat sümüin jüpüshi. Nnojotsü anain jaaʼinrüle tia, shia anaka aluʼu juʼuraajüle nümüin Jeʼwaa jümüiwaʼa otta shiale sümaa juʼwayuuse. Anakajaʼa juuʼulaale suʼunirüin jukuwaʼipa tü sümakat tü Bibliakat otta tü karaloʼutairua saapakat wamüin nupueulose Maleiwa otta jaaʼinra tü sümakat. Eesüjaʼa nnojorüle anain sümüin wayuu tü jüneekakat sünainjee tü Bibliakat otta «maaʼinsalii jia» eeshiijaʼa jümünüle amüin. Eesüjaʼa namüle jümüin aneerüin jukuwaʼipa sümaa jüpüshi sutuma nneerü otta wainmain kasa jümaʼana. Shiapejeʼe anain jüshatüle nukuwaʼipa Jehosafat, chi jaʼyakai sünainjee tü naaʼinrakat niʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa. Nnojoishi apütünüin Jehosafat nümüiwaʼa nutuma Jeʼwaa, meenaʼaya jiakana nutuma (Sal. 37:28; Heb. 13:5). ¿Kasa naaʼinrajatka na kasaatshiikana süpüla talatüin naaʼin?

9. ¿Kasa aküjünaka süchiki nukuwaʼipa Isaías otta tü nuʼwayuusekat?

⁹ Aʼyataapuʼushi maʼin Isaías sümaa nuʼwayuuse nümüin Jeʼwaa. Nünüikimaajachi Maleiwa Isaías, eesüjaʼa shiale saaʼinrüin tia tü nuʼwayuusekat, süka jamüin, «nünüikimaajatü shia Maleiwa» sümüin tü Bibliakat süchiki (Is. 8:1-4). Kojutusü maʼin namüin naʼwaajüin Jeʼwaa. Anataʼaleesüjaʼa süpüla nashatüin nakuwaʼipa na wayuu kaʼwayuusekana maaʼulu yaa.

10. Süpüla naaʼinmaain na kasaatshiikana naʼyataain nümüin Jeʼwaa, ¿jamüsü anaka nekirajaale sünain tü pütchi alatajatkat saashin tü Bibliakat?

¹⁰ ¿Kasa naaʼinrajatka na kaʼwayuuseshiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Isaías sümaa nuʼwayuuse? Shia nachajaainjatüin maʼin sukuwaʼipa süpüla naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Süpüla jükooʼomüinrüin junoula nünain Maleiwa, jikirajaainjatü anain tü pütchi suluʼukat tü Bibliakat süchiki tü alatajatkat otta jülüjainjatü jaaʼin tü shikeraajiakat (Tito 1:2). * Eesü süpüla jülüjain jaaʼin tü jaaʼinrajatkat süpüla jiʼyanaajiraain nümaa Jeʼwaa sünain ekeraajaa soʼutku waneirua pütchi alatüinjatka maaʼulu, maʼaka saaʼin tü nüküjakat Jesuu süchiki süküjünüinjatüin tü pütchi anasükat sümüin wayuu süpüshuaʼa süpülapünaa sajaʼttüin tü kasakalüirua (Mat. 24:14). Niyaawatüle maʼin saaʼu wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse shikeraajüin tü pütchi alatajatkat  maaʼulu saashin tü Bibliakat, nachajaajeerü maʼin sukuwaʼipa süpüla naʼyataainjanain maʼin nümüin Jeʼwaa.

11. (1) ¿Kasa naaʼinraka Áquila sümaa Priscila? (2) ¿Jamüsü naaʼinraka tia?

¹¹ Aneerü nakuwaʼipa na jekenakana kasaalüin nashatüle sukuwaʼipa Priscila nümaa Áquila, naya wanee judío kepiapuʼukana chaa Roma. Anoujashii naya sutuma tü pütchi anasü naapakat nüchiki Jesuu. Eesüjaʼa talatüle naaʼin sünain tü naaʼinrakat chaa Roma. Sumojujaʼalaa sümaka nakuwaʼipa sutuma najünajaanüin na judíokana nutuma chi aluwataaikai Claudio Romajee. ¿Jamakajaʼa naaʼin Áquila sümaa Priscila sutuma tia? Napütüin na wayuu neʼraajakana, oʼunushii suluʼumüin wanee mma jeketü eeinjanale kepiain naya jee oʼttüshii naya sünain aaʼinraa tü naʼyataapuʼukalü anain suluʼu tia pueulokot. Sutuma tü alatakat namüin, ¿nnojotsüche palajanain natuma naʼyataain nümüin Maleiwa? Saashin tü Bibliakat, nantapa Corintomüin nakaalinjain na wawalayuukana otta aʼyataajiraashii naya nümaa Pablo süpüla nakatchinrüin naaʼin na wawalayuukana. Mapa, akolojooshii naya suluʼumüin wane pueuloirua eere choʼujaain süküjünüin tü pütchikat (Aluw. 18:18-21; Roma 16:3-5). Aʼyataakajasaʼa maʼin naya sümaa talatüin naaʼin.

12. ¿Jamüsü anaka jülüjale naaʼin na kasaatshiikana tü naʼyataweekalü amüin suluʼu nupueulose Jeʼwaa?

¹² Anasü nashatüle na wawalayuu kasaatkana nukuwaʼipa Áquila sümaa Priscila süpüla palajanain natuma naʼyataain nümüin Maleiwa. Anashii naashajaale süchiki tü naʼyataweekalü amüin nümüin Maleiwa wanaa sümaa namüraajiraain. Nachajaale maʼin sukuwaʼipa süpüla nountuin tia, neʼreerü nakaalinjain naya Jeʼwaa (Ecl. 4:9, 12). Jülüjataa waaʼin tü naaʼinrakat Russell sümaa Elizabeth. Anuu nünüiki Russell: «Wanaa sümaa wamüraajiraain, waashajaa achiki tü waʼyataweekalü anain suluʼu nupueulose Maleiwa». Anuu joo sünüiki Elizabeth: «Waashajaa achiki tü waʼyataweekalü amüin süpüla nnojoluin waneeküin wanee kasa kapüleejeetka atuma wountuin tia». Sutuma palajanain natuma naʼyataain  nümüin Maleiwa, yapashii naya süpüla nakolojooinjanain Micronesiamüin eere choʼujaain Aküjalii pütchi.

13. Saashin Salmo 28:7, ¿kasa weʼreetka weʼitaale waaʼin nünain Jeʼwaa?

¹³ Wainma wawalayuu kasaatshii makana aka naaʼin Russell sümaa Elizabeth, nnojoliikana naaʼinmaain wainma kasa süpüleerua naʼyataainjanain maʼin sünain aküjaa pütchi otta ekirajaa wayuu. Niʼitaale nüpüleerua wanee wawala sümaa nuʼwayuuse tü naʼyataweekalü amüin suluʼu nupueulose Jeʼwaa jee nachajaale sukuwaʼipa süpüla nasaʼwatüin tia, neʼreerü naʼanasia Jeʼwaa. Nayaawateerü saaʼu naaʼinmajüin naya Jeʼwaa, neʼitaajeerü naaʼin nünain otta talateena maʼin naya (paashajeʼera Salmo 28:7).

14. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu niʼitaain naaʼin Pedro sümaa nuʼwayuuse sünain tü sümakat Mateo 6:25, 31-34?

¹⁴ Wane wayuu anakai süpüla nashatüin akuwaʼipa na kasaatshiikana nia chi aluwataaushikai Pedro sümaa tü nuʼwayuusekat. Sülatapa aipirua kashi jee shiale wanee juya süchikijee niʼraajüin Jesuu chi aluwataaushikai Pedro, eesü wanee kasa nüneeküinjatka. Nuunejaain nia Jesuu süpüla nümaainjachin nia waneepia, jülüjainjatpejeʼe naaʼin Pedro palajana naaʼinmajüinjanain nüpüshi otta nulojuinjachin jime nayaaluʼu (Luc. 5:1-11). Mayaainjeʼe müin tia, oʼunushi nia nümaa Jesuu sünain aküjaa pütchi. Anataʼaleesüjaʼa maʼin tü naaʼinrakat. Eesüjaʼa süpüla jülüjain waaʼin sükaalinjain nia tü nuʼwayuusekat, süka jamüin, oʼunapuʼuin shia nümaa Pedro süchikijee nüsoʼiraain aaʼin Jesuu saashin tü Bibliakat (1 Cor. 9:5). Kaawainsü nünüiki Pedro nüchiajaainjanapa na kaʼwayuuseshiikana sutuma anain sukuwaʼipa nuʼwayuuse (1 Ped. 3:1-7). Niʼitaain maʼin naaʼin Pedro sümaa nuʼwayuuse sünain naapeerüin Jeʼwaa tü kasa choʼujaakat namüin palajanale natuma naʼyataain nümüin Maleiwa (paashajeʼera Mateo 6:25, 31-34).

15. ¿Kasa pütüjaka sünainjee tü naaʼinrakat Tiago sümaa Esther?

¹⁵ Kakaliainnale jia sünain kasaalüü, ¿kasa jaaʼinrajatka süpüla keeʼireein jaaʼin jükooʼomüinrüin jiʼyataain nümüin Jeʼwaa? Wanee kasa eeka süpüla jaaʼinrüin shia jüshatüle nakuwaʼipa waneinnua wawalayuu kasaatkana. Eesü süpüla jaashajeʼerüin tü pütchikalüirua «Se ofrecieron de buena gana para servir». Shiaʼaya naaʼinraka tia Tiago sümaa Esther, tü nuʼwayuusekat, chejeʼewalii naya Brasil. Sutuma naashajeʼerüin tia pütchikalüirua, akolojoweeshii naya suluʼumüin wanee mma eere alin neeʼiree Aküjalii pütchi. Anuu nünüiki Tiago: «Sutuma waashajeʼerüin nachiki wawalayuu nükaalinjakana Jeʼwaa maaʼulu yaa, keeʼireesü waaʼin watüjaain saaʼu tü naaʼinrajatkat Jeʼwaa süpüla nükaalinjain waya otta nuʼunirüin wakuwaʼipa». Akolojooshii naya mapa Paraguaymüin eere naküjain pütchi namüin na aashajaakana portugués soʼujee tü juyakat 2014. Anuu sünüiki Esther: «Wanee pütchi kamalainka maʼin wamüin shia Éfeso 3:20, 21. Weʼrüin shikeraajüin wainmatua tia pütchikat soʼunnaa waʼyataain nümüin Jeʼwaa». Suluʼu tü karaloʼuta nüshajakat Pablo namüin na chejeʼewaliikana Éfeso nüküjain naapüin Jeʼwaa tü kasa wachuntakat maaʼayaka tü nnojotkat wachuntuin nümüin. Nikeraajüin Maleiwa waneepia tia.

16. ¿Jaralii na anakana süpüla nakaalinjain na jekenakana kasaalüin süpüla nountuin tü naʼyataweekalü amüin?

¹⁶ Jiakana jekenakana kasaalüin, eesü süpüla jüshatüin nakuwaʼipa na eʼitaakana naaʼin nünain Jeʼwaa. Eeshii waneinnua wawalayuu  kasaatshii aʼyataakana waneepia nümüin Jeʼwaa soʼu wainma juya. Anashii juchuntule kaalinwaa namüin süpüla juuntuin tü jiʼyataweekalü amüin suluʼu nupueulose Maleiwa. Jaaʼinrüle tia, atüjaaneerü aaʼu jiʼitaain jaaʼin nünain Jeʼwaa (Prov. 22:17, 19). Eeshii süpüla nakaalinjain jia na laülaashiikana süpüla jiyaawatüin saaʼu tü anakat süpüla jiʼyataain anain nümüin Jeʼwaa otta tü jaaʼinrajatkat süpüla juuntuin tia.

17. (1) ¿Kasa alataka nümüin Klaus sümaa Marisa? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee nakuwaʼipa?

¹⁷ Eeshiijaʼa waʼyataale süchiirua wanee aʼyatawaa suluʼu nupueulose Jeʼwaa, eepejeʼe süpüla naatain tü naapakat wamüin Jeʼwaa. Jülüja waaʼin nukuwaʼipa Klaus sümaa Marisa, na wachuntakana anülia paalapain. Apünüinpa juya süchikijee kasaalüin naya, napütüin nepia otta oʼunushii naya sünain akumajaa piichi suluʼu tü Weteet chakat Finlandia. Süküjünaka namüin nnojoluinjatüin sülatüin suulia aipirua kashi makatüin naya, mojusü naaʼin sutuma tia. Shiasaʼa mapa, nounejaanaka sünain ekirajawaa tü anüikiikat árabe. Maaʼulu yaa, aküjashii naya pütchi namüin na wayuu aashajaakana árabe suluʼu wanee mma. Talatüsü maʼin naaʼin sutuma tia. Anuu sünüiki Marisa süchikijee tü alatakat namüin: «Mmotpuʼusü taya sünain aaʼinraa kasa nnojotpuʼuka taaʼinrüin otta teʼitaainjatü maʼin taaʼin nünain Jeʼwaa. Tayaawatüitpa saaʼu nükaalinjain waya Jeʼwaa waneepia jee wainma kasa naaʼinraka wapüleerua. Sutuma tia, teʼitaashaatain maʼin taaʼin nünain». Weʼitaa maʼin waaʼin nünain Jeʼwaa sünain naapeerüin naʼanasia wamüin.

18. ¿Kasa naaʼinrüinjatka na kasaatshiikana süpüla ayatüinjatüin neʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa?

¹⁸ Niʼinaajala Jeʼwaa sukuwaʼipa tü kasaalüükat otta keeʼireesü naaʼin talatüin naaʼin na kasaatshiikana (Prov. 5:18; Mat. 19:5, 6). Jiakana jekenakana kasaalüin, anasü jüsakireʼerüle jaaʼin sünain tü jaaʼinrakat. ¿Jüchajaainche sukuwaʼipa süpüla sütüjaanüin aaʼu kojutuin jümüin tü nüsülajakat Jeʼwaa? Jaashajaa nümaa Jeʼwaa, jikirajaa suluʼu tü Bibliakat tü anainjatkalü atuma jukuwaʼipa otta jaaʼinra tü nümakat Jeʼwaa jümüin. Nnojo motuin jaaʼin jiakana kasaatshiikana, talatajiraajeena maʼin jia jaaʼinmaale jiʼyataain nümüin Jeʼwaa.