1, 2. Saashin 1 Pedro 4:7, 8, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa weʼrüin müliaa?

SÜMAʼINRUʼU sülüʼülaain sükalia sajaʼttajatüin kasakat süpüshuaʼa, eesüjaʼa kooʼomüinjeerüle tü müliaa weʼreetkat (2 Tim. 3:1). Jamüsüjaʼa suluʼu wanee mma chaa África, eejaasü kasachiki otta mojulawaa sülatapa tü awotaajaakat. Alatüsü suulia aipirua kashi nnojoluin nojuʼitüin na wawalayuukana chejee süka eejatüin tia kasachikikat. ¿Jamakaʼa naya süpüla nnojoluin jamajüin naya atumawaa? Eeshii na oʼunakana nepialuʼu waneinnua wawalayuu eere nnojoluin eejatüin tü kasachikikat. Anuu nünüiki wanee wawala: «Akalajasaʼa eein wawalayuu taʼaleewainkana. Atütüleʼerajiraashii waya waaʼin».

² Süntapa tü müliaa miyoʼusükat, aneerü maʼin waaʼin eere watünajunnuu aikana apüla waya (Alat. Map. 7:14). Müsüjeseʼe choʼujaain aleewainjanain maʼin waya maaʼulu namaa na wawalayuukana (paashajeʼera 1 Pedro 4:7, 8). Anashii watüjale sünainjee tü alatakat nümüin Jeremías. Akaalinjünüshi nia natuma naʼaleewainyuu soʼunnaa tü müliaa eejatkat süpülapünaa sajaʼttinnüin Jerusalén. * ¿Kasakaʼa waaʼinrajatüin süpüla washatüin nukuwaʼipa Jeremías?

3. (1) ¿Kasa eeka süpüla nükaaʼinjaain anainjee Jeremías suulia wayuu? (2) ¿Kasa nüküjaka Jeremías nümüin Baruc? ¿Jamaka nakuwaʼipa suluʼujee tia?

³ Alatüsü suulia 40 juya kepiain Jeremías saʼaka wayuu mojulaasü. Naʼaka naya wayuukana, eejana na kepiakana nüʼütpünaa otta eeshiijaʼa eejanale waneinnua nüpüshi chejeʼewalii Anatot, tü  pueulo eejachire joʼuuin Jeremías (Jer. 11:21; 12:6). Nnojoipejeʼe akaaʼinjaain Jeremías suulia wayuu sünainjee tia. Ichaʼasa nüküjain nümüin Baruc tü suluʼukat naaʼin otta ashajuushisü tia nünüikikat sümaa eein süpüla waashajeʼerüin shia maaʼulu. Baruc nia ashajapuʼuka niʼipajee Jeremías (Jer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1). Sümaʼinruʼu nüshajüin Baruc süpüshuaʼa tü alatakat nümüin Jeremías, aleewaleeshiʼiya naya jee aijiraashii naya (Jer. 20:1, 2; 26:7-11).

4. (1) ¿Kasa nuluwataaka anain Jeʼwaa Jeremías? (2) ¿Jamüshii aleewajiraaka maʼin Jeremías nümaa Baruc sünainjee tia?

⁴ Kakalia maʼin Jeremías sünain aküjaa namüin na israeliitakana tü alatajatkat sümüin Jerusalén (Jer. 25:3). Tü chiiruaajatkat sukua nuluwataain Jeʼwaa Jeremías sünain aapiraa na israeliitakana süpüla nayaawajaain suulia naainjala, nüshajirüin nia tia pütchikat sünain wanee rooyo (Jer. 36:1-4). Kojuya kashi niʼyanaajiraain Jeremías nümaa Baruc süpüla nekeraajüin tü aʼyatawaa niʼitaakat Jeʼwaa najapuluʼu. Soʼunnaa tia, aleewajiraashii maʼin naya sünainjee yootiraain naya waneepia süchiki nanoula.

5. ¿Kasa naaʼinraka Baruc saaʼu aleewain maʼin nia nümaa Jeremías?

⁵ Kettaapa sükalia süpüla saashajeʼennüin tü rooyokot, nuchuntuin Jeremías nümüin Baruc süpüla niainjachin aküjain sümüin wayuu tü ashajuushikat sünain (Jer. 36:5, 6). Naaʼinrüinya tia Baruc, nnojoishi nia mmoluin mayaapejeʼe eein süpüla jamajüin nia atumawaa. ¡Talatakajasaʼa naaʼin Jeremías sutuma nuʼunuin chi naʼaleewainkai suluʼumüin süpaatiase tü aʼwaajüleekat sünain aashajeʼeraa tü rooyokot namüin na wayuukana! (Jer. 36:8-10). Naapapa na niʼipajanakana chi aluwataaikai süchiki tü naaʼinrakat Baruc, nachuntuin nümüin süpüla naashajeʼerüin tü rooyokot namüin (Jer. 36:14, 15). Naküjaka nümüin chi aluwataaikai Jehoiaquim tü nümakat Jeremías. Süka kamaneein na niʼipajanakana chi aluwataaikai nümüin Baruc, müshii naya nümüin: «Juʼunapa juunjulaaiwa, piakai nümaa Jeremías. Nnojo jüküjain sümüin wayuu jalainjanain jia ounjulaain»  (Jer. 36:16-19). Anashaatasü tia namakat nümüin Baruc.

6. ¿Kasa naaʼinraka Jeremías nümaa Baruc shiʼipajee tü naaʼinrakat chi aluwataaikai Jehoiaquim?

⁶ Naapapa chi aluwataaikai Jehoiaquim süchiki tü nüshajakat Jeremías, jashichishaatashi maʼin, naʼajakalaka tü rooyokot sümaa nüsaajirüin Jeremías otta Baruc süpüla nüpüreesajirüinjanain naya. Nnojotpejeʼe ayoʼujaain naaʼin Jeremías sutuma tia. Naapaainjeseʼe wane rooyo jeket otta nüshajiraka Baruc nüchikuaʼa tü nünüikikat Jeʼwaa. Nüshajüin Baruc süpüshuaʼa tü pütchi suluʼujutkat tü rooyo naʼajakat chi aluwataaikai Jehoiaquim (Jer. 36:26-28, 32).

7. ¿Kasa aleewaleeka maʼin anainjee Jeremías nümaa Baruc?

⁷ Aleewaleeshia maʼin wanee wayuu nümaa chi eʼrakai müliaa wanaa nümaa. Müshiijeseʼe aleewaleein maʼin Jeremías nümaa Baruc soʼu naʼyanaajiraain sünain ashajaa süchikuaʼa tü rooyo naʼajakat chi aluwataaikai Jehoiaquim. ¿Kasa watüjaka nanainjee naya piamashii wayuu waneepiakana nümaa Jeʼwaa?

8. (1) ¿Kasa kapüleejeetka anainjee kaʼaleewain waya? (2) ¿Jamüshii ayatüinjanaka wachajaain sukuwaʼipa süpüla kaʼaleewain waya?

⁸ Eeshii na mojushiikana amüin naküjakuʼu namüinjanain sümüin wayuu süchiki nakuwaʼipa otta süchiki tü alatawaikat namüin. Eeshiijaʼa müle naya sutuma saainjünüin namüin wanee kasa mojushaatasü maʼin (Prov. 18:19, 24). Eesüjaʼa jülüjale waaʼin mapüsain maʼin waya otta nnojoluin süpütaain kaʼi süpüla kaʼaleewain waya. Nnojotpejeʼe anain jülüjakuʼu müle waaʼin tia. Nakaalinjeena waya na wawalayuukana süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa müliaa. Choʼujaapejeʼe wekiʼralaain maaʼulu sünain waküjain namüin tü jülüjakat waaʼin süchiki wanee kasa otta jamüin waaʼin sutuma tü aainjünakat wamüin. Aleeweena maʼin waya namaa waaʼinrüle tia (1 Ped. 1:22).

9. (1) ¿Kasa naaʼinraka Jesuu süka aleewain maʼin nia namaa na nikirajüinkana? (2) ¿Jamüshii aleewaleejeenaka maʼin na wayuu yootiraakana waneepia namaa natünajunnuu? Püküja süchiki sukuwaʼipa wanee wawala.

⁹ «Tatünajut», müshi Jesuu namüin na nikirajüinkana süka nüküjain namüin tü suluʼukat naaʼin otta nnojotsü kasain nuunjulajüin noulia (Juan 15:15). Washateerü nukuwaʼipa Jesuu waküjale namüin na watünajunnuukana tü talatakalü atuma waaʼin, tü shapaakalü atuma waaʼin jee tü mojukalü atuma waaʼin. Anasü waapajüle nanüiki na aashajaakana wamaa sümaa nnojoluin wasoutuin pejeewa neʼipajee, eesüjaʼa weʼreerüle sünain wanaawain tü jülüjakat naaʼin sümaa tü jülüjakat waaʼin süchiki wainma kasa. Jülüjataa waaʼin sukuwaʼipa Cindy, wanee wawala 29 suuyase. Aleewasü shia sümaa wanee wawala pürekutsootka, Marie-Louise sünülia, alatüsü suulia 60 suuyase. Ojuʼitawaishii naya sünain aküjaa pütchi jueewoʼu wattaʼa  maalü otta wainma kasa naashajaʼawaika achiki. Anuu sünüiki Cindy: «Kamalainshaatasü tamüin yootoo namaa na tatünajunnuukana, nnojotpejeʼe aashajaain taya süchiki kasa eeka eein, sükajee tia teʼraajüin nakuwaʼipa otta tü jülüjakat naaʼin». Yootiraale waneepia wanee wayuu namaa nütünajunnuu süchiki tü jülüjakat naaʼin, aleewaleejeena maʼin naya. Washateere sukuwaʼipa Cindy, wayainjana achajaaka sukuwaʼipa süpüla yootuin waya namaa na wawalayuukana (Prov. 27:9).

10. Saashin Proverbios 27:17, ¿kasa weʼreetka sünainjee waküjain pütchi namaa na wawalayuukana?

¹⁰ Maʼaka aleewajiraain maʼin Jeremías nümaa Baruc, eeshii süpüla aleewain maʼin waya namaa na wawalayuukana waküjale pütchi namaa, weʼraajüle nakuwaʼipa otta watüjale nanainjee (paashajeʼera Proverbios 27:17). Jamüshiijaʼa wojuʼitataarüle sünain aküjaa pütchi nümaa wanee wawala sümaa waapajüin nünüiki sünain asoutaa saaʼu tü nunoujakalü anain, sünain anain maʼin tü nümakat nüchiki Jeʼwaa otta tü naaʼinrajatkat, eesüjaʼa kooʼomüinjeerüle naalin chi wawalakai wapüla.

11, 12. Püküja tü alatakat namüin waneinnua wawalayuu aleewaleekana maʼin sünainjee naʼyanaajiraain sünain tü aküjaakat pütchi.

¹¹ Aleewajiraashii maʼin waya namaa na wawalayuukana sünainjee tü aküjaakat pütchi; wekirajaa nachiki waneinnua wawalayuu alatakana amüin tia. Eesü wanee wawala Adeline sünülia, 23 suuyase; suunejaain wanee sütünajut, Candice sünülia, süpüla naküjain pütchi suluʼu wanee mma eere nnojoluin süküjünüin maʼin pütchi. Anuu sünüiki Adeline: «Shia keeʼireeka waaʼin waküjain pütchi süka süpüshuaʼa waaʼin jee sümaa talatüin waaʼin. Weʼrüin choʼujaain kooʼomüin sütsüin wanoula süpüla waʼyataain nümüin Jeʼwaa süka süpüshuaʼa waaʼin». ¿Kasaka neʼrüin naya wawalayuukana sünainjee tia? «Yootowaishii waya aliikajee süchiki tü kasa anasü waashajaakalü achiki sümaa wayuu otta süchiki nükaalinjain waya Jeʼwaa sünain tü aküjaakat pütchi. Kamalainpuʼusü maʼin wamüin yootuin waya süchiki tia. Aleewajiraashii maʼin waya suluʼujee tia», müsü Adeline.

¹² Eesü piamasü wawalayuu maʼwayuusesalii, chejeʼewalii Francia, Laïla otta Marianne nanülia. Oʼunushii naya soʼu jaʼrai semaana sünain aküjaa  pütchi suluʼu tü pueulokot Bangui chaa República Centroafricana. Anuu sünüiki Laïla: «Kojuyatua mojujiraain taya sümaa Marianne saaʼujee waneirua kasa, aleewapajaʼa maʼin waya mapa süka wakumajüin sukuwaʼipa tia otta saaʼu aijiraain waya. Kooʼomüinreesia tü saalinkat Marianne tapüla teʼrapa shiʼkiralaamaatüin chaa eejanale waya, alin wayuu süpüla otta süküjain maʼin pütchi». Nnojotpejeʼe choʼujaain woʼunuinjanain wattamüin süpüla aleewainjanain maʼin waya namaa na wawalayuukana. Wojuʼitawaipa namaa na wawalayuukana sünain aküjaa pütchi, eesü süpüla weʼraajüin maʼin nakuwaʼipa jee aleewaleein maʼin waya namaa.

13. ¿Kasa eeka süpüla jülüjain waaʼin nanainjee na wawalayuukana waküjale pütchi namaa?

¹³ Wanaa sümaa waküjain pütchi namaa na wawalayuukana, weʼrüin tü anakat sünain nakuwaʼipa jee tü mojukat. ¿Kasaka waaʼinrajatüin süpüla ayatüinjanain waya aleewain namaa mayaapejeʼe eein tü mojukat sünain nakuwaʼipa? Wekirajaa wachikuaʼa sünain nukuwaʼipa Jeremías. ¿Jamüsüche sukuwaʼipa nutuma süpüla shiainjatüin jülüjain naaʼin tü anakat sünain nakuwaʼipa na waneinnua suulialeʼeya tü mojukat?

14. ¿Kasa nütüjaaka aaʼu Jeremías süchiki nukuwaʼipa Jeʼwaa? ¿Kasa naaʼinraka sutuma tia?

¹⁴ Eeshijaʼa niale ashajüin Jeremías tü karaloʼutakat 1 Reyes otta 2 Reyes maʼaka nüshajüin tü karaloʼuta nünüliamaajatkat. Süka nüshajüin tia karaloʼutakalüirua niʼrüin sünain sümülialaain naaʼin Jeʼwaa saalin wayuu. Jamüshijaʼa niʼrapa Jeʼwaa niyaawajaain Acab suulia naainjala, nüküjain nnojoleerüin niʼrüin tü kasa mojusü oʼttaajeetkat sümüin nüpüshi (1 Rey. 21:27-29). Wane kasa nütüjaaka aaʼu Jeremías sünainjee tü nüshajakat shia nülatirüin Jeʼwaa sooʼopünaa naaʼin naainjala Manasés niyaawajaapa suulia. Naaʼinrüin Jeʼwaa tia mayaapejeʼe niʼrülin maʼin wayumüin Manasés nümüin nuulialeʼeya Acab (2 Rey. 21:16, 17; 2 Crón. 33:10-13). Sünainjee tü nüshajakat Jeremías niyaawata aaʼu motuin naaʼin Jeʼwaa naainjala na wayuukana otta nnojolin kashapajaaralin nia; müsia neʼe nukuwaʼipa Jeremías namüin nütünajunnuu, süka jamüin, nüshatüin nukuwaʼipa Jeʼwaa (Sal. 103:8, 9).

15. Wanaa sümaa sümatsüinjaapünaain nunoula Baruc, ¿kasa naainjaka Jeremías süpüla nüshatüin nukuwaʼipa Jeʼwaa sünain nnojolin kashapajaaralin nia?

¹⁵ Jülüja waaʼin tü naaʼinrakat Jeremías wanaa sümaa sümatsüinjaapünaain nunoula Baruc. «Amülouichipa», nnojoishi müin Jeremías nüchiki Baruc, nükaalinjain nia sükajee nüküjain nümüin tü nümakat Jeʼwaa (Jer. 45:1-5). ¿Kasa watüjaka sünainjee tia?

16. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla aleewainjanain maʼin waya namaa na wawalayuukana saashin Proverbios 17:9?

¹⁶ Nnojotsü süpüla waʼatapajüin lotuinjatüin maʼin nakuwaʼipa na waʼaleewainkana sünain kasa süpüshuaʼa. Wachajaa sukuwaʼipa süpüla ayatüin aleewain waya namaa mayaapejeʼe eein tü kasa mojukat natuma. Mojule natuma wanee kasa, eesüjaʼa waküjeerüle namüin tü jülüjakat waaʼin otta wachiaale naya sükajee tü sümakat tü Wiwüliakat (Sal. 141:5). Nayale aainjain wamüin wanee kasa aika wamüin, motuinjatü waaʼin tü naainjalakat. Motopa waaʼin tü naainjalakat, nnojotsü weimain shia namüin (paashajeʼera Proverbios 17:9). Süka sülüʼülaain sükalia süpüla sajaʼttüin kasa süpüshuaʼa, jülüjeesü waaʼin tü kasa anakat sünain nakuwaʼipa na wawalayuukana suulialeʼeya tü kasa mojukat natuma. Waaʼinrüle tia, aleeweena maʼin waya namaa. Acheküshii waaʼinrüin tia süpülapünaa tü müliaa miyoʼusükat.

17. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nükaalinjain Jeremías na nütünajunnuukana soʼu neʼrüin müliaa?

¹⁷ Nükaalinjain maʼin Jeremías nütünajunnuu soʼunnaa müliaa. Jülüja paaʼin tü naaʼinrakat süpüla nükaalinjain Ébed-Mélec. Wayuukai chii, niʼipajanashi chi aluwataaikai; nükaalinjain Jeremías suulia outuin nia suluʼu wanee ishi wotüsü pootshi. Süchikijee naaʼinrüin tia, mmotshi nia  seema jamajüin nia natuma na wane niʼipajanakana chi aluwataaikai. Naapapa Jeremías nüchiki Ébed-Mélec, nükaalinjamaatüin nia. «Nnaweerüjaʼa nukuwaʼipa», nnojoishi müin nia nüchiki. Mayaapejeʼe püreesain Jeremías soʼu tia, nüchajaain sukuwaʼipa süpüla nüküjain nümüin Ébed-Mélec süchiki tü naaʼinrajatkat Jeʼwaa (Jer. 38:7-13; 39:15-18).

18. Saashin Proverbios 17:17, ¿kasa waaʼinrajatka müliale wanee wawala weʼrüin?

¹⁸ Wainma kasa mojusü müliaka atuma na wawalayuukana maaʼulu yaa. Eeshii na müliakana sutuma wawai, süsetüin palaa jee sutuma sukutkujaain mma eere kepiain naya. Eeshii na müliakana sutuma mojulaain maʼin wayuu. Müliale na wawalayuukana sutuma tia, eeshii süpüla wounejaain naya wepialuʼumüin süpüla makatüin naya wamaa. Eeshii süpüla wakaalinjain naya sükajee wasülajüin nneerü akaaliijia naya. Oʼuraajüinjanapejeʼe waya wapüshuaʼa napüleerua na wawalayuukana. Waapüle süchiki mojuin maʼin naaʼin wanee wawala, eesü nnojorüle watüjaain saaʼu tü wanüikinjatkat nümüin jee kasainjatüin waaʼinrüin. Eepejeʼe süpüla wakaalinjain chi wawalakai; eeshii süpüla nümaain waya, waapajüin nünüiki nüküjapa wamüin tü alatakat nümüin jee waashajeʼerüle nümüin wanee pütchi suluʼujee tü Wiwüliakat süpüla watütüleʼerüin naaʼin (Is. 50:4). Wakaalinjeein na watünajunnuukana müliale naya weʼrüin (paashajeʼera Proverbios 17:17).

19. ¿Jameerü wakuwaʼipa soʼunnaa tü müliaa miyoʼusükat sutuma aleewajiraain maʼin waya namaa na wawalayuukana?

¹⁹ Wachajaainjatü sukuwaʼipa süpüla aleewain maʼin waya namaa na wawalayuukana otta kooʼomüinjatü naalin wapüla na eekana waʼaleewain. Choʼujaashaatasü waaʼinrüinjatüin tia maaʼutpünaa, süka jamüin, naküjeenain alawaa na waʼünüükana süpüla wakaaʼinjaain noulia na wawalayuukana. Nachajaweerü sukuwaʼipa süpüla nnojoluin wakaalinjiraain jee nnojoluin wanoujain tü namakat na wawalayuukana. Nnojoleetpejeʼe nountuin tia; ayateena waya aijiraain namaa na wawalayuukana. Jaʼitairü kasain naaʼinrüin na waʼünüükana, ayateenaʼaya waya aleewajiraain maʼin süpüla kaʼikat süpüshuaʼa.