1. (1) ¿Kasa eeka süpüla shapaain atuma waaʼin? (2) ¿Kaseerü antaka suluʼumüin wekii sutuma tia?

¿SHAPAAITCHE paaʼin * sutuma wanee kasa alataka pümüin? Eesü shapaale waaʼin sutuma airuʼuluin pütchi wamüin jee shiale sutuma saaʼinnüin kasa mojusü wamüin. Eesüjaʼa shapaairüle waaʼin sutuma waaʼinrüin wanee kasa mojusü, sutuma mojuin wanüiki sümüin wayuu jee shiale sutuma jülüjain waaʼin nnojoleerüin nülatirüin Jeʼwaa sooʼopünaa naaʼin tü kasa mojusü waaʼinrakat. Sutuma shapaain maʼin waaʼin, eesüjaʼa süntüle suluʼumüin wekii wayuuin manoulasalii waya jee wayuuin mojulaashii waya. ¿Shiimainchejeʼe tia?

2. Püküja nachiki waneinnua wayuu shapaakana aaʼin mayaainjeʼe kanoulain naya.

² Wekirajaa süchiki nakuwaʼipa waneinnua wayuu ashajünakana anülia suluʼu tü Wiwüliakat. Wayuu kanoulasü maʼin Ana, tü niikat Samuel, chi nünüikimaajachikai Maleiwa. Mayaainjeʼe müin sukuwaʼipa, shapaasü saaʼin sünainjee müliain saaʼin sutuma wanee wayuu kottiraaka sümaa (1 Sam. 1:7). Otta müshiʼiya Pablo, wayuu kanoulashi nia. Shapaapejeʼe maʼin naaʼin naaʼu na nuwalayuukana (2 Cor. 11:28). Aishi David nüpüla Jeʼwaa otta wayuu kanoulashi nia (Aluw. 13:22). Mayaainjeʼe müin tia, shapaasü maʼin naaʼin sutuma naaʼinrüin kasa mojusü (Sal. 38:4). Nümülialüin Jeʼwaa naaʼin naya wayuukana otta anasü naaʼin nutuma. Wekirajaa sünain tü watüjakat sünainjee nakuwaʼipa.

3. ¿Jamüsü shapaaka waaʼin airuʼurule pütchi wamüin?

³ Shapaasü maʼin waaʼin airuʼurule pütchi wamüin otta müliale waaʼin atumawaa. Shialeekajaʼa niale wanee waʼaleewain jee niale wanee wapüshi müin atuma waya. Eesüjaʼa shapaale maʼin waaʼin sutuma nnojoliinnapain aleewain waya nümaa. Eeshii na wayuu mayaawajaainkana saaʼu nanüiki, aisü maʼin wamüin tia, maʼatshii wasotünakaijaʼa aaʼin süka shiʼichi chajaruuta (Prov. 12:18). Eepejeʼe na airuʼutkana anüiki wamüin shiiʼiree mojeein waaʼin natuma. Alatüsü tia sümüin wanee wawala. Anuu sünüiki: «Kojuyairü juya alataka süchikijee tü saainjakat tamüin wanee taʼaleewain maʼin. Aküjasü shia alawaa tachiki suluʼupünaa Internet. Aishaatasü maʼin tamüin tü saaʼinrakat otta shapaasü maʼin taaʼin sutuma tia. Nnojotsü tayaawatüin saaʼu jamüin saaʼinraka tia tamüin». Naaʼinrüle kasa mojusü wamüin wanee waʼaleewain jee niale wanee wapüshi, atüjeena waya sünainjee sukuwaʼipa Ana wanaa sümaa sülatüin tia sümüin.

4. ¿Kasa müliaka atuma saaʼin Ana?

⁴ Watta saalii tü kasa müliakalü atuma saaʼin Ana. Müliasü maʼin saaʼin süka maralüin shia (1 Sam. 1:2). Naashin na israeliitakana nnojotsü anain noʼuluʼu Maleiwa sukuwaʼipa wayuu eekai maralüin. Müliasü maʼin saaʼin Ana sutuma shiʼnnüin amüin (Gén. 30:1, 2). Kawalaʼatasü shia nutuma chi suʼwayuusekai otta kachonshi nia sümüin tia jietkat. Peniná sünülia tü suwalaʼatakalü Ana. Eʼrüsü maʼin wayumüin Peniná sümüin Ana, airuʼutsü maʼin sünüiki sümüin süpüla mojuinjatüin saaʼin sutuma maralüin shia (1 Sam. 1:6). Mojuwaisü maʼin saaʼin Ana sutuma tia, müsüjeseʼe shiʼyalajüin maʼin otta nnojotsü saaʼin sünain ekaa. Shapaasü maʼin saaʼin sutuma tia (1 Sam. 1:7, 10). ¿Kasakaʼa saaʼinrüin Ana süpüla jutatüinjatüin saaʼin?

5. ¿Jamüsü saaʼin Ana sutuma suchuntuin kaalinwaa nümüin Jeʼwaa?

⁵ Süküjain Ana nümüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü shapaakalü atuma saaʼin. Süchikijee suchuntuin nümüin Jeʼwaa sooʼopünaa tia, süküjain tia nümüin Elí, chi laülaashikai napüleerua na sacerdootekana. Anuuka nünüiki sümüin: «Puʼuna sümaa anain paaʼin, kasataalejeseʼe naaʼinrüin Jeʼwaa tü puchuntakat nümüin». ¿Jamüsü saaʼin Ana süchikijee tia? Oʼunusü Ana suluʼujee tü aʼwaajüleekat, eküsü shia otta nnojoluitpa jaʼyain saaʼu shapaain saaʼin sutuma tü alatakat sümüin (1 Sam. 1:17, 18). Jutatüitpa saaʼin Ana sutuma suchuntuin kaalinwaa nümüin Jeʼwaa.

6. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü saaʼinrakat Ana suchuntapa nümüin Jeʼwaa otta sünainjee tü sümakat Filipos 4:6, 7?

⁶ Jutateerü waaʼin masütaajüle waya sünain  achuntaa nümüin Jeʼwaa. Kamaʼawaisü Ana sünain achuntaa nümüin Jeʼwaa (1 Sam. 1:12). Eeshii süpüla kamaʼain waya sünain aküjaa nümüin Jeʼwaa süchiki tü shapaakalü atuma waaʼin, tü mmoluwaakalü atuma waaʼin otta süchiki tü kasa mojusü waaʼinrakat. Nnojotsü choʼujaain kemeʼeriainjatüin maʼin wanüiki. Eeshiijaʼa wachuntule nümüin Jeʼwaa sümaa üttüin maʼin waaʼin otta sümaa ooʼintüin waya. Nnojoleetpejeʼe akulajaain naaʼin Jeʼwaa sümaa wanüiki. Nnojotsü shiainjatüin neʼe waküjain achiki nümüin tü müliakalü atuma waaʼin, jülüjeesü waaʼin tü sümakat Filipos 4:6, 7 (paashajeʼera). Nüküjain Pablo suluʼu tia pütchikat, waapüinjanain analuʼut nümüin Jeʼwaa wachuntapa nümüin. Watta maʼin saalii tü kasa waapüinjatkalü aaʼujee analuʼut nümüin Jeʼwaa, saaʼu katüin woʼu nutuma, saaʼu tü kasa nukumajalakat, saaʼu alin waya nüpüla otta saaʼu tü kasa eejeetkat mapeena nutuma. ¿Kasa maa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa Ana?

7. Mayaainjeʼe wainmain tü kasa shapaakalü atuma saaʼin Ana, ¿jalasü shia oʼunawalin?

⁷ Mayaainjeʼe wainmain tü kasa shapaakalü atuma saaʼin Ana, ayatüsia shia oʼunawalin nümaa chi suʼwayuusekai sünain aʼwaajaa Jeʼwaa chaa Siló (1 Sam. 1:1-5). Yalajatüjaʼa Ana suluʼu tü aʼwaajüleekat wanaa sümaa nümüin Elí sümüin: «Kasataalejeseʼe naaʼinrüin Jeʼwaa tü puchuntakat nümüin» (1 Sam. 1:9, 17).

8. Püküja süchiki tü naaʼinreetkat Jeʼwaa wapüleerua woʼunule sünain tü outkajawaakat.

⁸ Jutateerü waaʼin woʼunule waneepia sünain tü outkajawaakat. Süpülapünaa suʼttüin tü outkajawaakat, achuntunusü nümüin Jeʼwaa naapüinjachin chi naaʼinkai wamüin. Otta nia jutataka atuma waaʼin chi naaʼinkai Maleiwa (Gal. 5:22). Woʼunule sünain tü outkajawaakat jaʼitasü shapaain waaʼin, nütütüleʼereerü waaʼin Jeʼwaa otta na wawalayuukana. Jutateerü waaʼin sutuma tia. Nükaalinjeena waya Jeʼwaa süpüla nnojoluinjatüin shapaain maʼin waaʼin wachuntule nümüin otta woʼunule sünain tü outkajawaakat (Heb. 10:24, 25). Wekirajaa sünain wane kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa Ana.

9. (1) ¿Kasa tü nnojotkalü anoutaamaatüin akuwaʼipa sümüin Ana? (2) ¿Jamüsü nnojoluitpaka mojuin maʼin saaʼin Ana?

⁹ Nnojotsü anoutaamaatüin sukuwaʼipa tü kasa alatakat sümüin Ana. Jamüsüjaʼa süleʼejapa suluʼujee tü aʼwaajüleekat Maleiwa, ayatüsia shia kottiraain sümaa Peniná. Otta nnojotsü süküjain tü Wiwüliakat shiiʼiratüin sukuwaʼipa Peniná, müsüjeseʼe eein süpüla ayatüinya müliain saaʼin Ana sutuma. Mayaainjeʼe müin tia, nnojoluitpa mojuin maʼin saaʼin Ana otta jutatüitpa saaʼin. Süka shiʼitaain saaʼin sünain nunouteʼereerüin Jeʼwaa sukuwaʼipa tü alatakat sümüin nnojoluitpa mojuin saaʼin. Mapa, asoutushi Jeʼwaa shiʼipajee tü suchuntakat nümüin jee kachonkalaka shia (1 Sam. 1:19, 20; 2:21).

10. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü alatakat sümüin Ana?

¹⁰ Jutateerü waaʼin mayaainjeʼe nnojoleerüin sunoutaamaatüin tü alatakat wamüin. Eesüjaʼa ayatüle tü alatakat wamüin mayaainjeʼe wachuntuin kaalinwaa nümüin Jeʼwaa otta waneepiain waya sünain tü outkajawaakat. Eepejeʼe tü kasa watüjakat sünainjee tü alatakat sümüin Ana. Nnojoleerü eein wanee kasa ataʼüleetka nukuwaʼipa Jeʼwaa suulia aawaleʼeraa waaʼin. Nnojoleena waya motuin naaʼin Jeʼwaa, aapeechi nia kasa anasü wamüin maaʼulu otta mapeena saaʼu woonooin waneepia sümaa nünüiki (Heb. 11:6, TNM).

11. ¿Kasa tü shapaakalü atuma naaʼin Pablo?

¹¹ Wainma tü kasa shapaakalü atuma naaʼin Pablo. Jamüshijaʼa nia, shapaasü naaʼin saaʼujee tü alatakat namüin na nuwalayuukana (2 Cor. 2:4; 11:28). Soʼunnaa niʼyataain nümüin Jeʼwaa, aʼyaajünüshi nia jee püreesashi nia atumawaa. Wane kasa shapaakalü atuma naaʼin Pablo shia maʼletsein nia (Filip. 4:12). Sutuma najachijain apünüintua shiroku palaa, mmotsü maʼin naaʼin  nuʼunajachipa suluʼu anuwa (2 Cor. 11:23-27). ¿Kasakaʼa naaʼinrüin süpüla nnojoluinjatüin shapaain maʼin naaʼin?

12. ¿Kasa tü nnojotkat shapaain maʼin atuma naaʼin Pablo?

¹² Shapaasü naaʼin Pablo saaʼujee tü kasa mojusü alatakat namüin na nuwalayuukana. Nnojotpejeʼe nüchajaain sukuwaʼipa süpüla nunoutuin tia nümüiwaʼa. Achuntushi nia kaalinwaa namüin waneinnua anoujashii süpüla naaʼinmajüin na anoujashiikana. Naaʼinrüin Pablo tia süka nnojoluin jülüjain naaʼin kepin nümaʼana süpüshuaʼa tü alatakat namüin na nuwalayuukana. Jamüshijaʼa nia, nüneeküin Timoteo otta Tito süpüla naʼyataainjanain sünain waneirua aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat. Nnojoluitpa shapaain maʼin naaʼin Pablo süka nükaalinjünüin natuma naya anoujashiikana (Filip. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5).

13. ¿Kasa naaʼinrüinjatka na laülaashiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Pablo?

¹³ Wachunta kaalinwaa. Maaʼulu yaa, watta naalii na laülaashii shapaakana aaʼin maʼaka shapaain naaʼin Pablo saaʼujee müliain naaʼin na nuwalayuukana. Isapejeʼe nüchiki wanee laülaashi nunoutuin nümüiwaʼa sukuwaʼipa tü alatakat namüin na nuwalayuukana. Nnojotsü jülüjain naaʼin kepin nümaʼana süpüshuaʼa tü kasa alatakat namüin na nuwalayuukana. Achunteechi nia kaalinwaa namüin na wawalayuu aapünakana amüin aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat. Otta nikirajeena na jimaʼaliikana süpüla naʼyataainjanain napüleerua na anoujashiikana (2 Tim. 2:2).

14. (1) ¿Kasa tü nnojotkat shapaain aaʼujee naaʼin Pablo? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat?

¹⁴ Wacheka süchiki wamüliannüin aaʼin. Nnojotsü yaletüin naaʼin Pablo müshijeseʼe nücheküin süchiki nümüliannüin aaʼin natuma na nuwalayuukana. Nnojotsü shapaain naaʼin Pablo saaʼujee nüküjain süchiki sümüliannüin naaʼin natuma na nuwalayuukana. «Jameetkajasaʼa sünüiki wayuu tachiki», nnojoishi müin nia. «Talataleesia maʼi taaʼin pütüma sümaa tachecherüin taaʼin [...] sükajee tatüjaain saaʼu sünain pükaaliijain na nüchooinkana Maleiwa saaʼu tü naaliikat püpüla», müshi nia suluʼu tü karaloʼuta nüshajakat nümüin Filemón (Filem. 7). Nüküjain Pablo nanülia waneinnua anoujashii amülialaka naaʼin soʼunnaa niʼrüin müliaa (Col. 4:7-11). Nnojorüle yaletüin waaʼin, nnojoleerü mojushiin wamüin wamüliannüin aaʼin natuma na wawalayuukana, nnojoleena naya ayoutajaain wamaa.

15. ¿Kasa naaʼinraka Pablo soʼunnaa shapaain maʼin naaʼin?

¹⁵ Piʼitaa paaʼin sünain tü sümakat tü Wiwüliakat. Nütüjaa aaʼu Pablo sümülialeerüin naaʼin tü Pütchi Ashajuushikat (Roma 15:4). Otta sutuma tia Ashajuushikat, nütüjaa aaʼu niyaawateerüin  saaʼu tü naaʼinrajatkat soʼunnaa tü müliaa niʼrakat (2 Tim. 3:15, 16). Wanaa sümaa püreesain nia piantua chaa Roma, nütüjaa aaʼu outajachinya neʼe nia. ¿Kasakaʼa naaʼinrüin soʼunnaa tia? Nuchuntuin nümüin Timoteo nüntüinjachin nümaʼanamüin otta nüntirajatüin nümüin tü rooyo sümaajatkat Nünüiki Maleiwa (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13). ¿Jamüsüche süntinnajatka tia nümüin? Eesüjaʼa eejatüle suluʼu tia rooyokot süpüshi tü Pütchi Ashajuushikat süka Hebreo otta eesüjaʼa süpüla nikirajaain sünain tü sümakat. Wekirajaale soʼukaiwai sünain tü sümakat tü Wiwüliakat maʼaka naaʼinrüin shia Pablo, nükaalinjeena waya Jeʼwaa süpüla jutatüin waaʼin nutuma jaʼitasü kasain alatüin wamüin.

16. ¿Jamüsü naaʼin David wanaa sümaa kaainjalain nia?

¹⁶ Mojusü maʼin naaʼin David sünainjee kaainjalain nia. Amaʼüjiraashi nia nukuwaʼipa sümaa Bat-Seba, nuʼutira aaʼinchi chi suʼwayuusekai otta kakaliasü nuunjulajüin süchiki tü kasa mojusü naaʼinrakat (2 Sam. 12:9). Nuunjulajüin paala David süchiki tü kasa mojusü naaʼinrakat, amojujaapejeʼe nukuwaʼipa nümaa Jeʼwaa suluʼujee tia, shapaasü naaʼin otta ayuuishi nia (Sal. 32:3, 4). ¿Kasakaʼa naaʼinrüin süpüla nnojoluinjatüin mojuin maʼin naaʼin saalinjee tü kasa mojusü naaʼinrakat? ¿Kasa waaʼinrüinjatka kaainjarale waya?

17. Sünainjee tü sümakat Salmo 51:1-4, ¿jamüsü wayaawataka saaʼu mojuin maʼin naaʼin David saalin tü naainjalakat?

¹⁷ Wachunta nümüin Jeʼwaa nülatiraiwa sooʼopünaa naaʼin tü waainjalakat. Mojusü maʼin naaʼin David saalinjee tü kasa mojusü naaʼinrakat, müshijeseʼe nuchuntuin kaalinwaa nümüin Jeʼwaa otta nüküjain nümüin süchiki tü kasa mojusü naaʼinrakat (paashajeʼera Salmo 51:1-4). * Jutatüsü naaʼin David sutuma naaʼinrüin tia (Sal. 32:1, 2, 4, 5). Nnojo wounjulajüin süchiki tü kasa mojusü waaʼinrakat. Wachunta kaalinwaa nümüin Jeʼwaa otta waküja nümüin süchiki tü kasa mojusü waaʼinrakat. Aneetkalaka waaʼin otta nnojoleetkalaka shapaain waaʼin saalinjee tü waainjalakat. Nnojotpejeʼe achuntuinjanain neʼe waya nümüin Jeʼwaa, eesü tü kasa waaʼinrüinjatkat wanouteere wakuwaʼipa nümaa.

18. ¿Kasa naaʼinraka David soʼu nüchiaanüin nutuma Jeʼwaa?

¹⁸ Waapaa sümaa tü achiaanakalü oulia waya.  Wanaa sümaa nuluwataanüin Natán nutuma Jeʼwaa nümaʼanamüin David, nnojotsü wainmain nünüiki David naaʼuwaa. «Malaachein neʼe tia, nnojotsü mojuin maʼin tü taaʼinrakat», nnojoishi müin nia. Niyaawata aaʼu mojuin tü naaʼinrakat nümüin suʼwayuuse Bat-Seba, mojuleepejeʼe maʼin tü naaʼinrakat nümüin Jeʼwaa. Nnojotsü mojushiin nümüin David nüchiaanüin nutuma Jeʼwaa, müsüjeseʼe nülatirüin Jeʼwaa sooʼopünaa naaʼin tü naainjalakat (2 Sam. 12:10-14). Kaainjarale waya, waküjeein süchiki tia namüin na laülaashiikana, jama nayain nüneeküin Maleiwa süpüla aaʼinmajaa na anoujashiikana (Sant. 5:14, 15). Nnojo wainmain wanüiki waaʼuwaa, waapaamaata sümaa tü achiaanakalü oulia waya otta wooʼulaamaata suulia tü kasa mojusü waaʼinrakat. Müle shia watuma, jimateerü waaʼin otta talateerü waaʼin.

19. ¿Kasa tü nnojoluinjatkat waaʼinrüin piantua?

¹⁹ Nnojo waaʼinrüin piantua tü kasa mojusü waaʼinrapuʼukat. Niyaawata aaʼu David choʼujaain nümüin nükaalinjünüin nutuma Jeʼwaa süpüla nnojoluinjatüin naaʼinrüin piantua tü kasa mojusü naaʼinrapuʼukat (Sal. 51:7, 10, 12). Nülatirapa Jeʼwaa sooʼopünaa naaʼin tü naainjalakat, niʼitaain David suluʼu naaʼin nnojoluinjatüin jülüjain naaʼin kasa mojusü. Jutatüsü naaʼin David süchikijee tia.

20. ¿Kaseerü waaʼinraka kojutule wamüin nülatirüin Jeʼwaa sooʼopünaa naaʼin tü waainjalakat?

²⁰ Kojutusü wamüin nülatirüin Jeʼwaa sooʼopünaa naaʼin tü waainjalakat wachuntule nümüin motuin naaʼin shia otta waapaale sümaa tü achiaanakalü oulia waya otta nnojorüle waaʼinrüin piantua tü kasa mojusü waaʼinrapuʼukat. Waaʼinrüle tia, jimateerü waaʼin. Anuu tü alatakat nümüin James, wanee wawala kaainjalakai: «Jamaamasü taaʼin süchikijee taküjain namüin na laülaashiikana süchiki tü taainjalakat». Anasü waaʼin süka watüjaain saaʼu nnojolin wattain Jeʼwaa noulia na mojukana aaʼin otta nükaalinjain na wayuu yüülakana aaʼin (Sal. 34:18).

21. ¿Kasa waaʼinrüinjatka süpüla nükaalinjain waya Jeʼwaa suulia shapawaa aaʼin?

²¹ Süka sülüʼülaain maʼin tü kaʼi sajaʼttajatkalü oʼu kasakat süpüshuaʼa akooʼomüinraajeerü maʼin tü kasa shapaakalü atuma waaʼin. Wachuntamaata kaalinwaa nümüin Jeʼwaa shapaale maʼin waaʼin. Wekirajaa maʼin sünain tü sümakat tü Wiwüliakat, watüja sünainjee sukuwaʼipa Ana otta nukuwaʼipa Pablo nümaa David. Wachunta kaalinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla wayaawatüin saaʼu kasain shapaain atuma waaʼin (Sal. 139:23). Wooʼulaa najapuluʼu Jeʼwaa tü kasa mojusü alatakat wamüin, shialeekajaʼa tü isaleekat wachiki wanoutuin akuwaʼipa. Waaʼinrüle tia, meerü wanüiki maʼaka naaʼin chi salmista eeʼirajakai nümüin Jeʼwaa. Anuu nünüiki: «Wanaa sümaa shapaain maʼin taaʼin, pümülialüin taaʼin jee anasü taaʼin putuma» (Sal. 94:19).