1, 2. (1) ¿Jamüsü nünüiki Jesuu soʼu «jalia pia suulia sülanüin pümüin tüü» nümüin Pedro nümüin? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat). (2) ¿Jamüsü maka nünüiki Jesuu nümüin Pedro?

NNOJOTSÜ antapünaain suluʼu nekii na nikirajüinkana Jesuu tü naapakat. Naaʼinruʼu nayakana, nüikaleʼerüinjatü süchikuaʼa Jesuu tü aluwatawaakat natuma na nuuʼuliwoʼukana Israel chaa noumainpaʼa. Shiapejeʼe neʼe nüküjain Jesuu namüin müliainjachin nia atumawaa sümaa nuʼutunajachin aaʼin. Anuujeseʼe nünüiki Pedro nümüin: «Senyotkalee, jalia pia suulia sülanüin pümüin tüü». Nümakalaka Jesuu nümüin: «Nünüikimaajachi pia Satanás, koʼuta neʼe pia toulia. Nnojo paʼalijirüin taya suulia tekeraajüin tü nüchekakat tapüleerua Maleiwa. Tü jülüjakat paaʼin, püleʼeruʼujeejatü neʼe shia, nnojotsü shiain tü niʼinaajalakat paala chi Maleiwakai tapüleerua» (Mat. 16:21-23; Aluw. 1:6).

² Sükajee tü nümakat Jesuu, niiʼiyatüin sünain naatain tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulia tü jülüjakat naaʼin na wayuu nuluwataakana aaʼu Satanaa (1 Juan 5:19). Sutuma tü nümakat Pedro, wayaawata  aaʼu wanaawain naaʼin namaa na jülüjakana aaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa. Nütüjaapejeʼe saaʼu Jesuu yapainjachin nia naashin Jeʼwaa süpüla niʼrüinjachin nümüliala jee outuin nia. Sutuma tü nümakat Jesuu, watüjaa aaʼu wanaawain naaʼin nümaa Jeʼwaa otta niyoutuin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana.

3. ¿Jamüsü kapüleeka wamüin jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana?

³ ¿Wanaawasüche waaʼin nümaa Maleiwa shiataapa jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana? Wachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla waaʼinrüin tü nüchekakat Jeʼwaa wapüleerua, meesü sukuwaʼipa watuma tü jülüjakat waaʼin. ¿Wachajaainche sukuwaʼipa süpüla wanaawain tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa? Aʼyataainjana maʼin waya süchiirua wountuin tia süka kapüleein shia wamüin. Shiainjaʼa mapüleein wamüin wanaawain waaʼin namaa na manoujainsaliikana, süka jamüin, nootuin wayuu Satanaa sainküin mmaka süpüshuaʼa süpüla nayoutuin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa (Éf. 2:2). Eesü süpüla anashiin nümüin wanee wayuu tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana süka shiain jülüjain naaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa. Shiimaintaʼaleejaʼa maʼin kapüleein wamüin wanaawain tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, shia mapüleeka wamüin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana.

4. (1) ¿Jameerü wakuwaʼipa wanaawale waaʼin namaa na manoujainsaliikana? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

⁴ Wanaawale waaʼin namaa na manoujainsaliikana, shieerü jülüjaka waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa otta waneekeerü tü anakat jee tü mojukat saaʼin wamüin (Mar. 7:21, 22). Müsüjeseʼe anain wanaawale tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. Sünain ekirajaayakat tüü watüjaajeerü aaʼu kasainjatüin waaʼinrüin süpüla wountüin tia. Wekirajaajeerü anain jamüin anaka jülüjale waaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa otta jamüin nnojotka müin kapükai saaʼin wakuwaʼipa sükajee tia. Wekirajaajeerü anainya tü waaʼinrajatkat süpüla nnojoluin jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. Sünain tü wane ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla wanaawain tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa süchiki waneirua kasa.

5. ¿Jamüshii eeka wayuu ayoutaka wanaawainjatüin tü jülüjakat naaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin waneinnua wayuu?

⁵ Eeshii wayuu ayoutakana wanaawainjatüin tü jülüjakat naaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin waneinnua wayuu. «Nnojotsü choʼujaain süküjünüin tamüin tü taaʼinrajatkat», müshii naya. Tü naküjeekat shia naneeküin süka naaʼin namüiwaʼa tü naaʼinrajatkat otta nnojotsü mojuin aaʼinraa tia naashin. Nnojotsü keeʼireein naaʼin naya wayuukana naluwataanüin aaʼu otta nnojoliishii wanaaweein naya sümaa wayuu. *

6. (1) ¿Kasa eeka süpüla waneeküin wamüiwaʼa sutuma taashin wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa? (2) ¿Eesüche süpüla waaʼinrüin tü waaʼinreekalü amüin?

⁶ Jaʼitairü wanaawain tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, watüjaa aaʼu nnojoluin jaralin eʼitaain tia suluʼu wekii. Saashin 2 Corinto 3:17 (TNM), «taashisü wayuu eere eein chi naaʼinkai Jeʼwaa». Taashisü wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süpüla waneeküinjatüin wamüiwaʼa jamüinjatüin wakuwaʼipa, kasainjatüin kamalain wamüin otta müsia tü keeʼireekat waaʼin. Aletüjülia wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa.  Nnojotpejeʼe waaʼinrüinjatüin tü waaʼinreekalü amüin sükajee taashin wakuwaʼipa (paashajeʼera 1 Pedro 2:16, TNM). Jamüsüjaʼa süpüla watüjaain saaʼu anale jee mojule wanee kasa süpüla waaʼinrüin, waneeküinjatü shia sükajee tü sümakat tü Wiwüliakat maʼaka keeʼireein naaʼin Jeʼwaa. Sutuma müin tia, ¿nnojotsüche waneeküin sükajee waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinreekat? ¿Anataapa wakuwaʼipa sünainjee müin shia watuma?

7, 8. Süka wanaawain tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, ¿nüpülajüinche woulia wanee kasa sükajee tia? Püküja wanee shiyaawase.

⁷ Jülüjaa waaʼin tü kasa anasü nekirajawaikalü anain nachonnii na wawalayuukana süpüla lotuinjatüin nakuwaʼipa sünain wane kasa, naʼyataaliinjanain jee müsia süpüla kapülain naaʼin nakuwaʼipa na waneinnua. Na wayuu kachonshiikana nnojotsü napülajüin noulia nachonnii kasa anasü. Nekirajüin naya süpüla anainjatüin nakuwaʼipa watta kaʼi. Jamüshiijaʼa miyoʼuyuupa na tepichikana jee noʼunapa nepialuʼujee, nayainjana aneekaka tü naaʼinrajatkat. Naaʼinrüle tü ekirajünakalü anain naya nutuma nashi jee sutuma nei, nnojoleena eʼrüin namüliala otta nnojoleerü shapaain maʼin naaʼin.

⁸ Süka washin Jeʼwaa, keeʼireesü naaʼin aneein wakuwaʼipa (Isa. 48:17, 18). Müshiijeseʼe nikirajüin waya sünain jamüinjatüin wakuwaʼipa otta tü wakuwaʼipainjatkat namüin na waneinnua. Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa wanaawainjatüin tü jülüjakat waaʼin nümaa süchiki tia jee waaʼinrüinjatüin tü nümakat wamüin. Nnojotsü nüpülajüin woulia wanee kasa eekai anain. Nükaalinjain waya Jeʼwaa süpüla kekiinjanain maʼin waya otta anain tü waneekakat süpüla waaʼinrüin (Sal. 92:5; Prov. 2:1-5; Isa. 55:9). Nükaalinjain waya süpüla waaʼinrüin kasa eekai talatüin atuma waaʼin otta nuuʼulaain waaʼinrüin tü kasa kamalainkat wamüin (Sal. 1:2, 3). Shiimain maʼin aneerüin wakuwaʼipa wanaawale tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa.

9, 10. ¿Jamüsü sülanaʼaleeka sünain anain tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü jülüjakat saaʼin wayuu?

⁹ Wanee kasa wanaawainjatka anainjee tü jülüjakat naaʼin na anoujashiikana sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, shia sünainjee sülanaʼaleein maʼin tü jülüjakat naaʼin suulialeʼeya tü jülüjakat saaʼin wayuu. Naata maʼin tü namakat na wayuukana süchiki tü wakuwaʼipainjatkat otta tü waaʼinrajatkat süpüla talatüin waaʼin sümaa wapüshi jee tü talatüinjatkalü atuma waaʼin sünain aʼyatawaa. Naatapejeʼe tia suulia tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa. Jamüshiijaʼa na wayuukana, nootuin na waneinnua süpüla shiainjatüin kapülain neʼe naaʼin nakuwaʼipa namüiwaʼa jee süpüla anashiinjatüin namüin tü amaʼüjirawaakalü akuwaʼipa. Eesü süküjünüle namüin na wayuukana eein süpüla nooʼulaajiraain sümaa naʼwayuuse sünainjee kasa eka eein. Naaʼinrüle tia, talateerü maʼin naaʼin naashin. Naatapejeʼe tia suulia tü shikirajakalü anain tü Wiwüliakat. ¿Jalouisüche maʼin tü namakat na wayuukana suulialeʼeya tü sümakat tü Wiwüliakat?

¹⁰ Naashin Jesuu, «anale tü kasa naainjakat wanee wayuu, atüjaana aaʼuchi sünain wayuuin kekiishi maʼin nia» (Mat. 11:19, TNM).  Mayaapejeʼe wainmain kasa sukumajaka wayuu maʼaka saaʼin computador, serulaat, tableta jee waneirua kasa, isasü süchiki sunoutüin sukuwaʼipa tü kasa mojusü alatakat. Isasü süchiki sajaʼlajeʼerüin tü nnojotkat talatüin atuma saaʼin wayuu maʼaka saaʼin tü atkawaakat, tü alerajaakat wayuu otta tü aʼluwajaakat. Jee anashiisü namüinya tü amaʼüjirawaakalü akuwaʼipa. Naashin watta naalii wayuu, mojujiraasü nakuwaʼipa sümaa napüshi, ayuuishii naya jee wainma kasa mojusü eeka sünainjee tü amaʼüjirawaakalü akuwaʼipa. Nnojotpejeʼe alatüin tia namüin na anoujashii jülüjakana aaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa. Jamüshiijaʼa naya, talatüsü naaʼin sümaa napüshi, nnojotsü oʼttüin nanain tü ayuulii eekat sünainjee amaʼüjirawaa akuwaʼipa jee anajiraashii naya namaa na nawalayuukana sainküin mmakat (Isa. 2:4; Aluw. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11). Shiimainjaʼaya sülanaʼaleein sünain anain tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü jülüjakat saaʼin wayuu.

11. ¿Jarai oʼuniraka nukuwaʼipa Moisés otta kasa anasü niʼraka sünainjee tia?

¹¹ Natüjaatüjülia aaʼu na anoujashii namaiwajanakana sülanaʼaleein sünain anain tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü jülüjakat saaʼin wayuu. Jülüjataa waaʼin tü naaʼinrakat Moisés. Nuchuntuin Moisés nümüin Jeʼwaa kekiinjachin maʼin nia nutuma sünain tü kasa naaʼinrajatkat, nuchuntuin tia mayaapejeʼe nikirajuushin sünain tü natüjakat na egipciokana (Aluw. 7:22; Sal. 90:12). Jee nuchuntuin nümüin Jeʼwaa nükaalinjain nia süpüla nütüjaain saaʼu tü keeʼireekat naaʼin (Éx. 33:13). Sünainjee nuuʼulaain Moisés niain Jeʼwaa oʼunirüin nukuwaʼipa, aʼyanaajiraashi nia nümaa sünain ekeraajaa tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa. Otta saashin tü Wiwüliakat, Moisés nia wanee wayuu kanoulashi maʼin (Heb. 11:24-27).

12. ¿Kasa nüneekawaika akajee Pablo tü kasa naaʼinrajatkat?

¹² Chi aluwataaushikai Pablo, nia wanee wayuu kekiikai maʼin jee atüjakai karaloʼuta otta aashajaashi nia griego sümaa hebreo (Aluw. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3). Mayaapejeʼe müin nukuwaʼipa Pablo, nnojotsü nüneeküin wanee kasa sükajee naaʼin nümüiwaʼa, nüneeküin shia sükajee tü sümakat Nünüiki Maleiwa (paashajeʼera Aluwataaushikana 17:2; 1 Corinto 2:6, 7, 13). Sünainjee müin shia nutuma, anasü sukuwaʼipa tü niʼyataainkat nümüin Maleiwa jee naʼatapüin katüinjatüin noʼu waneepia (2 Tim. 4:8).

13. ¿Jarai aneeküinjachika wooʼopünaa jülüjainjatüle waaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa?

¹³ Shiimainya maʼin sülanaʼaleein sünain anain tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. Waaʼinrüle tü nümakat Jeʼwaa, talateerü maʼin waaʼin jee aneerü maʼin wakuwaʼipa. Nnojoliipejeʼe nüpüleeruain waaʼin Jeʼwaa süpüla wanaawainjatüin tü jülüjakat waaʼin nümaa. Jaʼitakajeʼe neʼe chi achepchiee oonookai otta kekiikai maʼin jee na laülaashiikana, nnojotsü neʼitaain suluʼu wekii tü jülüjainjatkat waaʼin (Mat. 24:45 TNM; 2 Cor. 1:24). Waneeküinjatü waneʼewai wakua müleka jülüjainjatüle waaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wountüin waaʼinrüin tia?

14, 15. (1) ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin süpüla wanaawain shia sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa? (2) ¿Jamüsü wayoutuinjatka tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana? Püküja wanee shiyaawase.

¹⁴ Anuu tü sümakat Roma 12:2: «Juuʼulaa suulia ashataa nakuaippa na manoujainsaliikana. Nnojo jülüjüin jaaʼin maa aka tü jülüjakat naaʼin nayakana. Müleka juuʼulaale suulia, niiʼirateerü jukuaippa Maleiwa. Sünainjee tüü, juunteerü jiyaawatüin saaʼu tü nüchekakat jüpüleerua, je keeʼireejeerü jaaʼin jaaʼinreein tia». Saashin  pütchikat tüü, eesü süpüla jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, jaʼitairü naatain tü jülüjapuʼukat waaʼin süpülapünaa anoujaa. Shiimain naatain tü jülüjakat waaʼin sünainjee naatain wakuwaʼipa jee sünainjee tü alatakat wamüin. Mayaapejeʼe müin tia, eesü süpüla shiiʼiratüin tü jülüjakat waaʼin. Eejüinjatpejeʼe waaʼin sünain tü kasa jülüjawaikat waaʼin. Jülüjale waaʼin waneepia tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, wayaawateerü aaʼu pansaain tü kasa jülüjakat naaʼin süchiki wanee kasa. Otta keeʼireejeerü waaʼin wanaawain tü jülüjakat waaʼin nümaa Jeʼwaa.

¹⁵ Süpüla wanaawain tü jülüjakat waaʼin nümaa Jeʼwaa, wayoutuinjatü tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. Müsüjeseʼe nnojoluinjatüin waashajeʼerüin jee waapajüin wanee kasa nnojotka anashiin noʼuluʼu Jeʼwaa. Süpüla wayaawatüin saaʼu jamüin choʼujaaka waaʼinrüin tia, jülüja waaʼin tüü: süpüla nnojolin ayuuleʼein wanee wayuu, anainjatü niküin. Nnojoleechipajaʼa anain nia ayatüle mojuin niküin. Müsia neʼe sukuwaʼipa tü alatakat wamüin, nnojoleerü anain wakuwaʼipa sutuma tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa ayatüle jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana.

16. ¿Kasa waaʼinmajüinjatka oulia wakuwaʼipa?

¹⁶ Kapüleesü wamüin nnojoliin jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana, jama naʼakain waya (1 Cor. 5:9, 10). Jaʼitakajeʼe neʼe sünain aküjaa pütchi, waapüin natuma na wayuukana tü alawaa nanoujakalü anain. Mayaapejeʼe kapüleein wamüin nnojoluinjanain waya sünainpünaain tü alawaa sunoujakalü anain wayuu, wachajaainjatü maʼin sukuwaʼipa süpüla nnojoluin jülüjakuʼu müin waaʼin shia jee wasünneʼeramaatüinjatü shia suluʼujee wekii. Maʼaka naaʼin Jesuu, wayoutüinjatü tü kasa mojusü jülüjeekat waaʼin nutuma Satanaa. Otta eesü süpüla waaʼinmajüin wakuwaʼipa süpüla nnojoluin waya sünainpünaain maʼin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana (paashajeʼera Proverbios 4:23).

17. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoluin wanaawain tü jülüjakat waaʼin namaa na manoujainsaliikana?

¹⁷ Eejeesü maʼin waaʼin waneeküinjanapa na waʼaleewainkana. Saashin tü Wiwüliakat, waʼaleewajaale namaa na wayuu nnojoliikana aʼwaajüin Jeʼwaa, wanaaweerü neʼe tü jülüjakat waaʼin namaa (Prov. 13:20; 1 Cor. 15:12, 32, 33, TNM). Anainjatü watuma süneekia tü kasa  washaitüinjatkat, waapajüinjatkat jee tü kasa wanajüinjatkat. Wayoutule tü kasa sünainpünaakat tü evolucionkat, tü atkawaakat jee tü amaʼüjirawaakalü akuwaʼipa, nnojoleerü jülüjain waaʼin kasa nnojotka wanaawain sümaa tü ekirajünakat nüchiki Maleiwa (2 Cor. 10:5, TNM).

18, 19. (1) ¿Jamüsü eejüinjatka maʼin waaʼin suulia tü kasa namakat na manoujainsaliikana jaʼitairü müin anayaakai saaʼin? (2) ¿Kasa wasakireʼerüinjatka anain waaʼin otta jamüsü anaka jülüjale waaʼin tia?

¹⁸ Wayoutajatü tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana jaʼitairü müin anayaakai saaʼin. Jamüsüjaʼa wanee noticia eesü süpüla sukumajuushin sukuwaʼipa süpüla sünainpünaain waya poliitika. Otta eesü waneirua noticia süchikimaajatkat tü namakat na wayuukana süchiki tü kachiiruainjatkat saaʼin wayuu otta süchiki tü süsaʼwateekalü amüin. Wainma peliikula jee karaloʼutairua aküjaka süchiki anain kapürale naaʼin wanee wayuu nukuwaʼipa neʼe nümüiwaʼa jee sukuwaʼipa nüpüshi suulialeʼeya wanee kasa. Naatapejeʼe tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki tia. Saashin tü Wiwüliakat, talateerü naaʼin wanee wayuu jee talateerü saaʼin nüpüshi niale alin Jeʼwaa napüla suulialeʼeya wanee kasa (Mat. 22:36-39). Eesü waneirua cuento napülajatka na tepichikana otta müsü anakai saaʼin, eepejeʼe süpüla shiʼitaain suluʼu nekii na tepichikana nnojoluin mojuin tü amaʼüjirawaakalü akuwaʼipa.

¹⁹ Nnojotsü maluʼuluin joo tia mojuin ashaitaa, anajaa jee aapajaa wanee kasa. Anapejeʼe wasakireʼerüle waaʼin sünain tüü: «¿Tayaawatüinche saaʼu tü alawaa sunoujakalü anain wayuu jaʼitairü müin anayaakai saaʼin? ¿Taneeküinche tü anakat jee tü mojukat süpüla nanajüin jee naashajeʼerüin na tachonniikana? ¿Tekirajüinche na tachonniikana süpüla wanaawain tü jülüjakat naaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa?». Wayaawatüle saaʼu naatain tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa noulia na manoujainsaliikana nnojoleerü washatüin nakuwaʼipa.

20. ¿Kasa oʼuniraka sukuwaʼipa tü jülüjakat waaʼin?

²⁰ Soto waaʼin piamain neʼe sukuwaʼipa tü jülüjakat saaʼin wayuu: eeshii na jülüjakana aaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa otta eeshii na jülüjakana aaʼin tü jülüjakat naaʼin Satanaa otta na nuluwataakana aaʼu. Sünainjee tia piamasükat sukuwaʼipa shieerü jülüjaka waaʼin tü kapüraleekat waaʼin. Nnojorüle wayoutuin tü kasa mojusü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana eesü süpüla wanaawain waaʼin namaa otta jülüjeerü waaʼin wakuwaʼipa neʼe wamüiwaʼa. Müsüjeseʼe eejüinjatüin maʼin waaʼin sünain tü kasa wanajakat, waashajeʼerakat, waapajakat jee tü jülüjakat waaʼin.

21. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain tü wane ekirajaayakat?

²¹ Maʼaka wekirajaaitpain anain, süpüla wanaawain tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa nnojotsü neʼe wayoutajatüin tü kasa jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. Wasakireʼerüinjatü waaʼinya sünain tü kasa jülüjakat naaʼin Jeʼwaa. Sünain tü wane ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla wountuin waaʼinrüin tia.