EKIRAJAAYA 41
JAYEECHI 13 Washata nukuwaʼipa Kürisüto
Tü naaʼinrakat Jesús soʼunnaa 40 kaʼi süchikijee süsoʼiraain naaʼin
«Neʼrüin nia soʼunnaa pienchi shikii kaʼi otta aashajaashi nia süchiki nuluwataajeechin Maleiwa saaʼu tü mmakat» (ALUW. 1:3).
TÜ WATÜJEETKAT
Tü waaʼinrajatkat süpüla washatüin tü naaʼinrakat Jesús soʼunnaa 40 kaʼi süchikijee süsoʼiraain naaʼin.
1, 2. Püküja süchiki tü alatakat namüin piamashii nikirajüin Jesús wanaa sümaa noʼunuin suluʼumüin tü mmakat Emaús.
MOJUSÜ NAAʼIN na nikirajüinkana Jesús jee mmotshii naya, jama nuʼutunüichipain aaʼin Jesús, chi wayuu noʼunapuʼukai amaa paala. Oʼunushii piamashii naʼakajee chaa suluʼumüin tü mmakat Emaús. Eesü maʼaka saaʼin 11 kilómetro oʼunushii Jerusalénjee. Alatüsü tia soʼu 16 nisán soʼu juyaka 33. Sutuma mojuin maʼin naaʼin, jülüjasü naaʼin nnojoleerüin shikeraajüin tü nümakat Jehová nükajee chi Mesíaskai, jama outuichipain nia. Nnojotpejeʼe natüjaain saaʼu tü alatajatkat süchikijee tia.
2 Nürütkaaka wanee wayuu nanainmüin jee waraittaka nia namaa. Naküjakalaka nümüin mojuin maʼin naaʼin sünainjee nuʼutunüichipain aaʼin Jesús. Yootoko chi wayuukai namaa süchiki wanee kasa nayaawatüinjatka aaʼu. Nüküjain chia wayuukai namüin jamüin müliainjachika jee outuinjachika chi Mesíaskai. Nüküjain tia sükajee tü nüshajalakat Moisés otta tü nashajalakat na nünüikimaajanakana Maleiwa. Nantapa suluʼumüin tü mmakat Emaús nayaawataka aaʼu niain Jesús chi wayuu yootokai namaa, jama süsoʼiraaitpain naaʼin. Talatakalaka maʼin naya süka natüjaaitpain saaʼu katüin noʼu chi Mesíaskai (Luc. 24:13-35).
3, 4. (1) ¿Kasa alataka namüin na nikirajüinkana Jesús? (Aluwataaushikana 1:3). (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?
3 Süchikijee süsoʼiraain naaʼin Jesús eeʼiyalaashi nia kojuyatua namüin na nikirajüinkana soʼunnaa 40 kaʼi (paashajeʼera Aluwataaushikana 1:3). Süka sütütüleʼennüin naaʼin nutuma Jesús nnojoliinnapa naya mojuin aaʼin, nnojoliinnapa mmoluin, talatüitpa naaʼin jee yalayalasü naaʼin süpüla naküjain tü pütchi anakat maʼin süchiki nuluwataainjachin Maleiwa saaʼu tü mmakat. a
4 Wekirajaale süchiki tü naaʼinrakat Jesús yaa saaʼu tü mmakat süchikijee süsoʼiraain naaʼin eejeerü tü kasa watüjakat sünainjee. Jamüshijaʼa nia nütütüleʼerüin naaʼin na nikirajüinkana, nikirajüin naya süpüla nayaawatüin saaʼu tü Nüchikimaajatkat Maleiwa otta nikirajüin naya süpüla natüjainjanain süpüleerua tü aʼyatawaa naapüinjatkat namüin. Wekirajaajeerü anain tia sünain ekirajaayakat tüü otta tü waaʼinrajatkat süpüla washatüin tü naaʼinrakat Jesús.
WAAʼINRAJATKA SÜPÜLA WATÜTÜLEʼERÜIN NAAʼIN NA WANEINNUA
5. ¿Jamüsü sütütüleʼennajatkaʼa naaʼin na nikirajüinkana Jesús?
5 Sünainjee tü alatakat namüin na nikirajüinkana Jesús choʼujaasü namüin sütütüleʼennüin naaʼin. Wainma na apütakana nepia, napüshi, naʼyataain saaʼujee nümaatalain Jesús naya (Mat. 19:27). Eeshiʼiya na müliakana atumawaa saaʼujee nanoula (Juan 9:22) Ayatüshiʼiya naya nümaa Jesús mayaainjeʼe sülatüin tia namüin, jama nayaawatüin saaʼu niain Jesús chi Cristokai (Mat. 16:16). Nuʼutunapa aaʼin Jesús mojusü maʼin naaʼin, nnojotsü natüjaain saaʼu tü alatajatkat.
6. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süsoʼiraapa naaʼin süchikijee outaa?
6 Nütüjaa aaʼu Jesús jamüin mojukaʼa naaʼin na nikirajüinkana, nütüjaa aaʼu nnojoluin shiain sutuma manoulain naya. Nütütüleʼerüinjeseʼe naaʼin süsoʼiraapa naaʼin süchikijee outaa. Eeʼiyalaashi nia sümüin María Magdalena soʼu chajatüin shia aʼyalajüin süʼütpaʼa tü woowirakat (Juan 20:11, 16). Eeʼiyalaashi nia namüin piamashii nikirajüin, na wachuntakana suʼttiajee ekirajaayakat tüü, otta nümüin chi aluwataaushikai Pedro (Luc. 24:34). ¿Kasa watüjaka sünainjee tia naaʼinrakat Jesús? Süpüla watüjaain saaʼu tia wekirajaa süchiki tü alatakat soʼu niiʼiyalaain sümüin María Magdalena.
7. (1) ¿Kasa saaʼinraka María shiʼrapa malujunain tü woowirakat? (Juan 20:11-16). (2) ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüleerua? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).
7 (Paashajeʼera Juan 20:11-16). Soʼu 16 kashika nisán, oʼunushii na jieyuukana wattachon maʼin chaa eemüin tü woowirakat eejachire niʼitaanüin Jesús (Luc. 24:1, 10). Eejatü María Magdalena namaa, süntapa eemüin tü woowirakat malujunaka shia süpüla. Suwataakalaka maʼin sünain aküjaa süchiki tia nümüin Pedro otta Juan. Nawataakalaka sümaa María chaa eemüin tü woowirakat. Süka niʼrüin Pedro nümaa Juan malujunain tü woowirakat aleʼejaashii naya nachikuaʼa nepialuʼumüin. Nnojotpejeʼe oʼunuin María namaa, apütüüsü shia sünain aʼyalajaa süka shiʼrüin malujunain tü woowirakat. Nnojotpejeʼe sütüjaain aaʼu yalajachin Jesús süʼütpaʼa. Niʼrapa Jesús shiʼyalajüin maʼin María amülialaasü naaʼin saalin, niiʼiyalaakalaka sümüin jee nütütüleʼerakalaka saaʼin. Nüküjain sümüin süchiki wanee kasa saaʼinrajatkat: süküjainjatü namüin na nikirajüinkana süsoʼiraaitpain naaʼin süchikijee outaa (Juan 20:17, 18).
Watütüleʼerapa naaʼin na waneinnua, washata nukuwaʼipa Jesús, wayaawata saaʼu tü alatakat namüin otta jamüin naaʼin. (Paashajeʼera tü pütchikat 7).
8. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesús?
8 ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesús? Watütüleʼera naaʼin na wawalayuukana süpüla ayatüinjanain naya sünain aʼyatawaa nümüin Jehová. Süpüla waaʼinrüin tia watüjaainjatü aaʼu tü alatakat namüin, amülialaainjatü waaʼin naalin, kamaneeinjana waya namüin yootopa waya namaa. Anuu tü alatakat sümüin tü wawalakat Jocelyn, anaajaasü wanee suwala. Anuu sünüiki: «Mojusü maʼin taaʼin soʼu wainma kashi». Nuunejaka shia wanee wawala sümaa nuʼwayuuse chaa nepialuʼumüin, naapajaka sünüiki, naküjaka sümüin kojutuin maʼin shia noʼuluʼu Jehová. Anuu sünüiki Jocelyn: «Shapaasü maʼin taaʼin soʼu tia, müsü chakai taaʼin pasanain sünain palaa soʼunnaa wanee wawai. Nükaalinjapejeʼe taya Jehová, müsü nüjütitkai tanainmüin wanee anuwachon süpüla niyuʼluin taya chejee. Nükaalinjain taya nakajee naya wawalayuukana. Natütüleʼerüin taaʼin süpüla ayatüinjatüin taʼyataain nümüin Jehová». Watütüleʼerüinjatüle naaʼin na waneinnua waapaja tü namakat wamüin, müle shia watuma watütüleʼereerü naaʼin süpüla ayatüin naya aʼyataain nümüin Jehová (Roma 12:15).
WAAʼINRAJATKA SÜPÜLA NAYAAWATÜIN SAAʼU NA WANEINNUA TÜ SÜMAKAT TÜ BIBLIAKAT
9. ¿Kasa tü nnojotkat nayaawatüin aaʼu na nikirajüinkana Jesús otta kasa naaʼinraka süpüla nikirajüin naya?
9 Nanouja anainrü na nikirajüinkana Jesús tü sümakat tü Nüchikimaajatkat Maleiwa otta naaʼinrüin tü sümakat (Juan 17:6). Nnojotpejeʼe natüjaain aaʼu jamüin nuʼutunaka aaʼin Jesús maʼaka saaʼin nukuwaʼipa wanee wayuu kaainjarai. Nütüjaa aaʼu Jesús wayuuin anamia naya, nayaawatüinjatpejeʼe saaʼu tü sümakat tü karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa (Luc. 9:44, 45; Juan 20:9). Nikirajüinjeseʼe naya süpüla nayaawatüin saaʼu tü naashajeʼerakalü achiki. Wekirajaa jooluʼu süchiki tü naaʼinrakat Jesús soʼu niiʼiyalaain namüin piamashii nikirajüin suluʼu tü wopu chainjatkat Emaús.
10. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüla nayaawatüin saaʼu na nikirajüinkana niain chi Mesíaskai? (Lucas 24:18-27).
10 (Paashajeʼera Lucas 24:18-27). Nnojotsü nüküjamaatüin Jesús namüin na nikirajüinkana jaralin maʼin nia, nüsakirüin naya palajana süpüla naküjain nümüin tü suluʼukat naaʼin. Naküjain nümüin naʼatapajüin taashinjatüin nutuma Jesús Israel noulia na romanojeʼewaliikana. Süchikijee naküjain tia nümüin naashajeʼerüin namüin tü karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa süpüla nayaawatüin saaʼu shikeraajüin wainma pütchi nashajaka na nünüikimaajanakana Maleiwa. b Antiraashi Jesús mapa namaa na waneinnua nikirajüinkana, nüküjaka namüin süchiki jamaluʼuluin tü nashajakat na nünüikimaajanakana Maleiwa (Luc. 24:33-48). ¿Kasa watüjaka sünainjee tia?
11, 12. (1) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat Jesús wanaa sümaa naashajeʼerüin namüin na nikirajüinkana tü sümakat tü Nüchikimaajatkat Maleiwa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat). (2) ¿Kasa naaʼinraka chi wawala ekirajakai Nortey süpüla nükaalinjain nia?
11 ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesús? Wekirajapa wanee wayuu sünain tü Bibliakat, wasakira nia süpüla nüküjain wamüin tü jülüjakat naaʼin otta jamüin naaʼin (Prov. 20:5). Watüjaapa saaʼu tü alatakat nümüin, wekirajaa nia süpüla nütüjain süpüleerua nüntüin sünain wetsiikuloirua suluʼu tü Bibliakat anouteʼereetka tü alatakat nümüin. Nnojo waküjain nümüin tü naaʼinrajatkat, shia anaka aluʼu wasakirüle nia süchiki tü wetsiikulo naashajeʼerakat süpüla nütüjain saaʼu tü naaʼinrajatkat süka naaʼin nümüiwaʼa. Wekirajaa süchiki tü alatakat nümüin chi wawalakai Nortey, kepiashi nia chayaa Ghana.
12 Oʼttushi Nortey sünain ekirajawaa sünain tü Bibliakat wanaa sümaa 16 nuuyase. Nnojotka nacheküin tia na nüpüshikana. ¿Kasakaʼa naaʼinrüin süpüla ayatüin nikirajaain? Sotusü naaʼin tü nüküjakat chi wawala ekirajakai nia süchiki tü sümakat Mateo kapiitulo 10, süpüleeruaanüinjatüin naaʼin na anoujashiikana. Anuu nünüiki Nortey: «Wanaa sümaa napüleeruain taaʼin na tapüshikana tayaawata aaʼu shiimain tü tekirajaakalü anain». Nüküjain nümüin chi wawala ekirajakai nia tü sümakat Mateo 10:16 süpüla niyaawatüin saaʼu eejüinjatüin naaʼin sünain tü nümakat nüküjapa namüin na nüpüshikana süchiki tü nunoujakalü anain. Pürekutsooleeshi Nortey süchikijee woutiisain nia. Nnojotpejeʼe nücheküin tia chi nüshikai, nücheka achiki nikirajaainjachin suluʼu eʼikülee miyoʼu. Nnojotpejeʼe nüküjain chi wawala ekirajakai Nortey tü naaʼinrajatkat. Nüsakirüin neʼe nia süpüla niyaawatüinjatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat süchiki tia. ¿Jamakaʼa nukuwaʼipa Nortey süchikijee tia? Pürekutsootshi rekulaat nia, ojutunapejeʼe nia nipialuʼujee nutuma chi nüshikai. Anuu nünüiki süchiki tü alatakat nümüin: «Pansaasü tamüin tü taneekakat, nnojotsü wainmajüin taaʼin saaʼu». Wekirajapa na waneinnua süpüla nayaawatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat, wakaalinjeena naya süpüla laülaain naaʼin sünain anoujaa (Éf. 3:16-19).
Wakaalinjapa na waneinnua, washata nukuwaʼipa Jesús, wekiraja naya süpüla nayaawatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat. (Paashajeʼera tü pütchikat 11). e
WAAʼINRAJATKA WEKIRAJAPA NA WAWALAYUUKANA
13. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süpüla ayatüinjatüin süküjünüin tü pütchi anakat maʼin nuʼunapa sirumatuʼumüin? (Éfeso 4:8).
13 Soʼunnaa yaajachin Jesús mmapaʼa nikeraajüin süpüshuaʼa tü nuluwataakalü anain chi Nüshikai (Juan 17:4). «Aneerü sukuwaʼipa wanee kasa, anashi tayale aainjain shia», nnojoishi müin Jesús. Aʼyataashi Jesús nümüin Maleiwa yaa saaʼu tü mmakat soʼutpünaa apünüin juya shiatapünaamüin, soʼu tia nikirajüin na waneinnua. Nütüjaa aaʼu nekeraajeerüin na nikirajüinkana tü nümakat namüin. Eesüjaʼa nnojorüle süsaʼwatüin 30 nouyase noʼutku na nikirajüinkana. Nüküjapejeʼe namüin naküjainjatüin süchiki tü pütchi anakat maʼin otta naaʼinmajüinjanain na anoujashiikana, na makana aka saaʼin anneetchein nümüin Jehová (paashajeʼera Éfeso 4:8). Wayuukana naainnua aʼyataajiraashii maʼin naya nümaa Jesús. Akaʼaya süpülapünaa nuʼunuin Jesús sirumatuʼumüin nikirajüin maʼin na waneinnua süpüla müinjanain naya maʼaka saaʼin wanee kasa asülajünaka namüin na anoujashiikana. Wekirajaa sünain jamüin sukuwaʼipa nutuma.
14. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süchikijee süsoʼiraain naaʼin süpüla kooʼomüin nanoula na nikirajüinkana? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).
14 Nüchiaainña Jesús na nikirajüinkana. Naaʼinrapejeʼe tia süka anakalü akuwaʼipa. Nüküjain namüin nanoujainjanain sünain süsoʼiraain naaʼin süchikijee outaa, nnojotsü waaʼinmajüinjatüin naaʼin saaʼu tia (Luc. 24:25-27; Juan 20:27). Nüküjainña namüin shiainjatüin naaʼinmaain nakaalinjain na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa, nnojotsü shiainjatüin kachiiruain naaʼin tü washirüükat (Juan 21:15). Nüküjainña namüin nnojoluinjanain nachunjain saaʼu tü aʼyatawaa aapünakat namüin na waneinnua (Juan 21:20-22). Nükaalinjain naya süpüla nanouteʼerüin tü jülüjakat naaʼin süchiki tü naaʼinrajatkat Maleiwa nuluwataapa otta süpüla shiainjatüin naaʼinmaain tü aküjaakat pütchi (Aluw. 1:6-8). ¿Kasa natüjaka na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat sünainjee nukuwaʼipa Jesús?
Wakaalinjapa na wawalayuukana, washata nukuwaʼipa Jesús, wekiraja naya süpüla natüjain süpüleerua tü aʼyatawaa aapünakat namüin suluʼu tü outkajaaleekat. (Paashajeʼera tü pütchikat 14).
15, 16. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Jesús? (2) ¿Kasa naaʼinraka Patrick süchikijee nüchiaanüin nutuma wanee laülaashi?
15 ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Jesús? Nakaalinjainjana otta nekirajüinjana na wawalayuukana. Nekirajüinjanaʼaya na jimaʼaliikana süpüla naʼyataain suluʼu tü outkajaaleekat. c Nnojotsü jülüjainjatüin naaʼin na laülaashiikana lotuinjatüin maʼin nakuwaʼipa naya wawalayuukana. Naküjainjatü namüin tü nanouteʼerüinjatkat sünain nakuwaʼipa süpüla natüjainjanain süpüleerua aaʼinraa wanee kasa, süpüla nnojoluinjatüin yaletüin naaʼin, naaʼinrüinjatüin tü aluwataanakalü anain naya otta nakaalinjainjanain na waneinnua (1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Ped. 5:5).
16 Anuu tü alatakat nümüin chi wawalakai Patrick. Nnojoipuʼushi kamaneein maʼin nia namüin na waneinnua jimaʼaliiwaʼaya nia. Akaʼaya namüin na wawalayuu jieyuukana, nnojoishi kamaneein maʼin. Airuʼutsü maʼin nünüiki sümüin. Nüchiaanaka süka anakalü akuwaʼipa nutuma wanee laülaashi. Anuu nünüiki Patrick: «Taapüin tü analuʼutkat nümüin chia wawalakai. Mojupuʼusü maʼin taaʼin wanaa sümaa teʼrüin saapünüin namüin na waneinnua tü aʼyatawaa keeʼireekat taaʼin. Tayaawata aaʼu tü taaʼinrajatkat sünainjee tü nümakat tamüin chia wawalakai: takaalinjainjanain na wawalayuukana otta nnojoluinjatüin taaʼinmaain maʼin saapünüin tamüin aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat». Aneekünüshi Patrick süpüla laülaashinjachin nia suluʼu tü outkajaaleekat wanaa sümaa 23 nuuyase (Prov. 27:9).
17. ¿Kasa naaʼinraka Jesús süka nütüjaain saaʼu nekeraajeerüin na nikirajüinkana tü aʼyatawaa naapakat namüin?
17 Nnojotsü shiain neʼe nüküjain Jesús namüin na nikirajüinkana naküjainjanain pütchi, nüküjainña namüin nekirajüinjanain (Mat. 28:20). Eesüjaʼa jülüjale naaʼin na nikirajüinkana iseerüin nachiki naaʼinrüin tia aʼyatawaakat. Anuu nünüiki Jesús namüin süpüla natüjaain saaʼu nounteerüin shia: «Taluwataain jia maʼaka nuluwataain taya chi Tashikai» (Juan 20:21).
18. ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Jesús?
18 ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Jesús? Natüjaa aaʼu naapüinjatüin aʼyatawaa namüin na waneinnua jee nekirajüinjanain naya (Filip. 2:19-22). Eesüjaʼa naküjeerüle namüin na jimaʼaliikana noʼlojuinjatüin tü Piichi Outkajaaleekat jee nakumajüinjatüin wanee kasa eeka sumojujaain. Süka natüjaain saaʼu na laülaashiikana nekeraajeerüin na wawalayuukana tü aʼyatawaa naapakat namüin, nekirajüin naya süpüla anainjatüin sukuwaʼipa natuma tia aʼyatawaakat. Eeshi wanee wawala jekechi laülaashin suluʼu tü outkajaaleekat kanüliakai Matthew. Kojutusü nümüin nikirajünüin natuma na laülaashiikana süpüla anainjatüin sukuwaʼipa wanee kasa nutuma suluʼu tü outkajaaleekat otta nnojoluin wainmajüin naaʼin na laülaashiikana saaʼu tü aʼyatawaa naaʼinrakat. Anuu nünüiki: «Mojule tatuma sukuwaʼipa wanee kasa nakaalinjain taya süpüla anainjatüin shia tatuma wane sukueena». d
19. ¿Kasa ayatüinjatka waaʼinrüin?
19 Süchikijee süsoʼiraain naaʼin Jesús eeʼiyalaashi nia namüin na nikirajüinkana. Nütütüleʼerüin naaʼin soʼunnaa 40 kaʼi otta nikirajüin naya süpüla natüjainjanain süpüleerua waneirua aʼyatawaa nümüin Maleiwa. Ayataʼaya washatüin nukuwaʼipa Jesús (1 Ped. 2:21). Nükaalinjeena waya süpüla wountuin shia. Anuu nünüiki wamüin: «Soto jaaʼin eejeechin taya waneepia jümaa sülüʼülaleepaʼa sükalia süpüla sajaʼttajatüin tü kasa alatakat sainküin mma» (Mat. 28:20).
JAYEECHI 15 Kojuta wamüin Niʼirumakai Jehová
a Eeʼiyalaashi Jesús kojuyatua namüin na nikirajüinkana süchikijee süsoʼiraain naaʼin. Ashajünüsü süchiki tia suluʼu tü Nüchikimaajatkat otta suluʼu waneirua karaloʼuta ashajünakat suluʼu tü Bibliakat. Anuu noʼutku na wayuu niʼiyalaakana amüin: María Magdalena (Juan 20:11-18); waneirua jieyuu (Mat. 28:8-10; Luc. 24:8-11); piamashii nikirajüin (Luc. 24:13-15); Pedro (Luc. 24:34); na aluwataaushikana, nnojoishi eejachin Tomás (Juan 20:19-24); na aluwataaushikana, eejachi Tomás (Juan 20:26); akaratshishii nikirajüin (Juan 21:1, 2); kojuyashii nikirajüin, alatüshii suulia 500 naya makana (Mat. 28:16; 1 Cor. 15:6); Santiago, chi nimüliakai (1 Cor. 15:7); napüshuaʼa na aluwataaushikana (Aluw. 1:4); na aluwataaushikana chaʼayaa süʼütpaʼa tü mmakat Betania (Luc. 24:50-52). Eeshijaʼa niiʼiyalaale Jesús kojuyatua maʼin, nnojotpejeʼe ashajünüin süpüshuaʼaleeya tia suluʼu tü Bibliakat (Juan 21:25).
b Ashajünüsü kojuyasü pütchi nüchikimaajatü chi Mesíaskai suluʼu jw.org sünain tü pütchi kanüliakat «¿Wayaawatüinche saaʼu niain Jesús chi Mesíaskai sükajee tü pütchi aküjünatüjütkalia paala?».
c Eeshii naneekünüle süpüla nalapalaain naaʼu na wawalayuukana laülaashii eekai 25 otta 30 nouyase. Atüjainjanapejeʼe naya süpüleerua aaʼinraa waneirua kasa naaʼinraka na laülaashiikana.
d Ashajünüsü süchiki waneirua kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nakaalinjain na jimaʼaliikana suluʼu Aapiria Wayuu ojuʼitaka akoosütoʼu 2018, süpana 13 otta 14 pütchi 15-17 otta suluʼu Aapiria Wayuu ojuʼitaka aaʼuriiroʼu 1 2015, süpana 8-18.
e SÜCHIKI TÜ AYAAKUAAKAT: Wanee wawala ekirajakai wanee wayuu süpüla niyaawatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat, nujutuin mapa chi wayuu ekirajünakai tü kasa süpülajatka navidad.
