Ir al contenido

Ir al índice

EKIRAJAAYA 42

JAYEECHI 103 Eʼitaaushi nutuma Maleiwa na laülaakana wapüleerua

Talatüsü waaʼin namaa na wawalayuu nüsülajakana wamüin Jesús

Talatüsü waaʼin namaa na wawalayuu nüsülajakana wamüin Jesús

«Wanaa sümaa nuʼunuin iipünaamüin [...] müshii nüsülajakai naaʼin [waneinnua wawalayuu]» (ÉF. 4:8).

TÜ WATÜJEETKAT

Wekirajaajeerü anain tü aʼyatawaa naaʼinrakat na neʼipajanakana na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat, na laülaashiikana, na alapalaakana naaʼu na wawalayuukana otta tü waaʼinrajatkat kojutule wamüin tü aʼyatawaa naaʼinrakat.

1. Püküja süchiki waneirua kasa nüsülajaka wamüin Jesús.

 NNOJOISHI eeichin wanee wayuu asülajüikai maʼin maʼaka naaʼin Jesús. Wanaa sümaa yaajachin nia saaʼu tü mmakat, aainjashi nia kasa pülasü süpüla nükaalinjain wainmain wayuu (Luc. 9:12-17). Eesü wanee kasa nüsülajaka wamüin, shia naapajiraain nikii süpüla outajachin nia saaʼu waainjala (Juan 15:13). Süchikijee süsoʼiraain naaʼin ayatayüiya nia asülajülin maʼin. Nikeraajüin tü nüküjatüjütkalia paala, nuchuntuin nümüin Jehová süpüla nikirajüin waya otta nümülialüin waaʼin sükajee tü nüpülainkat (Juan 14:16, 17; 16:13). Nikirajüin waya Jesús sükajee tü outkajawaakat süpüla wekirajüin wayuu sainküin mmaka (Mat. 28:18-20).

2. ¿Jaralii na wawalayuu nüsülajakana wamüin Jesús? (Éfeso 4:7, 8).

2 Eepejeʼe waneirua kasa nüsülajaka wamüin Jesús. Naashin chi aluwataaushikai Pablo wanaa sümaa nuʼunuin Jesús iipünaamüin müshi nüsülajakai wamüin waneinnua wawalayuu (paashajeʼera Éfeso 4:7, 8). Nüküjain Pablo nüsülajüin naya Jesús süpüla nakaalinjain na wawalayuukana (Éf. 1:22, 23; 4:11-13). Napüshi na wawalayuu nüsülajakana wamüin Jesús maaʼulu yaa, naya na neʼipajanakana na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat, na laülaashiikana otta na wawalayuu alapalaakana waaʼu. a Mayaainjeʼe eein tü kasa mojuwaikat natuma naya wawalayuukana nüsülajala wamüin naya Jesús süpüla nakaalinjain waya (Sant. 3:2).

3. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wakaalinjain na wawalayuu nüsülajakana Jesús?

3 Nüsülajüin Jesús naya wawalayuukana süpüla natütüleʼerüin waaʼin (Éf. 4:12). Eepejeʼe süpüla wakaalinjain naya süpüla nekeraajüinjatüin tia. Jamüshiijaʼa na wawalayuu akumajakana tü Piichi Outkajaaleekat, eesü waneirua aʼyatawaa naaʼinrajatkat. Eepejeʼe süpüla wakaalinjain naya sünain waʼlakajaain neküin, weijain wanee kasa namüin otta waneirua kasa eeka süpüla waaʼinrüin napüleerua. Müsia neʼe sukuwaʼipa tü naaʼinrakat na neʼipajanakana na laülaashiikana, na laülaashiikana otta na alapalaakana naaʼu na wawalayuukana. Eesia waneirua kasa naaʼinrajatkat. Eepejeʼe süpüla wakaalinjain naya süpüla nountuinjatüin naaʼinrüin tia. Wekirajaa sünain tü kasa anasü weʼrakat sünainjee naʼyataain naya wawalayuukana jee tü waaʼinrajatkat süpüla kojutuin wamüin tü naaʼinrakat otta tü naaʼinrakat Jesús wapüleerua.

NA NEʼIPAJANAKANA NA LAÜLAASHIIKANA

4. Püküja süchiki waneirua kasa naaʼinrapuʼuka na aʼyataakana neʼipajee na laülaashiikana.

4 Nakalioʼu na aluwataaushikana aneekünüshii waneinnua wawalayuu süpüla neʼipajanain naya na laülaashiikana (1 Tim. 3:8). Eeshiijaʼa nayale «na akaalinjüliikana wayuu» nümakana amüin Pablo suluʼu 1 Corinto 12:28. Akaalinjünüshii na laülaashiikana sünain aaʼinraa waneirua kasa natuma na neʼipajanakana süpüla naaʼinmaain na laülaashiikana nekirajüin na anoujashiikana otta nalapalaain naaʼu. Eeshiijaʼa nashajüle sukoopiain tü Nüchikimaajatkat Maleiwa otta nayaʼlajüin waneirua kasa ashajiainjatka tia koopiakat.

5. ¿Kasa aʼyatawaa naaʼinraka maaʼulu yaa na neʼipajanakana na laülaashiikana?

5 ¿Kasa aʼyatawaa naaʼinraka maaʼulu na neʼipajanakana na laülaashiikana? (1 Ped. 4:10). Eeshii na aneekünakana süpüla nashajüliin jeʼrain tü nneerü ejitünakat suluʼu tü kojonchonkot, na ashajüliikana sünülia tü mma waküjakalü aluʼu pütchi, na achuntakana tü karaloʼuta choʼujaakat wamüin, na aʼyataakana sünain audio otta video, na jülüjakana aaʼin na antakana sünain tü outkajawaakat otta na akaalinjakana sünain akumajaa kasa eeka sumojujaain suluʼu tü Piichi Outkajaaleekat. Choʼujaasü maʼin tia aʼyatawaa naaʼinrakat süpüla anain sukuwaʼipa tü kasa aaʼinnakat suluʼu tü outkajaaleekat (1 Cor. 14:40). Eeshii waneinnua neʼipajana na laülaashiikana aneekünakana süpüla nekirajüin sünain tü outkajawaakat Wakuwaʼipa otta Waʼyataain nümüin Maleiwa, süpüla nekirajüin tü pütchi süpülajatkat wayuu süpüshuaʼa, süpüla niʼipajanain chi laülaashi jülüjakai aaʼin na wawalayuu nüküjakana amaa pütchi otta süpüla noʼunuin namaa na laülaashiikana sünain alapalawaa naaʼu na wawalayuukana.

6. ¿Jamüsü kojutukaʼa wamüin naʼyataain na neʼipajanakana na laülaashiikana?

6 ¿Jamüsü kojutukaʼa wamüin naʼyataain na neʼipajanakana na laülaashiikana? Waapaja nanüiki waneinnua wawalayuu süchiki tia. Anuu tü sümakat Beberly b wanee wawala kepiaka Bolivia: «Sutuma anain maʼin naʼyataain na neʼipajanakana na laülaashiikana nnojotsü mojushiin tamüin eeʼirajaa, tasoutuin shiʼipajee tü asakinnakalü anain, taapajüin tü pütchi ekirajünakalü anain otta tanajüin tü video otta tü ayaakuaa eʼitaanakat. Jülüjashii naaʼin na wawalayuukana süpüla nnojoluinjatüin kasain alatüin namüin soʼunnaa tü outkajawaakat. Nalatirüin tü outkajawaakat suluʼupünaa videoconferencia namüin na kapüleekana amüin oʼunaa sünain. Nepitajüin tü Piichi Outkajaaleekat sujutaapa tü outkajawaakat otta akaalinjashii naya sünain ashajaa tü nneerü ejitünakat suluʼu tü kojonchonkot. Jülüjasü naaʼin süpüla eeinjatüin tü karaloʼutakat. Kojutusü tamüin tia naaʼinrakat». Anuu sünüiki tü wawalakat Leslie kepiasü shia Colombia, nuʼwayuuse shia wanee laülaashi: «Jalouishii maʼin nümüin chi taʼwayuusekai na neʼipajanakana na laülaashiikana. Wainmajee maʼin tü kasa niʼyataakalü anain chi taʼwayuusekai nnojoliirejeʼe eein naya. Nakaalinjain nia sünain aaʼinraa waneirua kasa. Taapüin tü analuʼutkat saaʼu tütüin maʼin naya jee nakaalinjain waya». Waapüinña tü analuʼutkat namüin saaʼujee tü naaʼinrakat wapüleerua (1 Tim. 3:13).

7. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla waapüin analuʼutka namüin na neʼipajanakana na laülaashiikana? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

7 Talatüsü waaʼin sümaa naʼyataain na neʼipajanakana na laülaashiikana, anuupejeʼe sünüiki tü Bibliakat: «Anashii jaapüle analuʼut saaʼu wanee kasa» (Col. 3:15). Waapaja süchiki tü naaʼinrakat wanee wawala kanüliakai Daavid, chejeʼewai nia Finlandia: «Taluwataain wanee tarjeta nümüin wanee neʼipajanakai na laülaashiikana, tashajüin nümüin wanee wetsiikulo jee shiale tashajüin nümüin süchiki wanee kasa naaʼinrakat talatakalü amaa taaʼin». Achuntushii nümüin Jehová naaʼu na neʼipajanakana na laülaashiikana chi wawalakai Pascal otta Jael, kepiashii naya chaa Nueva Caledonia. Anuu nanüiki: «Waapawalin analuʼutka nümüin Jehová saaʼujee eein wamaa naya wawalayuukana. Wachuntawalin nümüin Jehová eeinjachin nia namaa otta nükaalinjain naya». Naapüinña Jehová nanüiki otta anasü nakuwaʼipa napüshuaʼa na wawalayuukana sünainjee tia (2 Cor. 1:11).

NA LAÜLAASHIIKANA

8. Püküja süchiki waneirua kasa naaʼinrapuʼuka na laülaashii eejanakana nakalioʼu na aluwataaushikana (1 Tesalónica 5:12, 13).

8 Nakalioʼu na aluwataaushikana, aʼyataashii maʼin na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat (paashajeʼera 1 Tesalónica 5:12, 13; 1 Tim. 5:17). Noʼunirüin sukuwaʼipa tü aaʼinnakat suluʼu tü outkajaaleekat, shikiipüʼüshii naya jee outkajaashii naya namaa na wane laülaashiikana süpüla naneeküin wanee kasa. Süpüla naaʼinmajüin nanoula na wawalayuukana, nachiaain naya suulia naaʼinrüin wanee kasa mojeetka atuma nakuwaʼipa. Naaʼinrüin tia süka anaka akuwaʼipa (1 Tes. 2:11, 12; 2 Tim. 4:2). Ekirajaashii maʼin naya otta nekirajüin napüshi süpüla katchinjatüin nanoula (1 Tim. 3:2, 4; Tito 1:6-9).

9. Püküja süchiki waneirua aʼyatawaa naaʼinraka maaʼulu na laülaashiikana.

9 Müsia neʼe tü naaʼinrakat maaʼulu yaa na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat, aʼyataashii maʼin naya. Aküjashii maʼin naya tü pütchi anakat maʼin (2 Tim. 4:5). Aküjashii maʼin naya pütchi napüleerua na wawalayuukana. Nakumajüin sukuwaʼipa eeinjatüle süküjünüin tü pütchikat. Nekirajüin waya süpüla watüjainjanain aküjaa pütchi otta ekirajaa wayuu. Kaainjarale wanee wawala nachiaain nia süpüla nunouteʼerüin nukuwaʼipa otta süpüla aleewain nia nüchikuaʼa nümaa Jehová. Naaʼinrapa tia, nnojoishi naya kachekalaʼatain wayuu jee amülialaasü naaʼin naalin chia wawalakai. Süpüla nnojoluin sumojujaain nakuwaʼipa na wawalayuukana, nojuʼitirüin naʼakajee na wawalayuukana chi macheʼekai süchiirua kaainjalaa (1 Cor. 5:12, 13; Gal. 6:1). Maʼaka naaʼinmajüin naʼanneetse wanee arüleejüi müsia neʼe tü naaʼinrakat na laülaashiikana napüleerua na wawalayuukana, naaʼinmajüin naya (1 Ped. 5:1-3). Ekirajüshii naya pütchi suluʼujeejatü tü Bibliakat, nachajaain sukuwaʼipa süpüla neʼraajüin waya otta alapalaashii naya waaʼu süpüla natütüleʼerüin waaʼin. Eeshii laülaashii aʼyataakana sünain akumajaa tü Piichi Outkajaaleekat otta sünain akumajaa kasa eekai sumojujaain sünain. Eeshii na akumajakana sukuwaʼipa tü outkajawaakat miyoʼu apünüinkat kaʼi, na akaalinjakana na wawalayuukana suluʼupünaa pitaat süpüla nnojoluin shiʼitaanüin isha nanain otta na atütüleʼerakana naaʼin na wawalayuu ayuuikana pitaaraluʼu. Wattaʼa saalii kasa naaʼinraka wapüleerua na laülaashiikana.

10. Püküja süchiki waneirua kasa naaʼinraka na laülaashiikana kojutuka anainjee naya pümüin.

10 Nüküjain paala Jehová naaʼinmajüinjanain na laülaashiikana na wawalayuukana maʼaka naaʼinmajüin naʼanneetse wanee anneetpüʼü. Nüküjain Jehová nnojoluinjatü mmoluin naaʼin jee nnojoluinjatü shiyoʼujaain naaʼin na anoujashiikana (Jer. 23:4). Waapaja tü sümakat tü wawalakat Johanna kepiaka chaa Finlandia wanaa sümaa ayuulin tü shiikat. Anuu sünüiki: «Kapüleesü tamüin taküjain namüin na waneinnua süchiki tü alatakat tamüin. Eepejeʼe wanee laülaashi nnojoikai maʼin teʼraajüin, naapajüin tü tamakat nümüin sümaa nnojoluin nüsounnajaain. Oʼuraajüshi nia tapüleerua. Nüküjaka tamüin alin maʼin taya nüpüla Jehová. Nnojotpejeʼe sotuin taaʼin süpüshuaʼa tü nümakat tamüin, shia sotoka maʼin taaʼin anain taaʼin soʼu tia. Tayaawata aaʼu nükaalinjain taya Jehová nükajee». ¿Eeiria müin pukuwaʼipa nükaalinjain pia wanee laülaashi?

11. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla waapüin analuʼut namüin na laülaashiikana saaʼujee tü naaʼinrakat wapüleerua? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

11 Nücheka achikit Jehová waaʼinrüin kasa anasü napüleerua na laülaashiikana, jama naʼyataain maʼin wapüleerua (1 Tes. 5:12, 13). Anuu sünüiki tü wawalakat Henrietta, kepiaka chaa Finlandia: «Mayaainjeʼe eein tü kasa alatawaikat namüin na laülaashiikana, naʼyataain maʼin jee mapüsawalin naya, nakaalinjain waya süka alin waya napüla. Müsüjeseʼe tamawalin nümüin wanee laülaashi: ‹Anasü maʼin putuma sukuwaʼipa tü paaʼinrakat napüleerua na wawalayuukana›». Anuu sünüiki tü wawalakat Sera, kepiaka chaa Turquía: «Choʼujaasü watütüleʼerüin naaʼin na laülaashiikana süpüla ayatüin nakaalinjain na wawalayuukana. Müsüjeseʼe tashajawalin namüin tarjeta, tounejaain naya tepialuʼumüin sünain ekawaa otta sünain aküjaa pütchi». ¿Eeshiche wanee laülaashi eekai süpüla paapüin analuʼut nümüin saaʼujee tü naaʼinrakat püpüleerua? (1 Cor. 16:18).

Pütütüleʼera naaʼin na wawalayuu makana aka saaʼin asülajüshii wamüin süpüla nekeraajüin tü naʼyataainkat. (Paashajeʼera tü pütchikat 7, 11 otta 15).


NA WAWALAYUU ALAPALAAKANA WAAʼU

12. ¿Jaralii na waneinnua wawalayuu nüsülajakana Jesús süpüla natütüleʼerüin naaʼin na wawalayuukana? (1 Tesalónica 2:7, 8).

12 Eeshiʼiya waneinnua wawalayuu nüsülajakana Jesús süpüla natütüleʼerüin naaʼin na wawalayuukana. Nakalioʼu na aluwataaushikana aluwataanüshi Pablo nümaa Bernabé otta waneinnua wawalayuu süpüla nalapalaain naaʼu na anoujashiikana. Aluwataanüshii naya natuma na laülaashii chajanakana Jerusalén (Aluw. 11:22). Naaʼinrüinjatü tü aʼyatawaa naaʼinrakat na neʼipajanakana na laülaashiikana otta na laülaashiikana: natütüleʼerüinjatü naaʼin na wawalayuukana (Aluw. 15:40, 41). Wattaʼa saalii tü kasa naaʼinrakat naya wawalayuukana. Mayaainjeʼe eein süpüla jamajüin naya atumawaa, ayatüshiʼiya nekirajüin otta natütüleʼerüin naaʼin na wawalayuukana (paashajeʼera 1 Tesalónica 2:7, 8).

13. Püküja süchiki waneirua kasa naaʼinraka na wawalayuu alapalaakana waaʼu.

13 Oʼunajaʼawaishii na wawalayuu alapalaakana waaʼu süpüla natütüleʼerüin naaʼin na wawalayuukana. Eeshii na oʼunakana wattamüin eemüin wanee outkajaalee. Nekirajawalin na wawalayuukana semaanawai, alapalaashii naya naaʼu, noʼunirüin sukuwaʼipa tü outkajawaa naainjakat namaa na pürekutsootkana, namaa na laülaashiikana otta tü outkajawaa süpülajatkat aküjaa pütchi. Nakumajüin sukuwaʼipa tü aainjünajatkat sünain tü outkajawaa miyoʼu piantuakat juyawai otta tü apünüinkat kaʼi jee naneeküin na wawalayuu ekirajüinjanakana sünain tia outkajawaakat. Nakumajawalin sukuwaʼipa tü ekirajawaakat namaa na pürekutsootkana, tü outkajawaakat namaa na pürekutsootkana süpülapünaa tü outkajawaa miyoʼu piantuakat juyawai jee shiale naaʼinrüin wane kasa suluwataaka Weteet.

14. Püküja süchiki waneirua kasa naaʼinraka na alapalaakana waaʼu kojutuka anainjee naya wamüin.

14 ¿Kasa anasü neʼraka na wawalayuukana sünainjee tü naaʼinrakat na alapalaakana naaʼu? Anuu nünüiki wanee wawala chejeʼewai Turquía: «Sünainjee natütüleʼerawalin taaʼin na wawalayuu alapalaakana waaʼu, alatirawaishi taya kaʼi namaa na tawalayuukana otta takaalinjawalin naya. Mayaainjeʼe wainmain maʼin aʼyatawaa napüleerua yootiraashii naya tamaa». Jamüsüjaʼa tü wawalakat Johanna, tü wachuntakat anülia suluʼu pütchi 10, aküjasü shia pütchi nümaa wanee wawala alapalaaikai saaʼu, nnojotpejeʼe wayuu napüla. Anuu sünüiki: «Mayaainjeʼe nnojoluin wayuu wapüla, sotoyülia taaʼin nütütüleʼerüin taaʼin chi wawalakai soʼu tia. Taküjain nümüin sukolojooin piamasü tawalayuu, tasukajüin maʼin naya. Nümakaʼa tamüin eejeerüin kaʼi tapüla süpüla kottiraain taya sümaa tapüshi suluʼu tü mma jeketüinjatkat, ‹choʼujaasü palitchon kaʼi süpüla tia›, müshi nia tamüin». Aishii maʼin wapüla na wawalayuu alapalaakana waaʼu saaʼu natütüleʼerüin waaʼin (Aluw. 20:37–21:1).

15. (1) ¿Kasa waaʼinrajatka saashin 3 Juan 5-8 süpüla kojutuin wamüin tü naaʼinrakat wapüleerua na wawalayuu alapalaakana waaʼu? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat). (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla watütüleʼerüin saaʼin naʼwayuuse na wawalayuu makana aka saaʼin asülajüshii wamüin? (Paashajeʼera tü pütchi kanüliakat « Watütüleʼera naaʼin naʼwayuuse»).

15 Nüküjain chi aluwataaushikai Juan nümüin Gayo kamaneeinjachin nia namüin na wawalayuu alapalaakana naaʼu. Anuu nünüiki nümüin: «Pükaalinja maa naya wamüin noʼunapa nachikuaʼa, paaʼinra tia wanaapünaa sümaa tü anakat noʼuluʼu Maleiwa» (paashajeʼera 3 Juan 5-8). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla waaʼinrüin tia? Wounejaa naya sünain ekawaa wamaa otta wojuʼita sünain aküjaa pütchi soʼunnaa waraittüin naya waaʼu. Jülüja waaʼin tü saaʼinrakat Leslie, tü wachuntakalü anülia suluʼu pütchi 6. Anuu sünüiki: «Achuntawaisü taya nümüin Jehová süpüla naapüin tü choʼujaakat namüin naya wawalayuukana. Chi taʼwayuusekai otta tayakat, ashajawaishii waya karaloʼuta namüin. Waküjawalin namüin natütüleʼerüin waaʼin sükajee nalapalaain waaʼu». Eepejeʼe tü kasa alatawaikat namüin, eeshii ayuuire naya, shapaale naaʼin jee sümatchinjaale naaʼin. Aneetpejeʼe naaʼin watütüleʼerüle naaʼin jee wasülajüle wanee kasa namüin (Prov. 12:25).

CHOʼUJAASHII WAWALAYUU TOOLOYUU SÜPÜLA NAKAALINJAIN NA WAWALAYUUKANA

16. ¿Kasa nasakirüinjatka anain naaʼin na wawalayuu tooloyuukana? (Proverbios 3:27).

16 Wainma na wawalayuu tooloyuu choʼujaakana süpüla nakaalinjain na wawalayuukana suluʼupünaa tü outkajaaleekat sainküin tü mmakat. Woutiisaichipale pia, ¿eeshiche süpüla piʼyataain süchiirua neʼipajanain pia na laülaashiikana? Niʼipajanainchipale pia na laülaashiikana, ¿eeshiche süpüla piʼyataain süchiirua laülaashinjachin pia? (paashajeʼera Proverbios 3:27). c Eere tü kasa ataʼülakat pukuwaʼipa suulia puʼunuin sünain tü ekirajawaa napülajatkat na Aküjaliikana pütchi, ¿eesüche süpüla püchajaain sukuwaʼipa süpüla punouteʼerüin tia? Kooʼomüinjeerü tü aʼyatawaa naapeetkat pümüin Jesús sünainjee puʼunuin sünain tia ekirajawaakat. Isalejeʼe püchiki puʼunuin, paashajaa nümaa Jehová. Puchunta nümüin tü nüpülainkat süpüla puuntuin paaʼinrüin tü aʼyatawaa aapünakat pümüin (Luc. 11:13; Aluw. 20:28).

17. ¿Kasa wayaawataka sünainjee naʼyataain maʼin na wawalayuu nüsülajakana Jesús?

17 Aʼyataashii maʼin na wawalayuu nüsülajakana Jesús wamüin süpüla natütüleʼerüin waaʼin. Wayaawata aaʼu sünainjee tia nuʼunirüin Jesús nakuwaʼipa maaʼulu yaa (Mat. 28:20). Aishii maʼin waya nüpüla Jesús, chi Aluwataakai waaʼu, asülajüi maʼin nia, naapüin tü choʼujaakat wamüin otta naapüin wamüin na wawalayuukana süpüla nakaalinjain waya. ¿Aashin talatüin maʼin waya sümaa tia? Kojuta wamüin naya wawalayuukana. Waapa analuʼutka nümüin Jehová süka niain kaapajalain wamüin süpüshuaʼa tü kasa eekai anain jee eekai lotuin akuwaʼipa (Sant. 1:17).

JAYEECHI 90 Watütüleʼerajiraa waaʼin waneepia

a Napüshi na wawalayuu nüsülajakana wamüin Jesús, naya na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi sainküin Mma, na laülaashii neʼipajanakana, na laülaashii oʼunirakana sukuwaʼipa tü aainjünakat suluʼu Weteet otta waneinnua laülaashii aʼyataakana sünain waneirua kasa suluwataakalü anain Weteet.

b Aʼwanajaanüsü waneirua anüliee.

c Süpüla neʼipajanain pia na laülaashiikana otta süpüla laülaashinjachin pia suluʼu tü outkajaaleekat paashajeʼera pütchikat tüü: «¿Aʼyataweeshiche pia süchiirua neʼipajachin pia na laülaashiikana?» otta «¿Aʼyataweeshiche pia süchiirua laülaashin pia?», ojuʼitaka suluʼu Aapiria Wayuu nowienpüroʼu 2024.