1, 2. (1) ¿Jarat tü aʼyatawaa eʼitaanakat najapuluʼu Salomón? (2) ¿Jamüsü shapaaka naaʼin David naaʼu Salomón?

ANEEKÜNÜSHI Salomón nutuma Jeʼwaa süpüla nekiipüʼüjanain nia na akumajüinjanakana tü aʼwaajüleekat Jeʼwaa chaa Jerusalén. Shia wanee piichi anashaatasü maʼin tia aainjünakat otta aapünüsü süchiki sainküin mmakat süpüshuaʼa sünain anain maʼin shiyolojo. Shiapejeʼe kojutuleein anainjee shia süka nipiain Jeʼwaa, chi Maleiwa shiimainshikai (1 Crón. 22:1, 5, 9-11).

² Nütüjaa aaʼu David nükaaliinjünüinjachin Salomón nutuma Jeʼwaa. Shapaapejeʼe naaʼin David naaʼu Salomón süka jintülin maʼin nia otta wainmain kasa nnojotka nütüjain apüleerua. ¿Yalayalaasüche naaʼin Salomón süpüla naapaain tü aʼyatawaa eʼitaanakat najapuluʼu? ¿Isasüche nüchiki sutuma jintülin maʼin nia sümaa nnojoluin kasain nütüjain apüleerua? Süpüla kettaain nutuma Salomón tü niʼyataainkat, yalayalainjatü naaʼin jee oʼttamaatüinjachi sünain.

3. ¿Jamüsü nüshataka Salomón nukuwaʼipa David?

 ³ Nüshatakajasaʼa Salomón nukuwaʼipa chi nüshikai sünain meimmoluin nia. Jimaʼaliiwaʼaya David, nuʼuta aaʼinrü waneirua wüchii jashichi ashutaka saaʼu naʼanneetse chi nüshikai (1 Sam. 17:34, 35). Akaʼaya nia, nnojoishi mmoluin neema Goliat wanee surulaat muloʼuseyuu. Süka nükaaliinjünüin David nutuma Jeʼwaa soʼu tia, nuʼuta aaʼinchi chia surulaatkai süka wanee ipa (1 Sam. 17:45, 49, 50).

4. ¿Jamüsü yalayalainjatka naaʼin Salomón süpüla akumajaa tü aʼwaajüleekat Maleiwa?

⁴ Watüjaa aaʼu niain David anain süpüla atütüleʼeraa naaʼin Salomón süpüla nukumajüin tü aʼwaajüleekat Maleiwa (paashajeʼera 1 Crónicas 28:20). Nnojorüle naaʼinrüin Salomón tü niʼyataainkat sutuma tü mmoluwaakat, mojusüjeʼe maʼin tia.

5. ¿Jamüsü choʼujaaka meimmoluinjanain waya?

⁵ Choʼujaasia wamüin wayakana meimmoluinjanain waya nutuma Jeʼwaa süpüla waaʼinrüin tü aʼyatawaa niʼitaakat wajapuluʼu. Müshiijeseʼe wekirajaainjanain nachiki waneinnua wayuu namaiwajannuu yalayalakana aaʼin. Suʼunnaa wekirajaain nachiki, jülüjeesü waaʼin tü waaʼinrajatkat süpüla yalayalain waaʼin maʼaka naaʼin nayakana jee süpüla waaʼinrüin tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa.

6. ¿Jamüsü ponoko paaʼin tü naaʼinrakat José?

⁶ Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa José. Jaʼyasü naaʼu yalayalain naaʼin wanaa sümaa nüpüleeruaanüin aaʼin sutuma nuʼwayuuse Potifar süpüla nüinkaainjachin sümaa. Nütüjaa aaʼu José eein süpüla nuʼutunüin aaʼin niyoutajaale sümaa, nnojoipejeʼe mmoluin nia seema outaa, müshijeseʼe nüpattajaain suulia (Gén. 39:10, 12).

7. ¿Kasa saaʼinraka Rahab süka meimmoluin shia? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 27).

⁷ Wekirajaa jooluʼu süchiki tü saaʼinrakat Rahab, chejeʼewat shia Jericó. Wanaa sümaa nantüin na piamashii israeliita ajayajakana tia mmakat, nnojotsü shia mmoluin otta sükaaliinjain naya. Süka shiʼitaain saaʼin nünain Jeʼwaa, suunjula achikichii naya otta sükaaliinjain naya süpüla naʼluwataainjanain (Jos. 2:4, 5, 9, 12-16). Sunouja anainrü Rahab niain Jeʼwaa chi Maleiwa shiimainshikai jee sütüjaa aaʼu naapüinjatüin tia mmakat namüin na israeliitakana. Müsüjeseʼe nnojoluin mmoluin shia seema tü naaʼinreetkat sümüin chi aluwataaikai saaʼu Jericó otta na nusurulaatsekana. Sutuma meimmoluin Rahab, nnojotsü outuin shia otta na süpüshikana (Jos. 6:22, 23).

8. ¿Kasa naaʼinraka na aluwataaushiikana sutuma neʼrapuʼuin meimmoluin Jesuu?

⁸ Waneinnua wayuu meimmoluinkana naya na aluwataaushii waneepiakana nümaa Jesuu. Nashatüin nukuwaʼipa Jesuu süka neʼrüin meimmoluin nia (Mat. 8:28-32; Juan 2:13-17; 18:3-5). Wanaa sümaa süpülajünüin noulia natuma na saduceokana nekirajüinjanain nüchiki Jesuu, nnojoishii naya oonooin namaa (Aluw. 5:17, 18, 27-29).

9. ¿Kasa wayu meimmoluinka atuma waya saashin 2 Timoteo 1:7?

⁹ Niʼitaain suluʼu naaʼin José, Rahab, Jesuu otta na aluwataaushiikana naaʼinrüinjatüin tü  kasa anasükat. Yalayala aaʼinchii naya sutuma neʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa, nnojotsü neʼitaain naaʼin nanainjiraa. Akaʼaya wayakana, weʼitaainjatü waaʼin nünain Jeʼwaa choʼujaapa wamüin meimmoluinjanain waya (paashajeʼera 2 Timoteo 1:7). Wekirajaa sünain tü waaʼinrajatkat süpüla weeʼiyatüin meimmoluin waya namaapa waya na wapüshikana jee na wawalayuukana.

10. ¿Jamüsü choʼujaaka namüin na jimaʼaliikana meimmoluinjanain naya?

¹⁰ Wainma kasa alataka namüin na wawalayuu jimaʼaliikana otta choʼujaasü meimmoluinjanain naya süpüla naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Anashii nashatüle nukuwaʼipa Salomón. Yalayala aaʼinchi nia, müsüjeseʼe anain nutuma süneekia tü kasa naaʼinrajatkat jee kettaain nutuma tü aʼwaajüleekat Maleiwa. Mayaapejeʼe nakaaliinjünüinjanain na jimaʼaliikana natuma nashi, eesü tü naneeküinjatkat süka naaʼin namüiwaʼa (Prov. 27:11). Nayainjana aneekaka jaraliin naʼaleewajaainjanain amaa, kasain nashaittüinjatüin, kasain naaʼinrüinjatüin süpüla wulein nakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa otta joujainjanain woutiisain naya. Choʼujaasü maʼin namüin na jimaʼaliikana meimmoluinjanain naya süpüla nnojoluin naaʼinrüin tü keeʼireekat naaʼin Satanaa, chi ojuyaajakai Jeʼwaa.

11, 12. (1) ¿Kasa naaʼinraka Moisés sutuma meimmoluin nia? (2) ¿Kasa naaʼinrajatka na jimaʼaliikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Moisés?

¹¹ Na jimaʼaliikana naneeküinjatü tü nakuwaʼipainjatkat miyoʼuyuupa naya. Suluʼu waneirua mma, apüleeruaanüshii naya süpüla nekirajaain suluʼu eʼikülee miyoʼu otta naʼyataain eere walaain maʼin tü naʼyataainkat. Suluʼu tü mma eere alin shiiʼiree tü nneetkat, shia jülüjaka naaʼin na jimaʼaliikana naʼyataainjanain maʼin süpüleerua napüshi. Shiale alatüin pümüin tia, anasü jülüjale paaʼin nukuwaʼipa Moisés. Jamüshijaʼa nia, shipijanain tü nüchonkot Faraón jee nnojotsü kapüleein nümüin niʼyataainjachin süchiirua washirüinjachin nia otta niʼnnaajünüin maʼin sutuma wayuu. Eeshijaʼa nüpüleeruaanüle aaʼin natuma na egipcio nüpüshiyaakana, na ekirajüliikana jee na aʼyataakana niʼipajee Faraón süpüla kachiiruain naaʼin tü washirüükat. Nnojoipejeʼe nia eimmolojooin neema, shia anaka nümüin suluʼuin nia nupueulose Maleiwa. Süchikijee nuʼunuin Moisés Egiptojee sümaa nüpütüin tü suwashirüinkat, nia niʼitaaka anain naaʼin Jeʼwaa (Heb. 11:24-26). Saaʼujee naaʼinrüin tia, anashaatasü nukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa otta ayateeria anain shia mapeena.

¹² Nashatüle nukuwaʼipa Moisés na jimaʼaliikana otta jülüjale naaʼin naʼyataain nümüin Jeʼwaa sümaa palajanain natuma tü Nuluwataayakat, aneerü maʼin nakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa. Nükaaliinjeena naya süpüla eeinjatüin tü choʼujaakat sümüin napüshi. Sümaiwa paala, aʼyataashi Timoteo nümüin Jeʼwaa jimaʼaliiwaʼaya nia otta eesü süpüla paaʼinrüin tiaya * (paashajeʼera Filipos 2:19-22).

13. ¿Kasa saaʼinraka wanee wawala majayüt sutuma yalayalain saaʼin?

¹³ Eesü wanee wawala majayüt chejeʼewat Alabama (Estados Unidos). Kapüleepuʼusü sümüin kooʼomüin sutuma tü shiʼyataainkat nümüin Jeʼwaa sutuma mmoleʼein maʼin shia. Anuu sünüiki: «Japüleʼe maʼin taya. Japüipuʼusü maʼin taya sünain yootoo sümaa wayuu suluʼu tü Piichi Outkajaaleekat. Shialeekajaʼa toʼunule sünain aküjaa pütchi sainküin piichi, japüireesia maʼin taya sünain antaa shipialuʼu wayuu nnojotka teʼraajüin». Pürekutsootsü  rekulaat mapa tia wawalakat süka sükaaliinjünüin nutuma süshi, shii otta wanee wawalayuuinnua. Anuu sooʼomüin sünüiki tia wawalakat: «Naashin na nuluwataakana aaʼu Satanaa, shia anaka sümüin wayuu shikirajaale suluʼu wanee eʼikülee miyoʼu, shiʼnnaajünüle maʼin sutuma wayuu, kanneetsere shia jee waneirua kasa. Nnojoliipejeʼe jeʼrashiin na ountakana tia. Shapaasü neʼe saaʼin wayuu otta eʼrüsü sümüliala sutuma kachiiruain saaʼin tia. Aluʼusaʼa tayaka, talatüsü maʼin taaʼin sutuma taʼyataain nümüin Jeʼwaa, tasaʼwajüin tü keeʼireekat taaʼin».

14. ¿Jamüsü choʼujaaka yalayalainjatüin naaʼin na wawalayuu kachonshiikana?

¹⁴ Choʼujaasü yalayalainjatüin naaʼin na wawalayuu kachonshiikana. Eeshijaʼa naluwataale naya na nalaamainkana süpüla makatüin naya sünain aʼyatawaa soʼu maʼin tü kaʼi naʼwaajüinjachikalü oʼu Maleiwa sümaa napüshi, naküjainjanapa pütchi jee shiale sükalioʼu tü outkajawaakat. Choʼujaasü namüin yalayalainjatüin naaʼin süpüla «nnojoluinjana makatüin waya» namüinjanain. Naaʼinrüle tia, ashatüneerü nakuwaʼipa natuma na nachonniikana. Eetaashii na wawalayuu apülajakana wanee kasa noulia na nachonniikana nnojotka napülajüin na wanee wawalayuukana noulia nachonnii. Choʼujaajeerü namüin yalayalainjatüin naaʼin nasakinnapa jamüin naaʼinrakat tia.

15. ¿Kasa sükaaliinjaka anain na wawalayuu kachonshiikana tü sümakat Salmo 37:25 otta Hebreokana 13:5?

¹⁵ Na wawalayuu yalayalakana aaʼin nakaaliinjain nachonnii süpüla kooʼomüin natuma naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Eeshii wawalayuu eekai müin mmotkai naaʼin sünain atütüleʼeraa naaʼin nachonnii süpüla pürekutsooliin  naya, süpüla nakolojooin eere choʼujaain akaaliinjaa, süpüla naʼyataain suluʼu Weteet jee shiale sünain akumajaa Piichi Outkajaalee otta tü süpülajatkat outkajawaa miyoʼu. Eesüjaʼa shiale mmoluin atuma naya wawalayuukana nnojoleerüin jaralüin jaa müin nachiki laülaapa naya. Nnojoliipejeʼe mmoluin seema tia na wawalayuu kekiikana maʼin, süka jamüin, neʼitaain naaʼin sünain naaʼinmajeenain naya Jeʼwaa (paashajeʼera Salmo 37:25 otta Hebreokana 13:5). Yalayarale naaʼin na wawalayuu kachonshiikana sümaa neʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa, nashateerü tia na nachonniikana (1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15).

16. (1) ¿Kasa naaʼinraka waneinnua wawalayuu süpüla kooʼomüin naʼyataain nachonnii nümüin Jeʼwaa? (2) ¿Kasa naaʼinraka nachonnii naya wawalayuukana sutuma nakaaliinjain naya?

¹⁶ Anuu nukuwaʼipa wanee wawala sümaa nuʼwayuuse, chejeʼewalii Estados Unidos. Nakaaliinjain na nachonniikana süpüla kooʼomüin natuma naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Müshi chi wawalakai: «Manüliiwaʼaya na wachonniikana otta nnojoluiwaʼaya nakoyojuin, waküjapuʼuin namüin talatüin maʼin naaʼin wayuu pürekutsoorüle nia otta nükaaliinjale na wawalayuukana. Maaʼulu yaa, shia naaʼinreeka amüin tia. Shiasaʼa sutuma naʼyataain süchiirua nasaʼwatüin tia, eejiraashii naya sümaa tü kasa kachiiruakat naaʼin na manoujainsaliikana. Shia jülüjaka naaʼin naʼyataain nümüin Jeʼwaa». Anuu nünüiki wanee wawala piamakai achonnii: «Wainma wayuu aʼyataakana maʼin süchiirua nekirajaain nachonnii suluʼu eʼikülee miyoʼu jee süpüla natüjain ashaittaa wanee kasa. Jee müsia wainma nneerü oʼunaka sünain tia. Shiapejeʼe anain wakaaliinjale na wachonniikana süpüla naʼyataain süchiirua anain nakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa. Talatüshii maʼin waya sutuma weʼrüin naʼyataain na wachonniikana süchiirua kooʼomüin naʼyataain nümüin Jeʼwaa otta nasaʼwatüin tia shiʼipaʼaya». Shiimain aneerüin nakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa na wawalayuu akaaliinjakana nachonnii süpüla kooʼomüin naʼyataain nümüin Jeʼwaa.

17. Püküja kasain naaʼinrüin na wawalayuu yalayalakana aaʼin.

¹⁷ Choʼujaasü yalayalainjatüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa. Jamüshiijaʼa na laülaashiikana, yalayalainjatü naaʼin süsalainjachipa natuma wanee wawala eekai kaainjalain jee nakaaliinjainjanapa wanee wawala eekai mayein pitaaraluʼu. Eeshii wawalayuu eekai nekirajüin wayuu suluʼu tü kaatsetkat otta naainjawalin tü outkajawaakat chaʼayaa. Akaʼaya na wawalayuu jieyuukana, eesü süpüla kooʼomüin natuma naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Eeshii süpüla pürekutsoolüin naya, nakolojooin eere choʼujaain akaaliinjaa, naʼyataain suluʼu Departamento Local de Diseño y Construcción otta eeshii süpüla noʼunuin sünain tü Ekirajawaa napülajatkat na Aküjaliikana pütchi jee shiale tü Ekirajaaleekat Galaad.

18. ¿Kasa saaʼinraka tü wawalayuu laülaaitkalüirua sutuma yalayalain saaʼin?

¹⁸ Kojutusü wamüin tü wawalayuu laülaaitkalüirua otta talatüshii waya namaa. Mayaapejeʼe wainmairüin tü kasa isakat nachiki sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa, eeyülia süpüla nakaaliinjain na wawalayuukana sümaa yalayalain naaʼin (paashajeʼera Tito 2:3-5). Eeshiijaʼa nachuntüle kaaliinwaa na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat sümüin wanee wawala laülaa süpüla saashajaain sümaa wanee wawala süchiki tü süsheʼinpalakat. Choʼujaajeerü sümüin tü wawalakat yalayalain saaʼin süpüla saaʼinrüin tia. Nnojotpejeʼe saaʼayajaainjatüin saaʼin tü wawala saashajaainjatkalü amaa, shimeʼejüinjatü saaʼin süpüla  shiyaawatüin saaʼu jamüin naaʼin na wawalayuukana sutuma tü süsheʼinpalakat (1 Tim. 2:9, 10). Anasü maʼin nakuwaʼipa na wawalayuukana sutuma aipüralin wayuu tü wawalayuu laülaaitkalüirua.

19. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka na wawalayuu tooloyuukana süpüla yalayalain naaʼin? (2) ¿Jamüsü anaka maʼin namüin na tooloyuu woutiisakana tü sümakat Filipos 2:13 otta 4:13?

¹⁹ Na tooloyuu woutiisakana, yalayalainjatü naaʼin otta kooʼomüinjatü naʼyataain natuma. Jamüshiijaʼa naʼyataaliire neʼipajee na laülaashiikana jee laülaashiire naya, aneerü maʼin nakuwaʼipa na wawalayuukana (1 Tim. 3:1). Eepejeʼe na nnojoliikana anain naashin süpüla tia süka kaainjalain naya namaiwa. Eeshii eekai nnojoleerüin anain natuma naʼyataain naashin. Sülatüle tia pümüin, nükaaliinjeechi pia Jeʼwaa süpüla yalayalainjatüin paaʼin (paashajeʼera Filipos 2:13; 4:13). Soto paaʼin isainjatiain nüchiki Moisés naaʼinruʼu tü nuluwataakalü anain nia Jeʼwaa (Éx. 3:11). Nükaaliinjapejeʼe nia Jeʼwaa süpüla yalayalainjatüin naaʼin süpüla naaʼinrüin tü aʼyatawaa niʼitaakat najapuluʼu. Achunteeshi pia kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla yalayalain paaʼin otta paashajeʼereein tü Wiwüliakat waneepia. Anasü jülüjale paaʼin nachiki na anoujashii namaiwajannuukana yalayalakana aaʼin. Akaʼaya pia, achunteeshi pia namüin na laülaashiikana süpüla nekirajüin pia otta eeinjatü paaʼin süpüla pükaaliinjain sünain aaʼinraa wanee kasa suluʼu tü outkajaaleekat. Jiakana tooloyuu woutiisakana, yalayala jaaʼin otta jiʼyataa maʼin napüleerua na wawalayuukana suluʼu tü outkajaaleekat.

20, 21. (1) ¿Kasa wayu nüküjaka David nümüin Salomón? (2) ¿Jameerü wakuwaʼipa yalayarale waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa?

²⁰ Nüküjain David nümüin Salomón nükaaliinjeechin nia Jeʼwaa kettaʼaleepa nutuma tü aʼwaajüleekat (1 Crón. 28:20). Jülüjakajasaʼa naaʼin Salomón tü nümakat chi nüshikai nümüin. Kettaasü nutuma tü niʼyataainkat mayaapejeʼe jimaʼalin nia sümaa nnojoluin kasain nütüjaain aaʼu. Yalayala aaʼinchi nia jee süka nükaaliinjain nia Jeʼwaa, kettaasü nutuma tü aʼwaajüleekat soʼu akaratshi juya shiatapünaamüin.

²¹ Eeshii süpüla nükaaliinjain waya Jeʼwaa süpüla yalayalain waaʼin otta süpüla waʼyataain süpüleerua wapüshi jee napüleerua na wawalayuukana. Ichaʼasaʼa nükaaliinjain Salomón (Isa. 41:10, 13). Yalayarale waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa, aneerü wakuwaʼipa nutuma maaʼulu jee mapeena. Waaʼinra tü nümakat David nümüin Salomón: «Yalayala paaʼin [...] jee paaʼinra tü piʼyataainkat».