1. ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wawala süpüla nüshatüin nukuwaʼipa Jesús?

 «KATSÜIN PAAʼIN otta toolo paaʼin», müshi David nümüin Salomón (1 Rey. 2:1-3). Jalouisü tia pütchikat namüin na wawalayuu tooloyuu ashateekana akuwaʼipa Jesús. Süpüla nountuin tia, oonooinjana naya sümaa tü nuluwataakalü anain Maleiwa otta naaʼinrüinjatü tü sümakat tü Bibliakat (Luc. 2:52). ¿Jamüsü choʼujaaka laülaainjatüin naaʼin sünain anoujaa na wawalayuu jimaʼaliikana?

2, 3. ¿Jamüsü choʼujaaka laülaainjatüin naaʼin wanee wawala jimaʼai?

² Wainma kasa naaʼinrajatka wanee wawala süpüleerua nüpüshi jee napüleerua na wawalayuukana. Jiakana jimaʼaliikana, eesüjaʼa jülüjale jaaʼin tü jaaʼinrajatkat jee tü jiʼyataainjatkalü anain mapeena. Eesü süpüla kachiiruain paaʼin piʼyataain waneepia nümüin Maleiwa, eesü süpüla piʼyataain süchiirua niʼipajanainjachin pia na laülaashiikana jee shiale süpüla laülaashinjachin pia mapeena. Eeshijaʼa kasaaleere pia jee kachonjeere pia mapeena (Éf. 6:4; 1 Tim. 3:1). Süpüla puuntuin tia, laülaainjatü paaʼin sünain anoujaa. b

³ ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla laülaain paaʼin sünain anoujaa? Atüjainjachi pia süpüleerua waneirua kasa. ¿Kasa paaʼinrajatka maaʼulu süpüla yapainjachin pia süpüla tü paaʼinrajatkat mapeena?

4. ¿Jaralii na anakana süpüla püshatüin akuwaʼipa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

⁴ Püshata nakuwaʼipa na anakana akuwaʼipa. Aashajaasü tü Bibliakat nachiki waneinnua wayuu anakana süpüla nashatüin akuwaʼipa  na jimaʼaliikana. Naya wayuukana, aipuʼushi napüla Maleiwa jee wainmapuʼusü tü naʼyataakalü anain napüleerua na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa. Eesü süpüla püshatüin nakuwaʼipa na püpüshi laülaakana aaʼin sünain anoujaa jee nayale na wawalayuukana (Heb. 13:7). Niapejeʼe anain maʼin süpüla püshatüin akuwaʼipa Jesucristo (1 Ped. 2:21). Jülüja paaʼin sünainjee nakuwaʼipa naya wayuukana jaralüin tü kamalainkat pümüin (Heb. 12:1, 2). Süchikijee tia, püshateerü tia nachiirua.

5. (1) ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla kekiin pia? (2) ¿Jamüsü anaka müle pukuwaʼipa? (Salmo 119:9).

⁵ Kekii pia (Prov. 3:21). Müle nukuwaʼipa wanee wayuu, jülüjeerü maʼin naaʼin tü naaʼinrajatkat. Piʼyataa maʼin süchiirua süpüla müinjatüin pukuwaʼipa waneepia. Paaʼinrajatü tia süka wattain naalii na jimaʼalii oʼunakana süchiirua tü jülüjakat neʼe naaʼin jee na aaʼinrakana tü suchuntaakat naaʼin (Prov. 7:7; 29:11). Eesü süpüla sumojujaain tü jülüjakat paaʼin jee tü pukuwaʼipakat sünainjee tü alatinnakat suluʼupünaa telewisoot, peliikula jee internet. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla kekiin pia? Jülüja paaʼin tü sümakat tü Bibliakat otta jamüin aneetka pukuwaʼipa paaʼinrüle tü sümakat. Paaʼinrüle tia, püneekeerü tü anakat noʼuluʼu Jehová (paashajeʼera Salmo 119:9). Kekiire pia, eesü süpüla laülaain paaʼin sünain anoujaa (Prov. 2:11, 12; Heb. 5:14). Kekiire pia, atüjeechi pia süpüleerua pukuwaʼipa namaa na wawalayuu jieyuukana otta aneerü sukuwaʼipa paʼanaaya. Joʼu wekirajaai süchiki tia.

6. Kekiire wanee wawala jimaʼai, ¿jamüshii kojuteenaka nutuma na wawalayuu jieyuukana?

⁶ Pütüjale süpüleerua pukuwaʼipa, kojuteena putuma na jieyuukana. Nnojotsü mojuin müliale wanee wawala shiiʼiree wanee wawala. Niyaawatüle saaʼu nukuwaʼipa wanee jimaʼai, nnojoleechi yootuin waneepia sümaa wanee wawala, nnojoleechi ashajüin sümüin waneepia jee nnojoleerü naaʼinrüin wanee kasa suulia jülüjain saaʼin müliain nia shiiʼiree. Aluʼuinjaʼa müliale nia shiiʼiree jee kasaaleere nia sümaa, eesü süpüla naaʼinrüin tia (1 Tim. 5:1, 2). Kamüraajüinre pia, nnojoleerü pümaain eere jümüiwaʼajeenain piamaleʼeya suulia mojujain pütchi süchiki (1 Cor. 6:18).

7. Kekiire wanee wawala jimaʼai, ¿jamüsü aneetka sukuwaʼipa naʼanaaya otta keisaleechika nia?

⁷ Jaʼyeerü naaʼu wanee wawala jimaʼai kekiin  nia anale sukuwaʼipa naʼanaaya otta keisarale nia. Na wayuu akumajakana sukuwaʼipa süsheʼinpala wayuu maaʼulu, eeshii na mojutukana amüin tü nümakat Jehová otta nnojoishii keisalain naya sümüin nakuwaʼipa nümüin Maleiwa. Sutuma müin nakuwaʼipa, nakumajüin süsheʼin jieyuu süpüla ichechoinjatüin sünain natapaʼa otta nakumajüin nasheʼin tooloyuu süpüla müinjatüin aka saaʼin süsheʼinpala jieyuu. Laülaale naaʼin wanee jimaʼai, nüneekeerü sukuwaʼipa naʼanaaya wanaapünaa sümaa tü sümakat tü Bibliakat jee nüshateerü sukuwaʼipa naʼanaaya na wawalayuu anakana akuwaʼipa. Püsakira paaʼin sünain tüü süpülapünaa püneeküin tü sukuwaʼipainjatkat paʼanaaya: «¿Jaʼyasüche saaʼu taʼanaaya anain tü jülüjakat taaʼin jee kojutuin tamüin na waneinnua? ¿Nayaawatüinche saaʼu na waneinnua taʼyataain nümüin Jehová sünainjee taʼanaaya?» (1 Cor. 10:31-33; Tito 2:6). Kekiire wanee wawala jimaʼai, kojuteechi nia namüin na wawalayuukana otta nümüin chi Washikai Maleiwa.

8. ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wawala jimaʼai süpüla tütüin nia sünain aʼyatawaa?

⁸ Tütü pia sünain aʼyatawaa. Müle nukuwaʼipa wanee jimaʼai, aneerü nutuma süpüshuaʼa tü aʼyatawaa aapünakat nümüin (Luc. 16:10). Jülüjataa paaʼin nukuwaʼipa Jesús. Yalayala aaʼinchi nia sünain aʼyatawaa sümaa anain maʼin shia nutuma. Naaʼinrüin süpüshuaʼa tü nuluwataakalü anain nia Jehová mayaainjeʼe eein tü kasa kapüleekat nümüin. Aisü wayuu nüpüla, nayapejeʼe alin maʼin nüpüla na nikirajüinkana, müshijeseʼe naapajiraain nikii naaʼu (Juan 13:1). Maʼaka naaʼin Jesús, anashi piʼyataale süchiirua anain putuma tü aʼyatawaa aapünakat pümüin. Nnojorüle yaletüin paaʼin, achunteechi pia kaalinwaa namüin na wawalayuu laülaakana aaʼin sünain anoujaa isale püchiki wanee aʼyatawaa. Nnojo paaʼinrüin wanee aʼyatawaa mojusheeka (Roma 12:11). Jaʼitasü kasain paainjain, paainja shia süka süpüshuaʼa paaʼin, müinjachi niakaijaʼa Jehová paaʼinrüin amüin shia, nnojotsü sümüinjatüin wayuu (Col. 3:23). Nnojorüle yaletüin paaʼin, piyaawateerü saaʼu tü isakat püchiki jee tü mojukat putuma, jama nnojoluin lotuin maʼin pukuwaʼipa (Prov. 11:2).

9. ¿Jamüshi nütüjainjachika wanee jimaʼai süpüleerua waneirua kasa?

⁹ Süpüla laülaain paaʼin sünain anoujaa, atüjainjachi pia süpüleerua waneirua kasa. Paaʼinrüle tia, eesü süpüla saapünüin sooʼomüin aʼyatawaa pümüin suluʼu tü outkajaaleekat, eesü süpüla puusütüin sünain aʼyatawaa süpüla piyaʼlajüin tü kasa choʼujaakat pümüin otta sümüin püpüshi jee müsia aneerü pukuwaʼipa namaa na waneinnua. Wekirajaa süchiki waneirua kasa anaka süpüla pütüjain apüleerua.

10, 11. Nütüjale süpüleerua wanee jimaʼai aashajeʼeraa otta ashajaa, ¿jamüsü aneetka nukuwaʼipa otta aneetka nakuwaʼipa na wawalayuukana? (Salmo 1:1-3; piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

¹⁰ Pütüja süpüleerua aashajeʼeraa jee ashajaa. Saashin tü Bibliakat talatüsü naaʼin wanee wayuu jee anasü nukuwaʼipa sutuma naashajeʼerüin waneepia tü Nünüikikat Maleiwa sümaa nüsakireʼerüin naaʼin sünain (paashajeʼera  Salmo 1:1-3). Paashajeʼerüle tü Bibliakat waneepia, piyaawateerü saaʼu tü jülüjakat naaʼin Jehová. Puunteetkalaka piyaawatüin saaʼu tü paaʼinrajatkat jee paaʼinreerü tü sümakat tü Bibliakat (Prov. 1:3, 4). Choʼujaashii wawalayuu makana akuwaʼipa. ¿Jamüshii choʼujaaka naya?

¹¹ Choʼujaashii wawalayuu atüjakana ekirajaa jee akaalinjaka na wawalayuukana sükajee tü sümakat tü Bibliakat (Tito 1:9). Pütüjale süpüleerua aashajeʼeraa jee ashajaa, pükatsüinreerü nanoula na wawalayuukana pikirajapa pütchi jee pusoutapa sünain tü outkajawaakat. Eesü süpüla püshajüin tü pütchi kamalainkat pümüin pikirajaapa jee paapajapa wanee pütchi sünain tü outkajawaakat jee sünain tü outkajawaakat miyoʼu. Paaʼinrüle tia, katchinjeerü punoula jee pütütüleʼereerü naaʼin na waneinnua.

12. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla pütüjain süpüleerua aashajawaa?

¹² Pütüja süpüleerua aashajawaa. Naaʼinrüinjatü tia napüshuaʼa na anoujashiikana. Wanee anoujashi atüjaka süpüleerua aashajawaa, jülüjasü naaʼin tü naküjakat na waneinnua sümaa niyaawatüin saaʼu jamüin naaʼin (Prov. 20:5). Paapajüle nünüiki wanee wayuu, eesü süpüla piyaawatüin saaʼu jamüin naaʼin sutuma sukuwaʼipa nünüiki otta sutuma piʼrüin nuʼupünaa. Puunteerü tia, yootule pia waneepia sümaa wayuu. Paashajaale waneepia sümaa wayuu suluʼupünaa correo jee suluʼupünaa mensaaje, iseerü püchiki pütüjain süpüleerua aashajawaa. Anasü püchajaale maʼin sukuwaʼipa süpüla yootuin pia sümaa wayuu (2 Juan 12).

13. ¿Kasa amaa nütüjainjatka apüleerua wanee jimaʼai? (1 Timoteo 5:8; piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

¹³ Pütüja süpüleerua aʼyatawaa süpüla piyaʼlajüin tü kasa choʼujaakat pümüin. Wanee anoujashi laülaakai aaʼin sünain anoujaa atüjainjachi nia süpüleerua aʼyatawaa süpüla niyaʼlajüin tü kasa choʼujaakat nümüin jee tü choʼujaakat sümüin nüpüshi (paashajeʼera 1 Timoteo 5:8). Suluʼu waneirua mma, eeshii waneinnua wawalayuu jimaʼalii atüjakana süpüleerua tü aʼyatawaa natüjakalü apüleerua nashi jee niale wanee napüshi. Suluʼu waneirua mma, eeshii waneinnua jimaʼalii atüjakana süpüleerua aʼyatawaa sümaʼainruʼu koleejiain naya. Jaʼitairü jeʼtsüin pukuwaʼipa, eeshi süpüla pikirajaain sünain wanee kasa süpüla puusütüin sünain wanee aʼyatawaa mapa (Aluw. 18:2, 3; 20:34; Éf. 4:28). Aʼyataalinjachi maʼin pia sümaa anainjatüin shia putuma. Neʼreetkalaka na waneinnua tütüin pia sünain aʼyatawaa otta eesü süpüla puusütüin sünain wanee aʼyatawaa. Paaʼinrüle tü wekirajaaitpakalü anain, yapeechi pia süpüla paaʼinrüin waneirua kasa mapeena. Wekirajaa süchiki waneirua kasa eeka süpüla paaʼinrüin mapeena.

14. ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wawala jimaʼai süpüla niʼyataainjachin waneepia nümüin Maleiwa?

¹⁴ Piʼyataa waneepia nümüin Maleiwa. Wainma wawalayuu laülaakana aaʼin sünain anoujaa oʼttakana sünain aʼyatawaa waneepia nümüin Maleiwa jimaʼaliiwaʼaya naya. Pürekutsoorüle wanee wawala jimaʼai, atüjeechi nia süpüleerua aʼyatawaa sümaa wayuu maʼleekalia jee keisaleechi nia sümüin nünneetse (Filip. 4:11-13). Süpüla puʼttuin sünain aʼyatawaa waneepia nümüin Jehová, anashi pürekutsoorüle aaʼusiliaat pia palajana. Eeshii waneinnua wawalayuu eekana nakalia suluʼu pürekutsooliin aaʼusiliaat naya süpüla pürekutsooliinjanain naya rekulaat mapa. Pürekutsoorüle pia, eeshi süpüla piʼyataain waneepia nümüin Maleiwa sünain akumajaa piichi eere nuʼwaajünüinjachin jee piʼyataale suluʼu Weteet.

15, 16. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla neʼipajanainjachin pia na laülaashiikana jee laülaashinjachin pia mapa?

¹⁵ Yapa pia süpüla neʼipajanainjachin pia na laülaashiikana jee süpüla laülaashinjachin pia. Aʼyataainjana maʼin na wawalayuukana süpüla laülaashiinjanain naya. Saashin tü Bibliakat «eere wanee wayuu aʼyataakai süchiirua laülaashinjachin nia, anasü maʼin tü niʼyataweekalü anain» (1 Tim. 3:1). Neʼipajanainjachi wanee wawala palajana na laülaashiikana süpüla laülaashinjachin nia mapa. Wainma tü kasa nükaalinjakalü anain na laülaashiikana. Na laülaashiikana namaa na neʼipajanakana, aʼyataashii naya napüleerua na wawalayuukana. Nnojotsü yaletüin naaʼin jee yalayalashii naya sünain aküjaa pütchi. Eeshii süpüla neʼipajanain na wawalayuukana na laülaashiikana jimaʼaliiwaʼaya naya. Wanee wawala laülaakai aaʼin sünain anoujaa sümaa neʼipajanain nia na laülaashiikana, eeshi süpüla nüneekünüin süpüla laülaashinjachin nia sülatapa suulia 20 nuuyase.

¹⁶ ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla neʼipajanainjachin pia na laülaashiikana jee laülaashinjachin pia mapa? Süküjain tü Bibliakat tü paaʼinrajatkat süpüla saapünüin pümüin tia aʼyatawaakat. Jaʼyainjatü paaʼu paaʼinrüin tü sümakat tü Bibliakat, jaʼyainjatü paaʼu alin püpüla Jehová, na püpüshikana jee na wawalayuukana (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:6-9; 1 Ped. 5:2, 3). Piyaawatüinjatü saaʼu waneʼewai sukua tü achuntunakat pümüin suluʼu tü Bibliakat. Puchunta nümüin Jehová süpüla paaʼinrüin shia. c

17. ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wawala jimaʼai süpüla yapainjachin nia kaʼwayuusepa nia jee shikiipüʼüpa nia nüpüshi? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

¹⁷ Kaʼwayuusepa pia jee shikiipüʼüpa pia püpüshi. Nüküjain Jesús eein waneinnua wayuu  aneekakana maʼwayuusein naya (Mat. 19:12). Müleka püneeküle kaʼwayuusein pia, paaʼinrüinjatü tü nümakat Maleiwa nümüin chi wayuu kaʼwayuusekai, chi shikiipüʼükai nüpüshi (1 Cor. 11:3). Nuchuntuin Jehová nümüin chi wayuukai alinjatüin nüpüla nuʼwayuuse, naapüinjatüin tü kasa choʼujaakat sümüin, aleewainjachin nia sümaa otta nükaalinjainjatüin shia süpüla katchin sunoula (Éf. 5:28, 29). Wekirajaaitpa anain kekiinjachin wanee anoujashi süpüla kojutuinjanain nutuma na jieyuukana jee tütüinjachi nia. Naaʼinrüle tia, aneerü nukuwaʼipa kaʼwayuusepa nia. Paaʼinreetkalaka tü nuchuntakat Maleiwa nümüin chi wayuu kaʼwayuusekai, chi shikiipüʼükai nüpüshi.

18. ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wawala jimaʼai süpüla anain nukuwaʼipa kachonpa nia?

¹⁸ Kachonpa pia. Kasaatpa pia, eeshijaʼa süpüla kachooin pia. Wainma kasa eeka süpüla pütüjain nüchiki Jehová süpüla anain pukuwaʼipa kachonpa pia (Éf. 6:4). «Chi tachon aishikai tapüla, talatüshi taya nümaa», müshi Jehová nümüin Jesús (Mat. 3:17). Kachonpa pia, püküjawai namüin püchonnii alin naya püpüla. «Anasü maʼin putuma uuton», püma namüin anale natuma wanee kasa. Na wawalayuu ashatakana nukuwaʼipa Jehová, nakaalinjain nachonnii süpüla laülaain naaʼin sünain anoujaa. Aneerü pukuwaʼipa kachonpa pia aire püpüla na püpüshikana, na wawalayuukana jee paaʼinmajüle naya. Püküjawai namüin alin naya püpüla jee kojutuin naya pümüin (Juan 15:9). Paaʼinrüle tia, aneerü pukuwaʼipa kaʼwayuusepa pia jee kachonpa pia. Otta müsia kojuteechi pia nümüin Jehová maaʼulu jee jalouijeechi pia namüin na wawalayuukana.

19, 20. ¿Kasa naaʼinrajatka na wawalayuu jimaʼaliikana süpüla laülaainjatüin naaʼin sünain anoujaa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa sünainkat süta tü rewiisütakat).

¹⁹ Jiakana wawalayuu jimaʼaliikana, aʼyataainjana jia süchiirua laülaainjatüin jaaʼin sünain anoujaa. Süpüla juuntuin tia, jüshatüinjatü nakuwaʼipa na anakana akuwaʼipa jüpüleerua, kekiinjana jia, tütüinjana jia sünain aʼyatawaa, jikirajaainjatü anain waneirua kasa jee yapainjana jia süpüla waneirua kasa.

²⁰ Jülüjale jaaʼin süpüshuaʼa tü jiʼyataainjatkalü achiirua, eesüjaʼa jülüjale jaaʼin iseerüin jüchiki. Eepejeʼe süpüla juuntuin tia, jama nükaalinjeein maʼin jia Jehová (Is. 41:10, 13). Akaʼaya na wawalayuu outkajaakana jümaa, nakaalinjeena jia. Laülaapa jaaʼin sünain anoujaa, aneerü maʼin jukuwaʼipa. Jiakana wawalayuu jimaʼaliikana, aishii maʼin jia wapüla. Kasataalejeseʼe naapüin Jehová naʼanasia jümüin sümaʼainruʼu jiʼyataain maʼin süchiirua laülaain jaaʼin sünain anoujaa (Prov. 22:4).