1. (1) ¿Kasa ekirajaanaka anain kojuyatua sünain tü outkajawaakat? (2) ¿Kasa anasü weʼraka sünainjee tü wekirajaʼawaikalü anain?

«MATAASHII wekirajaakainka sünain pütchikat tüü.» Eesü müle pünüiki pikirajaapa sünain tü rewiisütakat Aapiria Wayuu. Eirüle pükalia sünain outkajawaa namaa na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, eesü piʼrüle nekirajaain kojuyatua sünain tü kasa nanoujakalü anain. Maʼaka saaʼin süchiki Nuluwataaya Maleiwa, taashin waya suulia waainjala süka ouktüin Jesuu waaʼu, waküjüinjanain pütchi, kanoulainjanain jee aipüraliinjanain waya. Süka wekirajaain kojuyatua sünain tia pütchikalüirua, ichesü wanoula sutuma otta nnojotsü waapajüin neʼe tü pütchikat, oonooshii waya sümaa (Sant. 1:22).

2. (1) ¿Kasa sünainpünaaka tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa? (2) ¿Jamüsü naataka tü pütchi nuluwataakalü anain Jeʼwaa suulia tü suluwataakalü anain wayuu?

² Tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa, sünainpünaasü tü nuluwataakalü anain waya. Naata sukuwaʼipa suulia tü suluwataakalü anain wayuu. Süka jamüin, eesü süpüla weʼitaain waaʼin sünain tü pütchi nuluwataakalü anain Jeʼwaa süka anain maʼin shia. Akatsaʼa suʼwanajaʼawalin wayuu tü suluwataakalü anain. Mayaapejeʼe naatawalin tü nüshajirakalü apüla Jeʼwaa wanee pütchi, matüjüinsat mojuu, eesü tü kasa anakalü apüla shia. Müshi chi eeʼiraikai: «Tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa, anasü süpüla kaʼikat süpüshuaʼa» (Sal. 119:144, NM).

3, 4. (1) ¿Kasa amaa sünainpünaaka tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa? (2) ¿Kasa neʼrüinjatka na israeliitakana sünainjee noonooin nümaa Jeʼwaa?

³ ¿Kasa amaa sünainpünaaka tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa? Sünainpünaasü tü pütchi naapirakalü aka tü nupueulosekat. Sümaiwa paala, aapinnüshii kojuyatua na israeliitakana natuma na nünüikimaajanakana Maleiwa. Wanaa sümaa nalüʼülüin maʼin sünainmüin tü Mma Anasükat, müshi Moisés namüin: «Jaaʼinmaja  jukuwaʼipa süpüla nnojoliinjanain jimeejünüin, süpüla nnojoliinjanain jükayalaain nuulia otta süpüla nnojoliinjanain juʼwaajüin maleiwayaasü suulia naashichijaain Jeʼwaa jooʼomüin» (Deut. 11:16, 17, NM). Wainma pütchi ashajünaka suluʼu tü Wiwüliakat süpüla nüsoʼirüin waaʼin Jeʼwaa sünain tü kasa waainjüinjatkat.

⁴ Mainmatua nüküjüin Jeʼwaa namüin na israeliitakana mmoluwaainjanain naya neema, noonooinjanain sümaa nünüiki otta wuleinjatüin natuma tü nünüliakat (Deut. 4:29-31; 5:28, 29). Noonoole sümaa tia pütchikat, eʼrüinjana kasa anasü nutuma Jeʼwaa (Lev. 26:3-6; Deut. 28:1-4).

5. ¿Jamüshi nütkaaka Jeʼwaa naaʼu Ezequías?

⁵ Nikeraajüin Jeʼwaa tü nümakat paala namüin na israeliitakana. Jamüsüjaʼa wanaa sümaa nushutunajachin aaʼu Ezequías nutuma Senaquerib, chi aluwataakai Asiria, nuluwataain Jeʼwaa wanee aapiee saʼwai, nuʼutaka naaʼin 185.000 surulaat asiriajeʼewalii. Sutuma tia, aleʼejaashi Senaquerib nipialuʼumüin sümaa japülii (2 Rey. 19:35; 2 Crón. 32:21). ¿Jamüshi nütkaaka Jeʼwaa naaʼu Ezequías? Süka «ayatüin nia waneepia nümaa Jeʼwaa. Nnojoishi akayalaain nuulia, ayatshia oonooin waneepia sümaa tü nuluwataakalü anain nia» (2 Rey. 18:1, 5, 6, NM).

6. ¿Kasa naainjaka Josías niiʼiyataka aka niʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa?

⁶ Wanee aluwataai oonookai sümaa nünüiki Jeʼwaa nia Josías. Wanaa sümaa mekiisalüin nuuyase, «naaʼinrüin tü kasa anakat noʼuluʼu Jeʼwaa [...]; nnojoishi akayalaain nia nuulia» (2 Crón. 34:1, 2, NM). ¿Kasa naainjaka Josías niiʼiyataka aka niʼitaain maʼin naaʼin nünain Jeʼwaa? Nusolojuin tü maleiwayaasükalüirua süpüla nuʼwaajünüinjachin Jeʼwaa nüchikuaʼa. Sünainjee tü naainjakat, anasü nukuwaʼipa otta nakuwaʼipa napüshuaʼa na israeliitakana (paashajeʼera 2 Crónicas 34:33 *).

7. ¿Kasa neʼraka na israeliitakana sutuma nakayalaain nuulia Jeʼwaa?

⁷ Nnojoishii kacheʼein waneepia na israeliitakana sümüin tü pütchi asoʼinnakalü anain naaʼin, akayalaashii nuulia Maleiwa. Makalaka nümüin chi aluwataaushikai Pablo: «Nnojotsü joʼuweeinjatüin jaaʼin, suulia joojüin süpüla eʼikeʼennaa süka alawaa sütüma tü anoujayaasükalüirua»  (Éf. 4:13, 14). Maʼaka nüküjüin Jeʼwaa paala, neʼrüin noʼukajatü na israeliitakana sutuma nakayalaain nuulia (Lev. 26:23-25; Jer. 5:23-25).

8. ¿Jamüsü wanaawaka wakuwaʼipa sümaa nakuwaʼipa na israeliitakana?

⁸ ¿Jamüsü wanaawaka wakuwaʼipa sümaa nakuwaʼipa na israeliitakana? Süka nüchiaain waya Jeʼwaa maaʼulu maʼaka nüchiaapuʼuin na israeliitakana (2 Ped. 1:12). Nüsoʼirawalin waaʼin sünain tü nuluwataakalü anain waya wanaa sümaa waashajeʼerawalin tü Wiwüliakat. Wayapejeʼe aneeküin woonooinjanale jee nnojoluinjanale woonooin sümaa tü nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa (Prov. 14:12). Wekirajaa sünain jamüin anaka süpüla weʼitaain waaʼin sünain tü nuluwataakalü anain waya Jeʼwaa otta tü kasa anasü weʼreetkat sünainjee.

9. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa napüleerua na israeliitakana süpüla neʼitaain naaʼin nünain?

⁹ Wanaa sümaa noʼunüin na israeliitakana suluʼu tü mma anoouishii keemakat maʼin, nnojotsü nüküjüin Jeʼwaa namüin süpüshuaʼa tü naaʼinrajatkat süpüla naaʼinmajüinjanain otta nuʼunirüinjanain naya. Akatsaʼa kojuyatuain niiʼiyatüin namüin eein süpüla neʼitaain naaʼin nünain otta sünain tü nuluwataakalü anain. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa napüleerua? Niʼitaain wanee siruma soʼukai otta wanee siki saʼwai. Tüü süpülajatü natüjaain aaʼu na israeliitakana nükaaliinjüinjanain naya süpüla nalatüin tü mma keemakat maʼin (Deut. 1:19; Éx. 40:36-38). Naapüin tü kasa choʼujaakat namüin. Saashin tü Wiwüliakat «nnojotsü ajaʼttüin nasheʼin otta nnojotsü ourulajüin nooʼui» (Neh. 9:19-21, NM).

10. ¿Kasa nuʼuniraka aka Jeʼwaa wakuwaʼipa?

¹⁰ Alüʼülaashii waya maaʼulu sünainmüin tü mma jeketkat. Naapüin wamüin Jeʼwaa tü choʼujaakat wamüin süpüla woʼttaainjanain suulia tü müliaa miyoʼushaatakat, ¿weʼitaainche waaʼin sünain tia? (Mat. 24:21, 22; Sal. 119:40, 41.) Mayaapejeʼe nnojoluin niʼitaain Jeʼwaa wapüleerua wanee siruma soʼukai otta wanee siki saʼwai, nuʼunirüin wakuwaʼipa sükajee tü nupueulosekat. Nüküjüin maʼin wamüin waashajeʼerüinjatüin tü Wiwüliakat süpüla katchinjatüin wanoula, wekirajaainjanain soʼu tü Ai Waʼwaajakalü oʼu Maleiwa sümaa Wapüshi, waneepiainjanain waya sünain tü outkajawaakat otta waküjüinjanain pütchi. ¿Waaʼinrüinche tü nümakat wamüin? ¿Weeʼiratüinche wakuwaʼipa süpüla woonooin nümaa? Müle shia watuma, icheerü wanoula süpüla walatüin suluʼumüin tü mma jeketüinjatkat.

11. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nükaaliinjeein waya Jeʼwaa?

¹¹ Akaʼaya Maleiwa, nikirajüin waya süpüla anainjatüin watuma sukuwaʼipa tü kasa waaʼinrajatkat. Maʼaka nnojoluinjatüin kachiiruain waaʼin wainma kasa, anainjatüin sukuwaʼipa washeʼin, wuleinjanain waya, nnojoliinjanain wanajüin kasa mojusü otta nnojoluinjatüin kachiiruain waaʼin ekirajawaa suluʼu eʼikülee miyoʼu. Nüküjüin wamüin anainjatüin watuma wepia suulia seewaain wayuu sutuma, nnojoluinjatüin eein wanee kasa mojuka suluʼu tü Piichi Outkajaaleekat, sünain weʼejena otta nüküjüin wamüin tü waaʼinrajatkat sülatalaa sümüle wanee kasa wamüin. Sünainjee tia, watüjaa aaʼu nükaaliinjeein maʼin waya Jeʼwaa.

12. (1) ¿Kasa asoʼinaka anain naaʼin na nikirajüinkana Jesuu? (2) ¿Kasa ojutuuka suluʼu naaʼin Pedro? (3) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüinjatüin nukuwaʼipa Jesuu?

¹² Na anoujüshii eejanakana nükalioʼu Jesuu, asoʼinüsü naaʼin waneepia sünain tü naainjüinjatkat. Asoʼinüsü naaʼin kojuyatua süpüla nnojoluinjatüin yaletayaain naaʼin. Nnojotsü nüküjüin neʼe Jesuu tia, niiʼiyatüin süka nukuwaʼipa. Sülüʼütpa nükalia süpüla nuʼutünüin aaʼin, nuutkajeʼerüin na nikirajüinkana. Nuʼlojokoloko tü nooʼuikat waneʼewai nakua. Naaʼinrüin  neʼe tia wanee piuuna (Juan 13:1-17). Ojutuusü tia suluʼu naaʼin Pedro, makalaka nüküjüin namüin na nuwalayuukana nnojoluinjatüin yaletayaain naaʼin (1 Ped. 5:5). Washatüinjatü nukuwaʼipa Jesuu, nnojoluinjatü yaletayaain waaʼin namüin na waneeinnua (Filip. 2:4-8).

13. ¿Jarat tü akuwaʼipaa choʼujaakat maʼin naashin Jesuu?

¹³ Wanee kasa nüküjawaika Jesuu namüin na nikirajüinkana shia icheinjatüin nanoula. Wanaa sümaa isain nachiki nayuʼlüin yolujaa nüleʼeruʼujee wanee jintüi, müshii naya nümüin: «¿Jamüsü nnojotkaʼa wountüin wayuʼlüin tü yolujaakat nuulia?». Nümakalaka Jesuu namüin: «Isasü jüchiki süka nnojolüin jünoujain tanain. Shiimüin tü tamakat jümüin: Müleka jünoujüle tanain, [...], jaaʼinreerü tü kasa isakat süchiki wayuu» (Mat. 17:14-20). Naashin Jesuu choʼujaasü maʼin kanoulainjanain na nikirajüinkana (paashajeʼera Mateo 21:18-22). Süpüla icheinjatüin wanoula, jülüjüinjatü waaʼin tü ekirajünakalü anain waya sünain tü outkajawaakat otta sünain tü outkajawaakat miyoʼu. Tia, sükaaliinjeena waya süpüla weʼitaainjatüin waaʼin sünain tü nikirajakalü anain waya Jeʼwaa.

14. ¿Jamüsü choʼujaaka maʼin maaʼulu aijiraainjanain waya maʼaka naaʼin Jesuu?

¹⁴ Suluʼu tü ashajuushikat süka Griego, wainma tü pütchi asoʼinakalü anain waaʼin süpüla aijiraainjanain waya. Müshi Jesuu süchiki tü wanee pütchi alanaʼaleekat maʼin: «Anasü aire püpüla wayuu süpüshua maa aka alin pia püpülajiraa» (Mat. 22:39). Naashin Santiago, chi nuwalakai Jesuu saaʼu nii, alanaʼaleesia maʼin tia pütchikat suulia waneeirua pütchi (Sant. 2:8, NM). Müshi chi aluwataaushikai Juan: «Tawalayuwaa, jia aishiikana tapüla, tü tashajakat achiki jümüin, shia tü nuluwataakat anain jia Maleiwa. ¿Naatajatü saaʼin jümüin tü pütchi tashajakat? Nnojo. Pütchi shiimüin, kakaliairü. [...]. Ayatsia joo tia pütchikat sünain jeketüin jümüin jiakana anoujakana nünüiki Cristo» (1 Juan 2:7, 8). ¿Kasa sünainpünaaka tü pütchi «kakaliairü» nümakat Juan? Sünainpünaasü alinjatüin wayuu waneepia napüla na anoujüshiikana. ¿Jamüsü kakaliaitka shia? Süka nüküjüin paala shia Jesuu. «Jeketü» shia naashin süka neeʼiyatüinjatüin na anoujüshiikana alin napüla wayuu sümaa nnojoluinjatüin naʼatapajüin wanee kasa sünainjee. Choʼujaasü maʼin aijiraainjanain naya süpüla nachecherüin naaʼin suʼunnaa tü alatajatkat namüin. Kojutüsü maʼin wamüin maaʼulu süsoʼinüin waaʼin süpüla alinjatüin wayuu wapüla otta wayouktüinjatüin nakuwaʼipa na manoujüinsaliikana.

15. ¿Kasa naaʼinmaaka maʼin Jesuu?

¹⁵ Nükaaliinjeein maʼin Jesuu na wayuukana. Makalaka niiyajüin na ayuuishiikana otta nüsoʼireʼerüin naaʼin na ouktüshiikana. Nnojotpejeʼe shiain naaʼinmaain eiyajaa wayuu. Shia  naaʼinmaaka maʼin aküjaa pütchi otta ekirajaa wayuu. ¿Jamüsü naaʼinmaaka maʼin tia? Süka eein süpüla katüin noʼu waneepia na wayuu nüküjakana amüin pütchi. Akaajasaʼa na wayuu nüsoʼireʼerakana aaʼin, laülaashii jee ouktüshii naya mapa (Juan 11:25, 26, NM).

16. ¿Kasa naaʼinraka maaʼulu na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa?

¹⁶ Tü aʼyatawaa niʼitaakalü ekii Jesuu sümaiwa, aainjünüsü maaʼulu sainküin tü mmakat. Müshi nia namüin na nikirajüinkana: «Juʼuna jumaala sainküin mmakat süpüshua süpüla jüküjainjatüin tachiki sümüin wayuu süpüla sünoujainjatüin tanain» (Mat. 28:19). Waaʼinrüin tia maaʼulu maʼaka naaʼinrüin shia na nikirajüinkana Jesuu. Alatüsü suulia 230 mma süküjünaka aluʼu tü pütchikat süchiki Nuluwataaya Maleiwa otta alatüshii suulia siete miyoone Aküjülii pütchi ekirajaka wayuu sainküin tü mmakat. Shiiʼiyatüin tia, sülüʼülüin süpüla sajaʼttüin kasa süpüshuaʼa.

17. ¿Jamüsü nünüiki Pablo nümaa Pedro namüin na nawalayuukana?

¹⁷ Watüjaaitpa aaʼu süchecheraain nanoula na nikirajüinkana Jesuu sutuma tü pütchi asoʼinakalü anain naaʼin. Wanaa sümaa püreesain Pablo chaa Roma, müshi nia nümüin Timoteo: «Pütüjaaitpa aaʼu sukuaippa tü kasa anasü pikirajüinjatkat anain, süka paapüitpain süpüshua tü pütchi shiimüin tekirajakat anain tayakai» (2 Tim. 1:13). ¡Akatchinraasü naaʼin Timoteo sutuma tia pütchikat! Süchikijee nüküjüin Pedro namüin na nuwalayuukana nachecherüinjatüin naaʼin otta aijiraainjanain naya, müshi nia: «Tasoʼireerü jaaʼin waneepia sünain tü anasükat süpüla jaaʼinrüin, mayaasüje jütüjaain saaʼu otta jüchecherüin jaaʼin sünain anoujaa tü shiimüin ekirajünakat anain jia» (2 Ped. 1:5-8, 12).

18. ¿Kasa nayaawataka aaʼu na anoujüshiikana sükajee tü asoʼinakalü anain naaʼin?

¹⁸ Sünain tü pütchi nüshajakat Pablo nümaa Pedro, naküjüin «tü namakat na nünüikimaajanakana Maleiwa paala sümaiwa» (2 Ped. 3:2). Nnojoishii aashichijaain na nawalayuukana sutuma süsoʼinüin naaʼin sükajee wanee pütchi. Nayaawata aaʼu naapajalain shia Maleiwa sutuma alin naya nüpüla. Keeʼireesü naaʼin Maleiwa kooʼomüinjatüin sütsüin nanoula otta kooʼomüinjatüin tü natüjakat nüchiki Jesuu (2 Ped. 3:18).

19, 20. ¿Jamüsü weʼitaainjatka waaʼin sünain tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa? ¿Kasa weʼraka sünainjee woonooin sümaa?

¹⁹ Weʼitaainjatü waaʼin sünain tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa suluʼu tü Wiwüliakat (paashajeʼera Josué 23:14 *). Yala suluʼu, ashajünüsü süpüshuaʼa tü naainjakat Jeʼwaa napüleerua na wayuukana. ¿Kasapülajatü süshajünaka tia pütchikat? Süpüla wekirajaainjanain sünain otta süpüla anainjatüin wakuwaʼipa sutuma (Roma 15:4; 1 Cor. 10:11). Weʼrüin maaʼulu ekeraajüin tü pütchi asoʼinakalü anain waaʼin. Sutuma tia, watüjaa aaʼu nikeraajüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü nümakat. Süküjatüjülia tü Wiwüliakat wainmainjatüin wayuu antaka nünainmüin Jeʼwaa sülüʼütpa süpüla sajaʼttüin kasa mojusü (Is. 2:2, 3). Akaʼaya tü pütchi aküjünakat süchiki sumojujaainjatüin maʼin sukuwaʼipa wayuu, ekeraajüsü maaʼulu. Otta ekeraajüsü tü nüküjakalü achiki Jesuu süküjünajatüin tü pütchi anasükat sainküin mma (Mat. 24:14).

²⁰ Wainma tü pütchi ekeraajakat nutuma Jeʼwaa süpüla weʼitaainjatüin waaʼin nünain. ¿Weʼitaainche waaʼin sünain tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin? Müsü wanee wawala kanüliaka Rosellen: «Wanaa sümaa teʼitaain maʼin taaʼin nünain Jeʼwaa, teʼrüin nükaaliinjüin taya otta nükatchinrüin taaʼin». Woonoo sümaa tü pütchi nüsoʼirakalü anain waaʼin Jeʼwaa.