1. ¿Kasa niiʼiyataka Jesuu sükajee tü nukuwaʼipakat?

WANAA sümaa yaajachin Jesuu saaʼu mmaka, nnojotsü kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Nnojotsü naaʼinrüin tü kasa nüchekakat, shia naaʼinraka tü nüchekakat Maleiwa (Juan 5:30). Oonooshi nia waneepia nümaa Jeʼwaa. Sutuma tia, niiʼiyatüin nnojoluin kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa (Filip. 2:​8, NM).

2. (1) ¿Kasa sünainpünaaka nnojoluin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa? (2) ¿Jamüsü kapülainjatka waaʼin nakuwaʼipa na waneeinnua?

² Washatüinjatü nukuwaʼipa Jesuu, nnojoluinjatü kachiiruain waaʼin wakuwaʼipa. ¿Kasa sünainpünaaka akuwaʼipaakat tia? Sünainpünaasü wooʼulaain suulia tü keeʼireekat waaʼin süpüleerua wakaaliinjüin na wayuukana (paashajeʼera Mateo 16:24). Kapürale waaʼin nakuwaʼipa na waneeinnua, nnojoleena macheʼein waya süchiirua tü keeʼireekat waaʼin otta jülüjeerü waaʼin nakuwaʼipa na wayuukana (Filip. 2:​3, 4). Naashin Maleiwa, müinjatü nakuwaʼipa na wayuu aʼwaajakana nia. Otta müshia na anoujüshii shiimainshiikana, eʼraajünüshii naya süka aipüraliin naya. Aipüraliire waya, nnojoleerü kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa (Juan 13:​34, 35). Na wawalayuukana sainküinpünaa mmaka, nnojotsü kapülain naaʼin nakuwaʼipa namüiwaʼa. Wainma tü kasa anasü weʼrakat sünainjee naʼakain waya na wayuu makana akuwaʼipa.

3. ¿Kasa ooʼuleʼereenaka waya suulia kapülain waaʼin nakuwaʼipa na waneeinnua?

 ³ Shiasaʼa müin eein wanee kasa ooʼuleʼereenaka waya suulia kapülain waaʼin nakuwaʼipa na waneeinnua. ¿Jarat shia? Shia jülüjüle waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa. Alatüsü tia nümüin Adán sümaa Eva. Eʼrülüjaasü wayumüin Eva süka meein sukuwaʼipa maʼaka naaʼin Maleiwa. Otta müshia Adán niyoukta achikirü oonowaa nümaa Maleiwa shiiʼiree makatüin nia tü nuʼwayuusekat (Gén. 3:6). Akayaleʼennüshi Adán sümaa Eva nuulia Maleiwa nutuma Satanaa. Maaʼulu yaa, niʼitaain Satanaa suluʼu naaʼin na wayuukana jülüjüin naaʼin nakuwaʼipa namüiwaʼa. Nuuʼulaka aaʼinchi Jesuu süka tia (Mat. 4:1-9). Wainma na wayuu ojutuukana nutuma Satanaa sünain tia akuwaʼipaakat otta shia neʼe jülüjaka naaʼin tü nakuwaʼipakat namüiwaʼa. Eejüinjatü waaʼin suulia jülüjüin waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa maʼaka naaʼin na wayuukana maaʼulu (Éf. 2:2).

4. (1) ¿Waainkeetche wooʼulaain suulia kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain?

⁴ Jülüjüle waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa, müsü aka saaʼin sukuwaʼipa wanee kachueera eekai kachaʼain. Jamüsüjaʼa wooʼulaale wanee kachueera juyasirüin otta kaʼipalain shia, eesü süpüla kachaʼain shia. Mapa, eesü süpüla süshataain otta eesü süpüla sumojujaain müleka nnojorüle soojunüin suulia. Mayaainjeʼe isain wachiki lotuin watuma wakuwaʼipa otta kapülain waaʼin nakuwaʼipa na wayuukana, eejüinjatü waaʼin suulia sumojujaain wakuwaʼipa sutuma kapülain neʼe waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa (1 Cor. 9:​26, 27). ¿Kasa waaʼinrajatka suulia sukumajaain suluʼu waaʼin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla kapülain waaʼin nakuwaʼipa na wayuukana?

5. (1) ¿Jamüsü makaʼa aka saaʼin rouya tü Wiwüliakat? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 7.) (2) ¿Kasa nnojoluinjatka waaʼinrüin waashajeʼerapa tü Wiwüliakat?

⁵ Eesü süpüla weʼrüin woʼupünaa sükajee wanee rouya. Müsia neʼe tü Wiwüliakat, shiiʼiyatüin wamüin tü suluʼukat waaʼin süpüla wanoukteʼerüinjatüin shia (paashajeʼera Santiago 1:22-25). Weirakaapünaale neʼe suluʼu wanee rouya, nnojoleerü weʼrüin tü kasa mojukat wanain otta shiale wanee kasa eekai yarüttüin wanain. Puʼutüle watuma tü rouyakat eesü süpüla shiain neʼe weʼrüin wanee wayuu naata woulia. Süpüla sükaaliinjüin waya tü Wiwüliakat sünain eʼraa müleka sukumajaale suluʼu waaʼin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa, nnojotsü waashajeʼerapünaainjatüin neʼe otta nnojotsü waashajeʼerüinjatüin shiiʼiree weʼrüinjatüin tü kasa mojukat nanain na wayuukana.

6. ¿Kasa sünainpünaaka jülüjüin waaʼin nünüiki Maleiwa?

⁶ Eesü waashajeʼerüle weinshi tü Wiwüliakat sümaa machipünaain waaʼin sukumajaain suluʼu waaʼin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa. Süpüla watüjaain saaʼu tia, jülüja waaʼin tü nümakat Santiago nüchiki wanee wayuu eʼraakai nuʼupünaa süka wanee rouya. Tü pütchi nümakat Santiago, sünainpünaasü niirakaain maʼin chi wayuukai suluʼu tü rouyakat. ¿Kasa naainjaka süchikijee niʼraain nuʼupünaa süka tü rouyakat? Oʼunüshi «sünain motüin naaʼin» tü niʼrakat. Amüla neʼe niʼraain süka tü rouyakat. Shiasaʼa müin nüküjüin Santiago nüchiki wanee wayuu talatakai aaʼin sünain süpüshuaʼa tü naainjakat. ¿Jamüsü makaʼa nukuwaʼipa? Shia süka «jülüjüin naaʼin nünüiki Maleiwa süpüla naaʼinrüinjatüin waneepia tü suluwataakat anain, sümaa nnojolüin motüin naaʼin shia». Pansaasü tia sümaa tü nümakat Jesuu: «Müleka joonoole sümaa tanüiki waneepia, shiimüinshaana jiain tekirajüin» (Juan 8:31).

7. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla sükaaliinjüin waya tü Wiwüliakat suulia kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa?

⁷ Süpüla nnojoluinjatüin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa, waashajeʼerüinjatü tü Wiwüliakat sümaa jülüjüin waaʼin tü waashajeʼerakat. Waainjüle tia, watüjaajeerü aaʼu kasain wanoukteʼerüinjatüin sünain tü wakuwaʼipakat. Akatsaʼa wekirajaainjatüin maʼin anain tü sümakat tü Wiwüliakat. Wayaawatapa saaʼu tü sümakat  tü Wiwüliakat, müinjana wayakai alatüin amüin tü waashajeʼerakat otta müinjana waya: «¿Kasaje taainjaka müleka tayale alatüin amüin tia? ¿Shiaje taainjaka tü kasa anasükat?». Waainjapa tia, wachajaa sukuwaʼipa süpüla weʼitaainjatüin suluʼu wakuwaʼipa tü pütchi wekirajaakalü anain (Mat. 7:​24, 25). Anashii wekirajaale sünain nukuwaʼipa Saúl chi sülaülakai paala Israel otta tü nukuwaʼipakat chi aluwataaushikai Pedro. Waainjüinjatü tia süpüla nnojoluinjatüin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa.

8. ¿Jamüsü nukuwaʼipa Saúl nüneekünaiwaʼaya süpüla aluwatawaa? ¿Jamüsü shiiʼiyatia nutuma tia akuwaʼipaakat?

⁸ Achiaanüshii waya sükajee tü nukuwaʼipakat Saúl. Sükajee tü nukuwaʼipakat, watüjaa aaʼu eein süpüla kapülain paala naaʼin wanee wayuu nakuwaʼipa na waneeinnua; shiasaʼa müin mapa shia kapülaka neʼe naaʼin tü nukuwaʼipakat nümüiwaʼa. Nüneekünaiwaʼaya Saúl süpüla aluwatawaa, nnojotsü pülayaain naaʼin (1 Sam. 9:21). Nnojotsü jamajatüin nümüin nanüiki na israeliita ayounnalaakana wanaa sümaa nüneekünüin süpüla aluwatawaa. Eesiaajeʼe süpüla nüchekajüin tia namüin sükajee nüneekuushin nutuma Maleiwa (1 Sam. 10:27). Nücheka achikirü Saúl suʼuninnüin nukuwaʼipa nutuma Maleiwa sünain atkawaa namaa na ammoniitakana. Nüküja achikirü niyamülüin na ammoniitakana sükajee eejachin Jeʼwaa nümaa (1 Sam. 11:​6, 11-13).

9. ¿Jamakuwaʼipai Saúl süpüla kapülainjatüin naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa?

⁹ Mapa, akumajaasü suluʼu naaʼin Saúl pülayaain naaʼin otta kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa maʼaka shiiʼiyalaain sünain wanee kachueera tü süchaʼakat. Wanaa sümaa niyamülüin na amalequitakana sünain wanee atkawaa, shia kapülaka naaʼin nukuwaʼipa suulia noonooin nümaa Maleiwa. Nnojotsü nuʼutirüin saaʼin namüʼlüin na amalequitakana. Yaletüsü maʼin naaʼin makalaka nüshaʼwaleʼerüin wanee niyaakua (1 Sam. 15:​3, 9, 12). Wanaa sümaa nüküjüin Samuel nümüin Saúl mojuin maʼin nümüin Jeʼwaa tü kasa naainjakat, asouktüshi nia naaʼuwaa. Nüküja achikirü naainjüin waneeirua kasa anasü otta niʼitaain waneeinnua wayuu saaʼu tü naainjalakat (1 Sam. 15:16-21). Süka pülain naaʼin shia kapülaka naaʼin aneein nia noʼuluʼu na wayuukana suulialeʼeya anain nia noʼuluʼu Jeʼwaa (1 Sam. 15:30). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoliinjanain woʼunüin süchiirua nukuwaʼipa Saúl?

10, 11. (1) ¿Kasa shikirajaka anain waya nukuwaʼipa Saúl? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoliinjanain müin waya maʼaka naaʼin Saúl?

¹⁰ Tü nukuwaʼipakat Saúl shikirajüin waya sünain nnojoliinjanain waʼwaataain suluʼu wakuwaʼipa. Mayaainjeʼe kapülain paala waaʼin nakuwaʼipa na wayuukana, eesü joo süpüla shiain kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa (1 Tim. 4:10). Nuʼttaiwaʼaya Saúl sünain aluwatawaa, anasü maʼin nukuwaʼipa otta talatüsü naaʼin Maleiwa nümaa. Shiasaʼa mapa, akumajaasü suluʼu naaʼin kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Akatsaʼa nnojoluin nunoukteʼerüin tü nukuwaʼipakat. Niyüülajünaka nutuma Jeʼwaa saaliijee macheʼein nia.

¹¹ Tü wanee kasa shikirajaka anain waya nukuwaʼipa Saúl shia jülüjüinjatüin waaʼin tü kasa anasü waainjakat sümaʼaleʼeya tü kasa wanoukteʼerüinjatka sünain wakuwaʼipa. Jamüshijaʼa niirakaale wanee wayuu suluʼu wanee rouya, nnojotsü jülüjüin neʼe naaʼin tü kasa anakat nünain, jülüjüsü naaʼin tü kasa mojukat nünain. Shiimain nnojoleerüin pülain maʼin waaʼin maʼaka naaʼin Saúl, anapajaʼa eejüle waaʼin suulia sukumajaain suluʼu waaʼin wanee kasa oʼunireenaka waya süchiirua tü nukuwaʼipakat. Wachiaanüle saaliijee wanee kasa, nnojo wasouktüin waaʼuwaa, nnojo weʼrayaain wayumüin otta nnojo weʼitaain waneeinnua wayuu saaʼu tü waainjalakat. Shia anaka aluʼu müleka jüüjüüle waya sümüin tü aküjünakat wamüin (paashajeʼera Salmo 141:5 *).

12. ¿Jamüsü waküjeetka süchiki waainjala müleka nnojorüle kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa?

 ¹² ¿Kasakaʼa eein süpüla waainjüin müleka kaainjarale waya noʼuluʼu Maleiwa? Nnojotsü nunoukteʼerüin Saúl nukuwaʼipa nümaa Jeʼwaa, shia neʼe jülüjaka naaʼin aneein nukuwaʼipa noʼuluʼu na wayuukana. Nnojotsü anain woʼunüle süchiirua nukuwaʼipa. Nnojorüle kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa, achunteena waya kaaliinwaa jaʼitainna japülin waya (Prov. 28:13; Sant. 5:14-16). Eeshi wanee wawala anajakai shiyaakua wayuu masheʼinsat otta amaʼüjiraasü sukuwaʼipa, oʼttüshi nia sünain anajaa tia polooiwaʼaya piamamüin nuuyase. Naainjüin tia soʼu poloo juya sümaa nnojoluin jaralüin atüjaain saaʼu. Müshi nia: «Japüishi maʼin taya süpüla taküjüinjatüin süchiki tia sümüin tü tamaajatkat otta namüin na laülaashiikana. Süka taküjüitpain shia, anataasü taaʼin, jutatsü taaʼin. Mojushiisü namüin na taʼaleewainkana süka süsünneʼennüin toulia aʼyatawaa neʼipajee na laülaashiikana, nnojotsü natüjaain saaʼu müinjatüin takuwaʼipa. Tatüjaapejeʼe saaʼu sünain talatüin Jeʼwaa sümaa tü taʼyataainkat maaʼulu suulialeʼeya teʼrajaiwaʼaya shiyaakua wayuu masheʼinsat otta amaʼüjiraasü sukuwaʼipa. Shia taaʼinmaaka tü nümakat Jeʼwaa suulialeʼeya tü namakat na wayuukana».

13, 14. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu kapülain naaʼin Pedro tü nukuwaʼipakat nümüiwaʼa?

¹³ Eʼikünüshi Pedro nutuma Jesuu otta niiʼiyatüin kapülain naaʼin nakuwaʼipa na waneeinnua (Luc. 5:3-11). Eejüinjatpejeʼe naaʼin suulia kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Aashichijaashi Pedro wanaa sümaa nuchuntüin Santiago nümaa Juan aikkalawaa naʼatoʼu Jesuu sünain aluwatawaa. Ojutuusü eera suluʼu naaʼin Pedro niainjachin kamüin tia süka nüküjüin paala Jesuu nümüin naapüinjatüin wanee aʼyatawaa nümüin (Mat. 16:​18, 19). Shia watüjaaka aaʼu nüchiaanüin Santiago, Juan otta Pedro nutuma Jesuu saaliijee tia. Nüküjüin namüin nnojoluinjatüin kachiiruain naaʼin nakuwaʼipa namüiwaʼa otta nnojoluinjatüin yaletüin naaʼin noulia na nawalayuukana (Mar. 10:35-45).

¹⁴ Nnojotsü antapünaain nünain Pedro tü nümakat paala Jesuu, akumajaasü suluʼu naaʼin kapülainjatüin naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Wanaa sümaa nüküjüin Jesuu namüin na aluwataaushiikana napütüinjachin nia nümüiwaʼa, nayeena aainjaka tia na waneeinnua naashin Pedro, aluʼusaʼa niakai nnojotsü naainjüinjatüin tia (Mat. 26:31-33). Aʼwaataashi neʼe Pedro suluʼu nukuwaʼipa, shia kapülaka naaʼin nukuwaʼipa  nümüiwaʼa, müshijeseʼe naattajaain naaʼu Jesuu apünüintua soʼu aikat tia (Mat. 26:69-75).

15. ¿Jamüsü sütütülaaka waaʼin sutuma nukuwaʼipa Pedro?

¹⁵ Mayaainjeʼe nnojoluin lotuin maʼin nukuwaʼipa Pedro, anasü maʼin süpüla washatüin tü nukuwaʼipakat. Süka jamüin, nüchecherüin naaʼin, alin nüpüla wayuu otta eejüin naaʼin suulia kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Nüinküin tia sükajee niʼyataain süchiirua otta nükaaliinjünüin nutuma chi naaʼinkai Maleiwa (Gal. 5:​22, 23). Tü alatakat mapa nümüin Pedro, alanaʼaleesia suulia tü alatakat nümüin nümaa Jesuu. Achiaanüshi nutuma Pablo suʼupala wainma wayuu, nnojoishi nia aashichijaain saaliijee tia (Gal. 2:11-14). Nnojotsü ülüttüin naaʼin Pedro nünainmüin Pablo, nnojotsü kapülain naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Naashin Pedro, aishi maʼin Pablo nüpüla (2 Ped. 3:15). Tü nukuwaʼipakat Pedro, sükaaliinjüin waya süpüla nnojoluinjatüin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa.

16. ¿Kasa waainjaka wanaa sümaa sülatüin kasa mojusü wamüin?

¹⁶ ¿Kasa waainjaka wanaa sümaa sülatüin kasa mojusü wamüin? Wanaa sümaa nüpüreesajünüin Pedro namaa na waneeinnua aluwataaushiikana otta nayoujünüin saaliijee naküjüin pütchi, «ojuittüshii namaʼanajee na laülaayuukana sünain talatüin maʼi naaʼin» (Aluw. 5:41). Wanaa sümaa weʼrüin müliaa, waaʼinra tü naaʼinrakat Pedro otta woushikajaa süchiirua nukuwaʼipa Jesuu. Nnojoluinjatü kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa (paashajeʼera 1 Pedro 2:​20, 21). Müle wakuwaʼipa, nnojoleena aashichijaain waya namüin na laülaashiikana nachiaapa waya. Soto waaʼin nukuwaʼipa Pedro, nnojoishi aashichijaain nia wanaa sümaa nüchiaanüin (Ecl. 7:9).

17, 18. (1) ¿Kasa wasakirüinjatka anain waaʼin? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka weʼrüle sukumajaain suluʼu waaʼin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa?

¹⁷ Tü nukuwaʼipakat Pedro, sükaaliinjüin waya süpüla wasaʼwatüin aʼyatawaa nümüin Maleiwa. Süpüla wasaʼwatüinjatüin tia aʼyatawaakat, nnojoluinjatü kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa. Ee waaʼin suulia wanee kasa, nnojotsü anain waʼyataweere nümüin Maleiwa shiiʼiree waʼwaajünüin. Püsakira paaʼin: «¿Jamüshi tasaʼwateeka wanee aʼyatawaa nümüin Maleiwa? ¿Shiache shiiʼiree taʼwaajüneein maʼaka naaʼin na aluwataaushii achuntakana aluwatawaa nümaa Jesuu?».

¹⁸ Weʼrüle sukumajaain suluʼu waaʼin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa, wachunta kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla nunoukteʼerüinjatüin tü suluʼukat waaʼin. Wachajaa sukuwaʼipa süpüla niainjachin aʼwaajünüin Jeʼwaa woulia wayakana (Sal. 86:11). Waʼyataa süchiirua wanee kasa nnojoliinjanaka waʼwaajünüin anainjee. Maʼaka saaʼin wanoukteʼerüin wakuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü akuwaʼipaa eekat nutuma chi naaʼinkai Maleiwa. ¿Kasa waaʼinrajatka müleka yapale maʼin watuma tü wanüikinjatkat sünain tü outkajawaakat sümaa nnojoluin kojutüin wamüin wepitajüin tü outkajaaleekat? Weʼitaa suluʼu wakuwaʼipa tü sümakat Roma 12:​16 (paashajeʼerapa).

19. ¿Kasa waaʼinrajatka mojule waaʼin sutuma weʼrüin nnojoluin anain maʼin wakuwaʼipa?

¹⁹ Eesü mojule waaʼin sutuma weʼrüin sükajee tü Wiwüliakat nnojoluin anain maʼin wakuwaʼipa. Eesü sukumajaale suluʼu waaʼin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa. Sülatüle wamüin tia, soto waaʼin tü nümakat Santiago nüchiki chi wayuu eʼraakai suluʼu wanee rouya. Nnojotsü nüküjüin Santiago nunoukteʼeramaatüle chi wayuukai tü kasa niʼrakat nünain otta nunoukteʼerüle shia süpüshuaʼa. Tü nüküjakalü achiki Santiago shia «jülüjüin naaʼin nünüiki Maleiwa süpüla naaʼinrüinjatüin waneepia tü suluwataakat anain» (Sant. 1:25). Sotusü naaʼin tü kasa niʼrakat otta nunoukteʼerüin shia. ¿Kasa shikirajaka anain waya tia? Nnojotsü anain shiale maʼin waaʼinmaain tü wakuwaʼipakat otta tü kasa isakat wachiki (paashajeʼera Roma 3:23). Anasü müleka jülüjüle waaʼin tü Nünüikikat Maleiwa süpüla nnojoluinjatüin kapülain waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa. Shia keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa nükaaliinjüin waya maʼaka nükaaliinjüin waneeinnua wawalayuu. Mayaainjeʼe nnojoluin maʼin lotuin nakuwaʼipa, talatüshi Jeʼwaa namaa.