1. ¿Jamüsü sukuwaʼipa tü wayuukalüirua maaʼulu?

NNOJOISHII nukumajüin Jeʼwaa na wayuukana süpüla müliainjanain naya sutuma tü laülawaakat. Nukumajüin naya süpüla anainjanain waneepia suluʼu tü Paʼaraiisükat. Nnojotpejeʼe müin shia maaʼulu, shia weʼraka müliain «süpüshua tü kasa akumajuushikalüirua, [...] maa aka saaʼin wane wayuu eekai saʼalijaain» (Roma 8:22). ¿Talatüsüche naaʼin Maleiwa sutuma neʼrüin namüliala na wayuukana sutuma laülawaa? Eeshii na wayuu apünaanakana namüiwaʼa sümaa namüliala sutuma laülaainnapain naya (Sal. 39:5; 2 Tim. 3:3).

2. ¿Jamüsü anaka waaʼin sutuma eein waʼaka wawalayuu laülaainnakana?

² Anasü maʼin waaʼin sutuma eein waʼaka wawalayuu laülaainnakana. Süka jamüin, anain wakuwaʼipa sutuma tü nakuwaʼipakat otta atütülaasü waaʼin sutuma tü nanoulakat. Naʼaka na laülaayuu waashajaakana achiki, eeshii yalale na wapüshikana. Waaʼinmajüinjana napüshuaʼa na anoujüshii laülaainnakana; jaʼitainna nnojoliin kasain wanain naya (Gal. 6:10; 1 Ped. 1:22). Makalaka anain wekirajaale sünain tü nümakat Jeʼwaa nachiki na anoujüshii laülaainnakana. Otta wekirajaajeerü anain naaʼinmajünüinjanain natuma na nachonniikana otta natuma na wawalayuukana eere noutkajaain.

3, 4. (1) ¿Kasa nuchuntaka nümüin Jeʼwaa chi ashajakai Salmo 71? (2) ¿Kasa eeka süpüla nachuntüin na anoujüshii eekai laülaainnain?

³ Müsü Salmo 71:9: «Nnojoishi piyüülajüinjachin taya laülaapa taya, nnojoishi püpütüinjachin taya matchinpa taya». Eeshi süpüla niain kashajalain David tia pütchikat. Aʼyataatüjüiya David nümüin Jeʼwaa jintüliiwaʼaya nia. Wainma tü kasa naainjakat paala süka nüpülain Jeʼwaa (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Rey. 2:1-3, 10). Shiasaʼa müin laülaapa nia, achuntüshi nümüin Jeʼwaa nnojolinjachin niyüülajüin nia (paashajeʼera Salmo 71:​17, 18 *).

⁴ Maaʼulu yaa eeshii waʼaka wawalayuu ashatakana nukuwaʼipa David. Mayaainjeʼe laülaainnain naya, ayatüshiʼiya sünain aʼwaajaa Maleiwa (Ecl. 12:1-7). Shiimain wainmain tü kasa kapüleekat namüin maʼaka saaʼin tü aküjaakat pütchi. Eepajaʼa süpüla nachuntüin nümüin Jeʼwaa nnojoliinjanain niyüülajüin naya. Natüjaa aaʼu nnojoleerüin moʼuyaain nikii Jeʼwaa suulia tü nanüikikat. Shia naküjaka nümüin Jeʼwaa tü kasa nüküjakat paala David.

5. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu kojutüin nümüin Jeʼwaa na anoujüshii laülaainnakana?

⁵ Saashin tü Wiwüliakat, kojutüshii maʼin nümüin Jeʼwaa na anoujüshii laülaainnakana otta nuluwataain waya sünain kojutüinjanain naya wamüin (Sal. 22:24-26; Prov. 16:31; 20:29). Müsü tü Wiwüliakat: «Atamaainjachi pia nüpüleerua chi wayuu kakasuulakai otta kojutüinjachi pümüin wanee wayuu laülaa. Mmoluwaainjachi pia neema chi Pümaleiwasekai» (Lev. 19:​32, NM). Aluwataanüshii na israeliitakana sünain kojutüinjanain namüin na laülaayuukana. Nnojotsü aʼwanajaairüin tia. ¿Jaraliinjanaka aaʼinmajüin na anoujüshii laülaainnakana otta jaraliinjanaka aapüin tü choʼujaakat namüin?

6. ¿Kasa naainjaka Jesuu süpüleerua tü niikat?

⁶ Müsü wamüin tü Wiwüliakat: «Kojut pütüma püshi otta püi» (Éf. 6:2). Niiʼiyatüin Jesuu kojutüin maʼin tia pütchikat sükajee tü nümakat namüin na fariseokana otta na karalouktamaajanakana saaʼujee nnojoluin naapüin tü choʼujaakat nümüin nashi sümaa nei (Mar. 7:​5, 10-13). Naaʼinmajüin Jesuu tü niikat. Süpülapünaa ouktüin nia, nüpütüin tü niikat nüpüla chi aluwataaushikai Juan süpüla naaʼinmajüinjatüin shia (Juan 19:​26, 27).

7. (1) ¿Jaralii aaʼinmajüinjanaka na anoujüshii laülaainnakana naashin Pablo? (2) ¿Kasa maa naashajaaka achiki Pablo?

⁷ Sünain tü karaloukta nüshakat Pablo nümüin Timoteo, nüküjüin nayainjanain na anoujüshiikana aaʼinmajaka na napüshi laülaainnakana (paashajeʼera 1 Timoteo 5:​4, 8, 16). Wanaa sümaa naashajaain süchiki tia, nüküjaleʼeinya jaraliinjanain nakaaliinjüin maʼin na anoujüshiikana suluʼu tü outkajaaleekat. Eere wanee wawala laülaairü sümaa ouktüin suʼwayuuse, nayainjana aaʼinmajaka shia na süchonniikana, na süikkeyuukana otta waneeinnua süpüshi eekai nanoujüin. Saainjünüle tia, nnojoleena nayain ayuʼlüin süpüshi nanneetse na anoujüshiikana süpüla nakaaliinjüin na laülaayuukana. Wanee kasa weeʼiyataka aka alin wapüla Maleiwa, shia waapüin tü kasa choʼujaakat namüin na wapüshikana.

8. ¿Jamüsü nnojotka süküjüin tü Wiwüliakat süchiki jamüinjatüin maʼin naaʼinmajia na wapüshi laülaainnakana?

⁸ Na anoujüshiikana nayainjana aapaka tü choʼujaakat namüin na wayuu kachonniikana naya. ¿Jama manoujüinre washi sümaa wei? Ayatüinjana waaʼinmajüin naya. Naatawaisü tü alatakat sümüin nüpüshi wanee wayuu. Eesü naatale tü nakuwaʼipakat, anale  jee ayuuire naya otta choʼujaale jee nnojorüle choʼujaain kasa namüin. Eeshii na kojuyakana achonnii otta na waneeshikana achon. Eeshii na akaaliinjünakana natuma na sülaülakana mma otta eeshii na nnojoliikana akaaliinjünüin. Naatawaisü tü keeʼireekat naaʼin na wayuukana. Makalaka mojuin wayoujüle na wawalayuu achajaakana sukuwaʼipa süpüla anainjatüin naaʼinmajia natuma na napüshi laülaainnakana. Süka jamüin, aneerüin sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa wanee kasa aneekünaka pansaa sümaa tü Nünüikikat. Matüjülia nutuma soʼujee nükalia Moisés (Núm. 11:23).

9-11. (1) ¿Kasa eeka süpüla kapüleein namüin na wawalayuu wattakana oulia nashi jee nei? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 17.) (2) ¿Jamüshii nnojoliinjanaka nooʼulaamaatüin suulia aʼyatawaa nümüin Maleiwa na wawalayuukana? Püküja süchiki tü naainjakat waneeinnua wawalayuu.

⁹ Shiasaʼa müin wattale na wayuukana noulia nashi sümaa nei, kapüleejeerü namüin nakaaliinjüin naya. Antüinjanapajaʼa naya sünain anaʼlawaa namüin müleka mayeinjaale naya sutuma neewaain. Otta eesü choʼujaale makatüinjanain naya namaa analeepaʼaya naya. *

¹⁰ Na wawalayuu aʼyataakana nümüin Maleiwa watta noulia nashi jee nei, kapüleejeerü namüin aneekaa tü naaʼinrajatkat. Na wawalayuu aʼyataakana suluʼu Weteet, na misionerokana otta na alapalaakana naaʼu na wawalayuukana, kojutüsü maʼin namüin tü naʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Shiasaʼa müin ayuuire na wayuu kachonniikana naya, eeshii namüle: «Anakajaʼa mata wooʼulaale suulia waʼyataain nümüin Maleiwa süpüla waaʼinmajüinjanain na wayuu kachonniikana waya». Nnojo jaainjamaatüin tia, juʼuraaja saaʼu nümüin Jeʼwaa. ¿Choʼujaashiiche maʼin jia namüin na wayuu kachonniikana jia? Nnojotsü anain shiale jüneekamaatüin ooʼulawaa suulia jiʼyataain nümüin Maleiwa. Eeshiireʼe naawalaajeenüle mapa otta eeshii süpüla nakaaliinjünüin natuma na wawalayuukana eere noutkajaain (Prov. 21:⁠5).

¹¹ Jülüjataa waaʼin tü alatakat namüin piamashii anoujüshii pawalaawashii, aʼyataashii naya nümüin Jeʼwaa watta suulia napüshi. Wanee chapuʼushi misioneroin Sudamérica otta wanee chapuʼushi aʼyataain suluʼu Weteet Brooklyn (Nueva York). Ayuuijaashii na wayuu kachonniikana naya makalaka noʼunüin sümaa naʼwayuuse süpüla nanaʼlaain namüin. Chi chajachikai misioneeroin Sudamérica, nüpütüinjatüirü tü niʼyataainkat nümüin Maleiwa süpüleerua aaʼinmajaa na wayuu kachonniikana nia. Niyamaajünaka natuma na laülaashiikana eere noutkajaain na wayuu kachonniikana nia. Naküjüin na laülaashiikana keeʼireein naaʼin makatüin nia sümaa nuʼwayuuse sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa. Kojutüsü maʼin namüin na laülaashiikana tü naainjakat na wawalayuukana makalaka nachajaain sukuwaʼipa süpüla naaʼinmajüin nashi jee nei naya wawalayuukana. Talatüsü naaʼin na wawalayuukana sutuma tü naainjakat na laülaashiikana namüin na wayuu kachonniikana naya.

12. ¿Kasa nnojoluinjatka motuin naaʼin na anoujüshii aaʼinmajakana nashi jee nei?

¹² Na wayuu aaʼimajakana nashi otta nei, jülüjüinjatü naaʼin anainjatüin nanüiki na wayuukana süchiki nünülia Maleiwa. Nnojo washatüin nakuwaʼipa na fariseokana otta na karalouktamaajanakana. Nüchiaain naya Jesuu saaʼujee nnojoluin naaʼinmajüin nashi otta nei (Mat. 15:3-6). Shia keeʼireeka waaʼin anainjatüin pütchi nüchiki Maleiwa otta nachiki na wawalayuukana sükajee tü kasa waneekakat süpüla waaʼinrüin (2 Cor. 6:3).

13, 14. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu naaʼinmajünüinjanain na anoujüshii laülaainnakana?

¹³ Eesü isale wachiki wakaaliinjüin na  wawalayuukana maʼaka saainjünüin naka na wawalayuu waashajaainnapakana achiki. Sümaiwa paala nakalioʼu na aluwataaushiikana alatüsü wanee kasa eeʼitaaka wamüin wakaaliinjüinjanain na anoujüshii laülaainnakana. Saashin tü Wiwüliakat, «nnojotsü tü jaralüin choʼujaain amüin kasa» naʼaka na anoujüshii chajanakana Jerusalén. Nnojoliipejeʼe washirüin naya. Akaaliinjünüshii naya natuma na waneeinnua anoujüshiikana sünain tü choʼujaakat namüin (Aluw. 4:34, 35). Shiasaʼa müin mapa, nnojotsü pansaain sukuwaʼipa shiitajia tü eküütkat. Meküinsalii atumawaa waneeinnua jieyuu oukta aʼwayuusechii. Makalaka naneeküin na aluwataaushiikana akaratshishii tooloyuu pansaakana akuwaʼipa süpüla anainjatüin shiitajia tü eküütkat namüin na anoujüshiikana (Aluw. 6:1-5). Aainjünüsü neʼe tia sümaʼinruʼu neitaain nachikuaʼa noumainpaʼamüin na wayuu aapaakana sümaa tü shiimainkat soʼutpünaa tü miʼiraa kanüliakat Pentecostés. Makatüshii naya chaa Jerusalén süpüla nachecheraainjanain sünain anoujaa. ¿Kasa shikirajaka anain waya tü naainjakat na aluwataaushiikana? Neʼitaain napüleerua na anoujüshiikana nakaaliinjüinjanain na nawalayuu noutkajaakana amaa.

¹⁴ Wekirajaaitpa anain tü nümakat Pablo nümüin Timoteo süchiki jaraliinjanain na jieyuu oukta aʼwayuusechii akaaliinjünüinjanakana (1 Tim. 5:3-16). Müshia Santiago, nüküja achikirü naaʼinmajünüinjanain na moutshiikana, na jieyuu ouktakana aʼwayuuse otta waneeinnua wayuu alatirakana müliaa (Sant. 1:27; 2:15-17). Naashin chi aluwataaushikai Juan, maalinsai Maleiwa nüpüla wanee anoujüshi eekai kanneetsein müleka nnojoire nükaaliinjüin wanee nuwala eekai müliain (1 Juan 3:17). Akajünüsü nümüin wanee anoujüshi nükaaliinjüinjachi wanee nuwala alatirakai müliaa. Makalaka nükaaliinjünüinjachin wanee anoujüshi natuma na nuwalayuukana eere nuutkajaain.

15. ¿Jamüsü naatawaika sukuwaʼipa aaʼinmajaa na anoujüshii laülaainnakana?

¹⁵ Suluʼu waneeirua mma kanneetseshii atumawaa na wayuu laülaainnakana, akaaliinjünüshii naya otta eʼitaanüshii wayuu aaʼinmajüinjanaka naya nepialuʼu (Roma 13:6). Nnojotpajaʼa müin shia suluʼu mmaka süpüshuaʼa. Makalaka naatawalin sukuwaʼipa aaʼinmajaa na anoujüshii laülaainnakana. Eeshii na anoujüshii wattakana nuulia nashi jee suulia nei makalaka kapüleein namüin naaʼinmajüin naya. Müle pukuwaʼipa, paashajaa namaa na laülaashiikana eere nouktajaain na wayuu kachonniikana pia süpüla  püküjüinjatüin namüin tü pukuwaʼipakat. Paainjüle tia, nachajaajeerü akuwaʼipa na laülaashiikana süpüla nükaaliinjünüinjachin chi püshikai jee shiale tü püikat. Eesü süpüla naküjüin pümüin na laülaashiikana waneeirua kasa pütüjaainjatka aaʼu maʼaka saaʼin tü recibo aluwataanakat namüin otta nnojorüle nasüin tü nepinasekat. Yootule pia namaa na laülaashiikana süchiki tü choʼujaakat nümüin püshi jee shiale sümüin püi, aneena naya otta akaaliinjüneena. Aneerü maʼin jümüin eere namaa na wayuu kachonniikana jia wanee wayuu aapiramaataka jia süchiki wanee kasa eekai sülatüin namüin.

16. ¿Kasa naainjaka waneeinnua anoujüshii süpüla nakaaliinjüin na anoujüshii laülaainnakana?

¹⁶ Eeshii wawalayuu alatirakana wainma kaʼi sünain akaaliinjaa süka naaʼin namüiwaʼa na anoujüshii laülaainnakana. Jee eeshii pachikuatüle naya namaa waneeinnua wawalayuu sünain aaʼinmajaa na laülaayuukana. Süka nnojoliin süpüla naʼyataain waneepia nümüin Maleiwa, naaʼinmajüin na anoujüshii laülaainnakana süpüla ayatüinjanain na nachonniikana sünain tü aʼyatawaakat nümüin Maleiwa. ¡Kamaneeshii maʼin na wawalayuu aainjakana tia! Mayaainjeʼe naainjüin tia, ayatüinjana akaaliinjünüin natuma nachonnii na anoujüshii laülaainnakana.

17, 18. ¿Jamüshii nnojoliinjanaka naashichijaamaatüin na laülaayuu aaʼinmajünakana otta na aaʼinmajüshiikana?

¹⁷ Shiimain eein waneeirua kasa kapüleeka atuma aaʼinmajaa na wayuu laülaainnakana. Makalaka anain nnojoliire naashichijaamaatüin na aaʼinmajüshiikana otta na anoujüshii aaʼinmajünakana. Eesüleʼe mojule naaʼin na laülaayuukana sutuma tü kasa mojusü alatakat namüin. Makalaka anainjatüin nanüiki na aaʼinmajüshiikana süpüla natütüleʼerüinjatüin naaʼin na laülaayuukana. Kojutüinjana wamüin na wawalayuu laülaainnakana. Nnojotsü motuin naaʼin Jeʼwaa tü naʼyataainkat. Müshiʼiya wayakana, nnojotsü motuin waaʼin tü naʼyataainkat (paashajeʼera Malaquías 3:16 * otta Hebreokana 6:10).

¹⁸ Talatüle naaʼin wanee wayuu, nnojoleerü mojuin maʼin naaʼin sutuma tü kasa mojusü alatakat nümüin (Ecl. 3:​1, 4). Eeshii na laülaayuu, nnojoliikana achuntüin maʼin wainma kasa. Natüjaa aaʼu na wawalayuu laülaainnakana talatüinjatüin naaʼin süpüla naaʼinmajünüinjanain otta nanaʼlaanüinjanain amüin. Müshiijeseʼe eein na wawalayuu makana anüiki süchikijee nanaʼlaain namüin na anoujüshii laülaainnakana: «Chainjachiaa taya shiiʼiree tatütüleʼerüin naaʼin, niaka neʼe atütüleʼerüin taaʼin» (Prov. 15:13; 17:22).

19. ¿Kasa akaaliinjeenaka waya wapüshuaʼa süpüla eejiraain waya sümaa tü kasa mojusü alatakat wamüin?

¹⁹ Keeʼireesü maʼin waaʼin süntüin tü kaʼi nnojoluinjatkalü oʼu müliaa. Sümaʼinruʼu süntüin tia kaʼikat, shiainjatü waaʼinmaaka tü kasa naapeetkat wamüin Maleiwa. Sükaaliinjüin waya tü wanoulakat süpüla wachecheraain sünain tü naapüinjatkat wamüin Maleiwa; maʼaka süchecheraain wanee anua sutuma tü karapinkat. Sutuma kanoulain waya, nnojoliishii waya ooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin Maleiwa. Jaʼitairü ashakajüin sütsüin weʼiruku, shieerü kooʼomüinka wamüin sütsüin waaʼin (2 Cor. 4:16-18; Heb. 6:18-20). ¿Kasa maa akaaliinjeenaka waya süpüla waaʼinmajüin na wapüshi laülaainnakana? Sünain tü wanee ekirajaayakat, wekirajaweerü anain süpüshi tü kasa eekat süpüla waainjüin.